ZAKAŻENIA • • • • • • Tężec Wścieklizna Zgorzel gazowa Borelioza Zapalenie opon mózgowych Róża przyranna Podstawowe informacje(łac. Tetanus) - ciężka choroba przyranna zwierząt i ludzi. Tężec jest chorobą zakaźną (wywoływana przez czynnik zakaźny), ale niezaraźliwą, ponieważ jej przyczyną są egzotoksyny (o charakterze neurotoksyn) wytwarzane przez laseczki tężca (Clostridium tetani). Tężec występuje na całym świecie. Zwierzęciem najczęściej zapadającym na tężec jest koń. Inne zwierzęta, jak choćby psy, koty, bydło i świnie są mniej wrażliwe. Natomiast ptaki są odporne. Bardzo podatny jest człowiek. Chorobę u ludzi i zwierząt powoduje Clostridium tetani zwane czasami też Bacillus tetani, czyli beztlenowa orzęsiona laseczka wytwarzająca okrągłe spory, zwane też przetrwalnikami, umieszczone na końcach laseczki. Źródła zakażenia Spory po wniknięciu w tkanki, najczęściej po zranieniu lub skaleczeniu, przechodzą w postać wegetatywną poprzez proces kiełkowania spor. Rozwojowi sprzyjają warunki beztlenowe. Takie warunki spotykamy w ranach głębokich. W ranach płytkich i drobnych skaleczeniach może również dochodzić do namnażania się laseczek tężca pod warunkiem dodatkowego zakażenia drobnoustrojami tlenowymi, które zużywając tlen wytworzą warunki korzystne do rozwoju laseczek tężca. Namnażając się w miejscu zakażenia produkuje toksyny: tetanospazminę, tetanolizynę i fibrynolizynę. Objawy: Okres inkubacji inaczej rozwoju choroby wynosi od 2 do 50 dni. Najczęściej około 7 -14 dni. Pierwsze objawy to skurcze mięśni. Początkowo głowy przede wszystkim mięśnia żuchwy powodując charakterystyczny szczękościsk (trismus). W następnym etapie skurcze obejmują inne partie mięśni szkieletowych. Skurcz mięśni mimicznych twarzy wywołuje charakterystyczny grymas, tzw. uśmiech sardoniczny (risus sardonicus). Napięcie mięśni karku i tułowia daje łukowate wyprężenie ciała (opistotonus). Leczenie: Leczymy poprzez oczyszczenie zakażonego miejsca, podanie surowicy przeciwtężcowej (antytoksyny) oraz anatoksyny. Leczenie ludzi odbywa się w warunkach szpitalnych, na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Zapobieganie: Jedyną metodą zapobiegania tej chorobie są szczepienia przeciwtężcowe. Szczepienia stosuje się u ludzi, można także szczepić konie. U ludzi szczepienia przeciw tężcowi należą do szczepień obowiązkowych, bezpłatnych. Aby uchronić osobę dorosłą przed zachorowaniem, konieczne jest powtarzanie podawania dawek tej szczepionki w odpowiednich odstępach czasu w ciągu całego życia, nie rzadziej niż co 10 lat. Obszary na świecie gdzie występuje tężec Szczękościsk u pacjenta chorującego na tężec. Informacje ogólne Wirusowa, zawsze śmiertelna choroba zakaźna zwierząt (niektórych ssaków), mogąca przenieść się na człowieka Nazwa "wścieklizna" wywodzi się od przebiegu jednej, lepiej dostrzegalnej, z form choroby. Cechuje ją znaczne podniecenie i agresja("wściekłość"). Wściekliznę nazywa się też czasem wodowstrętem (łac. hydrophobia), co jest odbiciem jednego z objawów choroby, mianowicie mimowolnych skurczy mięśni na widok lub sam dźwięk wody. Źródła zakażenia Rezerwuar zarazków stanowią zarówno ssaki dzikie, jak i domowe. Z pierwszej grupy wymienić należy: lisy, jenoty, borsuki, nietoperze, inne zwierzęta mięsożerne, a także gryzonie i zajęczaki. Grupa ta ma obecnie największe znaczenie w rozprzestrzenianiu choroby. Do drugiej natomiast: psy i koty. Druga grupa miała pierwotnie duże znaczenie, lecz obecnie ze względu na masowe szczepienia zwierząt domowych zagrożenie jest niewielkie. W krajach tropikalnych wścieklizna może być rozprzestrzeniana również przez żywiące się krwią zwierząt nietoperze z rodziny wampirów. Do zakażenia (zwierząt lub człowieka) dochodzi na drodze kontaktu bezpośredniego - przez pokąsanie lub oślinienie. Możliwe jest, choć u człowieka rzadkie, zakażenie na drodze powietrznej (kropelkowej i pyłowej) aerozolem odchodów nietoperzy w jaskiniach. Do wystąpienia choroby dochodzi u około 20% wystawionych na ekspozycję - szczególnie osobników pogryzionych na pysku/twarzy, szyi, klatce piersiowej lub pokąsanych głęboko. Odnotowano także infekcje przez przeszczepienie organów od zmarłych dawców z nierozpoznaną wścieklizną. Chorobę cechuje długi okres utajenia średnio od 1 do 3 miesięcy - skrajnie od 10 dni do ponad roku. Chory człowiek jest także zakaźny dla otoczenia. Objawy i rozpoznanie Przebieg choroby u wszystkich gatunków zwierząt jest w zasadzie podobny. Możemy wyróżnić dwie postacie wścieklizny: • Postać gwałtowną • Postać cichą - porażenną • Wirus wścieklizny atakuje komórki układu nerwowego, ze szczególnym tropizmem do komórek istoty szarej mózgu. Objawy, które występują u ludzi: U ludzi, w początkowym okresie (około 2 miesięcznym od chwili zakażenia) występują objawy ogólne. Dominują tu zmiany, uczucie mrowienia wokół miejsca pokąsania, a także gorączka, ból potylicy, zmęczenie oraz rzadziej halucynacje, torsje. Zwierzęta często w tym okresie - fazie inkubacji, zmieniają swoje zwyczaje głównie przez zmianę trybu życia z dziennego na nocny i odwrotnie, a także przestają być wrażliwe na bodźce bólowe. Po kilku dniach u ludzi i zwierząt występuje nadmierne pobudzenie lub - skrajnie, porażenie (tzw. cicha wścieklizna). U chorego stwierdzić można mimowolne skurcze mięśni (konwulsje), ślinotok oraz wodowstręt. Zejście śmiertelne następuje w około tydzień od wystąpienia objawów.W przypadku diagnozowania człowieka wystawionego na ekspozycję w krótkim odstępie czasu większe znaczenie od potwierdzenia choroby ma ocena prawdopodobieństwa jej wystąpienia. W tym celu stosuje się głównie wywiad epidemiologiczny. Jednocześnie rozpoczyna się, jeżeli zwierzę zostało złapane: przyżyciową obserwację (trwającą 15 dni) weterynaryjną (zwierzęta domowe) lub pośmiertne badanie mózgu zwierzęcia (zwierzęta dzikie i agresywne zwierzęta domowe). Przyżyciowa diagnostyka człowieka jest możliwa (wykorzystując m.in. metodę PCR), lecz dość często pojawiają się w badaniu wyniki fałszywie ujemne. Wirus w ślinie zwierząt jest jednym z objawów ostatniego stadium wścieklizny. W przypadku psów żaden spośród tych, u których pojawił się wirus w ślinie, nie będzie żył dłużej niż 10-12 dni. Dlatego jeżeli pies przeżyje 15-dniową obserwację będzie można wnioskować, że: •w momencie pogryzienia wirus nie znajdował się w ślinie, •pies nie mógł zakazić człowieka. Pośmiertne rozpoznanie przeprowadza się używając testów serologicznych i próby biologicznej. Chory na wściekliznę człowiek z drgawkami Leczenie Do dzisiaj nieznany jest lek przeciwko wściekliźnie. Jeśli nie wystąpiły objawy choroby podejmuje się próbę zastosowania uodpornienia bierno-czynnego polegającego na podaniu surowicy i serii szczepionek podawanych w mięsień naramienny lub podskórnie (dawniej szczepionkę podawano w mięsień brzucha ze względu na specyficzne ukrwienie - nie stosuje się już tej metody). Uodpornienie uzyskane na drodze biernej ochrania chorego do momentu uzyskania odporności czynnej. Chorym szczepionym wcześniej nie podaje się surowicy. Możliwość czynnego uodpornienia organizmu możliwa jest dzięki długiemu okresowi wylęgania. Chorego człowieka, u którego wystąpiły objawy izoluje się głównie w celu zapewnienia mu spokoju; stosuje się leczenie objawowe. Do tej pory odnotowano mniej niż 5 przypadków wyzdrowienia chorych ludzi, u których pojawiły się symptomy choroby. Zwierzęta zwykle się usypia. Znaczenie łączenia dwóch metod uodparniania w leczeniu wścieklizny podawanie szczepionki wg schematu 2+1+1; dane przykładowe. Zapobieganie Dużą rolę odgrywa zapobieganie szerzeniu się choroby. Od dawna prowadzi się obowiązkowe szczepienia psów przeciwko wściekliźnie (dlatego epizootia w tej grupie zwierząt są obecnie rzadkie), rozrzuca się szczepionki po lasach i polach, aby dzikie zwierzęta również zaszczepić.Profilaktycznie szczepi się osoby szczególnie narażone, np. wykonujące sekcje dzikich zwierząt padłych.Przy podejrzeniu ekspozycji stosuje się szczepienia. Świadectwo szczepienia zwierzęcia nie jest wystarczające do wykluczenia wścieklizny. Personel opiekujący się chorym lub podejrzanym człowiekiem lub zwierzęciem obowiązany jest stosować zaostrzone środki ochrony osobistej. Epidemiologia Wścieklizna występuje niemal na całym świecie. Obszary, na których wścieklizna obecne uznawana jest za nieobecną wg. raportu WHO z 2005 r.: Australia, Belgia, Chile, Czechy, Grecja, Grenlandia, Irlandia, Islandia, Japonia, Nikaragua, Nowa Zelandia, Norwegia, Malezja, Szwecja, Szwajcaria, Panama, Portugalia, Urugwaj. Cześć z tych państw podjęła próbę wyeliminowania choroby poprzez masowe szczepienia i likwidacje chorych zwierząt (np. Irlandia, Norwegia). Na niektórych wścieklizna nigdy nie występowała (np. Japonia, Malezja). W USA średnio 2-4 osoby rocznie umierają z powodu wścieklizny. Większość przypadków śmiertelnych ma związek z późnym wykryciem choroby w przypadku przeniesienia choroby przez nietoperze. Często ugryzienie nietoperza, nieprzypominające tradycyjnej rany jest ignorowane. Możliwe jest także zakażenie poprzez wdychanie aerozolu powstałego w grotach i jaskiniach z odchodów tych zwierząt. Ponad 99% przypadków śmiertelnych związanych z wścieklizną, ma miejsce w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Największym problemem jest w Indiach gdzie co 30 minut 1 osoba umiera z powodu zakażenia wirusem wścieklizny. Agencja APCRI ocenia, że w 2004 roku z powodu tej choroby w Indiach zmarło 20 565 osób. Ok. 70% ofiar miało mniej niż 15 lat. Przyczyną tak licznego występowania choroby jest duża liczba bezdomnych, chorych psów. Około 7 mln ludzi co roku w Indiach jest poddawanych kuracji po ugryzieniach wściekłych zwierząt.Ogólnie na świecie, jak ocenia WHO, co roku na wściekliznę umiera około 55 000 osób. Informacje ogólne Zgorzel, inaczej gangrena polega na rozkładzie martwych tkanek w żywym organizmie przez bakterie gnilne (beztlenowce). Przyczyną gangreny jest obecność ogniska martwicy dostępnego dla bakterii. Odpowiednie warunki istniejące w ognisku martwicy, takie jak wilgotność i temperatura, sprzyjają rozwojowi beztlenowców. Zgorzel powstaje tylko w tych miejscach organizmu, które mają połączenie ze światem zewnętrznym (przez co staja się dostępne dla bakterii), dlatego występuje głównie: w powłokach skórnych (po zmiażdżeniach), w płucach, miazdze próchniejącego zęba oraz w jelitach (gdzie bakterie te przebywają stale). Podział: Zgorzel wilgotna Nazywana także zgorzelą (gangreną) właściwą. Występuje w dwóch odmianach (różnią się one etiologią, obrazem klinicznym i anatomopatologicznym). Odmiany te to: • zgorzel zwykła; • zgorzel gazowa. Zgorzel sucha Inaczej zgorzel (gangrena) rzekoma, gdyż nie występuje w tym przypadku gnicie tkanek, ale ich wysuszanie. Proces ten nazywa się strupieszeniem, czyli mumifikacją. Zgorzel gazowa: Jedna z odmian zgorzeli wilgotnej (właściwej). Przebieg choroby jest bardzo szybki, nieleczona kończy się śmiercią. W warunkach pokojowych do zakażeń dochodzi bardzo rzadko. Objawy: (występują po 4-5 dniach od przedostania się drobnoustrojów do organizmu; okres też może ulec wydłużeniu) wokół zainfekowanej rany pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, otaczające tkanki po dotyku wydają charakterystyczne trzeszczenie, dookoła rany występują pęcherze wypełnione posokowatym płynem (wysiękiem ropnym o charakterystycznym, odrażającym zapachu gnilnym) oraz gazem. Objawy ogólne: przyspieszenie tętna i oddechu, spadek ciśnienia krwi, zamroczenie, możliwe są utraty świadomości. Leczenie: chirurgiczne (wycięcie martwych tkanek i odświeżenie brzegów ran); podawanie dużych dawek antybiotyków, zwalczanie wstrząsu; w ciężkich przypadkach zgorzeli gazowej amputacja kończyny zainfekowanej. Zapobieganie: zgłaszanie się do chirurga z każda zanieczyszczoną raną, szczególnie z ranami: • miażdżonymi, • zanieczyszczonymi ziemią, • zawierającymi ciało obce oraz usunięcie ciał obcych zmniejsza ryzyko zgorzeli gazowej. Informacje ogólne: Borelioza, choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa, choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica, które są przenoszone na człowieka przez kleszcze. Na boreliozę chorują też niektóre udomowione zwierzęta (psy, koty, bydło). Po raz pierwszy choroba została opisana w Stanach Zjednoczonych w miejscowości Lyme w stanie Connecticut w 1975 roku. W Polsce zachorowania na boreliozę z Lyme zaczęto rozpoznawać dopiero pod koniec lat 80. XX wieku. Drogi przenoszenia choroby: Rezerwuarem zarazków jest około 300 różnych gatunków ssaków (głównie gryzonie z rodziny nornikowatych i myszowatych; a także wolno żyjące jelenie, sarny, wilki), niektóre gatunki ptaków. Bakterie są przenoszone głównie ze śliną kleszczy z rodzaju Ixodes (w Europie I. ricinus). W zależności od stadium rozwojowego kleszcza staje się on nosicielem zakażając się od swego żywiciela. Dalej kolejne stadia rozwojowe kleszcza zakażają swoich kolejnych żywicieli powodując utrzymywanie się rezerwuaru zarazków w środowisku. W tym samym mechanizmie dochodzi do zakażenia człowieka. Zapadalność na tą chorobę: Większość nowych przypadków boreliozy jest odnotowana między 1 maja a 30 listopada, a 80% przypadków występuje w czerwcu i lipcu w okresie żerowania mikroskopijnych, trudnych do zauważenia nimf kleszczy. W Polsce najwięcej przypadków zachorowań odnotowuje się na Podlasiu a także w woj. warmińsko-mazurskim. Etapy choroby Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w 3 etapach: •etap infekcji zlokalizowanej: •erythema migrans - rumień wędrujący pojawia się w miejscu ukąszenia przez kleszcza rumieniowej zmiany na skórze (często przemieszczającej się obwodowo), występuje nie we wszystkich przypadkach choroby. •objawy grypopodobne. •etap infekcji rozproszonej: •nawracające dolegliwości stawowe, •objawy podrażnienia lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych, •zapalenie mięśnia sercowego. •etap infekcji przewlekłej: •niedowład, porażenie nerwów obwodowych, •zaburzenia czucia, •zaburzenia psychiczne, •zaburzenia pamięci, •zanikowe zapalenie skóry, •bóle mięśniowo-stawowe, •przewlekłe zmęczenie. Objawy: Borelioza jest nazywana wielkim imitatorem z uwagi na bardzo różny przebieg kliniczny i różnorodność objawów. W przypadku gdy ukąszenie kleszcza zostało przeoczone, a rumień albo nie wystąpił, albo został niezauważony, najczęściej chorobę podejrzewa się w przypadku wystąpienia licznych objawów pochodzących z różnych systemów (układ nerwowy, szkieletowo-mięśniowy, pokarmowy, rozrodczy, wydalniczy, hormonalny) u człowieka poprzednio zdrowego. Następujące objawy wiąże się z przebiegiem przewlekłej boreliozy: •gorączka, poty, dreszcze, fale gorąca z nieznanych powodów, •zmiana masy ciała (przybranie lub utrata), •zmęczenie (napadowe lub stałe), ociężałość, słaba wytrzymałość fizyczna, •bezsenność, płytki sen, •bezdech nocny, •wypadanie włosów z nieznanych powodów, •drętwienie kończyn lub tylko palców budzące ze snu (czasem bardzo zmienne), •drętwienie języka, zwłaszcza jego czubka lub warg, zaburzenia smaku, •bóle gardła, •bóle jąder, •bóle bioder, •bóle i kurcze mięśni, •tiki mięśni twarzy lub innych mięśni, •bóle głowy, zwykle części potylicznej, •bóle i obrzmienia stawów często zmienne i wędrujące, •sztywność stawów i kręgosłupa szyjnego; trzeszczenie szyi, •bóle zębów (bez wyraźnych powodów stomatologicznych), •nieregularna menstruacja z nieznanych powodów, •nieoczekiwane wytwarzanie mleka, bóle piersi, •podrażniony pęcherz lub zakłócenie działania pęcherza moczowego, •utrata sprawności seksualnej lub utrata libido, •bóle i podrażnienie żołądka, •zmiana rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunka), •bóle w klatce piersiowej i w żebrach, •przeszywające bóle, •krótki oddech, kaszel, zadyszka, •skoki pulsu i skoki ciśnienia krwi, •bloki serca lub inne arytmie (zwykle zmienne i oporne na leczenie); szmery w sercu, •kardiomiopatia przerostowa, •kłucia, mrowienie o zmiennym charakterze; utrata czucia jak w polineuropatii; palenie skóry, •zapalenie nerwu trójdzielnego, •paraliż twarzy (paraliż Bella), •zaburzenia widzenia: podwójne rozmyte widzenie, czarne plamy w polu widzenia, nadwrażliwość na światło (zwykle badanie okulistyczne nie wykazuje zmian), •zaburzenia słuchu: dzwonienie w uszach, bóle uszu, nadwrażliwość na dźwięk, •nasilona choroba lokomocyjna, zawroty głowy, utrata równowagi •zła tolerancja alkoholu i nasilanie się objawów po alkoholu, •zaburzenia koncentracji i otępienie: trudności w znalezieniu potrzebnego słowa, problemy z rozumieniem tekstu czytanego, wzmożona ilość błędów ortograficznych, trudności w rozumieniu dłuższych zdań lub szybkich dialogów, liczne wypadki 'z nieuwagi', zapominalstwo, luki pamięciowe, dezorientacja, uczucie 'odrealnienia', •zmiany nastroju, drażliwość, depresja, •'parkinsonowskie' drżenia rąk i innych części ciała, •czterotygodniowa cykliczność symptomów: dwa tygodnie lepiej, dwa tygodnie gorzej, •nadwrażliwość skóry, bolesność na dotyk, •idiopatyczne zapalenie prostaty, •porażenia nerwów obwodowych. Rozpoznanie Diagnoza jest prosta we wczesnych przypadkach gdy ugryzienie kleszcza zostało zauważone i jeśli pojawił się charakterystyczny rumień. Niestety, diagnostyka przypadków, w których rumień się nie pojawił, a kleszcz pozostał niezauważony jest trudna, a aż 70% pacjentów z potwierdzoną przewlekłą boreliozą nie zauważyło lub nie pamięta ugryzienia kleszcza ani rumienia. Często używany test ELISA w diagnostyce boreliozy jest dodatni tylko u 10-30% chorych więc raczej mało nadaje się na test przesiewowy. Najpewniejszym sposobem potwierdzenia boreliozy jest badanie przy pomocy testu Western-blot w klasach IgG i IgM. Test Western blot wykrywa chorobę u 40-60% chorych. Pewne nadzieje wiąże się też z testem PCR oraz jego nowszą modyfikacją - Real time PCR. Wobec niedoskonałości dostępnych testów ciągle część chorych musi polegać wyłącznie na diagnozie klinicznej, bez poparcia testami laboratoryjnymi. Morfologia krwi oraz inne badania dodatkowe wychodzą w boreliozie prawidłowo. Pomocniczo wykonuje się badania płynu mózgowo-rdzeniowego oraz badanie przepływów mózgowych (SPECT). Główną rolą badania płynu mózgowo-rdzeniowego jest wykluczenie innych możliwych chorób. Z powodu trudności diagnostycznych istnieje zapewne duża grupa chorych, u których choroba została nierozpoznana. Stosunkowo często pacjenci z boreliozą otrzymują nieprawidłowe rozpoznania takie jak stwardnienie zanikowe boczne, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane lub nerwica tym samym tracąc szansę na wyleczenie lub w najlepszym przypadku opóźniając właściwe leczenie. Skala nierozpoznanej boreliozy jest nieznana, ale ocenia się, że jest przynajmniej dziesięć razy więcej chorych z boreliozą niż wykazują to oficjalne statystyki (z materiałów CDC). Całkowita liczba chorych na boreliozę w Europie lub w Ameryce Północnej jest wyrażona zapewne w milionach z czego tylko kilkadziesiąt tysięcy ma postawione prawidłowe rozpoznanie i otrzymuje efektywne leczenie. Leczenie: Pierwszy i drugi etap infekcji leczy się kilkutygodniową lub kilkumiesięczną terapią antybiotykiem. Zwykle stosuje się penicyliny, cefalosporyny lub tetracykliny. Istnieją duże kontrowersje jeżeli chodzi o leczenie przewlekłej boreliozy. Standardowo leczy się 3-4 tygodnie antybiotykiem a zwykle utrzymujące się po tym okresie objawy choroby określa mianem zespołu poboreliozowego. Natomiast według lekarzy ILADS leczenie boreliozy powinno być bardzo długie, trwać wiele miesięcy lub nawet lat z uwagi na istnienie form przetrwalnikowych bakterii: spor('blebs') i cyst. Spory i cysty pozwalają bakterii na przetrwanie w roztworze antybiotyków i one odpowiadają za nawroty choroby po zaprzestaniu leczenia. Zespół poboreliozowy wg lekarzy ILADS jest kontynuacją choroby a nie pozostałością po chorobie o czym świadczy fakt, że w pobranych tkankach od chorych z zespołem poboreliozowym można często stwierdzić obecność krętków. Lekarze ILADS stosują na ogół kilka antybiotyków na raz. Zwykle jest to kombinacja penicyliny lub parenteralnej cefalosporyny III generacji, makrolidu lub ketolidu i metronidazolu. Czasem stosują minocycklinę, doksycyklinę, klindamycynę lub minocyklinę w monoterapii. Źródłem kontrowersji w leczeniu jest brak wiarygodnego testu, którym można monitorować leczenie oraz określić moment wyleczenia. Zapobieganie Zapobieganie polega na unikaniu pokąsań przez kleszcze poprzez: •noszenie odpowiedniego ubioru (koszula z długimi rękawami, długie spodnie i zakryte buty) •unikanie wypraw w rejony, w których jest dużo kleszczy •unikanie chodzenia w wysokiej trawie i krzakach •unikanie chodzenia po lesie, łące •niesiadanie na zwalonych pniach drzewnych •stosowanie środków odstraszających kleszcze, zwłaszcza tych zawierających DEET (zgodnie z instrukcją) •sprawdzanie ciała po pobycie w lesie. Jeśli znajdziemy kleszcza, należy od razu usunąć go pęsetą lub - tak jak drzazgę - grubą igłą. Kleszcza trzeba schwycić tuż przy skórze i pociągnąć w górę, a miejsce po ukąszeniu dokładnie przemyć spirytusem. Jeżeli tkwi głęboko, lepiej od razu iść do lekarza. Nie wolno kleszczem kręcić, wyciskać go, smarować benzyną ani tłuszczem, bo możemy w czasie tych zabiegów rozprzestrzenić bakterie. Usunięcie kleszcza w ciągu 24-36 h zmniejsza wielokrotnie prawdopodobieństwo zarażenia, ale obserwowano rozwinięcie się choroby nawet po kilkuminutowym ukąszeniu. W ciągu ostatnich kilku lat (pomiędzy 1999 i 2005 rokiem) zapadalność w Polsce zwiększyła się 5-krotnie i dotyczy powierzchni całego kraju, podczas gdy uprzednio najwięcej zakażeń odnotowywano w województwach podlaskim i warmińskomazurskim. Trwają badania nad szczepionką przeciwko boreliozie. Rana po ukąszeniu przez kleszcza Informacje ogólne Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (łac. meningitis) - choroba zakaźna wywoływana przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki i pasożyty. Zapalenie obejmuje tkanki opon, a często przylegające do nich części mózgowia i rdzenia. Zapalenie obejmuje tkanki opon, a często przylegające do nich części mózgowia i rdzenia. Objawy Podstawowe objawy to bóle głowy, wymioty i objawy oponowe (sztywność karku, objaw Brudzińskiego). Mogą też występować: gorączka, senność, śpiączka, podwójne widzenie, zaburzenia mowy, porażenie mięśni, padaczka. Zapalenie bakteryjne, częściej dotyka dzieci niż dorosłych, szerzy się drogą kropelkową. Objawy: ból gardła, gorączka, ból głowy, sztywność karku i wymioty. Na ciele pojawia się krwistoczerwona wysypka. W ciągu jednego dnia od początku choroby może rozwinąć się ciężki stan, prowadzący do śpiączki i śmierci. Leczenie •przeciwwirusowo: leczenie objawowe, ogólnie podtrzymujące, w skrajnie ciężkich przypadkach gancyklowir i interferon •przeciwbakteryjnie: antybiotyki, np. ampicylina, aminoglikozydy, cefalosporyny III generacji (np. ceftriakson, ceftazydym) •przeciwgruźliczo: streptomycyna, pirazynamid, rifampicyna, izoniazyd, etambutol •przeciwgrzybiczo: amfoterycyna B, flukonazol, itrakonazol Profilaktyka Istnieją szczepionki przeciwko: •meningokokom •Hemophilus influenzae typ B •pneumokokom •wirusowi kleszczowego zapalenia opon mózgowych U niemowląt szczepienia przeciwko wirusowej odmianie meningitis stosowane są jedynie w: Irlandii, Wielkiej Brytanii i na Kubie. W innych krajach (w tym Polsce) szczepionki takiej nie stosuje się. Ogólne informacje: RÓŻA ( RÓŻA PRZYRANNA )- choroba zakażenia skóry i tkanki podskórnej spowodowana bakterią zwaną paciorkowcem ropnym Objawy: -bolesności -bóle głowy -zaczerwienie skóry -dreszcze -gorączka dochodząca nawet do 40 stopni C. -obrzęk wokół rany -nudności