Astronomia w szkolnych programach nauczania

Astronomia
w programach szkolnych
Jerzy M. Kreiner
Katedra Astronomii
Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 23 grudnia 2008 r.
w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Dzienniku Ustaw nr 4, poz. 17 z dnia 15 stycznia 2009 r.
m. in. „nowy” przedmiot: FIZYKA
zamiast dotychczasowego: FIZYKA i ASTRONOMIA
Dotychczas elementy astronomii były nauczane:
W szkole podstawowej ( II etap edukacyjny):
przedmiot: przyroda
W gimnazjum: ( III etap edukacyjny):
przedmiot: fizyka i astronomia
geografia
W liceum (IV etap edukacyjny):
przedmiot:
fizyka i astronomia
(poziom podstawowy i rozszerzony)
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (dotychczasowa)
DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I GIMNAZJÓW
SZKOŁA PODSTAWOWA
I i II ETAP EDUKACYJNY
PRZYRODA
Cele edukacyjne
1. Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem.
3. Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu.
Treści nauczania
20. Ziemia w Układzie Słonecznym, obserwacje astronomiczne.
Osiągnięcia
7. Wyjaśnianie zjawisk fizycznych i astronomicznych.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (dotychczasowa)
DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I GIMNAZJÓW
GIMNAZJUM (III ETAP EDUKACYJNY)
FIZYKA I ASTRONOMIA
Cele edukacyjne
1. Budzenie zainteresowań prawidłowościami świata przyrody.
2. Umiejętność prezentowania wyników własnych obserwacji, eksperymentów i przemyśleń.
3. Poznanie podstawowych praw opisujących przebieg zjawisk fizycznych i astronomicznych
w przyrodzie.
Zadania szkoły
3. Zapoznanie z metodami obserwowania, badania i opisywania zjawisk fizycznych
i astronomicznych.
4. Ukazanie znaczenia odkryć w naukach przyrodniczych dla rozwoju cywilizacji i rozwiązywania
problemów współczesnego świata.
Treści nauczania
14. Układ Słoneczny. Elementy kosmologii.
Osiągnięcia
1. Umiejętność obserwowania i opisywania zjawisk fizycznych i astronomicznych.
2. Umiejętność posługiwania się metodami badawczymi typowymi dla fizyki i astronomii.
4. Opisywanie zjawisk fizycznych i rozwiązywanie problemów fizycznych i astronomicznych
z zastosowaniem modeli i technik matematycznych.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (dotychczasowa)
DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH I GIMNAZJÓW
GIMNAZJUM III ETAP EDUKACYJNY
GEOGRAFIA
Treści nauczania
1. Ziemia jako część Wszechświata.
2. Ziemia jako środowisko życia, jej historia i obraz współczesny.
RAMOWY PLAN NAUCZANIA (dotychczasowy) DLA GIMNAZJUM
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU
z dnia 12 lutego 2002 r.
w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.
(Dz. U. z dnia 25 lutego 2002 r.)
Lp. Obowiązkowe zajęcia
edukacyjne
1 Język polski
2 Historia
3 Wiedza o społeczeństwie
4 Język obcy nowożytny
5 Matematyka
6 Fizyka i astronomia
7 Chemia
8 Biologia
9 Geografia
10 Plastyka c)
11 Muzyka c)
12 Technika
13 Informatyka
14 Wychowanie fizyczne
15 Godziny z wychowawcą
16 Religia
Liczba godzin
tygodniowo
w trzyletnim okresie
nauczania
14
6
3
9 + (od 6 do 9)
12
4
4
4
4
3
2
2
9+3
3
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (dotychczasowa)
LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, LICEUM PROFILOWANE I TECHNIKUM
KSZTAŁCENIE W ZAKRESIE PODSTAWOWYM
FIZYKA I ASTRONOMIA
Cele edukacyjne
2. Dostrzeganie natury i struktury fizyki oraz astronomii, ich rozwoju i związku z innymi naukami przyrodniczymi.
5. Zainteresowanie fizyką i astronomią.
Zadania szkoły
2. Rozszerzenie wiedzy fizycznej ucznia w celu pogłębienia rozumienia nauki, jej możliwości i ograniczeń.
3. Ukazanie roli eksperymentu, obserwacji i teorii w poznawaniu przyrody. Zapoznanie uczniów z budowaniem
modeli oraz ich rolą w objaśnianiu zjawisk i tworzeniu teorii.
5. Wdrażanie uczniów do samodzielnego formułowania wypowiedzi o zagadnieniach fizycznych i astronomicznych,
prowadzenia dyskusji w sposób terminologicznie i merytorycznie poprawny oraz rozwiązywania prostych problemów
fizycznych.
Treści nauczania
7. Budowa i ewolucja Wszechświata.
Czas - przestrzeń - materia - energia. Cząstki elementarne a historia Wszechświata. Obserwacyjne podstawy
kosmologii. Modele kosmologiczne. Galaktyki i ich układy. Ewolucja gwiazd.
10. Współczesne obserwatoria astronomiczne. Osiągnięcia naukowe minionego wieku i ich znaczenie.
Osiągnięcia
1. Umiejętność obserwacji i opisywania zjawisk fizycznych i astronomicznych.
4. Umiejętność planowania i wykonywania doświadczeń fizycznych i prostych obserwacji astronomicznych,
zapisywania i analizowania ich wyników.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (dotychczasowa)
LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, LICEUM PROFILOWANE I TECHNIKUM
KSZTAŁCENIE W ZAKRESIE ROZSZERZONYM
FIZYKA I ASTRONOMIA
Cele edukacyjne
1. Rozumienie zjawisk otaczającego świata oraz natury i struktury fizyki i jej związku z innymi naukami
przyrodniczymi.
3. Wiedza i umiejętności niezbędne do dalszego kształcenia na kierunkach ścisłych, przyrodniczych i technicznych.
Zadania szkoły
2. Uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy fizycznej i astronomicznej ucznia w celu pogłębienia rozumienia nauki, jej
możliwości i ograniczeń oraz przygotowania do studiów na kierunkach ścisłych, przyrodniczych i technicznych.
5. Rozwijanie u ucznia umiejętności samodzielnego formułowania wypowiedzi o zagadnieniach fizycznych
i astronomicznych, prowadzenia dyskusji w sposób terminologicznie i merytorycznie poprawny, rozwiązywania
problemów fizycznych, wykonywania obliczeń.
6. Rozwijanie zainteresowania fizyką i astronomią.
Treści nauczania
2. Polowy opis oddziaływań.
Pole grawitacyjne, ruch masy w polu grawitacyjnym.
8. Przegląd poznanych modeli i teorii fizycznych oraz astronomicznych. Dyskusja ich użyteczności i zakresu
stosowalności w powiązaniu z eksperymentalną weryfikacją.
Osiągnięcia
1. Umiejętność obserwacji, opisywania, wyjaśniania i przewidywania zjawisk fizycznych i astronomicznych
z wykorzystaniem praw fizycznych i modeli, przy świadomości granic ich stosowalności.
3. Umiejętność planowania i wykonywania doświadczeń fizycznych i prostych obserwacji astronomicznych,
opracowywania i analizowania wyników, sporządzania i interpretacji wykresów.
Ramowy plan nauczania dla trzyletniego liceum ogólnokształcącego
ujętych w dotychczasowej podstawie programowej w zakresie podstawowym
Ramowy plan nauczania dla trzyletniego liceum ogólnokształcącego
z matematyką, fizyką i informatyką (przykład)
ujętych w dotychczasowej podstawie programowej w zakresie rozszerzonym
Nowa podstawa programowa
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 23 grudnia 2008 r
.
weszła w życie z dniem 1 września 2009
Aktualnie elementy astronomii są (będą) nauczane:
W szkole podstawowej ( II etap edukacyjny):
przedmiot: przyroda
W gimnazjum: ( III etap edukacyjny):
przedmiot: geografia
W liceum (IV etap edukacyjny):
przedmiot:
fizyka
(poziom podstawowy i rozszerzony)
geografia
(poziom rozszerzony)
przyroda
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU (aktualna)
II etap edukacyjny: klasy IV–VI
PRZYRODA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
2. Orientacja w terenie. Uczeń:
1) wyznacza kierunki na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu;
2) obserwuje widomą wędrówkę Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu,
górowania i zachodu Słońca, w zależności od pory roku, wskazuje
zależność między wysokością Słońca a długością cienia;
11. Ziemia we Wszechświecie. Uczeń:
1) opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu – globusa;
2) wymienia nazwy planet Układu Słonecznego i porządkuje je według odległości od Słońca;
3) wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika;
4) bada doświadczalnie prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego
konsekwencje, np. camera obscura, cień;
5) bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających,
elementów odblaskowych; podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych
dla bezpieczeństwa;
6) prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi;
7) odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy;
8) wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku.
II. Szczegółowe uwagi o realizacji podstawy programowej przyrody
w klasach IV-VI (aktualne)
Dział XI. Ziemia we wszechświecie
Zagadnienia dotyczące Ziemi w Układzie Słonecznym mają na celu kształtowanie
u uczniów umiejętności posługiwania się modelem i wyjaśniania obserwowanych zjawisk
na jego bazie. Wcześniejsze zbadanie przez uczniów prostoliniowego rozchodzenia się
i odbicia światła umożliwi im tłumaczenie obserwowanych zjawisk
Proponowane doświadczenia
…………………..
- modelowanie układu Słońce-Ziemia z uwzględnieniem oświetlenia.
PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU GEOGRAFIA
III etap edukacyjny (gimnazjum)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
2. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. Uczeń:
1) podaje główne cechy kształtu i wymiarów Ziemi; odczytuje
współrzędne geograficzne na globusie;
2) posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: ruch obrotowy Ziemi,
czas słoneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego;
wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i granica
zmiany daty; posługuje się mapą stref czasowych do określania
różnicy czasu strefowego i słonecznego na Ziemi;
3) podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia
(wykorzystując również własne obserwacje) zmiany
w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy
w różnych szerokościach geograficznych i porach roku;
4) podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchów Ziemi.
Ramowy plan nauczania (aktualny) IV etap edukacyjny — liceum
W liceum ogólnokształcącym obowiązkowymi zajęciami są:
• język polski,
• język obcy nowożytny,
• wiedza o kulturze,
• historia,
• podstawy przedsiębiorczości,
• geografia,
• biologia,
• fizyka,
• matematyka,
• wychowanie fizyczne, • przysposobienie obronne,
• drugi język obcy nowożytny,
• wiedza o społeczeństwie,
• chemia,
• informatyka
• religia/etyka
Każdy uczeń liceum podczas swojej trzyletniej nauki
powinien mieć zorganizowane przynajmniej:
30 godz. fizyki, a jeśli wybierze program rozszerzony jeszcze dodatkowo 240 godz.,
120 godz. bloku przyroda, jeśli nie wybrał programu rozszerzonego geografii,
biologii, chemii lub fizyki,
PODSTAWA PROGRAMOWA (aktualna) PRZEDMIOTU FIZYKA
IV etap edukacyjny – zakres podstawowy
1. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
5) wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słońca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich
księżyców, wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi;
6) posługuje się pojęciem pierwszej prędkości kosmicznej i satelity geostacjonarnego; opisuje ruch
sztucznych satelitów wokół Ziemi (jakościowo), wskazuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową,
wyznacza zależność okresu ruchu od promienia orbity (stosuje III prawo Keplera);
7) wyjaśnia, dlaczego planety widziane z Ziemi przesuwają się na tle
gwiazd;
8) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćmień Księżyca;
9) opisuje zasadę pomiaru odległości z Ziemi do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę
pomiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej, posługuje się pojęciem
jednostki astronomicznej i roku świetlnego;
10) opisuje zasadę określania orientacyjnego wieku Układu Słonecznego;
11) opisuje budowę Galaktyki i miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce;
12) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek
Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk).
3. Fizyka jądrowa. Uczeń:
11) opisuje reakcje termojądrowe zachodzące w gwiazdach oraz w bombie wodorowej.
PODSTAWA PROGRAMOWA (aktualna) PRZEDMIOTU FIZYKA
IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony
4. Grawitacja. Uczeń:
4) wyprowadza związek między przyspieszeniem grawitacyjnym na
powierzchni planety a jej masą i promieniem;
6) wyjaśnia pojęcie pierwszej i drugiej prędkości kosmicznej; oblicza ich
wartości dla różnych ciał niebieskich;
7) oblicza okres ruchu satelitów (bez napędu) wokół Ziemi;
8) oblicza okresy obiegu planet i ich średnie odległości od gwiazdy,
wykorzystując III prawo Keplera dla orbit kołowych;
9) oblicza masę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego
satelity.
PODSTAWA PROGRAMOWA (aktualna)
IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony
GEOGRAFIA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
2. Ziemia we Wszechświecie. Uczeń:
1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
2) charakteryzuje ciała niebieskie tworzące Układ Słoneczny;
3) wskazuje konsekwencje ruchów Ziemi;
4) oblicza wysokość górowania Słońca w dowolnym miejscu na Ziemi w dniach równonocy
i przesileń;
5) oblicza szerokość geograficzną dowolnego punktu na powierzchni Ziemi na podstawie
wysokości górowania Słońca w dniach równonocy i przesileń;
6) opisuje różnice między astronomicznymi, kalendarzowymi i klimatycznymi porami roku;
7) wyjaśnia przyczynę występowania: dni i nocy polarnych na obszarach podbiegu nowych,
zorzy polarnej, zaćmień Słońca i Księżyca;
8) wskazuje skutki występowania siły Coriolisa dla środowiska przyrodniczego.
Przyroda w liceum
wątki tematyczne
PODSTAWA PROGRAMOWA (aktualna)
IV etap edukacyjny ( liceum ) przedmiot uzupełniający: PRZYRODA
Wątki tematyczne i tematy zajęć
1. Metoda naukowa i wyjaśnianie świata:
1.4. teoria powstania i ewolucji Wszechświata; jaka jest przyszłość świata?
2. Historia myśli naukowej:
2.1. poglądy na budowę Wszechświata w starożytności i średniowieczu; teoria heliocentryczna
Kopernika; obserwacje Galileusza, Keplera; prawo powszechnej grawitacji Newtona; współczesne
poglądy na budowę Wszechświata;
5. Nauka i pseudonauka
5.1. astrologia (...) - co na ten temat mówi fizyka
6. Nauka w mediach:
6.1. najnowsze osiągnięcia w badaniach kosmosu, np. odkrycie planet krążących wokół innych gwiazd;
7. Nauka w komputerze:
7.1. Wszechświat w komputerze;
8. Polscy badacze i ich odkrycia:
8.1. M. Kopernik i system geocentryczny (!);
9. Wynalazki, które zmieniły świat:
9.4. GPS – świat na wyciągnięcie ręki;
10. Energia – od Słońca do żarówki:
10.1. światło płomienia, żarówki, lasera; energia słoneczna, jądrowa i termojądrowa;
18. Barwy i zapachy świata
18.4 (...) dni i noce w różnych częściach Ziemi
19. Cykle, rytmy i czas:
19.1. zjawiska okresowe w przyrodzie; kalendarze; zegary i standard czasu;
22.Piękno i uroda
22.1. Historyczna koncepcja harmonii sfer jako motywacja poznawania Wszechświata
od Pitagorasa do Einsteina
24. Największe i najmniejsze
24.1.największe i najmniejsze odległości; najkrótsze i najdłuższe czasy.
PODSTAWA PROGRAMOWA (aktualna)
IV etap edukacyjny [liceum]
przedmiot uzupełniający: PRZYRODA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
1. Metoda naukowa i wyjaśnianie świata. Uczeń:
8) przedstawia różne teorie dotyczące rozwoju Wszechświata, korzystając z wiedzy z różnych
źródeł informacji.
2. Historia myśli naukowej. Uczeń:
1) omawia rozwój danej nauki (fi zyki, chemii, biologii) od starożytności po współczesność,
podaje przykłady najważniejszych osiągnięć w poszczególnych okresach;
2) ocenia znaczenie obserwacji i eksperymentów w rozwoju danej nauki;
3) wyjaśnia, dlaczego obiekty i zjawiska odkryte przez Galileusza nie były znane wcześniej;
4) przedstawia hierarchiczną budowę Wszechświata, wskazując na różnice skal wielkości
i wzajemnej odległości obiektów astronomicznych;
5) przedstawia ewolucję poglądów na budowę Wszechświata;
7. Nauka w komputerze. Uczeń:
4) interpretuje obiekty astronomiczne na symulacjach komputerowych;
8. Polscy badacze i ich odkrycia. Uczeń:
1) omawia wkład polskich badaczy w rozwój fizyki, chemii, biologii i geografii;
2) ocenia znaczenie (naukowe, społeczne, gospodarcze, historyczno-polityczne) dokonanych
przez nich odkryć;
19. Cykle, rytmy i czas. Uczeń:
1) wymienia zjawiska okresowe w przyrodzie, podaje zjawiska okresowe będące podstawą
kalendarza i standardu czasu;
24. Największe i najmniejsze. Uczeń:
1) wymienia obiekty fizyczne o największych rozmiarach (np. galaktyki) oraz najmniejszych
(jądro atomowe), wymienia metody pomiarów bardzo krótkich i bardzo długich czasów
i odległości;
KOMENTARZ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ (aktualnej) W LICEUM
PRZYRODA
Krzysztof Spalik, Małgorzata Jagiełło, Grażyna Skirmuntt, Wawrzyniec Kofta
Przedmiot uzupełniający przyroda jest adresowany do tych uczniów, którzy nie wybrali żadnego z
przedmiotów przyrodniczych (biologia, fi zyka, chemia,geografi a) do realizacji w zakresie rozszerzonym.
Uczniowie ci zakończą naukę przedmiotów przyrodniczych, w tym biologii, po I klasie szkoły
ponadgimnazjalnej.
Tym samym w klasie II i III będą mogli skupić się na nauce tych przedmiotów, których będą uczyć się w
zakresie rozszerzonym. Przyroda jest przedmiotem uzupełniającym, ale obowiązkowym dla opisanej grupy
uczniów, to znaczy, że przedmiot będzie oceniany tak samo, jak pozostałe, a ocena roczna będzie miała
wpływ na średnią ocen i promocję ucznia do następnej klasy. Jednak fakt, że przyroda jest przedmiotem
uzupełniającym, stwarza niespotykane dotychczas w praktyce szkolnej możliwości dla szkoły, uczniów i
nauczycieli w zakresie fakultatywnego wyboru treści nauczania.
Treści przedmiotu przyroda zostały podzielone na 4 wątki przedmiotowe (kolumny) oraz 24 wątki
tematyczne (wiersze). Okno tabeli odpowiada 1–2 godzinom lekcyjnym. Wątki tematyczne zostały
dodatkowo pogrupowane w trzy zestawy, aby ułatwić nauczycielom wybór spójnego materiału do realizacji.
Warto zauważyć, że podstawa określa zagadnienia i przypisane im wymagania jako przykładowe – a zatem
nauczyciel może także zaproponować inne wątki tematyczne. Istotne jest jednak zachowanie szerokiego
wachlarza omawianych zagadnień, ich interdyscyplinarności oraz związku z życiem codziennym. W
szczególności, nie powinno się mechanicznie przenosić do przedmiotu przyroda zagadnień z przedmiotów
przyrodniczych realizowanych w wersji rozszerzonej.
Kształcenie w zakresie podstaw astronomii
na poziomie wyższym
(z wyjątkiem studiów astronomii)
Fizyka
studia I stopnia (licencjackie)
Astronomia (30 godzin)
Geografia studia I stopnia (licencjackie)
Astronomiczne podstawy geografii (30 godzin)
Fizyka i chemia Ziemi (30 godzin)
Załącznik nr 34
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Fizyka
A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
3. Kształcenie w zakresie astronomii
Treści kształcenia: Ważniejsze odkrycia astronomiczne do połowy XIX wieku.
Nośniki informacji o Wszechświecie. Fizyka i ewolucja gwiazd. Materia
międzygwiazdowa. Budowa Galaktyki. Astronomia pozagalaktyczna.
Elementy kosmologii.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zjawisk
astronomicznych i praw nimi rządzących; posługiwania się terminologią
astronomiczną; oceny aktualnego stanu badań astronomicznych.
Załącznik nr 37
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Geografia
A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
2. Kształcenie w zakresie astronomicznych podstaw geografii (30 godzin)
Treści kształcenia:
Układy współrzędnych sferycznych stosowane w astronomii i geografii.
Elementarne zjawiska na sferze niebieskiej. Wpływ atmosfery ziemskiej na obserwacje ciał
niebieskich. Ruch roczny Słońca. Czas – skale czasowe używane w astronomii. Instrumenty
astronomiczne. Wyznaczanie szerokości i długości geograficznej oraz czasu i azymutu z
obserwacji astronomicznych. Wykorzystywanie sztucznych satelitów Ziemi. Prawa ruchu
planet. Układ Słoneczny. Słońce i jego oddziaływanie na Ziemi.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się wiedzą z zakresu
astronomii do określenia relacji miedzy Ziemią jako planetą a zjawiskami zachodzącymi w
atmosferze, hydrosferze i litosferze; umiejscawiania tych zjawisk na powierzchni Ziemi.
Załącznik nr 37
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Geografia
A. STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
5. Kształcenie w zakresie fizyki i chemii Ziemi (30 godzin)
Treści kształcenia: Ewolucja materii we Wszechświecie. Pole elektromagnetyczne.
Pole geomagnetyczne. Ruchy ciał niebieskich w układzie topocentrycznym.
Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi. Zjawiska związane z układami Ziemia – Słońce
oraz Ziemia – Księżyc. Drgania i fale. Teoria elastyczności w badaniu ośrodków
skalnych. Zjawisko promieniotwórczości, przemiany promieniotwórcze. Badania
fizyczne mikrostruktury minerałów i skał. Zasady zachowania energii i masy.
Dynamika płynów. Termodynamika fenomenologiczna. Woda i procesy w niej
zachodzące. Migracje pierwiastków chemicznych w wodzie i atmosferze.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: wykorzystywania praw fizyki
i chemii do wyjaśnienia genezy zjawisk występujących w środowisku;
prognozowania zachowania środowiska; identyfikowania skutków działania
praw przyrody; wykorzystywania praw przyrody w działalności człowieka.