Prawo energetyczne

Aktualna sytuacja
na lokalnych rynkach ciepła
Adam Dobrowolski
Dyrektor Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła
Warszawa 2013
INNOWACYJNOŚĆ

Rozwój kogeneracji

Budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
2

Stosowanie akumulatorów ciepła

Wykorzystanie ciepła sieciowego do produkcji chłodu
22
EFEKTY PRAC PREZESA URZEDU REGULACJI
ENERGETYKI – OKRES OSTATNIEGO ROKU

Model zwrotu z kapitału

Informacje i wytyczne:






efektywność energetyczna
wykorzystanie ciepła sieciowego do produkcji chłodu
przyłączenie źródeł do sieci
Przed nami:
wypracowanie zasad stosowania przepisu art. 44 ustawy – Prawo energetyczne
analiza stosowania modelu zwrotu z kapitału i ewentualna modyfikacja niektórych
zapisów bądź narzędzi
33
EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA
REGULACJE PRAWNE
Ustawy:
z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne
z dnia 15 kwietnia 2011 r. – o efektywności energetycznej
z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane
Rozporządzenia Ministra Gospodarki:
z dnia 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf
oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło
z dnia 19 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania energii pierwotnej
odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej oraz wysokości
jednostkowej opłaty zastępczej
44
Art. 12 ustawy o efektywności
Zakres podmiotowy
Obowiązek
przedłożenia do umorzenia świadectw efektywności energetycznej
lub uiszczenia stosownej opłaty zastępczej
wykonują przedsiębiorstwa energetyczne
sprzedające ciepło odbiorcom końcowym
przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) … ).
55
Zakres podmiotowy - wyłączenia
Nie podlegają obowiązkowi przedsiębiorstwa energetyczne
sprzedające ciepło odbiorcom końcowym
przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
jeżeli łączna wielkość mocy zamówionej przez tych odbiorców
nie przekracza 5 MW
66
Zakres podmiotowy – wyłączenia (2)
Czy łączna moc zamówiona
obejmuje również sieć niskoparametrową i zewnętrzną instalację odbiorczą?
Jaki wpływ na ocenę mają zapisy w koncesji?



Ocena, czy sieć niskoparametrowa lub zewnętrzna instalacja odbiorcza spełnia kryterium sieci
jest dokonywana zgodnie z definicją art. 3 pkt 11 ustawy – Prawo energetyczne i ma charakter
obiektywny.
W przypadku koncesjonowanych przedsiębiorstw o obowiązku, co do zasady, przesądza
aktualnie obowiązująca koncesja na przysłanie i dystrybucję ciepła.
Dowód nieistnienia obowiązku wynikający z braku sieci spoczywa na przedsiębiorstwie.
77
Wysokość obowiązku
Przedsiębiorstwo energetyczne, jest obowiązane:
1) uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki,
świadectwa efektywności energetycznej odpowiadające za 2014 rok 1,5%
kwoty przychodu ze sprzedaży ciepła odbiorcom końcowym, osiągniętego za
dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku
przedsiębiorstwa energetycznego sprzedającego, ciepło tym odbiorcom,
lub
2) uiścić opłatę zastępczą (1000 zł/toe)
88
Przychód ze sprzedaży ciepła
Jak policzyć przychód ze sprzedaży ciepła ???
Przepisy odnoszą się do ciepła wyrażonego w jednostkach energii, a więc ciepła
dostarczonego odbiorcy wyrażonego w jednostkach energii (GJ).
Na potrzeby ustalenia obowiązku kwotę przychodu należy ustalić w oparciu o wielkości
sprzedaży wyłącznie energii (ciepła mierzonego w GJ) odbiorcom końcowym.
99
Zakres przedmiotowy

Jak należy obliczać obowiązek przy mocy powyżej 5 MW mocy zamówionej przy
jednoczesnym posiadaniu zewnętrzne instalacje odbiorcze oraz odbiorców
końcowych przyłączonych do źródła, w tym do źródła lokalnego
Jeżeli zostało przesądzone istnienie obowiązku podmiotowego,
to obowiązek przedmiotowy należy obliczać odnośnie każdego odbiorcy końcowego,
któremu dane przedsiębiorstwo sprzedaje ciepło (nie tylko przyłączonego do sieci)
Art. 12 ust. 1 ustawy o efektywności stanowi, iż przedsiębiorstwo jest obowiązane
uzyskać i przedstawić do umorzenia świadectwo efektywności energetycznej
o wartości nie większej niż 3% ilorazu kwoty przychodu
ze sprzedaży ciepła odbiorcom końcowym, osiągniętego za dany rok,
w którym obowiązek ten jest realizowany
Brak zatem odniesienia do wymogu przyłączenia do sieci
1010
Zakres przedmiotowy (2)
Pojęcie "łączna wielkość mocy„
Przepis art. 12 ust. 3 ustawy o efektywności dotyczy łącznej mocy zamówionej przez
odbiorców końcowych przyłączonych do wszystkich sieci posiadanych przez
przedsiębiorstwo energetyczne.
Wynika to z tego, że wyraz „sieci” jest liczbą mnogą rzeczownika „sieć”, a nie jego odmianą
przez przypadki. Przepis należy czytać „przyłączonych do tych sieci” a nie
„do tej sieci”.
Zasada analogiczna jak przy obowiązku posiadania koncesji
(art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo energetyczne).
1111
Zakres przedmiotowy (3)
§ 3 ust. 1 rozporządzenia efektywnościowego
"koszty ... uwzględnia się przyjmując, że każda jednostka ciepła sprzedawana
przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym
jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami".
Przykładowe Przedsiębiorstwo sprzedaje:
80% ciepła odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci,

15% odbiorcom końcowym nie przyłączonym do sieci i

5% odbiorcom przyłączonym do sieci, ale nie będących odbiorcami końcowymi,

należy zarówno w obliczeniu obowiązku jak i rozdzieleniu kwoty obowiązku, ująć 95%

odbiorców, tj. (wszystkich odbiorców końcowych niezależnie od tego czy odbiorcy końcowi
są przyłączeni do sieci przedsiębiorstwa),
ponieważ każda jednostka ciepła sprzedawana przez dane przedsiębiorstwo energetyczne
odbiorcom końcowym jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami".
1212
Zakres przedmiotowy (4)
Kto jest obowiązany do uzyskania świadectw efektywności energetycznej
wytwórca czy dystrybutor?
Gdzie i jak umieścić w taryfie to obciążenie ???
Problem powstaje z uwagi na konieczność obciążenia jednostki sprzedawanej
energii - ciepła, bowiem obowiązek dotyczy sprzedającego,
którym na lokalnych rynkach ciepła może być
wytwórca lub dystrybutor lub przedsiębiorstwo prowadzące obrót ciepłem
1313
Zakres przedmiotowy (5)
Jeżeli sprzedawcą ciepła jest :
a) dystrybutor, którego wszyscy odbiorcy są odbiorcami końcowymi, to koszt jednostki energii
(ciepła) wynikający z efektywności energetycznej, powinien być zawarty w stawce zmiennej
opłaty za przesyłanie i dystrybucję ciepła,
b) dystrybutor, który sprzedaje ciepło zarówno odbiorcom końcowym jak i odbiorcom nie
będącym odbiorcami końcowymi, to w jego taryfie powinny znaleźć się dwie stawki opłat,
z zaznaczeniem, że stawka zmienna opłaty dla odbiorców końcowych zawiera koszt
wynikający z efektywności energetycznej,
c) przedsiębiorstwo ciepłownicze, to stosuje się zasady określone w lit. a i b,
1414
Zakres przedmiotowy (6)
Jeżeli sprzedawcą ciepła jest :
d) wytwórca ciepła, to koszt jednostki ciepła sprzedawanego odbiorcom końcowym,
powinien znaleźć się w cenie ciepła sprzedawanego tym odbiorcom, z zaznaczeniem
w treści taryfy, że cena za GJ sprzedawanego ciepła odbiorcom końcowym jest
obciążona kosztami efektywności energetycznej, jeżeli sprzedawane przez wytwórcę
ciepło jest nie tylko odbiorcom końcowym (do rozliczeń strat ciepła z dystrybutorem
także należy stosować cenę ciepła nie obciążoną kosztami efektywności energetycznej),
e) przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące wyłącznie obrót ciepłem, to obciążenie
odbiorców końcowych kosztami efektywności energetycznej może nastąpić poprzez
wyeksponowanie w taryfie w zakresie obrotu wielkość obciążenia każdej jednostki
ciepła sprzedawanego odbiorcom końcowym (w zł/GJ).
1515
Zakres przedmiotowy (7)
Jak kalkulować, gdy jedno przedsiębiorstwo prowadzi działalność w kilku miejscach,
czy ustalać należy jedną wspólną stawkę dla wszystkich sieci przedsiębiorstwa?
Zgodnie z rozporządzeniem dot. efektywności energetycznej, koszty uzasadnione
uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw lub poniesionej opłaty zastępczej
uwzględnia się w kalkulacji cen ciepła ustalanych w taryfach przyjmując, że każda
jednostka ciepła sprzedawana przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom
końcowym jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami.
Z tego zapisu wynika, że przedsiębiorstwo, wylicza jedną wielkość energii w toe, jedną,
dla całego przedsiębiorstwa maksymalną wysokość kosztów i każdą jednostkę
sprzedawanego ciepła obciąża taką samą stawką opłaty wynikającej z ustawy o
efektywności energetycznej.
Należy na przyszłość rozważyć możliwość ustalenia tych kosztów odrębnie dla
każdego miejsca prowadzenia działalności.
1616
ZASADY UWZGLĘDNIANIA ZWROTU Z KAPITAŁU
DOWOLNOŚĆ CZY UZNANIE ADMINISTRACYJNE
Informacja (nr 9/2013)
w sprawie zasad i sposobu ustalania oraz uwzględniania
w taryfach dla ciepła zwrotu z kapitału (kosztu kapitału) na lata 2013 - 2015
Informacja (nr 10/2013)
w sprawie wskaźników stosowanych przy ustalaniu zwrotu
z kapitału w taryfach dla ciepła w 2013 r. oraz w pierwszym kwartale 2014 r.
1717
Ustalenie uzasadnionego przychodu
zgodnie z Modelem

 (1  z )  RPI  z  k 
Pcn  Pcn 1 1 

100



Pcn  Ku  WACC  WRA 

 (1  z ) * RPI  z * k 
Pcn  Pcn1 1 

100


albo
Pcn  Ku  u WACC WRA
 EWA
nie mniej niż
1616
18
18
Wyzwania związane ze zmianą
art. 44 ustawy – Prawo energetyczne
Art. 44 ust. 1 Przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie
odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić
ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów,
zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie:
1) dostarczania paliw gazowych lub energii, w tym kosztów stałych, kosztów zmiennych i
przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami gazowymi
lub energią, magazynowania paliw gazowych i skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji
skroplonego gazu ziemnego, a także w odniesieniu do grup odbiorców określonych w taryfie,
w tym sprzedaży paliw gazowych lub energii odbiorcom, którzy mają prawo wyboru
sprzedawcy, i odbiorcom, którzy nie mają prawa wyboru sprzedawcy;
2) niezwiązanym z działalnością wymienioną w pkt 1.
1919
Wyzwania związane ze zmianą
art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (2)
Art. 44 ust. 2 aktualnie
Przedsiębiorstwa energetyczne są obowiązane do sporządzania i przechowywania
sprawozdań finansowych dotyczących poszczególnych rodzajów wykonywanej
działalności gospodarczej w zakresie dostarczania paliw gazowych lub energii,
zawierających bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze, na zasadach
i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości.
Od 1 stycznia 2013 roku
Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do sporządzania i przechowywania, na
zasadach i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości, sprawozdania finansowego
zawierającego bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze, odrębnie dla
poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej, o których mowa w ust. 1.
2020
Wyzwania związane ze zmianą
art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (3)
Art. 44 ust. 3
Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2, podlega badaniu, zgodnie z zasadami
określonymi w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, także
w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania
subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
Art. 44 ust. 4
Sprawozdanie finansowe sporządzane przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące
się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej powinno
zawierać informację o przychodach z tytułu wykonywania prawa własności do sieci
przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej.
2121
Wyzwania związane ze zmianą
art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (4)
Art. 44 ust. 5.
Przedsiębiorstwa energetyczne dokonujące zmiany przyjętych zasad (polityki)
rachunkowości, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o
rachunkowości, są obowiązane do zamieszczenia w sprawozdaniu finansowym informacji
o tych zmianach wraz z uzasadnieniem; zmiany te muszą gwarantować porównywalność
informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych sporządzonych przed
wprowadzeniem tych zmian oraz po ich wprowadzeniu.
2222
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/72/WE
z dnia 13 lipca 2009 r.
dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca
dyrektywę 2003/54/WE
Artykuł 31
Rozdział rachunkowości
Państwa członkowskie podejmują niezbędne kroki w celu zapewnienia, aby
rachunkowość przedsiębiorstw energetycznych prowadzona była zgodnie
z ust. 2 i 3.
2323
Artykuł 31
DYREKTYWY
Rozdział rachunkowości (2)
2.
Przedsiębiorstwa energetyczne, niezależnie od ich struktury własności lub formy prawnej,
sporządzają, poddają kontroli i publikują swoje roczne sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami
prawa krajowego dotyczącymi rocznych sprawozdań finansowych spółek z ograniczoną
odpowiedzialnością, spółek komandytowo-akcyjnych lub spółek akcyjnych, przyjętymi zgodnie z
czwartą dyrektywą Rady 78/660/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. wydaną na podstawie art. 44 ust. 2 lit. g)
Traktatu w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek.
Przedsiębiorstwa, które nie mają obowiązku prawnego publikacji rocznych sprawozdań finansowych,
przechowują w swojej siedzibie głównej po jednym ich egzemplarzu do wglądu publicznego.
2424
Artykuł 31
DYREKTYWY
Rozdział rachunkowości (3)
3.
Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzą w swojej wewnętrznej rachunkowości odrębne księgi
rachunkowe dla każdego rodzaju swojej działalności w zakresie przesyłania i dystrybucji, tak jak byłyby
do tego zobowiązane, gdyby odnośne działalności były prowadzone przez odrębne przedsiębiorstwa,
w celu uniknięcia dyskryminacji, subsydiowania skrośnego i zakłócenia konkurencji. Prowadzą one
również rachunkowość, która może być skonsolidowana, dla innych rodzajów działalności dotyczącej
energii elektrycznej niezwiązanych z przesyłaniem ani dystrybucją. Do dnia 1 lipca 2007 r.
przedsiębiorstwa te prowadzą oddzielną rachunkowość dla działalności w zakresie dostaw dla
odbiorców uprawnionych oraz dla działalności w zakresie dostaw dla odbiorców innych niż uprawnieni.
W rachunkowości wykazuje się dochód wynikający z własności systemu przesyłowego lub
dystrybucyjnego.
W
stosownych
przypadkach
przedsiębiorstwa
prowadzą
skonsolidowaną
rachunkowość dla innych rodzajów działalności niezwiązanej z energią elektryczną. Wewnętrzna
rachunkowość obejmuje bilans oraz rachunek zysków i strat dla każdego rodzaju działalności.
2525
Artykuł 31
DYREKTYWY
Rozdział rachunkowości (4)
4. Kontrola, o której mowa w ust. 2, weryfikuje w szczególności przestrzeganie obowiązku
unikania dyskryminacji i subsydiowania skrośnego, o którym mowa w ust. 3.
2626
KSZTAŁTOWANIE TAYRF DLA CHŁODU
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie – Prawo energetyczne ciepło – to energia
zawarta w wodzie gorącej, parze lub innych nośnikach, pojęcie energii obejmuje
także ciepło.
Ponieważ woda lodowa jest nośnikiem energii cieplnej o określonych parametrach,
(ustawodawca nie określił minimalnej temperatury jaką musi mieć ciepło, określony
został tylko w rozporządzeniu systemowym dla ciepła dopuszczalny procent
odchylenia temperatury nośnika w stosunku do tabeli regulacyjnej),
definicja ciepła obejmuje także ciepło zawarte w wodzie lodowej.
Potwierdzeniem tezy, że chłód jest ciepłem jest definicja ciepła użytkowego
w kogeneracji – ciepło, służące zaspokojeniu zapotrzebowanie na ciepło lub chłód.
2727
KSZTAŁTOWANIE TARYF DLA CHŁODU (2)
Obowiązek posiadania koncesji, należy określać zgodnie z art. 32 ustawy – Prawo
energetyczne, uwzględniając definicję działalności gospodarczej oraz limity mocy
warunkujące istnienie obowiązku.
Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, przedsiębiorstwa energetyczne
posiadające koncesje mają obowiązek kształtować taryfę zgodnie z przepisami
zawartymi w rozporządzeniu wykonawczym, która podlega zatwierdzeniu przez
Prezesa URE.
Koszty związane z przetwarzaniem ciepła w chłód w adsorberze i ich uznanie za
uzasadnione w taryfie dystrybutora ciepła. Uzasadniony charakter tych kosztów daje
Także możliwość „socjalizacji” nie tylko korzyści ale także kosztów w taryfie danego
przedsiębiorstwa.
2828
KSZTAŁTOWANIE TARYF DLA CHŁODU (3)
Przedsiębiorstwa posiadające koncesje na wytwarzania ciepła, mogą wytwarzać wodę
lodową dostarczaną do sieci wody lodowej po zmianie zakresu (rozszerzenie koncesji
o urządzenia wytwarzające chłód).
Przedsiębiorstwa posiadające koncesje na przesyłanie i dystrybucję ciepła, mogą przesyłać
i dystrybuować wodę lodową po zmianie zakresu koncesji (rozszerzenie o infrastrukturę
sieciową wody lodowej).
2929
Dziękuję
Adam Dobrowolski
Dyrektor
Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła
Warszawa 2013