1 Dr hab. Katarzyna Krzywicka Zakład Stosunków Międzynarodowych Konsultacje: wtorek 14.30-16.00 środa 13.15-14.45 pokój 119. [email protected] ; [email protected] http://umcs.pl/pl/addres-book-employee,1406.html Program i literatura Transformacje demokratyczne w Ameryce Łacińskiej rok akademicki 2013/2014 przedmiot fakultatywny Zaliczenie na podstawie: opracowania i przedstawienia na zajęciach wybranego tematu autorskiego, udziału w dyskusji podczas zajęć, obecności na zajęciach. I. Zajęcia organizacyjne (19 lutego) 1. Przedstawienie i omówienie programu. 2. Przedstawienie literatury przedmiotu. 3. Omówienie metod pracy i formy zaliczenia zajęć. II. Ameryka Łacińska u progu trzeciego stulecia niepodległości (26 lutego) - wykład 1. Charakterystyka geopolityczna regionu. 2. Kultura polityczna. 3. Specyfika systemów politycznych. 4. Projekcja materiału dokumentalnego. Literatura: Dobrzycki W., System międzyamerykański, Warszawa 2002. Gawrycki M. F., Miejsce i rola Ameryki Łacińskiej we współczesnym świecie, w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006. Gawrycki M., Specyfika, tradycje i formy państw w Ameryce Łacińskiej, w: M. Sułek, J. Symonides (red.), Państwo w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, Warszawa 2009. Krzywicka K., Ameryka Łacińska u progu trzeciego stulecia niepodległości. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, w: K. Krzywicka (red.), Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, Studia Iberoamerykańskie UMCS, vol. II, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-lat-niepodleglosci-panstwameryki-lacinskiej.html Krzywicka K., Ameryka Łacińska u progu XXI wieku. Studia i szkice, rozdz. I. Ameryka Łacińska i Karaiby, jako region w stosunkach międzynarodowych; rozdz. VII. Kultura polityczna Ameryki Łacińskiej – między dziedzictwem a rozwojem, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009. Krzywicka K., Region Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w: I. Topolski, H. Dumała, A. Dumała (red.), Regiony w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009, ss. 209-236. 2 Krzywicka K., Latynoamerykanizm - w poszukiwaniu tożsamości regionalnej w Ameryce Łacińskiej, w: S. Stępień (red.), Ideologie, doktryny i ruchy narodowe. Wybrane problemy, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006, ss. 273-284. Krzywicka K., Kultura polityczna Ameryki Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 oraz Warszawa 2011 (dodruk), dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/1581/dziejekultury-latynoamerykanskiej.html Pajović S., Particularities of international insertion of Latin American Countries Turning the last decade of XX century and beginning of XXI century, “Annales”, vol. XVII, 2, sectio K, Lublin 2010. III. Transformacja systemu politycznego Wenezueli (5 marca) – ćwiczenia – prezentacja tematu autorskiego 1. Uwarunkowania procesu przekształceń systemowych. 2. Cechy systemu politycznego. 3. Projekcja materiału dokumentalnego. 4. Dyskusja. Literatura: Chojnacki A., Demokracja w Wenezueli. Krótki zarys historyczny, "Ameryka Łacińska”, CESLA UW, 2010, nr 1. Gawrycki M. F., Wenezuela i rewolucja (boliwariańska) w Ameryce Łacińskiej, Toruń 2008. Krzywicka K., Wenezuela, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013, ss. 153-177,. Krzywicka K., ALBA i nowa geopolityka Wenezueli - między ideologią i pragmatyzmem, "Stosunki Międzynarodowe", 2012, tom 46, nr 2, ss. 225-247. Krzywicka K., Problemy demokracji liberalnej w Wenezueli, w: E. Olszewski, Z. Tymoszuk (red.), Ideologia, doktryny i ruch polityczny współczesnego liberalizmu, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004, ss. 343-358. Krzywicka K., Kształtowanie państwa wenezuelskiego w XIX wieku - między centralizmem a federalizmem, "Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych", vol. IV, Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie, Lublin 2009, ss. 110-132, dostęp także on-line: http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TPol4/Krzywicka.pdf Krzywicka K., Polityka energetyczna Wenezueli w XX w., w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska wobec wyzwań globalizacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, ss. 215-236. Płachtański P., Boliwariańska Alternatywa dla Ameryk, w: M. F. Gawrycki (red.), Procesy integracyjne w Ameryce Łacińskiej, Warszawa 2007. Samson A., Kim jest chavista? Charakterystyka organizacji społecznych wspierających rozwój rewolucji boliwariańskiej we współczesnej Wenezueli, w: K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, Kraków 2011. IV. Komentarz na temat aktualnej sytuacji politycznej Wenezueli - Adriana Gottberg Gil Chargé d’Affaires Ambasady Boliwariańskiej Republiki Wenezueli (12 marca) – wykład tłumaczony na język polski. 1. Aktywny udział studentów w dyskusji – przygotowanie pytania do prelegentki. 3 V. Dylematy demokracji w Ameryce Łacińskiej (19 marca) – wykład 1. Kryzys reprezentacji i instytucji przedstawicielskich. 2. Demokracja elektoralna i umacnianie władzy wykonawczej. 3. Rola partii politycznych - między reprezentacją i partycypacją. 4. Demokracja bezpośrednia – między reprezentacją, partycypacją i delegacją władzy. Literatura: Krzywicka K., Demokracja bezpośrednia w Wenezueli. Determinanty prawne, "Studia Polityczne", 2013, nr 31, ss. 35-63. Krzywicka K., Partie polityczne i partycypacja obywatelska w Wenezueli, "Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych", vol. V, Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie, Lublin 2010, ss. 214-231. Krzywicka K., System partyjny Wenezueli: dylematy reprezentacji i partycypacji, w: P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011. Łaciński P., Systemy polityczne państw latynoamerykańskich – refleksje z perspektywy dwustulecia niepodległości Ameryki Łacińskiej, w: K. Krzywicka (red.), Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, Studia Iberoamerykańskie UMCS, vol. II, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-latniepodleglosci-panstw-ameryki-lacinskiej.html Łaciński P., Przejawy parlamentyzacji systemów prezydenckich w Ameryce Łacińskiej, P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011. Tarczyński P., Demokracja nieliberalna we współczesnej Ameryce Łacińskiej, w: M. Kania, A. Kaganiec-Kamieńska (red.), Doświadczenie demokracji w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. VI. Systemy polityczne państw latynoamerykańskich– studia przypadków (26 marca) – ćwiczenia – prezentacja tematów autorskich 1. System polityczny Brazylii (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). 2. System polityczny Meksyku (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). 3. System polityczny Ekwadoru (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). Literatura: Barański S., Brazylia, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Brudzińska K., Demokratyzacja systemu politycznego Meksyku: wyzwania i sukcesy, w: P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011. Krzywicka K., System polityczny Brazylii, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 571-574. Krzywicka K., System polityczny Ekwadoru, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 620-627. Liberska B., Model rozwoju Brazylii w okresie rządów prezydenta Luiza Inácio Lula da Silvy, "Ameryka Łacińska”, CESLA, 2010, nr 2. Łaciński P., System polityczny Ekwadoru w świetle Konstytucji z 2008 roku, „Ameryka Łacińska”, 2009, nr 1. Łaciński P., Ekwador, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. 4 Oberda-Monkiewicz A., Meksyk, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. VII. Przywództwo polityczne w Ameryce Łacińskiej (2 kwietnia) - wykład 1. Tradycja caudillismo. 2. Tradycja populistyczna. 3. „Powrót przywódcy” – neopopulizm. 4. Projekcja materiału dokumentalnego. Literatura: Cholewińska K., Tradycja caudillismo w historii i współczesności Ameryki Łacińskiej, w: P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011, s. 119-146. Kaczyńska J., Latynoamerykańskie rozliczanie dyktatorów – casus Alberto Fujimoriego, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Kosmynka S., Rola charyzmy w przywództwie politycznym w świetle wybranych ujęć teoretycznych. Perspektywa latynoamerykańska, w: M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, ss. 303-326. Krzywicka K., "Powrót przywódcy". Dylematy transformacji politycznej w Wenezueli, w: M. Kania, A. Kaganiec-Kamieńska (red.), Doświadczenie demokracji w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, ss. 63-74. Smoraczewska M., Przywództwo polityczne w niepodległej Brazylii: studium przypadku Juscelino Kubitschka oraz Luiza Inacio da Silvy, w: P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011. VIII. Systemy polityczne państw latynoamerykańskich – studia przypadków (9 kwietnia) – ćwiczenia – prezentacja tematów autorskich 1. System polityczny Argentyny (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). 2. System polityczny Urugwaju (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). 3. System polityczny Chile (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). 4. System polityczny Peru (rys historyczny, ustrój, kultura i praktyka polityczna). Literatura: Kosmynka S., Uwarunkowania i skutki transformacji politycznej w Urugwaju w 2004 roku w kontekście czynników kształtujących nastroje społeczne, w: K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, Kraków 2011. Krzywicka K., System polityczny Argentyny, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 541-546. Krzywicka K., System polityczny Chile, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 578-583. Krzywicka K., System polityczny Peru, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 787-791. 5 Krzywicka K., System polityczny Urugwaju, Encyklopedia Politologii. Instytucje i systemy polityczne, tom II, B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół (red.), Oficyna a Wolters Kluwer business, wyd. II, Warszawa 2012, s. 881-885. Łaciński P., Peru, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Łaciński P., Peru między populizmem a liberalizmem, Warszawa 2006. Nowak A., Argentyna, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Tarczyński P., Chile, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Tarczyński P., Urugwaj, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Tarczyński P., Pozorna dwupartyjność: ewolucja systemu partyjnego Urugwaju, w: P. Łaciński (red.), Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas, Warszawa 2011. IX. Upadanie państwa w Ameryce Łacińskiej (30 kwietnia) – wykład 1. Anomiczność – dysfunkcjonalność - dysfunkcyjność – upadanie państwa. 2. Projekcja materiału dokumentalnego. Literatura: Bieleń S., Państwa upadłe, w: J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006. Bieleń S., Państwa w stanie kryzysu i upadku, w: M. Sułek, J. Symonides (red.) Państwo w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, Warszawa 2009. Derwich K, Problem państw upadłych w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w: P. Łaciński, Latynoameryka u progu trzeciego stulecia niepodległości: przywództwo, idee i systemy polityczne, Studia i Analizy Collegium Civitas 12, Warszawa 2011. X. Dysfunkcjonalność i dysfunkcyjność, upadanie państwa – studia przypadków (7 maja) – ćwiczenia – prezentacja tematów autorskich 1. Kolumbia. 2. Meksyk. 3. Haiti. Literatura: Brudzińska K., Kolumbia, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Drzewiecka U., Demokratyzacja Meksyku a problem narkotykowy, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Gil G., Upadanie państwa w Ameryce Łacińskiej – kazus Kolumbii, w: K. Krzywicka (red.), Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp także w czytelni online: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-lat-niepodleglosci-panstw-amerykilacinskiej.html Derwich K., Rządy Jean-Bertranda Aristide’a a upadek państwowości Haiti, w: w: M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012. 6 Łaciński P., Haiti, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. Manaut R. B., Organized Crime and National Security in México, “Annales”, vol. XVII, 1, sectio K, Lublin 2010. Oberda-Monkiewicz A., Meksyk, w: P. Łaciński (red.), Państwo i polityka w Ameryce Łacińskiej. Zarys systemów politycznych państw latynoamerykańskich, Difin, Warszawa 2013. XI. Siły zbrojne w procesach transformacji państw latynoamerykańskich (14 maja – wykład 1. Rola wojska w okresie powstania państw i kształtowania systemów politycznych w XIX w. 2. Profesjonalizacja wojska i modernizacja państw latynoamerykańskich. 3. Doktryna bezpieczeństwa narodowego i nowy profesjonalizm. 4. Rola sił zbrojnych w procesie przekształceń demokratycznych. Literatura: Krzywicka K., Pozycja i rola sił zbrojnych w procesie przekształcania państwa - casus Wenezueli, "Ameryka Łacińska", CESLA UW, Warszawa 2012, nr 1 (75), ss. 3-25. Krzywicka K., Kształtowanie państwa narodowego w Wenezueli - autorytaryzm i militaryzm w scentralizowanym państwie federalnym, w: K. Krzywicka (red.), Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, Studia Iberoamerykańskie UMCS, vol. II, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-latniepodleglosci-panstw-ameryki-lacinskiej.html Spyra J., Rola wojska w systemie politycznym Ameryki Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 oraz Warszawa 2011 (dodruk), dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/1581/dzieje-kultury-latynoamerykanskiej.html Stelmach M., Siły zbrojne a bezpieczeństwo publiczne w Gwatemali, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Stelmach M., Stosunki cywilno-wojskowe w Ameryce Środkowej w XXI wieku, w: K. Krzywicka (red.), Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, Studia Iberoamerykańskie UMCS, vol. II, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012, dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/64082/dwiescie-lat-niepodleglosci-panstw-ameryki-lacinskiej.html XII. Rola ruchów politycznych i społecznych w procesie transformacji demokratycznych w Ameryce Łacińskiej (21 maja) – ćwiczenia - prezentacja tematów autorskich 1. Prawa ludności autochtonicznej. 2. Prawa kobiet. 3. Prawa bezrolnych. Literatura: Cichomska P., Prawa kobiet i nowoczesność w kręgu cywilizacji latynoamerykańskiej, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Cichomska-Szpakowska P., Organizacje kobiece w Wenezueli i ich inicjatywy na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i promowania równości szans kobiet i mężczyzn, w: 7 M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, ss. 511-526. Klewer D., Michelle Bachelet a zmiany w pozycji politycznej kobiet w Chile, w: M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, ss. 493-509. Krzywicka K., Status prawny ludności indiańskiej w Wenezueli. Dylematy partycypacji i reprezentacji, w: M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, ss. 189-216. Lange M. A., Ruch etnonarodowy Mapuchy w Chile jako próba wyrównania „długu historycznego” w świetle teorii zmian matrycy systemowej i nowych ruchów społecznych, w: M. Kania, A. Kaganiec-Kamieńska (red.), Doświadczenie demokracji w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. Nowakowski T., Działalność Ruchu Chłopów bez Ziemi w Brazylii, w: K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, Kraków 2011. Posern-Zieliński A., Indianie a państwo w Ameryce Łacińskiej: tubylczy aktywizm wobec etnopolitycznej dominacji władzy, w: K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, Kraków 2011. Śniadecka-Kotarska M., Autonomie indiańskie w Ameryce Łacińskiej na początku XXI w., w: M. Śniadecka-Kotarska, S. Kosmynka (red.), Antropologia polityki w Ameryce Łacińskiej na początku XXI wieku - Antropología política en América Latina a principios del siglo XXI, Seria: Studia i Materiały Latynoamerykańskie WSMiP Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, ss. 153-187. Śniadecka-Kotarska M., Rozwój ruchu indiańskiego w Gwatemali w kontekście przegranej w wyborach kandydatki na prezydenta Rigoberty Menchu, w: M. Kania, A. KaganiecKamieńska (red.), Doświadczenie demokracji w Ameryce Łacińskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. XIII. Konsolidowanie demokracji w Ameryce Łacińskiej – wyzwania i zagrożenia społeczno-ekonomiczne (28 maja) – ćwiczenia – prezentacja tematów autorskich 1. Ubóstwo i nędza – programy przeciwdziałające marginalizacji i wykluczeniu. 2. Analfabetyzm – dostęp do edukacji i kształcenia zawodowego. 3. Przestępczość zorganizowana, handel ludźmi, gangi młodzieżowe. 4. Uchodźstwo wewnętrzne. Literatura: Danielewicz M., Slumsy Latynoameryki, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010. Heidrich-Hamera D., Uchodźcy wewnętrzni w Ameryce Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006. Głuszek A., Meksykański ruch przeciwko handlowi ludźmi: pieniądze, ideologia i prawa człowieka, w: w: K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, Kraków 2011. Hummel A., Wądołowska A., Płachtański P., Nierówności społeczne w Ameryce Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe 8 PWN, Warszawa 2009 oraz Warszawa 2011 (dodruk), dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/1581/dzieje-kultury-latynoamerykanskiej.html Kozłowska M., Desplazados w Bogocie- przymusowe wysiedlenia, w: Jan E. Zamojski (red.), Migracje. Hiszpańskojęzyczna przestrzeń. Trzy kontynenty, Warszawa 2007. Krzywicka K., Ameryka Łacińska: między integracją a marginalizacją, w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Wydawnictwo UW, Warszawa 2006, ss. 176-192. Krzywicka K., Ameryka Łacińska wobec globalizacji, w: M. Pietraś (red.), Oblicza procesów globalizacji, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002, ss. 269-285. Ługowska U., Migracje we współczesnej Kolumbii- charakterystyka ogólna, w: Jan E. Zamojski (red.) Migracje. Hiszpańskojęzyczna przestrzeń. Trzy kontynenty, Warszawa 2007 Ługowska U., Problem narkotykowy w Ameryce Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006. Manaut R. B., Organized Crime and National Security in México, “Annales”, vol. XVII, 1, sectio K, Lublin 2010. XIV. Zaliczenie w formie dyskusji dydaktycznej (4 czerwca) Literatura: Gawrycki M. F., Miejsce i rola Ameryki Łacińskiej we współczesnym świecie, w: M. F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006. Gawrycki M., Specyfika, tradycje i formy państw w Ameryce Łacińskiej, w: M. Sułek, J. Symonides (red.), Państwo w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, Warszawa 2009. Krzywicka K., Ameryka Łacińska u progu XXI wieku. Studia i szkice, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009. Krzywicka K., Kultura polityczna Ameryki Łacińskiej, w: M. F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 oraz Warszawa 2011 (dodruk), dostęp także w czytelni on-line: http://www.ibuk.pl/fiszka/1581/dziejekultury-latynoamerykanskiej.html Krzywicka K., Między autorytaryzmem a demokracją. Refleksje na temat tranzycji politycznej państw Ameryki Łacińskiej, w: K. Krzywicka, J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, ss. 63-81. Serwisy informacyjne: Ameryka Łacińska – stosunki międzynarodowe http://amerykalacinska.com.pl/ BBC MUNDO http://www.bbc.co.uk/mundo/ The Economist http://www.economist.com/ Latin America News Headlines http://news.yahoo.com/latin-america/ Strony internetowe: ALBA http://www.alba-tcp.org/ CEPAL http://www.eclac.cl/ The Failed States Index http://ffp.statesindex.org/ Foreign Trade Information System http://www.worldbank.org/ Freedom House http://www.freedomhouse.org/ The Fund for Peace http://global.fundforpeace.org/ Inter-American Development Bank http://www.iadb.org/?lang=en IIRSA http://www.iirsa.org/ Organizacja Państw Amerykańskich http://www.oas.org/ 9 Organizacja Państw Iberoamerykańskich http://www.oei.es/ Szczyty Państw Amerykańskich http://www.summit-americas.org/ The World Bank http://www.worldbank.org/ UNASUR http://www.comunidadsudamericana.com/ UNDP http://hdr.undp.org/en/ The World Factbook https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ The World Bank http://www.worldbank.org/