Wielki Czwartek - Wielki Czwartek dawniej i dziś
advertisement
Wielki Czwartek - Wielki Czwartek dawniej i dziś Obrzędy Wielkiego Czwartku w Jerozolimie według opisu Aeterii: Również dnia piątego od pierwszego głosu koguta dzieje się w Anastasis, to zwyczaj aż do rana. To samo jest z Tercją i Sekstą. O ósmej (14) godzinie cały lud zwykle gromadzi się w Martyrium, dlatego wcześniej, gdyż musi być wcześniej zwolniony ... W dniu tym jest Msza w Martyrium i około godziny 10 (16) wszystko się kończy. Przedtem jednak archidiakon zapowiada; O pierwszej w nocy (19) wszyscy zbieramy się w kościele na Eleona, bowiem tej nocy czeka nas ciężka praca. Po nabożeństwie w Martyrium idą do Krzyża. Tam jeden tylko Psalm i modlitwa. Biskup odprawia Mszę świętą i wszyscy komunikują. Poza tym dniem nigdy w ciągu tego roku u Krzyża Mszy nie ma ... Po ukończonym i tam nabożeństwie wszyscy idą do Anastasis. Tam modlitwa, błogosławieństwo, jak zwykle, katechumenów i wiernych, i na tym koniec. I tak każdy spieszy się do domu, aby się posilić. Zaraz bowiem po posiłku wszyscy idą do Eleona, do owego kościoła, w którym jest grota, gdzie Pan tego dnia był z Apostołami. Tam może do piątej (23) godziny śpiewają hymny i antyfony, dostosowane do dnia i miesiąca. Również odczytywane są lekcje, przeplatane modlitwami. Odczytują te ustępy z Ewangelii, które podają słowa, jakie tego dnia Pan, siedząc w tej grocie, która jest w tym kościele, wypowiedział do swoich uczniów. Stamtąd o szóstej (24) godzinie, śpiewając hymny, idą pod górę do Inbomon na to miejsce, gdzie Pan wstąpił do nieba. I tam znowu podobnie lekcje, hymny i antyfony, stosownie do miejsca i dnia. Gdy po raz pierwszy zapieją koguty, wszyscy zstępują z Inbomon, śpiewają hymny. Dochodzą do miejsca, gdzie modlił się Pan, jak jest napisane w Ewangelii: I oddalił się na rzut kamienia i modlił się. W tym miejscu jest piękny kościół. Wchodzi do niego biskup i cały lud. Tam modlitwa dostosowana do miejsca i dnia, również jeden odpowiedni psalm i odczytanie wyjątku z Ewangelii, w którym Pan mówi do swoich uczniów Czuwajcie, abyście nie weszli w pokuszenie. Po odczytaniu całego tekstu ponowna modlitwa. Stamtąd wszyscy, nawet małe dzieci, śpiewając hymny, schodzą z biskupem do Getsemani. Idą powoli z powodu ciżby, wyczerpani czuwaniem i codziennymi postami, zwłaszcza, że musieli zejść z tak wielkiej góry ... Więcej niż dwieście lamp świeci ludowi. Po przybyciu do Getsemani najpierw odpowiednia modlitwa. Po niej hymn i odczytanie wyjątku z Ewangelii o pojmaniu Pana. Po jego odczytaniu powstaje taki krzyk, taki jęk, taki płacz, że chyba słychać je w mieście. Od owej godziny śpiewają hymny, idą pieszo do miasta i dochodzą do bramy o tej godzinie, kiedy człowiek zaczyna poznawać człowieka ... Tak prowadzą biskupa z Getsemani aż do bramy. Ta więc cały Wielki Czwartek spędzano na nawiedzaniu kościołów, czytaniu Pisma św., śpiewaniu Psalmów, hymnów i na modlitwie. http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 19 July, 2017, 00:32 Dzisiaj w Jerozolimie obrzędy Wielkiego Czwartku odbywają się inaczej, gdyż panami bazyliki Groby Pańskiego są prawosławni. A oto opis jednego z uczestników: Zasiada patriarcha grecki i dwunastu apostołów w Wieczerniku, w scenie umywania nóg przez Jezusa. Patriarcha przyklęka po kolei przy każdym z nich i spełnia rytuał liturgiczny. Gdy zbliża się do Piotra, wymienia z nim słowa przekazane przez Ewangelię. Obrzęd ten ma charakter dramatu liturgicznego i nasuwa myśl o misteriach kościelnych, tak dobrze znanych z naszego katolickiego średniowiecza i obrzędów chrześcijańskich z Bizancjum. Tutaj scena znajduje się w pobliżu kościoła, role są obsadzane przez kler w strojach liturgicznych, dialogi ułożone są według słów Pisma św. Tego samego dnia, w kościele armeńskim św. Jakuba asystowaliśmy przy podobnym rytuale, mającym przypomnieć dowolne uniżenie się Jakuba wobec swoich uczniów. Zebraliśmy się w pobliżu świątyni św. Piotra, na stopniach pozostałych ze starych schodów, które w starożytności łączyły dzielnicę, gdzie odbywała się uczta, z Getsemani. Te stopnie są jedynym istniejącym śladem jednej ze stromych uliczek dawnej Jerozolimy. Chrystus przechodził tędy wiele razy, być może i wówczas, gdy udał się ze swymi apostołami na Górę Oliwną, by tam spędzić noc na modlitwie. Zstępujemy ku dolinie wśród głośnego szmeru modlitw. Wydaje się nam, że idziemy pośród apostołów, a Pan idzie z nami. Na lewo wznosi się wieżyczka świątyni, z drugiej strony dolina Jozefata, piętrzy się mnóstwo grobów żydowskich. Poprzez te cienie Starego Testamentu wkraczamy do Getsemani. Stary zwyczaj Jerozolimski chce, by spędzić Wigilię Wielkiego Czwartku i Wielkiego Piątku u stóp Góry Oliwnej, tam gdzie miała miejsce agonia i pojmanie Jezusa. I my z kolei zatrzymaliśmy się w Getsemani, pod tysiącletnimi oliwkami, wracając myślą do tego, co przeżywał Jezus w tym ogrodzie pełnym kwiatów. Dzień Wielkiego Czwartku posiada wyjątkowo dużą liczbę nazw. W językach narodowych niektóre nazwy nawiązują do publicznego pojednania grzeszników, które odbywało się w Wielki Czwartek: Jeudi absolu (obecnie Jeudi Saintinne). Inne nazwy zawierają odniesienie do ceremonii umycia nóg mandatum. Obrzęd ten zachowany jest do dziś w liturgii. W Rzymie pojawił się w XII wieku. Mszał Piusa V przewidywał umycie nóg po Mszy św., a od 1955 r. przewidziane jest ono po Ewangelii i homilii. Przed reformą w 1955 r. obrzęd ten zarezerwowany był dla biskupów i opatów. Obecnie poleca się go w każdej parafii. Godzina celebracji liturgii zmieniała się w ciągu wieków. Odbywała się między trzecią a dziewiątą. Z Pamiętnika Egerii (35-36) wynika, że w Wielki Czwartek w Jerozolimie sprawowano dwie Msze św.. Pierwsza w godzinach południowych w bazylice Martyrium była zamknięciem okresu Wielkiego Postu. Druga odprawiana na Kalwarii upamiętniała ustanowienie Eucharystii. Po odnowionej (po Vaticanum II) liturgii Wielkiego Czwartku Eucharystia rozpoczyna Triduum Paschalne. Sprawowana Eucharystia jest spełnieniem i zrealizowaniem zapowiedzianej przez Boga Jahwe Paschy (Czytanie Wj 12,1-8.11-14). Dokonuje się w Eucharystii w Krwi Zbawiciela odnowienie Przymierza (psalm responsoryjny) wypływa z miłości Jezusa, miłości aż do końca (J 13,1-15). Liturgia Wielkiego Czwartku właśnie w tym słowie: miłość (agape) Ojca Niebieskiego, przekazywana przez Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym, znajduje swoje centrum i główny klucz. Chociaż Wielki Czwartek nie zawsze był zaliczany do Triduum Paschalnego to http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 19 July, 2017, 00:32 jednak zawsze był dniem jedności. W tym dniu jednano pokutników z Kościołem i z Bogiem po odbyciu pokuty. Poświęcano oleje, używane przy udzielaniu sakramentów, jednoczących chrześcijan z Chrystusem. Koncelebrowano Mszę Wieczerzy Pańskiej, co unaoczniało jedność kapłaństwa, jedność Ofiary Chrystusa i jedność ludu Bożego przy jednym Stole Pańskim. Obecnie w kościołach katedralnych odprawiana jest przed południem Msza Krzyżma. Koncelebrowana jest przez kapłanów reprezentujących całą diecezję, pod przewodnictwem biskupa. Przed zakończeniem Modlitwy Eucharystycznej poświęca się olej chorych, a po Komunii olej katechumenów i konsekruje Krzyżmo święte. Podczas tej Mszy św. duchowieństwo całej diecezji publicznie odnawia swoje przyrzeczenia posłuszeństwa i czci dla biskupa, złożone w dniu święceń. Zgodnie z tradycją Kościoła, nie wolno w Wielki Czwartek odprawiać Mszy św. bez udziału ludu. W godzinach wieczornych odprawia się Mszę Wieczerzy Pańskiej z pełnym uczestnictwem całej miejscowej wspólnoty parafialnej. Msza Wieczerzy Pańskiej należy już do Triduum Paschalnego (Triduum Sacrum). Jej teksty przenoszą nas do Wieczernika, gdzie Chrystus Pan podczas Ostatniej Wieczerzy ustanowił Eucharystyczną Ofiarę Ciała i Krwi Swojej oraz Sakrament Kapłaństwa. Tam również swoim przykładem zobowiązał uczniów do świadczenia miłości bliźniego, obmywając im nogi. Obrzęd ten zwany Mandatum istniał w Rzymie od XII wieku. Podczas śpiewu Chwała na wysokości Bogu grają organy i dzwonią wszystkie dzwony. Potem milkną aż do Wigilii Paschalnej. Organy mogą tylko akompaniować śpiewom ludu. Nie mogą grać solo. W Wielki Czwartek śpiewa się prefację o Najświętszym Sakramencie, w Modlitwie Eucharystycznej uwzględnia się wstawki tekstowe o obchodzonym misterium. Po Komunii św. i odśpiewaniu modlitwy końcowej, kapłan okadza Najświętszy Sakrament, okrywa Go welonem i rusza procesja do tzw. Ciemnicy, czyli miejsca przechowywania Najświętszego Sakramentu w kaplicy lub innym przyozdobionym miejscu. W czasie procesji śpiewa się hymn: Sław, języku tajemnicę lub inną pieśń eucharystyczną. Zanoszenie Najświętszego Sakramentu do ciemnicy jest bardzo starym zwyczajem, sięgającym czasów, kiedy nie było jeszcze tabernalukum. Wówczas po każdej Mszy św. pozostałe Święte Postacie zanoszono do zakrystii (od sacrum) lub innego bezpiecznego i godnego miejsca. W Wielki Czwartek zwyczaj ten oznacza zamknięcie Chrystusa w więzieniu. Następnie usuwa się z ołtarzy obrusy, lichtarze oraz krzyż. Ks. Józef Michalak w ten sposób tłumaczy te tradycje: Ołtarz w kościele wyobraża Chrystusa, ogołocenie ołtarza przypomina w ogóle mękę, a zwłaszcza obnażenie z szat Pana Jezusa; dlatego podczas obnażania ołtarzy odczytuje się Psalm 21, który zawiera proroctwo o męce Zbawiciela. Dziś przy tzw. obnażaniu ołtarza nic się nie mówi. Czyni się po prostu to, co czyniono w starożytności. Ołtarz ogołocony odpowiada liturgii ostatnich dni Wielkiego Tygodnia. W naszej archidiecezji w Wielki Czwartek, w godzinach rannych jest odprawiana http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 19 July, 2017, 00:32 w kościele katedralnym Msza Świętego Krzyżma. Mszy św. przewodniczy biskup, przy koncelebrze bardzo dużej ilości księży. W tej Mszy św. bierze udział wielu naszych parafian, a szczególnie ministranci. Podczas Mszy św. księża odnawiają przyrzeczenia wiernej służby Bogu i ludziom. Po zakończeniu odbywają się spotkania ministrantów, młodszych przy katedrze, starszych w Seminarium duchownym. W naszej parafii Msza św. Wieczerzy Pańskiej jest odprawiana w uroczystej celebrze o godz. 1800. Gromadzą się bardzo liczni wierni i przystępują do Komunii św. Po zakończeniu Mszy św. Najświętszy Sakrament przenoszony jest na ołtarz Wystawienia, zwany często Ciemnicą. Następnie odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu przy licznym udziale wiernych i Wspólnot, działających w parafii, która trwa do północy. Wielki Czwartek to dzień Kapłanów (Chrystusowego Kapłaństwa). Wskazane jest, aby wierni w swoich przedstawicielach złożyli życzenia i gratulacje swoim pasterzom w kościele po świętych obrzędach. Należy pamiętać zwłaszcza o najstarszym kapłanie, jubilacie, jeśli taki jest w parafii. Opracowała: KB Wielki Czwartek Był Wielki Czwartek poranek marcowy, Na czarnych polach topniał lód zakrzepły, Śpiewał skowronek, wiatr chystał się ciepły I ciepłe myśli napędzał do głowy. Człowiek skwapliwszy do Boga i świata, Bo coś mu serce wiosenne kołata. Po silnym niebie kilka chmurek płynie, Nad czarną ziemią mgła ranna się ściele; Nad cichą wioską po czarnej równinie Huczy dzwon stary, bo dziś Msza w kościele. I przed drewnianą, zamszoną dzwonnicą, I przed kościoła pochyloną ścianą Dzisiaj lud Boży zgromadził się rano, Swe całoroczne i błędy i bóle Wyznać u kratek u ucha plebana, A we łzach gdy ciężka zasklepi się rana, Spożyć Chleb życia przy Chrystusa stole. Ludwik Kondratowicz (Władysław Syrokomla) http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku Powered by Mambo Generated: 19 July, 2017, 00:32
