Document

25. Co wiesz na temat zagrożeń trzęsieniami Ziemi, stref zagrożonych trzęsieniami,
przewidywania trzęsień Ziemi, zmniejszania ich skutków ?
Trzęsienia ziemi: gwałtowne zaburzenie stanu równowagi we wnętrzu Ziemi, któremu
towarzyszą nieodwracalne deformacje ośr. oraz wydzielanie się dużych ilości energii,
częściowo emitowanej w postaci fal sejsmicznych; trzęsienia ziemi są też przyczyną
oscylacji swobodnych Ziemi.
Cały obszar, w którym występuje zjawisko trzęsienia ziemi, może osiągnąć, w przypadku
najsilniejszych trzęsień ziemi, rozmiary do tysiąca km w kierunku poziomym.
Epicentrum ulega najwcześniej i najsilniej wstrząsom.
Urządzeniem służącym do wykrywania i rejestracji drgań gruntu wywołanych wstrząsami
naturalnymi lub sztucznymi jest sejsmograf.
Ogniska trzęsienia ziemi nie są rozłożone równomiernie na całej kuli ziemskiej, istnieją
obszary o dużej aktywności sejsmicznej (sejsmiczne strefy) i obszary wolne na ogół od
trzęsienia ziemi (strefy asejsmiczne). Rozróżnia się 2 podstawowe strefy sejsmiczne Ziemi:
Strefę Okołopacyficzną oraz Strefę Śródziemnomorską i Transazjatycką.
Skutki trzęsień Ziemi: osuwiska, obrywy skane , lawiny błota i ziemi, szczeliny i pęknięcia,
zaburzenia w reżymie wód gruntowych i wgłębnych, fale tsunami, upłynnienie gruntu –
tiksotropia (liquefaction) – przejście stałego gruntu w półpłynną masę; ofiary śmiertelne
wśród ludności; pozbawienie ludzi dachu nad głową; szkody budowlane (pękające mury,
zarysowania budynków)szkody gospodarcze (pękają rurociągi, gną się szyny kolejowe);
zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi; zalanie ternu; powstawanie fal tsunami; skutki
wtórne – pożary
Przewidywania trzęsień ziemi: Podejście do problemu trzęsień ziemi jest dwuwarstwowe:
Po pierwsze, prowadzone są badania naukowe w dziedzinie sejsmologii, geologii trzęsień
ziemi. Naukowcy: próbują znaleźć przyczynę powstawania trzęsień ziemi
badają geologiczną strukturę terenów, aby określić stopień zagrożenia. Na podstawie badań
wyznaczają strefy zagrożenia sejsmicznego. Po drugie, poprzez zastosowanie badań w
inżynierii geologicznej i lądowej, próbują rozwijać nowe metody konstrukcyjne i wprowadzić
materiały, które będą bardziej odporne na wibracje. Sposób budowania nieustannie się
zmienia i jest modyfikowany na podstawie wyników badań.
Przewidywania trzęsień ziemi opierają się przede wszystkim na szczegółowym rozpoznaniu
sejsmiczności zagrożonego rejonu (częstość występowania, natężenie i miejsce trzęsień
ziemi) i analizie obserwowanych tam deformacji, co umożliwia sformułowanie przybliżonych
prognoz długo- i średnioterminowych.
Badania prowadzone intensywnie w wielu krajach nie doprowadziły dotąd do opracowania
skutecznej metody prognozowania trzęsień ziemi. W przyszłości można się spodziewać
poprawienia wiarygodności prognoz; trzeba jednak pamiętać, że jeśli nawet proces narastania
naprężeń jest powolny i przewidywalny (przy znajomości ruchów tektonicznych w danym
rejonie), to ich wyzwolenie w postaci trzęsienia ziemi może być spowodowane dość
nieistotnymi, przypadkowymi przyczynami, które z natury rzeczy są trudne do przewidzenia
Prognozy krótkoterminowe opierają się na badaniach kompleksowych wielu zjawisk; oprócz
wyżej wymienionych — także na badaniach zjawisk elektromagnet., hydrologicznych, emisji
radonu, właściwości sprężystych ośrpdka i in.; wszystkie te zjawiska usiłuje się wyjaśnić w
przyjętym obecnie modelu tym, że w obszarze ogniskowym proces zniszczenia materiału jest
rozciągnięty w czasie, tzn. że jeszcze przed właściwym trzęsieniem ziemi następują znaczne
zmiany w ośrodku.