Pieczęć jednostki Warszawa, dn. ……………… Program przedmiotu. Wspólna część studiów I stopnia (inżynierskich) na Wydziale Mechatroniki Informacje ogólne 1. Blok przedmiotów Mechanika 2. Nazwa przedmiotu Podstawy Mechaniki Płynów 3. Nazwa angielska Fundamentals of Fluid Mechanics 4. Jednostka prowadząca Instytut Automatyki i Robotyki 5. Autorzy programu Krzysztof Cieślicki 6. Realizatorzy Krzysztof Cieślicki, Krzysztof Gutowski 7. Osoba odpowiedzialna Krzysztof Cieślicki Liczba godzin zajęć (30) 1. Forma zajęć 2.Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium 15 15 Projektowanie* 15* alternatywnie do laboratorium 3.Proponowany semestr IV IV IV Uwarunkowania merytoryczne Przewidywane efekty kształcenia Umiejętność logicznego myślenia i fizycznych interpretacji wielu pojęć i operacji matematycznych. Umiejętność sformułowania i rozwiązywania prostych zagadnień płynowych, w tym oszacowania wielkości oporu hydraulicznego w przepływie laminarnym i turbulentnym dla płynów ściśliwych i nieściśliwych w zróżnicowanych ośrodkach Wymagania w zakresie znajomości zagadnień (przedmiotów) Równania różniczkowe, analiza wektorów, funkcja zmiennej zespolonej, mechanika klasyczna w zakresie podstawowych zasad dynamiki i kinematyki. Zakres wykładu Temat Treść 1 Podstawowe pojęcia i prawa mechaniki płynów Równanie ciągłości dla płynów ściśliwych i nieściśliwych, równanie Naviera-Stokesa, równanie energii, równania stanu, szczególne przypadki równań dla cieczy ściśliwych i nieściśliwych, lepkich i nielepkich; równania statyki płynów 2 Przepływy cieczy idealnych 3 Dynamika płynów lepkich 4 Podobieństwa zjawisk przepływowych 5 Zjawisko kawitacji L.p. Równanie Bernoulliego i jego praktyczne wykorzystanie, pojęcie siły nośnej, korekta równania Bernoulliego dla cieczy rzeczywistych, wybrane przypadki przepływów potencjalnych cieczy i gazów, dynamika przepływu gazu przez dysze Przepływy laminarne i turbulentne. Pojęcie oporu hydraulicznego i metody jego wyznaczania w przepływach kanałami zamkniętymi, i otwartymi, współczynniki Chezy’ego i Manninga Liczby kryterialne podobieństwa przepływów, współczynniki strat lokalnych i strat tarcia w przepływach laminarnych i turbulentnych, siły działające na ciała zanurzone w płynie; opory przepływu Mechanizm zjawiska i czynniki na niego wpływające, metody zapobiegania kawitacji w instalacjach i urządzeniach hydraulicznych, praktyczne wykorzystanie zjawiska Liczba godzin 4 3 4 2 2 Zakres ćwiczeń laboratoryjnych L.p. Temat 1 Weryfikacja prawa Bernoulliego 2 3 4 5 Zakres ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie rozkładu ciśnienia statycznego i całkowitego wzdłuż kanału zbieżnego i rozbieżnego za pomocą rurek piezometrycznych i rurki Pitota. Sprawdzenie zakresu stosowalności równania Bernoulliego. Konfrontacja wyników teoretycznych i doświadczalnych oraz oszacowanie błędów wyników dla różnych wartości natężeń przepływu cieczy Liczba godzin 3 Wyznaczenie charakterystyk przepływowych zwężki w warunkach występowania kawitacji i jej braku, wyznaczenie wartości ciśnienia kawitacyjnego metodą ekstrapolacji charakterystyki przepływowej oraz bezpośredniego pomiaru, wyznaczenie kawitacyjnych strat ciśnienia 3 Badanie współczynnika strat tarcia w przepływach kanałami zamkniętymi Wyznaczanie oporu hydraulicznego w rurach okrągłych o różnych średnicach i długościach, prostych i zakrzywionych w funkcji natężenia przepływu; określenie krytycznej wartości liczby Reynoldsa 3 Badanie współczynnika strat lokalnych Wyznaczanie oporu hydraulicznego zaworów, kryz i zwężek oraz oporów wywołanych zakrzywieniami, rozwidleniami i zespoleniami kanałów 3 Cząsteczkowa wizualizacja przepływów Badanie pola prędkości w otoczeniu gwałtownych zmian przekroju kanałów dla różnych wartości liczby Reynoldsa, badanie zjawiska oderwania lepkiego 3 Badanie zjawiska kawitacji w zwężce Zakres ćwiczeń projektowych* (1 projekt do wyboru – zamiast laboratorium) Temat Zakres Liczba godzin Komputerowa wizualizacja i animacja pól prędkości i ciśnienia opisanych rozwiązaniami analitycznymi przepływy cieczy idealnych o danym potencjale, lub proste przepływy laminarne w kanałach zamkniętych o różnych przekrojach i różnych rodzajach wymuszeń 15 Wizualizacja zjawisk dyfuzji i dyspersji w przepływach cieczy rzeczywistych mieszanie dwóch cieczy w przepływach o małych lub dużych wartościach liczby Reynoldsa, rozkłady temperatury w ciałach opływanych strumieniem płynu L.p. 1 2 3 4 Wizualizacja przepływów w sieciach płynowych Wizualizacja zjawisk tarcia w płynach obliczanie i wizualizacja rozkładu ciśnień i natężeń przepływu w sieciach kanałów o zadanych konfiguracjach połączeń przy przepływach cieczy nieściśliwych bądź ściśliwych, modelowanie przepływu w ośrodkach porowatych, filtrach itp. rozkłady pola ciśnienia i naprężeń lepkich w różnego typu łożyskach ślizgowych z warstwą smarną wynikające z hydrodynamicznej teorii smarowania Forma zaliczenia przedmiotu Wykład Zaliczenie testu końcowego Laboratorium Kolokwium wstępne i pozytywne zaliczenie sprawozdań z co najmniej 4 na 5 tematów ćwiczeń Projektowanie* Wykonanie i zaliczenie 1 wybranego projektu (zamiast laboratorium) Literatura 1 R.A. Duckworth, Mechanika Płynów, WNT, Warszawa 1983 2 R. Gryboś, Podstawy Mechaniki Płynów, PWN, Warszawa 2000 3 L.D. Landau, E.M. Lifszyc, Hydrodynamika, PWN Warszawa, 1994 4 Preskrypty do ćwiczeń laboratoryjnych