Stanowisko: raczej poród siłami natury Leszek Bryniarski I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Collegium Medicum UJ - starszy wiek kobiet w I ciąży -częstsze występowanie czynników ryzyka (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i otyłość) -postęp w leczeniu wad wrodzonych 0,2-4,0 % ciąż w krajach Zachodu powikłanych chorobami układu sercowo-naczyniowego Heart; 2009 Zmiany hemodynamiczne w ciąży • • • • objętości krwi o ok. 50% 30–50% wzrost rzutu serca ↓ SBP i DBP obniżenie oporu obwodowego Zmiany hemodynamiczne w ciąży • • • • objętości krwi o ok. 50% 30–50% wzrost rzutu serca ↓ SBP i DBP obniżenie oporu obwodowego Efektyhemodynamiczne hemodynamiczne podczas porodu i Zmiany podczas porodu połogu Podczas każdego skurczu: 3 x ↑ zużycia tlenu ↑ SV & CO o 20-30% ↑ średniego CTK (II okres porodu) ↑ objętości krwi o ok. 30% autotransfuzja krwi (300-500 ml) z macicy do krążenia/każdy skurcz macicy 2/3 zgonów sercowych występuje w okresie okołoporodowym Efektyhemodynamiczne hemodynamiczne podczas porodu i Zmiany podczas połogu połogu ↑ powrotu żylnego (↓ ucisku v. cava) ↑ objętości krwi istotny ↑ ciśnienia napełniania LV, SV, CO HR i CO - powraca do wartości sprzed porodu w ciągu 1 godziny, MAP i SV w ciągu 24 godzin Powrót parametrów hemodynamicznych do wartości sprzed ciąży w ciągu 12-24 tygodni po porodzie Cięcie cesarskie jest operacją chirurgiczną prowadzącą do otwarcia jamy brzusznej – ze wszystkimi negatywnymi następstwami tego postępowania. Tymczasem w Polsce powstała swoista „moda na cięcie cesarskie”. Dziennikarze mają w tym swój udział - mówi prof. Stanisław Radowicki, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii i położnictwa Medycyna Praktyczna 16.05.2014 …Decyzja o chirurgicznym wkroczeniu w jamę brzuszną powinna należeć wyłącznie do lekarza specjalisty ginekologa-położnika, który opierając się na wiedzy, posiadanym doświadczeniu klinicznym oraz dogłębnej analizie indywidualnej sytuacji – wybiera rozwiązanie najbardziej korzystne dla zdrowia i życia pacjentki oraz jej dziecka. …Polskie Towarzystwo Ginekologiczne nie rekomenduje wykonywania cięć cesarskich na życzenie, bez wskazań medycznych. Wskazania kardiologiczne W zależności od stopnia niewydolności krążenia. Obejmują schorzenia powodujące III i IV stopień niewydolności krążenia w skali NYHA. Stopień I i II w skali NYHA nie stanowi wskazań do cięcia cesarskiego. Poród drogami natury vs cięcie cesarskie Kobiety z patologią układu sercowo naczyniowego Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U pacjentek przyjmujących doustne antykoagulanty (OAC) w przypadkach porodu przedwczesnego (IIa, C) U kobiet z zespołem Marfana, z aortą > 45 mm (IIa), 40-45 (IIb, C) Z rozwarstwieniem aorty (IIa, C) Z niewydolnością serca (IIa, C) Ciężką stenozą aortalną (IIa, C) W zespole Eisenmengera (IIa, C) Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zahara study: Carpreg study: częściej cięcie cesarskie niż poród drogami natury u kobiet z patologią układu sercowo naczyniowego Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 częściej cięcie cesarskie niż poród drogami natury u kobiet z patologią układu …ALE… sercowo naczyniowego Zahara study Carpreg study Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 częściej cięcie cesarskie Zasadniczo cięcie cesarskie wykonuje się niż położniczych. poród drogami Zahara studywyłącznie ze wskazań natury u kobiet z Carpreg Nie study ma jednoznacznych zaleceń dotyczących bezwzględnych przeciwwskazań patologiądo poroduukładu drogami natury, ponieważ rokowanie w dużej naczyniowego mierze zależy od stanusercowo matki w czasie porodu oraz przewidywanej naczyniowej pacjentki. wydolności sercowo- Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 mniejsza utrata krwi ↓ ryzyko infekcji w porównaniu z cięciem cesarskim ↑ ryzyko rozwoju zakrzepicy żylnej i żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej – podczas cięcia cesarskiego Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Cięcie cesarskie „elektywne” (n=46 766) vs Planowy poród drogami natury (n=2292420) CMAJ 2007;176(4):455-60 CMAJ 2007;176(4):455-60 Poród siłami natury ↓ ryzyko zatorowości płucnej Choroby sercowo-naczyniowe METODA ROZWIĄZANIA PORODU Zaleca się poród drogami natury, z przygotowaniem indywidualnego planu postępowania w czasie porodu w którym znajdą się informacje na temat akcji porodowej (spontaniczna/indukowana), metody indukcji porodu, leczenia przeciwbólowego/znieczulenia miejscowego, a także wymaganego poziomu monitorowania stanu pacjentki i płodu. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Choroby sercowo-naczyniowe METODA ROZWIĄZANIA PORODU Indukcja, prowadzenie akcji porodowej oraz poród, jak również okres poporodowy wymagają wiedzy specjalistycznej i współdziałania doświadczonych kardiologów, położników i anestezjologów w doświadczonym ośrodku położniczym z oddziałem neonatologicznym. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Choroby sercowo-naczyniowe METODA ROZWIĄZANIA PORODU Spontaniczne rozpoczęcie akcji porodowej jest odpowiednie dla kobiet z prawidłową funkcją serca i jest korzystniejsze niż poród indukowany u większości kobiet z chorobami serca. Często jest zalecane znieczulenie zewnątrzoponowe. W przypadkach wysokiego ryzyka poród powinien odbywać się w ośrodku o III stopniu referencyjności, z dostępnym wielodyscyplinarnym zespołem specjalistów Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Choroby sercowo-naczyniowe Poród ułożenie lewoboczne najkorzystniejsze w celu zminimalizowania wpływu skurczów macicy na układ sercowo-naczyniowy. skurcze macicy powinny zsunąć główkę dziecka do krocza, bez parcia matki, w celu uniknięcia niechcianego efektu próby Valsalvy. w czasie porodu można stosować kleszcze oraz ssak próżniowy. nie zaleca się rutynowej profilaktyki antybiotykowej. zaleca się ciągłe monitorowanie akcji serca płodu. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U kobiet z łagodną nieskorygowaną wrodzoną wadą serca oraz u pacjentek z przeprowadzoną skuteczną korekcją chirurgiczną wady, z niewielką chorobą resztkową, prowadzenie porodu jest takie samo jak u kobiet bez wady serca. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Sinicza wada serca bez nadciśnienia płucnego Sinicze wady serca z reguły są korygowane u pacjentek przed zajściem w ciążę, istnieje jednak grupa chorych z wadami nieoperacyjnymi lub po zabiegach paliatywnych, które osiągają wiek rozrodczy. Ze względu na ryzyko znieczulenia poród powinien zostać przeprowadzony w ośrodku referencyjnym, doświadczonym w leczeniu tego rodzaju pacjentek. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Sinicza wada serca bez nadciśnienia płucnego Sinicze wady serca zWytyczne reguły są korygowane ESC: u pacjentek przed zajściem w ciążę, istnieje jednak grupa chorych z wadami W większości przypadków zaleca się poród nieoperacyjnymi lub po zabiegach paliatywnych, które drogami osiągają wiek natury. rozrodczy.W przypadku pogorszenia stanu matki lub dziecka należy zaplanować Ze wcześniejsze względu na ryzykorozwiązanie znieczulenia zabieg powinien zostać metodą cięcia przeprowadzony w ośrodku referencyjnym, doświadczonym cesarskiego. w leczeniu tego rodzaju pacjentek. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Większość kobiet z ubytkiem przegrody międzyprzedsionkowej (ASD) dobrze toleruje ciążę. PAH oraz zespoł Eisenmengera - jedynym przeciwwskazaniem do zachodzenia w ciążę. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Uwzględniając zwiększone ryzyko zatorowości skrzyżowanej, u kobiet z resztkowym przeciekiem ważne jest zapobieganie zastojowi krwi żylnej (stosowanie pończoch uciskowych oraz unikanie pozycji leżącej), jak również wczesne uruchomienie po porodzie. W przypadkach przedłużonego unieruchomienia w łóżku konieczne jest rozważenie stosowania heparyny w dawkach profilaktycznych. U kobiet z przeciekiem prawo-lewym w czasie porodu należy zwracać szczególną uwagę na usunięcie powietrza z aparatów do przetoczeń i kroplówek, ze względu na zagrożenie zatorowością obwodową. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Uwzględniając zwiększone ryzyko zatorowości skrzyżowanej, u kobiet z resztkowym przeciekiem ważne jest zapobieganie zastojowi krwi żylnej (stosowanie pończoch uciskowych oraz unikanie pozycji leżącej), jak również wczesne uruchomienie po porodzie. Wytyczne ESC: W przypadkach przedłużonego unieruchomienia w łóżku konieczne w większości przypadków odpowiedni jest rozważenie stosowania heparyny w dawkach profilaktycznych. jest spontaniczny poród drogami natury. U kobiet z przeciekiem prawo-lewym w czasie porodu należy zwracać szczególną uwagę na usunięcie powietrza z aparatów do przetoczeń i kroplówek, ze względu na zagrożenie zatorowością obwodową. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U kobiet z niewielkim ubytkiem części błoniastej przegrody międzykomorowej (bez poszerzenia LV) ryzyko powikłań w czasie ciąży jest niewielkie. U kobiet po korekcji VSD z zachowaną funkcją lewej komory rokowanie w ciąży jest dobre. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U kobiet z niewielkim ubytkiem części błoniastej przegrody międzykomorowej (bez poszerzenia LV) ryzyko powikłań w czasie Wytyczne ESC: ciąży jest niewielkie. w większości przypadków odpowiedni Ujest kobiet po korekcji VSD z zachowaną spontaniczny poród drogami natury. funkcją lewej komory rokowanie w ciąży jest dobre. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Kobiety po zabiegu naprawczym koarktacji aorty (CoA) z reguły dobrze tolerują ciążę (klasa ryzyka III wg WHO). Istotne zwężenie aorty powinno zostać skorygowane przed zajściem w ciążę. Kobiety niepoddane zabiegowi naprawczemu z wrodzoną CoA oraz pacjentki z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym, resztkową CoA i tętniakiem aorty mają większe ryzyko pęknięcia aorty oraz pęknięcia tętniaka tętnicy mózgowej w czasie ciąży i porodu Zwiększona częstość występowania nadciśnienia tętniczego i poronień. J Am Coll Cardiol. 2001;38(6):1728-1733 Zwiększona częstość występowania nadciśnienia tętniczego i poronień. J Am Coll Cardiol. 2001;38(6):1728-1733 Zwiększona częstość występowania nadciśnienia tętniczego i poronień. J Am Coll Cardiol. 2001;38(6):1728-1733 Zwiększona częstość występowania nadciśnienia tętniczego i poronień. Wytyczne ESC: Najkorzystniejsze jest spontaniczne rozwiązanie drogami natury z zastosowaniem znieczulenia zewnątrzoponowego, zwłaszcza u chorych z nadciśnieniem tętniczym J Am Coll Cardiol. 2001;38(6):1728-1733 U pacjentek po udanej korekcji chirurgicznej wady serca bez wszczepionej mechanicznej protezy zastawkowej ciąża zazwyczaj jest dobrze tolerowana, jeśli tolerancja wysiłku jest dobra, funkcja skurczowa komór —zachowana, a klasa funkcjonalna — zadowalająca. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U pacjentek po udanej korekcji chirurgicznej wady serca bez wszczepionej mechanicznej protezy zastawkowej ciąża zazwyczaj jest Wytyczne ESC: dobrze tolerowana, jeśli tolerancja wysiłku jest w większości przypadków odpowiedni dobra, funkcja skurczowa komór —zachowana, a jestfunkcjonalna spontaniczny drogami natury. klasa — poród zadowalająca. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Ciąża = zmiany hemodynamiczne i hormonalne zwiększające podatność aorty na rozwarstwienie. Najczęściej rozwarstwienie pojawia się w ostatnim trymestrze ciąży (50%) lub we wczesnym okresie po porodzie (33%). Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zespół Marfana wymiar aorty powyżej 4 cm oraz poszerzenie aorty w czasie ciąży są czynnikami ryzyka rozwarstwienia Dwupłatkowa zastawka aortalna U około 50% pacjentek z zastawką dwupłatkową oraz AS stwierdza się poszerzenie aorty wstępującej Zespół Ehlersa-Danlosa – typ IV rozwarstwienie aorty może się pojawić bez jej poszerzenia! Zespół Turnera ↑ ryzyko rozwarstwienia zwłaszcza u pacjentek z dwupłatkową zastawką aortalną, CoA i/lub nadciśnieniem tętniczym Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zespół Marfana Wytyczne ESC: wymiar aorty powyżej 4 cm oraz poszerzenie aorty w czasie ciąży Główny cel postępowania w czasie porodu: zredukowanie obciążenia układu sercowo-naczyniowego na każdym są czynnikami ryzyka rozwarstwienia etapie akcji porodowej. Dwupłatkowa zastawka aortalna U około 50% pacjentek z zastawką dwupłatkową oraz AS W okresie okołoporodowym należy kontynuować przyjmowanie betastwierdza się poszerzenie aorty wstępującej adrenolityków stosowanych w czasie ciąży. Zespół Ehlersa-Danlosa – typ IV przypadku kobiet z poszerzeniem aorty bez 40–45 należy zalecać Wrozwarstwienie aorty może się pojawić jej mm poszerzenia! poród Turnera drogami natury z przyspieszonym drugim okresem oraz Zespół znieczuleniem miejscowym, w celu zapobiegania nagłym wzrostom ↑ ryzyko rozwarstwienia zwłaszcza u pacjentek z dwupłatkową ciśnienia tętniczego, które mogą być przyczyną rozwarstwienia. zastawką aortalną, CoA i/lub nadciśnieniem tętniczym Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zwężenie zastawki mitralnej Powikłania położnicze są głównie związane z ryzykiem wystąpienia ostrej niewydolności serca w czasie porodu lub zaraz po porodzie oraz zależą głównie od objawów i PAP w czasie ciąży. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zwężenie zastawki mitralnej Powikłania położnicze są głównie związane z ryzykiem ESC: wystąpienia ostrejWytyczne niewydolności serca w czasie porodu Poród należy rozważyć u lub zaraz podrogami porodzienatury oraz zależą głównie od objawów i z łagodnym MS oraz u pacjentek z PAP kobiet w czasie ciąży. umiarkowanym lub ciężkim MS w I/II klasie według NYHA bez nadciśnienia płucnego. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zwężenie zastawki aortalnej Częstość powikłań kardiologicznych w czasie ciąży jest związane z ciężkością AS oraz występowaniem objawów. U kobiet bez objawów klinicznych z łagodnym do umiarkowanego AS ciąża z reguły jest dobrze tolerowana. Ryzyko położnicze jest zwiększone u kobiet z ciężkim AS. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zwężenie zastawki aortalnej Częstość powikłań kardiologicznych w czasie ciąży jest Wytyczne związane z ciężkością AS oraz ESC: występowaniem W nieciężkim AS zaleca się poród drogamiz łagodnym natury, objawów. U kobiet bez objawów klinicznych zdo unikaniem spadków w czasie umiarkowanego AS oporu ciąża zobwodowego reguły jest dobrze znieczulenia tolerowana.miejscowego i leczenia przeciwbólowego. Ryzyko położnicze jest zwiększone u kobiet z ciężkim AS. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Niedomykalności zastawkowe Niedomykalności zastawkowe lewego serca wiążą się z niższym ryzykiem w ciąży niż zwężenia zastawkowe, ponieważ obniżony opór obwodowy powoduje zmniejszenie fali niedomykalności. Ryzyko matki zależy od nasilenia niedomykalności, występowania objawów oraz funkcji LV. Pacjentki z ciężką niedomykalnością i objawami lub upośledzoną funkcją LV bądź też poszerzeniem LV powinny zostać skierowane na zabieg chirurgicznej korekcji wady przed zajściem w ciążę. Niedomykalności zastawkowe Niedomykalności zastawkowe lewego serca wiążą się z niższym ryzykiemWytyczne w ciąży niż zwężenia zastawkowe, ESC: ponieważ opór drogami obwodowy Należyobniżony zalecać poród natury.powoduje zmniejszenie niedomykalności. U pacjentekfali z objawami zaleca się stosowanie Ryzyko znieczulenia matki zależyzewnątrzoponowego od nasilenia niedomykalności, występowania objawówdrugiej oraz funkcji. oraz skrócenie fazy porodu. Pacjentki z ciężką niedomykalnością i objawami lub upośledzoną funkcją LV bądź też poszerzeniem LV powinny zostać skierowane na zabieg chirurgicznej korekcji wady przed zajściem w ciążę. Protezy zastawkowe ESC: Kobiety z zastawkamiWytyczne mechanicznymi dobrze tolerują Z reguły preferowany jest planowy poród drogami natury, ciążę. z wcześniejszym przestawieniem pacjentki na heparynę. Konieczność leczenia przeciwzakrzepowego - ↑ ryzyko Doustne powinny zostać zastąpione przez zakrzepicy naantykoagulanty zastawce, powikłań krwotocznych oraz LMWH lub heparynę niefrakcjonowaną (UFH) od 36. tygodnia ciąży. powikłań ze strony dziecka. Kobietom stosującym LMWH należy podać heparynę UFH dożylnie, przynajmniej 36 godzin przed indukcją porodu lub cięciem cesarskim. Heparynę niefrakcjonowaną należy odstawić na 4–6 godzin przed planowanym porodem i ponownie włączyć 4–6 godzin po porodzie, gdy nie występują powikłania krwotoczne Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Idiopatyczna kardiomiopatia występująca pod koniec ciąży oraz w kilka miesięcy po porodzie, objawiającą się wtórną do dysfunkcji skurczowej LV niewydolnością serca. Rozpoznanie z wykluczenia, w przypadku braku innej przyczyny niewydolności serca. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Częstość występowania wynosi 1:300–1:4000 ciąż. Czynniki predysponujące: wielorództwo, ciąże mnogie, obciążenie rodzinne, palenie tytoniu, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, stan przedrzucawkowy, niedożywienie, wiek matki (zaawansowany/ciąże u nastolatek), przedłużone stosowanie beta-agonistów Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U większości chorych rozwija się w okresie okołoporodowym lub po porodzie. Pacjentki, u których rozwija się PPCM w czasie ciąży, wymagają łączonej opieki kardiologa i położnika. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 U większości chorych rozwija się w okresie Wytyczne okołoporodowym lub poESC: porodzie. U kobiet z zaawansowaną niewydolnością serca niestabilnych hemodynamicznie może być Pacjentki, u których rozwija się PPCM w wymagany pilny poród, niezależnie od wieku czasie ciąży, wymagają łączonej opieki ciążowego, ale u pacjentek w stabilnym stanie kardiologa i położnika. hemodynamicznym, przy braku wskazań położniczych do cięcia cesarskiego, zawsze jest preferowany poród drogami natury Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Objawy niewydolności serca i powiększenia LV oraz skurczowa dysfunkcja LV z nieznanej przyczyny. W przeciwieństwie do kardiomiopatii okołoporodowej stan ten ujawnia się w I lub II trymestrze, wraz ze wzrostem obciążenia hemodynamicznego. W przypadkach gdy LVEF wynosi < 20%, śmiertelność matek jest bardzo wysoka i należy rozważyć zakończenie ciąży. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Kobiety z HCM z reguły dobrze tolerują ciążę. Heart 2003;89:752–756 . Ryzyko zwiększone u kobiet, u których występowały objawy przed ciążą, oraz u osób z dużym śródkomorowym gradientem ciśnień. U pacjentek obarczonych wysokim ryzykiem przed ciążą występuje również wyższe ryzyko w czasie ciąży i one wymagają specjalistycznej opieki położniczej. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 . Ryzyko zwiększone u kobiet, u których Wytyczne ESC: występowały objawy przed ciążą, oraz u osób W przypadkach niskiego ryzyka można zezwolić z dużym śródkomorowym gradientem na spontaniczny poród drogami natury. ciśnień. Kobiety obarczone niskim ryzykiem mogą podjąć U pacjentek wysokim ryzykiem wysiłek porodu obarczonych spontanicznego drogami natury. przedwszystko ciążą występuje również wyższe ryzyko Mimo mogą się pojawić powikłania, dlatego też wszystkim w czasie ciąży pozostałym i one pacjentkom wymagają zaleca się poród planowy. specjalistycznej opieki położniczej. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zaburzenia rytmu - najczęstsze powikłanie kardiologicznym w okresie ciąży u kobiet z i bez strukturalnych wad serca. Ciąża może prowokować nowe zaburzenia rytmu lub nasilać uprzednio istniejące. Stosowanie beta-adrenolityków w trakcie porodu nie zapobiega skurczom macicy i nie uniemożliwia porodu drogami natury. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Zaburzenia rytmu są najczęstszym powikłaniem kardiologicznym w okresie ciąży u kobiet z i bez strukturalnych wad serca. Wytyczne ESC: Ciąża może prowokować zaburzenia w większości przypadkównowe odpowiedni jest spontaniczny poród drogami natury. rytmu lub nasilać uprzednio istniejące. Stosowanie beta-adrenolityków w trakcie porodu nie zapobiega skurczom macicy i nie uniemożliwia porodu drogami natury. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 Wytyczne ESC: w większości przypadków zaleca się poród drogami natury. Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 15% wszystkich ciąż ¼ hospitalizacji przed porodem Wytyczne ESC: W przypadkach nadciśnienia wywołanego ciążą z białkomoczem z towarzyszącymi objawami jak zaburzenia widzenia, zaburzenia krzepnięcia lub zagrożenie płodu wskazana jest indukcja porodu (I C) Wytyczne ESC dotyczące postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych u kobiet w ciąży. Kardiologia Polska 2011; 69, supl. VII: 341–400 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ