Przechowywanie i utylizacja Lekarz pierwszego kontaktu/Pielęgniarka rejonowa Przydatne kontakty Hipoglikemia Hipoglikemia jest głównym skutkiem ubocznym terapii insulinowej. Występuje, gdy poziom glukozy we krwi spadnie poniżej 4 mmol/l. Pierwsze objawy hipoglikemii są następujące: • Obfite pocenie • Uczucie głodu • Uczucie lęku • Bladość • Dreszcze i drżenie • Palpitacje • Mrowienie warg • Zawroty głowy Jak uniknąć hipoglikemii: • Odżywiać się regularnie • Nie przekraczać zaleconych ograniczeń spożycia alkoholu, nie pić na pusty żołądek • Przyjmować insulinę w przepisanych dawkach i porach • Przed jazdą samochodem zbadać poziom glukozy. Nie siadać za kierownicę, jeżeli poziom glukozy spadnie poniżej 5 mmol/l • Zawsze mieć przy sobie glukozę, coś do jedzenia i glukometr • W razie potrzeby zmniejszyć dawki insuliny przed i po ćwiczeniach fizycznych Jeżeli często dotyka Cię hipoglikemia, skonsultuj się z diabetologiem. Infolinia dla cukrzyków Strona NHS poświęcona cukrzycy (NHS Diabetes): www.diabetes.nhs.uk Strona internetowa brytyjskiej organizacji cukrzyków Diabetes UK: www.diabetes.org.uk Ulotka powstała we współpracy z: • • • • • • • • • • • • • • ABCD – Stowarzyszenie Brytyjskich Diabetologów Klinicznych Community Diabetes Consultant Forum (Społeczne Forum Lekarzy Diabetologów) Diabetes Nurse Consultants Group (Grupa Pielęgniarska ds. Konsultacji Diabetologicznych) Diabetes UK - www.diabetes.org.uk DESMOND - Program edukacyjny w zakresie cukrzycy Grupa DISN UK IDOP - Instytut Cukrzycowy dla Osób Starszych Leicester Diabetes Centre (Centrum cukrzycowe w Leicester) Krajowa Agencja Bezpieczeństwa Pacjentów (NPSA) NHS Diabetes Primary Care Diabetes Society (Stowarzyszenie Podstawowej Opieki Cukrzycowej) TREND UK Royal College of Nursing (Królewskie Kolegium Pielęgniarstwa) Szpitale uniwersyteckie pod patronatem oddziału NHS (NHS Trust) w Leicester Autor: June James, Szpitale Uniwersyteckie w Leicester Projekt: Michael Bonar, www.leicesterdiabetescentre.org.uk Bezpieczeństwo insuliny • Zamknięte opakowania insuliny należy przechowywać w lodówce. Pamiętaj, że insuliny nie wolno mrozić • Otwarte opakowanie insuliny można przechowywać w temperaturze pokojowej, należy jednak chronić insulinę przed światłem słonecznym i ciepłem, tzn. unikać przechowywania w pobliżu kaloryferów, źródeł ognia lub na parapetach okien • Igły należy utylizować zawsze w odpowiednim koszu na ostre odpady, dostępnym na receptę • Pamiętaj o tym, żeby zawsze mieć odpowiedni zapas insuliny, zwłaszcza jeśli wyjeżdżasz na wakacje Diabetes Jak bezpiecznie stosować insulinę • Odpowiednia insulina • Odpowiednia dawka • Odpowiednia sposób podania • Odpowiednia czas podania •Hipoglikemia Ulotka informacyjna dla pacjenta Informacje zaczerpnięte z ulotki dla pacjentów Krajowej Agencji Bezpieczeństwa Pacjentów (NSPA) – Cukrzyca: Bezpieczne stosowanie insuliny – we współpracy z Krajowymi Grupami Roboczymi ds. Cukrzycy (National Diabetes Working Groups) Jak bezpiecznie stosować insulinę Terapia insulinowa poprawia jakość życia i ratuje życie tysięcy pacjentów. Insulina służy do obniżania poziomu glukozy we krwi. Błędy w podawaniu i przepisywaniu insuliny zdarzają się jednak bardzo często i mogą prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu pacjenta. Błędy te często wynikają z braku. „Odpowiedniej insuliny w odpowiedniej dawce, odpowiednio podanej w odpowiednim czasie.” Dla własnego bezpieczeństwa każdy pacjent musi wiedzieć, jaka jest: Odpowiednia insulina Istnieje ponad 20 różnych typów insuliny. Twój lekarz powie Ci, który typ insuliny będzie najlepiej odpowiadał Twoim potrzebom. Różne typy insuliny często występują w bardzo podobnych opakowaniach i pod podobnymi nazwami. W poniższej tabeli przedstawiono przykłady często mylonych ze sobą różnych typów insuliny: Humalog Mix 25 lub Humalog Mix 50 Humulin I lub Humulin M3 Humulin I lub Humulin S lub Humulin M3 Humalog z Humulin S z Humalog z NovoRapid z NovoMix 30 Levemir Hypurin Porcine Neutral z Lantus Hypurin Porcine 30/70 Mix z Zawsze noś ze sobą kartę informacyjną lub paszport cukrzycowy, zawierający prawidłową nazwę typu insuliny, który przyjmujesz. Odpowiednia dawka Odpowiedni sposób podania Insulina występuje w fiolkach do wykorzystania ze strzykawkami lub pompami insulinowymi, wkładach do penów insulinowych lub w formie jednorazowych penów z gotową dawką. Każde urządzenie do podawania insuliny powinno być opatrzone wyraźną etykietą z nazwą typu insuliny. Każdy pacjent powinien prowadzić dziennik przyjmowanych jednostek insuliny. • Insulinę należy wstrzykiwać pod kątem 90° • Zastrzyk z insuliny wykonuje się w zewnętrzną górną część uda, pośladki lub brzuch • Należy zmieniać miejsce wykonania zastrzyku, aby uniknąć przerostu tkanki tłuszczowej (lipohipertrofii), która spowalnia wchłanianie insuliny • Każdy zastrzyk należy wykonywać świeżą igłą Na rynku dostępne są dwa różne rodzaje wkładów insulinowych, dlatego też nie każdy wkład można wykorzystać z danym typem pena insulinowego. Pacjent korzystający z wkładów insulinowych musi wiedzieć, do jakiego typu pena pasuje dany wkład. Peny jednorazowe powinny zawierać pojedynczą dawkę Twojego typu insuliny – przy zakupie pena poproś farmaceutę o sprawdzenie typu insuliny. Jeżeli na etykiecie po przepisanej wielkości widnieje litera „U” zamiast pełnego słowa „units” (ang. jednostki), czasami litera ta może zostać wzięta za „0”. To stwarza zagrożenie przedawkowania insuliny, na przykład poprzez przyjęcie 40 jednostek zamiast 4. Jeżeli otrzymujesz insulinę od innej osoby, zawsze sprawdź wielkość dawki. Odpowiedni czas podania Niektórzy pacjenci muszą przyjmować insulinę w trakcie posiłku lub tuż po nim, niektórzy do 40 minut przed posiłkiem, a jeszcze inni przed położeniem się spać. Twój lekarz powie ci dokładnie, kiedy należy przyjmować insulinę. Jeżeli trafisz do szpitala, ale czujesz się dobrze, poproś obsługę, aby pozwoliła Ci zatrzymać zestaw insulinowy, dzięki czemu będziesz mógł/ mogła przyjmować insulinę w odpowiednim czasie – jest to bardzo ważne zwłaszcza dla pacjentów korzystających z pompy insulinowej. Jeżeli nie możesz samodzielnie podać sobie insuliny, poproś personel szpitala.