Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki KURS SEP Porażenie prądem elektrycznym. Wrocław 2013 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki PRĄD AC / DC 1 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki WYTWARZANIE Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki GENERATOR 2 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki SILNIK Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki MOC ELEKTRYCZNA S =U ⋅I Q = U ⋅ I ⋅ sin ϕ P = U ⋅ I ⋅ cos ϕ cos ϕ = P S tgϕ = Q P 3 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki MOC ELEKTRYCZNA P- moc gaszenia pragnienia cos ϕ = tgϕ = P S Q P Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki MOC ELEKTRYCZNA – 3-faz P = 3 ⋅ U 0 ⋅ I 0 ⋅ cos ϕ = 3 ⋅ U ⋅ I ⋅ cos ϕ Q = 3 ⋅ U 0 ⋅ I 0 ⋅ sin ϕ = 3 ⋅ U ⋅ I ⋅ sin ϕ S = 3 ⋅ U 0 ⋅ I 0 = 3 ⋅U ⋅ I U0 - napięcie fazowe (230V) U - napięcie międzyprzewodowe (międzyfazowe) I = I 0 - dla połączenia w gwiazdę prąd fazowy = prąd przewodowy 4 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki ZAGROŻENIE PORAŻENIOWE Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki Na bezpieczeństwo człowieka posługującego się urządzeniami el. lub wykonującego prace przy urządzeniach el. najważniejszy wpływ mają: - stan techniczny instalacji i urządzeń el. - sposób posługiwania się urządzeniami (organizacja pracy) - kwalifikacje człowieka - warunki środowiskowe 5 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki Działanie prądu zależy od: - wartości napięcia (do 1kV i powyżej 1kV); - natężenia prądu rażeniowego; - czasu przepływu; - drogi przepływu; - rodzaju prądu rażeniowego (przemienny, impulsy prądowe, stały, częstotliwość prądu) Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki a – próg odczuwania i reakcji b – granica samouwolnienia c – próg fibrylacji komór sercowych 6 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki – – wstrzymanie pracy nerek przepływ prądu wytrąca mioglobinę z mięśni do krwi - toksyczne 7 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki 8 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Działanie prądu na organizm ludzki Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pierwsza pomoc – ogólne zasady Człowiek rażony powinien jak najszybciej zostać zbadany przez lekarza. W przypadku gdy rażony nie może uwolnić się spod napięcia, jest nieprzytomny, nie oddycha, nie ma krążenia krwi, ma oparzenia skuteczność czynności ratunkowych zależy od szybkości ich podjęcia. Ratowanie powinno polegać na: -Uwolnieniu spod napięcia; -Rozpoznaniu stanu rażonego; -Przygotowaniu do ratowania; -Wykonaniu czynności ratowniczych. Wszystkie te czynności wykonać szybko sprawnie i spokojnie. 9 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pierwsza pomoc – ogólne zasady W pierwszej minucie po porażeniu istnieje 98% szansy uratowania !!! po 3 minutach 40% po 5 minutach 25% po 8 minutach 5% Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Sposoby uwolnienia spod napięcia 10 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Sposoby uwolnienia spod napięcia Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Sposoby uwolnienia spod napięcia 11 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Rozpoznanie stanu rażonego Należy sprawdzić czy rażony jest przytomny, oddycha, nie ma zatrzymania krążenia krwi, nie ma zwichnięć, nie krwawi, nie ma obcych ciał w ustach. BEZDECH: -Brak poruszania się klatki piersiowej; -Brak pary na lśniących przedmiotach przyłożonych do nosa; -Brak szmeru wydechu; -Brak poruszania się papierka (nitki) przyłożonego do nosa; -Narastająca sinica twarzy, paznokci. Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Rozpoznanie stanu rażonego ZATRZYMANIE KRĄŻENIA KRWI (AKCJI SERCA): -Brak tętna na dużych tętnicach (szyjna udowa); -Brak oddechu; -Utrata przytomności; -Zwiotczenie mięśni. 12 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Przygotowanie rażonego do ratowania GDY RAŻONY JEST PRZYTOMNY: -Rozluźnić uranie w okolicy szyi, klatki piersiowej, brzucha; -Ułożyć wygodnie do czasu przybycia lekarza; -W przypadku krwawienia należy je powstrzymać; -W przypadku złamania, oparzenia – opatrzyć obrażenia. Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Przygotowanie rażonego do ratowania GDY RAŻONY JEST NIEPRZYTOMNY ALE ODDYCHA: Nie wolno ani chwili pozostawić rażonego w pozycji na plecach. Ułożyć rażonego w pozycji bocznej ustalonej (zapobiega zapadaniu się języka, umożliwia odpływ śliny). 13 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Przygotowanie rażonego do ratowania GDY RAŻONY JEST NIEPRZYTOMNY, NIE ODDYCHA ALE KRĄŻENIE TRWA: Niedotlenienie mózgu wrasta stopniowo – przygotować rażonego do sztucznego oddychania i rozpocząć sztuczne oddychanie. Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Przygotowanie rażonego do ratowania 14 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Reanimacja oddychania Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Reanimacja oddychania -odgiąć głowę porażonego ku tyłowi i unieść jego żuchwę; -zacisnąć miękkie części nosa porażonego; -uchylić usta porażonego; -nabrać głęboko powietrza, możliwie szczelnie przyłożyć swoje wargi wokół ust porażonego; -powoli wdmuchiwać powietrze w usta porażonego obserwując jego klatkę piersiową. Wdech powinien trwać ok.1s, a klatka wyraźnie unieść. -utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsunąć swoje usta i obserwować czy podczas wydechu klatka opada. 15 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Reanimacja oddychania -jeśli wykonanie skutecznego wdechu natrafia na trudności należy ponownie sprawdzić jamę ustną i usunąć ewentualne przeszkody; -sprawdzić czy występują oznaki krążenia (max 10s); -kontynuować sztuczną wentylację dopóki porażony sam nie podejmie własnego oddychania; -co 10 oddechów (co minutę) ponownie sprawdzić oznaki zachowania krążenia. Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pośredni masaż serca W przypadku gdy rażony jest nieprzytomny, nie oddycha i nie ma krążenia krwi, należy natychmiast stosować na przemian sztuczne oddychanie i pośredni masaż serca. 16 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pośredni masaż serca Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pośredni masaż serca 17 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pomoc porażonemu REANIMACJA RESUSCYTACJA Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pomoc porażonemu 18 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Poparzenia 1. – zaczerwienienie skóry, obrzęk, ból; 2. – powstanie pęcherzy; 3. – oparzenia głębokie - uszkodzenie naskórka i całej grubości skóry Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Poparzenia Miejsca oparzone polewać zimną wodą przez 20-30min. Usunąć ubranie i bieliznę z oparzonych miejsc, jeśli nie są one stopione lub przyklejone do skóry. Na ranę założyć jałowy opatrunek. Chronić oparzonego przed utratą ciepła (owinąć w koc). Wezwać pogotowie, ew. zawieźć do szpitala. 19 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Poparzenia chemiczne Usunąć ubranie i bieliznę z oparzonych miejsc, jeśli nie są one stopione lub przyklejone do skóry. Zmyć jak najszybciej środek chemiczny używając dużej ilości wody. Przy oparzeniu kwasem, po jego zmyciu, zastosować okład z 3% roztworu sody oczyszczonej. Przy oparzeniach płynami zasadowymi, po ich zmyciu, zastosować okład z 1% kwasu octowego. Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Poparzenia chemiczne Przy oparzeniu kwasem, zmyć wodą – jednak kontakt silnie stężonego kwasu siarkowego lub solnego z wodą powoduje wydzielenie się dodatkowej energii cieplnej. Należy zneutralizować kwas – woda z mydlinami. Po zmyciu zastosować okład z 3% roztworu sody oczyszczonej. Przy oparzeniach płynami zasadowymi, po ich zmyciu wodą, można zneutralizować resztki zasady mlekiem, cytryną. Po zmyciu zastosować okład z 1% kwasu octowego. 20 Politechnika Wrocławska Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Poparzenia chemiczne Poparzenie kwasami – uszkodzony głównie naskórek, na powierzchni tworzy się strup. Poparzenie zasadami – zasady przenikają głęboko do skóry powodując rozległą martwicę tkanek widoczną jako obrzęk i szkliste zabarwienie 21