wpływ regulatorów wzrostu na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną

Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu – CCCLXXXIII (2007)
AGNIESZKA DOBROWOLSKA, DOROTA JANICKA
WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA KWITNIENIE
ORAZ WARTOŚĆ DEKORACYJNĄ
NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO
(IMPATIENS HAWKERI W. BULL) Z GRUPY RIVIERA
Z Katedry Roślin Ozdobnych
Akademii Rolniczej w Szczecinie
ABSTRACT. Gibberellin A3 10 mg·dm-3, flurprimidol 7.5 mg·dm-3, chlormequat 2300 mg·dm-3
increased the abundance of flowers, but the flowers sprayed with flurprimidol had the smallest
flowers. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value.
Key words: flowering, growth regulators, New Guinea Impatiens
Wstęp
W uprawie roślin ozdobnych, w celu zwiększenia możliwości formowania pokroju
oraz poprawy trwałości i jakości kwitnienia, są stosowane regulatory wzrostu zarówno
z grupy retardantów, jak i giberelin. Pozytywne rezultaty w odniesieniu do chloromekwatu i flurprimidolu uzyskano m.in. w uprawie bratka ogrodowego (Startek 2001) czy
pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002). Stwierdzono również korzystne działanie kwasu giberelinowego na kwitnienie roślin ozdobnych. Kwas ten, zastosowany
w formie opryskiwania, stymulował formowanie się pąków kwiatowych, wpływając na
termin zakwitania złocieni (Yulian-Fujime i in. 1995) i cyklamenów (Treder i in.
1999). Z dostępnej literatury wynika, że dotychczas nie prowadzono tego typu badań
z niecierpkiem nowogwinejskim. Choć jest on ciągle stosunkowo nową rośliną ozdobną, to ze względu na walory dekoracyjne zajmuje ważną pozycję na rynku.
Celem przeprowadzonych badań była wstępna ocena wpływu trzech regulatorów
wzrostu, ważnych w uprawie innych roślin rabatowych, na kwitnienie oraz wartość
dekoracyjną niecierpka nowogwinejskiego z popularnej grupy Riviera.
Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 35-39
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007
PL ISSN 0137-1738
36
A. Dobrowolska, D. Janicka
Materiał i metody
W latach 2001-2002 w Katedrze Roślin Ozdobnych w Szczecinie przeprowadzono
doświadczenie z użyciem trzech regulatorów wzrostu z grupy giberelin i retardantów.
Materiałem roślinnym były dwie odmiany niecierpka nowogwinejskiego: ‘Riviera Deep
Salmon’ i ‘Riviera Pink’. Młode rośliny sadzono w drugiej dekadzie kwietnia (2001
rok) i w trzeciej dekadzie kwietnia (2002 rok) do doniczek o średnicy10 cm. Do sadzenia użyto torfu wysokiego firmy Kronen, odkwaszonego do pH 6,2, z dodatkiem nawozu Osmocote Plus (15+10+12+2 MgO) w dawce 5 g·dm-3. Przez pierwsze 6-7 tygodni
rośliny rosły w szklarni na stołach, potem zostały przesadzone do doniczek o średnicy
14 cm i przeniesione na stoły do tunelu foliowego, gdzie przebywały do końca października. W trakcie uprawy zwiększano rozstawę doniczek z 50 do 16 szt./m2. Na
początku fazy generatywnej (7-8 tydzień uprawy), gdy na wszystkich roślinach pojawiły się pierwsze pąki kwiatowe, przeprowadzono jednokrotny oprysk regulatorami wzrostu. Zastosowano następujące warianty: 1) kontrola – rośliny nie opryskiwane, 2) giberelina A3 – 10 mg·dm-3 (Gibrescol 10MG), 3) flurprimidol – 7,5 mg·dm-3 (Topflor 015
SL), 4) chloromekwat – 2300 mg·dm-3 (Cycocel 460 SL). Rośliny opryskiwano do całkowitego pokrycia liści preparatem. W każdym wariancie było 20 roślin, po pięć roślin
w czterech powtórzeniach.
Od rozpoczęcia kwitnienia raz w tygodniu liczono i usuwano wszystkie kwiaty na
roślinie, określając ogólną ich liczbę. W pełni kwitnienia zmierzono średnicę kwiatów
i przeprowadzono ocenę bonitacyjną roślin w skali 1-9, za 1 przyjmując całkowitą dyskwalifikację roślin, za 9 – rośliny o najwyższych walorach dekoracyjnych. W ocenie
uwzględniano: pokrój roślin, rozkrzewienie, ulistnienie, obfitość i jakość kwitnienia,
zdrowotność i trwałość walorów dekoracyjnych.
Wyniki dotyczące liczby i średnicy kwiatów opracowano statystycznie za pomocą
syntezy z lat dla modelu stałego; I czynnikiem były odmiany, II – warianty stosowania
regulatorów wzrostu. Do porównania istotności użyto testu Tukeya na poziomie istotności 0,05. Ocenę bonitacyjną przedstawiono za pomocą średnich.
Wyniki i dyskusja
Odmiany z grupy Riviera różniły się wczesnością kwitnienia. Pierwsze kwiaty
u odmiany ‘Riviera Deep Salmon’ pojawiały się na początku czerwca, tj. o 6-8 dni
wcześniej niż u odmiany ‘Riviera Pink’.
Z literatury wynika, że kwas giberelinowy, zastosowany w niewielkich dawkach,
może przyspieszać kwitnienie niektórych roślin, m.in. cyklamenów (Treder i in. 1999).
Zdaniem Kinga i in. (2000) po zastosowaniu giberelin w trakcie silnego wzrostu elongacyjnego pędów kwitnienie niektórych gatunków może być zahamowane. W doświadczeniu własnym kwas giberelinowy zastosowano w małym stężeniu – 10 mg·dm-3, aby
nie spowodować nadmiernego wydłużania się pędów, lecz jedynie pobudzić rośliny do
szybszego i intensywniejszego kwitnienia. Zdaniem niektórych autorów (Pobudkiewicz
i Nowak 1993) duże stężenia gibereliny nie zawsze korzystnie wpływają na jakość
kwiatów, mogą bowiem powodować zniekształcenia i wpływać na spadek trwałości.
Zastosowane w doświadczeniu stężenie gibereliny A3 nie przyspieszyło kwitnienia
37
Wpływ regulatorów wzrostu na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną...
badanych odmian (dane nie prezentowane), natomiast zwiększyło liczbę kwiatów wytwarzanych przez roślinę odmiany ‘Riviera Pink’ (tab. 1).
Tabela 1
Wpływ regulatorów wzrostu na ogólną liczbę i średnicę kwiatów niecierpka nowogwinejskiego z grupy Riviera – synteza z lat 2001-2002
Effect of growth regulators on total number of flowers and flower diameter of NGI cultivars
belonging to Riviera group – 2001-2002
Ogólna liczba kwiatów
Total number of flowers
Regulatory wzrostu
Growth regulators
odmiana
cultivar
Riviera
Deep Salmon
Riviera
Pink
Kontrola
Control
87,9 a
77,7 b
Giberelina A3
Gibberellin A3
97,1 a
Fluropirimidol
Flurprimidol
Średnica kwiatów
Diameter of flowers (cm)
średnia
mean
odmiana
cultivar
średnia
mean
Riviera
Deep Salmon
Riviera
Pink
82,8 b
6,07 a
5,81 a
5,94 a
89,5 a
93,3 ab
6,37 a
5,74 a
6,05 a
90,2 a
99,0 a
94,6 a
5,55 a
5,11 a
5,33 b
Chloromekwat
Chlormequat
95,7 a
99,1 a
97,4 a
6,06 a
5,64 a
5,85 a
Średnia
Mean
92,7 a
91,3 a
×
6,01 a
5,57 b
×
Najwięcej kwiatów miały niecierpki opryskiwane chloromekwatem w dawce 2300
mg·dm-3 i flurprimidolem w dawce 7,5 mg·dm-3 (tab. 1), jednak różnice te były istotne
tylko dla odmiany ‘Riviera Pink’. Podobne wyniki uzyskano w uprawie niecierpka Walleriana z grupy Fiesta. Flurprimidol zastosowany tam w dawce 7,5 mg·dm3 stymulował
kwitnienie roślin, nie hamując jednocześnie ich wzrostu (Startek i Dobrowolska 2003).
Synteza z lat badań wykazała, że odmiana ‘Riviera Pink’ miała kwiaty o mniejszej
średnicy niż odmiana ‘Riviera Deep Salmon’ (tab. 1). Spośród zastosowanych regulatorów jedynie flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm-3 wpłynął na wielkość kwiatów. Spowodował on drobnienie, a nawet niewielkie zniekształcenia kwiatów. W doświadczeniach
z niecierpkiem Walleriana (Startek i Dobrowolska 2003) nie zaobserwowano ujemnego wpływu flurprimidolu, zastosowanego w stężeniu 7,5 mg·dm-3, na wielkość oraz
kształt kwiatów.
Obfitość kwitnienia, wielkość kwiatów oraz pokrój i zdrowotność roślin decydują
o ich wartości dekoracyjnej. Najwyższe oceny uzyskały niecierpki traktowane chloromekwatem (ryc. 1). Niecierpki te miały wyrównany i zwarty pokrój oraz kwitły obficiej
i dłużej niż rośliny kontrolne. Zachowały także proporcjonalny pokrój, nawet w niesprzyjających warunkach i – w odróżnieniu od roślin w pozostałych wariantach – nie
miały tendencji do zrzucania liści z dolnej części pędów. Flurprimidol wpłynął na
zmniejszenie dekoracyjności niecierpków. Część roślin charakteryzowała się nieproporcjonalną budową, zniekształconym pokrojem oraz drobniejszymi, często zdeformowanymi
38
A. Dobrowolska, D. Janicka
skala bonitacyjna
valuation scale
9
8
7
6
5
kontrola
control
Giberelina A3
Gibberellin A3
Riviera Deep Salmon
Flurprimidol
Flurprimidol
Chloromekwat
Chlormequat
Riviera Pink
Ryc. 1. Wpływ regulatorów wzrostu na ocenę bonitacyjną niecierpka nowogwinejskiego z grupy Riviera – synteza z lat 2001-2002
Fig. 1. Effect of growth regulators on NGI valuation scale – 2001-2002
kwiatami. Zdaniem niektórych autorów stężenie 7,5 mg·dm-3 flurprimidolu jest uznawane za zbyt duże do formowania pokroju roślin ozdobnych. Jednak retardant ten, stosowany nawet w większych stężeniach, nie powodował zaburzeń ani deformacji
u pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002), a stosowany w uprawie niecierpka
Walleriana stymulował wzrost roślin (Startek i Dobrowolska 2003).
Wnioski
1. Giberelina A3 w stężeniu 10 mg·dm-3, chloromekwat w stężeniu 2300 mg·dm-3
oraz flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm-3, zastosowane w formie opryskiwania, zwiększyły obfitość kwitnienia odmiany ‘Riviera Pink’.
2. Flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm-3 działał silnie skarlająco na rośliny, w tym
także na organy generatywne. Powodował redukcję rozmiarów kwiatów, a czasem także
ich deformacje, co zmniejszało dekoracyjność roślin.
3. Chloromekwat poprawiał jakość roślin w okresie jesiennym, w niekorzystnych
warunkach świetlnych i niskiej temperaturze.
Literatura
King R.W., Seto H., Sachs R.M. (2000): Response to gibberellin structural variants shows that
ability to inhibit flowering correlates with effectiveness for promoting stem elongation of
some plant species. J. Plant Growth Regul. 19: 437-444.
Pobudkiewicz A., Nowak J. (1993): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of
Gerbera jamesonii Bolus. Folia Hortic. 4: 35-42.
Startek L. (2001): Wpływ retardantów wzrostu oraz miejsca uprawy i zimowania na cechy morfologiczne bratka ogrodowego (Viola × wittrockiana Gams.). Rozprawa habilitacyjna nr 21.
AR Szczecin.
Wpływ regulatorów wzrostu na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną...
39
Startek L., Dobrowolska A. (2003): Wpływ flurprimidolu na wzrost i rozwój oraz trwałość
walorów dekoracyjnych niecierpka Walleriana (Impatiens walleriana Hook. f.) z grupy Fiesta. Folia Hortic. Supl. 2: 40-42.
Treder J., Matysiak B., Nowak J. (1999): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of Cyclamen persicum Mill. Folia Hortic. 11, 2: 81-86.
Yulian-Fujime Y., Okuda N., Fukada N. (1995): Effects of plant growth regulators on budding
of garland chrysanthemum (Chrysanthemum coronarium). Techn. Bull. Fac. Agric. 47, 2:
107-113.
Zawadzińska A., Startek L., Płoszaj B. (2002): Ocena kwitnienia i walorów dekoracyjnych
pelargonii rabatowej (Pelargonium hortorum L.H. Bailey) traktowanej flurprimidolem. Zesz.
Probl. Post. Nauk Roln. 483: 311-319.
THE EFECT OF GROWTH REGULATORS ON FLOWERING
AND DECORATIVE VALUE OF NGI (IMPATIENS HAWKERI W. BULL)
BELONGING TO RIVIERA GROUP
Summary
The aim of the experiments conducted in the years 2001-2002 was to examine the effects of
three growth regulators belonging to gibberellins and retardants on the abundance of flowering,
the size of flowers and decorative value of NGI. The cultivars ‘Riviera Deep Salmon’ and ‘Riviera Pink’ were the plant material. Growth regulators were sprayed at the following concentrations: gibberellin A3 – 10 mg·dm-3, flurprimidol – 7.5 mg·dm-3, chlormequat – 2300 mg·dm-3.
Control plants were not sprayed.
All the applied growth regulators increased the abundance of flowers, but the plants sprayed
with flurprimidol had the smallest flowers. No effect of growth regulators on early flowering was
observed. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value,
mainly by improving the plant appearance in late summer and autumn. The worst results were
found in NGI sprayed with flurprimidol, they had small, frequently deformed flowers and disproportionate conformation.