Informacja z konferencji
advertisement
Rola pracodawcy w profilaktyce chorób odkleszczowych w województwie Warmińsko – Mazurskim Województwo Warmińsko-Mazurskie, z uwagi na endemiczne występowanie zakażonych kleszczy, odnotowuje wysoki współczynnik zapadalności na boreliozę (jest on prawie dwukrotnie wyższy niż w kraju) i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) (prawie sześciokrotnie wyższy niż w Polsce). Grupą najbardziej narażoną na ryzyko zakażania są osoby pracujące przy eksploatacji lasu, rolnicy, pracownicy straży leśnej, zbieracze runa leśnego, straż graniczna, pracownicy zieleni miejskiej. W środę, 16 listopada w Urzędzie Miasta Olecko odbyło się spotkanie na temat możliwości poprawy bezpieczeństwa tych grup zawodowych wobec chorób odkleszczowych, stanowiących dla zdrowia i życia realne zagrożenie. Badania dowodzą, że prawidłowo prowadzone szczepienia przeciwko KZM powodują u 98% szczepionych trwałą odporność. Szczepienia, zwłaszcza w grupach ryzyka zawodowego, dają więc wymierne korzyści ekonomiczne wynikające ze skutecznej profilaktyki. Szczepieniami powinny być objęte przede wszystkim osoby zawodowo narażone na ryzyko ukąszenia przez kleszcze. Profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze wymaga jednak od pracodawcy działań wielokierunkowych – przedsięwzięcie to powinno obejmować działania edukacyjne: informowanie pracowników o zasadach zmniejszania ryzyka zawodowego, organizowanie pierwszej pomocy przedmedycznej i oczywiście wdrażanie zasad profilaktyki zdrowotnej oraz realizację programów profilaktyki zdrowotnej. - Kleszcze są przenosicielami szeregu chorób zakaźnych stwarzających zagrożenie dla zdrowia, a niekiedy nawet dla życia człowieka. Najważniejsze z nich to borelioza, która jest najczęściej rozpoznawaną zakaźną chorobą zawodową w Polsce, oraz kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) mogące powodować niesprawność neurologiczną związaną z koniecznością długotrwałej rehabilitacji i niezdolnością do pracy. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) prowadzi ono do trwałych następstw neurologicznych aż u 58% pacjentów lub nawet do zgonu w 1-4% przypadków. W Polsce na przestrzeni ostatnich dwóch dekad nastąpił wzrost liczby zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu - mówi dr hab. n. med. Sambor Grygorczuk, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Najlepszym sposobem na uniknięcie przykrych następstw choroby jest zapobieganie jej. W tym celu konieczne jest stosowanie przez pracowników oraz pracodawców kilku prostych zasad, takich jak zaopatrzenie się w odpowiednią odzież: jasną i zakrywającą jak największy obszar ciała, stosowanie środków odstraszających kleszcze, systematyczna kontrola ciała oraz szybkie usuwanie wkłutych w skórę kleszczy. Stosowanie wymienionych zasad zmniejsza prawdopodobieństwo ukłucia przez kleszcza i zachorowania. Najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne, dotyczy to jednak obecnie tylko kleszczowego zapalenia mózgu (kzm). W Polsce dostępna jest szczepionka, po przyjęciu której rozwija się swoista odporność skutecznie chroniąca przed zachorowaniem w razie narażenia na wirus kzm. Jak wynika z doniesień naukowych, szczepionka przeciwko kzm należy do najefektywniejszych spośród wszystkich inaktywowanych szczepionek. Badania dowodzą, że prawidłowo przeprowadzone i powtarzane w zalecanych odstępach czasu szczepienia przeciwko KZM powodują wytworzenie i utrzymanie odporności nawet u 98% szczepionych. Szczepienia w grupach ryzyka zawodowego dają więc wymierne korzyści ekonomiczne wynikające ze skutecznej profilaktyki kzm. Szczepieniami powinny być objęte zwłaszcza osoby zawodowo narażone na pokłucie przez kleszcze, jak pracownicy eksploatacji lasu, rolnicy, pracownicy straży leśnej, zbieracze runa leśnego i straż graniczna, ale także osoby narażone na pokłucie z racji miejsca zamieszkania lub aktywności rekreacyjnej – dodaje dr hab. n. med. Grygorczuk. Przypadki zachorowań w województwie Warmińsko – Mazurskim - W ubiegłym roku w województwie warmińsko-mazurskim odnotowano prawie 1100 przypadków zachorowań na boreliozę. Od początku tego roku do końca października liczba osób zakażonych powiększyła się o 1161 – mówi Janusz Dzisko, Warmińsko-Mazurski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. – Analizując dane od 2012 r. wyraźnie widać tendencję wzrostową. W kolejnych latach liczba chorych systematycznie się zwiększała: od 700 w 2012 r., przez 740 w 2013 r., ponad 900 w 2014 r. do blisko 1100 w roku ubiegłym. Ponieważ do tej pory nie udało się stworzyć szczepionki zapobiegającej boreliozie, pozostają tylko działania profilaktyczne. Przypomnę, że borelioza jest chorobą, która może wywołać poważne powikłania, prowadzić do kalectwa, a nawet śmierci – dodaje Dzisko. - Na przestrzeni lat osobami narażonymi na zachorowania na choroby odkleszczowe w powiecie oleckim byli rolnicy, zbieracze runa leśnego oraz pracownicy leśni. W latach 2010-2015 wydano 17 decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej dotyczących boreliozy u rolników indywidualnych (76%), pracowników nadleśnictwa (18%) i pracowników zakładów usług leśnych (6%) – dodaje Katarzyna Dryl- Nerkowska Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olecku. Obowiązki pracodawcy Obowiązki pracodawcy wobec pracowników narażonych na czynniki biologiczne reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Szkodliwe czynniki biologiczne zostały podzielone na cztery grupy zagrożenia. Krętki boreliozy zostały zaliczone do grupy drugiej, a wirus kleszczowego zapalenia mózgu (wariant środkowoeuropejski) do grupy trzeciej. Do grupy trzeciej zalicza się czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne oraz zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. W przypadku narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy trzeciej do obowiązków pracodawcy należy m.in. zapewnianie pracownikom środków ochrony zbiorowej lub – jeśli w inny sposób nie można uniknąć narażenia: – zapewnienie im środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i poziomu narażenia, organizowanie systematycznych szkoleń, prowadzenie rejestru pracowników narażonych na działanie ww. szkodliwych czynników biologicznych w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej, – poinformowanie pracowników o badaniach lekarskich, z których mogą skorzystać. - Procedurę dotyczącą postępowania w sprawach chorób zawodowych określają odpowiednie przepisy prawne. Procedura ta wyróżnia trzy etapy: podejrzenie, rozpoznanie i stwierdzenie. Ustalenie związku pomiędzy chorobą a działaniem czynników szkodliwych wymaga wiedzy specjalistycznej z zakresu medycyny pracy, stąd ustawodawca orzekanie w zakresie chorób zawodowych powierzył lekarzom posiadającym odpowiednie kwalifikacje zatrudnionym w jednostkach orzeczniczych określonych w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych. Natomiast decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej stwierdzenia wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny na podstawie zebranego materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz oceny narażenia zawodowego. Na obraz statystyczny stwierdzonych chorób zawodowych w województwie warmińsko-mazurskim od kilku lat ma wpływ liczba zachorowań na choroby odkleszczowe (głównie na boreliozę). - W 2015 r. stwierdzono 120 chorób zawodowych, w tym 83 przypadki zawodowych zachorowań na boreliozę, głównie u rolników (60 przypadków) i pracowników leśnych (18 przypadków) – kontynuuje Dzisko. - Jedną z podstawowych przyczyn absencji pracowniczej są choroby o podłożu zakaźnym. Częsta absencja spowodowana chorobą wymusza na pracodawcy nie tylko zmiany w organizacji pracy, ale również generuje dla firmy dodatkowe koszty związane z organizacją zastępstwa. Zachęcamy pracodawców do wdrażania i finansowania działań dotyczących profilaktyki chorób odkleszczowych, które stanowią bardzo istotny problem wśród pracowników. Są to działania o udowodnionej skuteczności. Dają zarówno korzyści zdrowotne, jak i ekonomiczne. Korzyści z realizacji działań profilaktycznych to mniejsza liczba zachorowań – a co za tym idzie niższa absencja w pracy, niższe koszty zasiłków chorobowych, większa produktywność. Takie spotkania jak to dzisiejsze służą pokazaniu dobrych praktyk i wywołaniu dyskusji nad poprawą stanu zdrowia lokalnej społeczności – podsumowuje dr Tomasz Jan Prycel, Market Access Audit. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Głównego Inspektora Sanitarnego.
