Szablon posterów

PSYCHOLOGICAL DISTRESS AND SOCIAL FACTORS IN PATIENTS
WITH ASTHMA AND CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE
Karolina Zawada (1), Agnieszka Bratek (2), Krzysztof Krysta (2)
1)Katedra i Klinika Pneumonologii SUM, Katowice, Polska
2)Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii SUM, Katowice, Polska
WPŁYW ASTMY I POCHP NA STAN PSYCHICZNY CHORYCH
Występowanie przewlekłej choroby somatycznej nie pozostaje bez wpływu na jakość życia chorych oraz ich stan
psychiczny. Dotyczy to również pacjentów leczonych z powodu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby
płuc (POChP), co potwierdzają poniższe obserwacje:
- pogorszenie zdolności poznawczych u chorych na POChP w porównaniu z populacją osób zdrowych (Klein et al.
2010, Orth et al., 2006)
- częstsze występowanie zaburzeń depresyjno-lękowych (Yohannes i Alexopoulos 2014)
- dodatnia korelacja nasilenia stanu zapalnego dróg oddechowych i ryzyka wystąpienia depresji u pacjentów z
POChP (Du et al. 2014 roku).
- zwiększona częstość występowania zaburzeń depresyjno-lękowych u chorych na astmę (Czyż i wsp. 2014)
- dodatnia korelacja nasilenia objawów i ryzyka wystąpienia depresji u chorych z ciężką astmą u chorych z ciężką
astmą (Yonas i wsp. 2013).
- dodatnia korelacja występowania zaburzeń depresyjno-lękowych i złej kontroli astmy (Di Marco i in., 2010).
POWSTAJE PYTANIE:
- Czy istnieją rozpoznawalne czynniki ryzyka dysfunkcji psychologicznej w tej grupie chorych?
- Czy istnieje możliwość wyodrębnienia grup chorych o zwiększonym ryzyku wystąpienia zaburzeń psychicznych
związanych z chorobą przewlekłą w przyszłości?
- Jeśli istniej czynniki ryzyka dysfunkcji psychicznej, czy są one modyfikowalne?
- Czy psychofarmakoterapia w tej grupie chorych jest skuteczna?
Czynniki rodzinne
Jakość relacji rodzinnych wpływa na początek i przebieg zaburzeń psychicznych w chorobie przewlekłej (Tselebis i
wsp. 2013, Dinicola i wsp. 2013) oraz ma znaczenie w przebiegu oraz leczeniu uzależnień, w tym palenia tytoniu
(Holm i wsp. 2010). Należy pamiętać, że w przypadku chorób obturacyjnych rzucenie palenia jest jedną z głównych
interwencji o udowodnionym wpływie na spowolnienie postępu choroby i zmniejszenie liczby zaostrzeń.
Złe stosunki rodzinne mają wpływ na rozpoczęcie palenia i są związane z niższym odsetkiem zaprzestania palenia. W
tych przypadkach leczenie jest mniej skuteczne, a odsetek pacjentów powracających do palenia wyższy (Holm i in.,
2010).
Warto zauważyć, że w leczeniu uzależnień (alkoholu lub leków), duży nacisk kładzie się na środowisko a leczenie
aktywujące rodzinę jest uważane za bardziej efektywne.
W przypadku dzieci leczonych z powodu astmy-pochodzące te rodzin dysfunkcyjnych zwykle ujawniają wyższy
odsetek eozynofilów we krwi obwodowej a przebieg choroby w tych przypadkach wydaje się być gorszy (Ehrlich i
wsp. 2015).
Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych
Ogromą rolę odgrywa stan wiedzy chorego na temat choroby, zwłaszcza prodromalnych objawów zaostrzeń oraz
sposobach radzenia sobie z nimi. Korzyścią jest zmniejszenie uczucia duszności (poprawa w skali MRC) i
zmniejszenie ryzyka hospitalizacji z powodów płucnych (Zwerink i wsp. 2014).
Aktywność fizyczna
U pacjentów leczonych z powodu POChP współistniejące zaburzenia depresyjno-lękowe wiązane są z pogorszeniem
wydolności fizycznej (Di Marco i wsp. 2014).
Aktywność fizyczna i w przypadku pacjentów poddanych rehabilitacji ruchowej, może dać rezultaty w postaci poprawy
funkcji poznawczych (Herigstad i wsp. 2015).
Stan zapalny dróg oddechowych
W przypadku pacjentów z astmą, wskazuje się na nasilenie stanu zapalnego dróg oddechowych jako czynnikiem
predysponujący do wystąpienia zaburzeń poznawczych oraz depresyjno-lękowych.
Pacjenci z kaszlowym wariantem astmy częściej prezentują objawy depresji (Saito i in., 2015).
Przebieg choroby
U pacjentów z POChP i astmą, przewlekła choroba związana jest z pogorszeniem funkcji poznawczych i
zwiększonym ryzykiem wystąpienia demencji (Singh et al. 2014, Rusanen et al. 2013).
Zaburzenia poznawcze, odgrywają rolę w przebiegu choroby. Pacjenci z dysfunkcją poznawczą mają problem z
właściwym zrozumieniem instrukcji personelu i stosowaniem ich w praktyce. W takim przypadki uzyskanie
prawidłowej inhalacji leków może być trudne do uzyskania (Allen et al. 2009, Fraser et al. 2012). Pacjenci, którzy
osiągają gorsze wyniki badań psychologicznych, wymagają dokładniejszego szkolenia oraz zwiększenia nacisku na
prawidłową technikę inhalacji (George et al. 2005).
DYSKUSJA
Jak wynika z powyższych rozważań wydaje się być możliwe wyodrębnienie spośród chorych leczonych z powodu
astmy i POChP grup pacjentów o zwiększonym ryzyku wystąpienia dysfunkcji psychologicznej. Mogą się w nich
znaleźć chorzy z wieloletnim wywiadem chorobowym oraz ze współistniejącą niewydolnością oddechową
wymagającą przewlekłej domowej tlenoterapii. Większą uwagę należy zwrócić na szkolenie pacjentów na temat
własnej choroby i zachowania się w sytuacjach kryzysowych. Nie bez znaczenia pozostaje rehabilitacja. Biorąc pod
uwagę obiecujące wyniki dotychczasowych badań, wydaje się być zasadne każdorazowe, indywidualne rozważenie
rozpoczęcia psychofarmakoterapii (Yohannes & Alexopoulos 2014).
PODSUMOWANIE
Postęp wiedzy na temat patofizjologii chorób somatycznych stwarza wciąż nowe i lepsze możliwości ich
rozpoznawania a następnie optymalizacji leczenia farmakologicznego. Jednak oprócz dobrostanu fizycznego, na
jakość życia chorych, ich funkcjonowanie oraz ich użyteczność społeczną wpływa szereg czynników
pozabiologicznych. Mowa tu o szkoleniu chorych w zakresie radzenia sobie z objawami choroby, zapewnieniu chorym
optymalnego wsparcia środowiskowego (rodzinnego lub prowadzonego przez wykwalifikowany personel), rehabilitacji
ruchowej, skreeningu mającym na celu wczesne wykrywanie zaburzeń poznawczych oraz psychicznych w tej grupie
chorych i w końcu w przypadku potwierdzenia ich występowania objęciu specjalistycznym leczeniem. Biorąc pod
uwagę obiecujące wyniki prób leczenia psychoterapeutycznego oraz farmakologicznego zaburzeń depresyjnolękowych w tej grupie chorych (16) wyraźna wydaje się być potrzeba stworzenia multidyscyplinarnego zespołu
sprawującego opiekę nad tą grupą chorych. Dalsze badania w tym zakresie są niezbędne.