Czym i jak fotografować nocne niebo i ciała niebieskie?
advertisement
Wykonała: Marzena Witasek kl. Iie 3.06.2011 Zabrze Czym i jak fotografować nocne niebo i ciała niebieskie? Czym i jak fotografować niebo? Astrofotografia to pojęcie bardzo szerokie. Do astrofotografii zali.czyć można zarówno zdjęcie odległej galaktyki wykonane precyzyjnym sprzętem jak i fotografię Księżyca malowniczo wkomponowanego w elementy krajobrazu. Przykładowo, poniższe zdjęcie śmiało można zaliczyć do astrofotografii, a nie wymagało użycia żadnego sprzętu stricte astronomicznego. Zdjęcie przedstawia obłoki srebrzyste, które powstają z malutkich kryształków lodu wodnego o rozmiarach od 40 do 100 nanometrów i które unoszą się w atmosferze ziemskiej na wysokości od 76 do 85 kilometrów. To najwyżej położone chmury, które mamy możliwość podziwiania z powierzchni naszej planety. Wkomponowanie ich w ciekawe elementy krajobrazu, ciemne wiejskie niebo oraz gwiazdy daje zdjęcie, które śmiało można zaliczyć do astrofotografii. Skoro jednak mówimy o prostej astrofotografii, to temat kamer CCD odłożymy na później i uprościmy sprawę – do fotografowania nieba potrzebny jest aparat, najlepiej lustrzanka z wymienną optyką. Fotografować niebo można, po pierwsze, przy użyciu optyki wykorzystywanej na co dzień w zwykłej fotografii. To nie sprzęt lecz sposób działania z aparatem pozwala uwieczniać nocne niebo. Po drugie do astrofotografii można wykorzystać teleskop. Teleskopem fotografować można zarówno w ognisku głównym (bez okularu i obiektywu) jak i w projekcji okularowej (bez obiektywu, ale po przymocowaniu aparatu do okularu teleskopu). Największa panorama nocnego nieba jest dziełem amatora 28-letni Nick Risinger z Seattle pracował jako szef działu marketingu, gdy pewnego dnia zdecydował rzucić wszystko, spakować sprzęt fotograficzny i wyruszyć w podróż. Od marca 2010 roku przemierzył prawie 100 tysięcy kilometrów na zachodzie USA i w RPA, robiąc 37 tysięcy kolorowych zdjęć nocnego nieba. Faza Księżyca Aktualnie Księżyc znajduje się w fazie 1.7 dni po nowiu. Jest widoczny na niebie wieczornym w postaci rosnącego sierpa. Warunki do jego obserwacji i fotografowania są trudne, ponieważ wznosi się on bardzo nisko nad horyzontem. Powierzchnia Księżyca w fazie 1,8 dni po nowiu sfotografowana 26 kwietnia 2009 roku o godzinie 20:17 CWE aparatem Canon 300D w projekcji okularowej z teleskopu o średnicy zwierciadła 150 mm i ogniskowej 900 mm z czasem naświetlania 1/15 sekundy przy czułości matrycy 400 ISO. Zdjęcie powstało poprzez połączenie dwóch oddzielnych ujęć obejmujących fragment tarczy Księżyca. Warunki widoczności planet Aktualnie na niebie panują korzystne warunki do obserwacji kilku planet. Na niebie wieczornym widoczny jest świecący jasnym blaskiem Jowisz, przebywający w gwiazdozbiorze Ryb. W niewielkiej odległości na północ od niego przebywa Uran oraz nieco dalej w gwiazdozbiorze Wodnika widoczny jest Neptun. W drugiej połowie nocy w gwiazdozbiorze Panny widoczny jest Saturn. Na niebie porannym przed wschodem Słońca nad południowo-wschodnim horyzontem bardzo dobrze widoczna jest Wenus oraz nisko nad horyzontem w trudniejszych warunkach obserwacyjnych Merkury. Pozostałe planety: Mars i Pluton znajdują się w koniunkcji ze Słońcem i nie są widoczne. Gwiazdozbiory W czerwcu noce są bardzo krótkie, późno zapada zmrok i noc nie jest wystarczająco ciemna ze względu na przebywające płytko pod horyzontem Słońce. Przed północą w zachodniej części nieba świecą gwiazdozbiory nieba wiosennego: Panna, Warkocz Bereniki, Wielka Niedźwiedzica i Wolarz, natomiast na południu Skorpion i Wężownik, a w zenicie Korona Północna i Herkules. Nad wschodnim horyzontem pojawiają się Lutnia, Labędź, Orzeł, które to gwiazdozbiory zbliżają się do zenitu po północy. W drugiej części nocy coraz wyżej nad wschodnim horyzontem wznosi się Pegaz, a na południu widoczny jest Strzelec oraz Koziorożec. Obiekty mgławicowe Na niebie zimowym w bezksiężycowe noce widocznych jest wiele obiektów mgławicowych. Do najbardziej efektownych zaliczyć można najjaśniejsze z nich: mgławicę M 42 w gwiazdozbiorze Oriona oraz gromadę otwartą M 45 Plejady w Byku. Poza tym warto obejrzeć gromady otwarte M 44 i M 67 w Raku, M 36, M 37, M 38 w Woźnicy, M 35 w Bliźniętach oraz mgławicę planetarną M 1 w Byku. Do obserwacji większości z tych obiektów wystarczająca jest lornetka lub niewielka lunetka, ale większy teleskop pozwoli na obejrzenie dużo bardziej efektownego widoku. Obłoki srebrzyste Co roku od połowy maja do połowy lipca na niebie można obserwować obłoki srebrzyste. Mają one wygląd zbliżony do chmur pierzastych, jednakże z łatwością można je odróżnić. Obserwować je można po zachodzie Słońca w północnej części nieba nisko nad horyzontem. Astrofotografia Fotografowanie nieruchomym aparatem Jest to najprostsza metoda fotografowania jasnych obiektów widocznych na niebie. Polega ona na użyciu aparatu fotograficznego umieszczonego na nieruchomym statywie. Najlepiej do tego celu zastosować aparat fotograficzny z krótkoogniskowym obiektywem oraz film o czułości przynajmniej 200 ISO. Aparat należy ustawić na statywie i skierować w odpowiednią część sfery niebieskiej. Za pomocą wężyka spustowego, lub poprzez specjalną blokadę należy otworzyć migawkę na czas, który może się wahać od kilkudziesięciu sekund do kilku godzin. Na zdjęciach otrzymanych tą metodą gwiazdy są widoczne w postaci koncentrycznych łuków. Wynika to z tego, że podczas naświetlania kliszy Ziemia obraca się wokół własnej osi o pewien kąt. Jeden pełny obrót trwa 23 godziny 56 minut i 4 sekundy i jest nazywany dobą gwiazdową. Przebieg fotografowania: -Kadrowanie Patrząc przez wizjer należy wycelować obiektyw na obiekt i upewnić się, że znajduje się w polu widzenia. Aby w momencie wciskania migawki lub w czasie trwania ekspozycji aparat z obiektywem nie przesunął się należy go mocno przykręcić do montażu paralaktycznego lub statywu. Jeżeli przy fotografowaniu słabych obiektów przy użyciu montażu paralaktycznego jasność obiektu jest zbyt mała aby obiekt był widoczny na matówce, należy ustawić równolegle osie optyczne obiektywu i instrumentu prowadzącego (na przykład na jasnej gwieździe). Następnie należy znaleźć obiekt w polu widzenia instrumentu prowadzącego, a na pewno znajdzie się on na zdjęciu. -Ustawienie ostrości Przy fotografowaniu z użyciem obiektywów fotograficznych należy przesunąć pierścień ustawienia ostrości na położenie "nieskończoność" oznaczone symolem obróconej ósemki. W przypadku wykorzystania teleskopu lub lunety jako obiektywu fotograficznego lub zastosowania innej techniki fotografowania (projekcja okularowa, itp.) najlepiej ustawić ostrość na jasnym obiekcie, takim jak na przykład Księżyc, planeta czy jasna gwiazda. W przypadku użycia bardziej zaawansowanego sprzętu jak na przykład kamery CCD lub aparaty cyfrowe połączone z komputerem ustawienie ostrości może być ułatwione poprzez specjalne oprogramowanie. -Ustawienie przysłony Przy fotografowaniu słabych obiektów (gwiazdy, obiekty mgławicowe) należy maksymalnie otworzyć przysłonę ustawiając pierścień na najmniejszą liczbę. W celu zmniejszenia niektórych wad optycznych obiektywu stosuje się czasem przysłanianie obiektywów poprzez niewielkie przymknięcie przysłony. W obiektywach zwierciadlanych nie ma wcale możliwości zmiany przysłony. -Otwarcie migawki Aby uniknąć wstrząsów powstających przy otwieraniu migawki należy zakryć obiektyw przykrywką, otworzyć migawkę, odczekać kilka sekund i dopiero wtedy zdjąć przykrywkę z obiektywu. Podobnie przy kończeniu ekspozycji, najlepiej zasłonić obiektyw przykrywką (a nawet ręką) a następnie zamknąć migawkę. Takie postępowanie pozwoli uniknąć rozmazania obrazu spowodowanego ruchem migawki i lusterka w aparacie fotograficznym. Fajerwerki Efektowne wybuchy sztucznych ogni roz- świetlających nocne niebo to niezwykle wdzięczny temat fotograficzny. Udane zdjęcia fajerwerków zawsze robią na oglądających duże wra- żenie, często potrafią też zaskoczyć samego autora zdjęcia, który dziwi się, że udało mu się zrobić „taką fotę”. Wbrew pozorom nie jest to temat trudny i już zastosowanie się do podstawowych wskazówek powinno zapewnić dość wysoką skuteczność ujęć. Najtrudniejszym etapem jest chyba czekanie na najbliższą okazję, która wiąże się z pokazem sztucznych ogni... Sprzęt: Do fotografowania fajerwerków niezbędny jest statyw (oczywiście poza jeszcze ba- rdziej niezbędnym aparatem). Ponieważ będziemy robili zdjęcia przy długich czasach ekspozycji (o tym za chwilę), potrzebne jest stabilne podparcie dla kamery. Najlepszy będzie solidny statyw, którego nie ruszy nawet przejeżdżający pociąg, ale w przypadku aparatów kompaktowych ostatecznie można się zdecydować na mały statyw stołowy. Jednak pamię- tajmy, że taki statyw zapewni tylko nieruchomość aparatu – nie przyda się do ustawienia najlepszej wysokości fotografowania itp. Bibliografia: internet, wyszukiwarka google, podreczki do fizyki, książka ,, Astrofotografia,, czasopisma.
