Astrofotgrafia cz 2 - Astrofotografia.pl

ASTROFOTOGRAFIA CYFROWA CZ.2
DETEKTORY
Stanowiska
astrofotografów
na zlocie w
Bieszczadach
Roztoki 2010
Autor: Micha!"Ka!u#ny
www.astrofotgrafia.pl
W ostatnim tek$cie
przybli"y#em
pa'stwu podstawy
astrofotografii. W
tym artykule
chcia#bym skupi&
si! na sposobach
pod#%czenia
okre$lonych typów
aparatów do
teleskopu oraz
mo"liwo$ciach
okre$lonych
zestawów.
1
Cyfrowy aparat
kompaktowy
adapter, umo"liwiaj%cy spojrzenie
obiektywu w (renic! wyj$ciow%
okularu w teleskopie..
Najbardziej popularny aparat
dost!pny w niemal ka"dym domu,
to cyfrowy kompakt. Niestety ze
wzgl!du na swoje w#a$ciwo$ci,
rezultaty jakie mo"emy osi%ga&
takim aparatem s% do$&
ograniczone. Matryca o du"ej
ilo$ci pikseli o ma#ym rozmiarze
fizycznym (a wi!c o ma#ym
rozmiarze piksela), do$& mocno
szumi nawet przy niskich
warto$ciach iso. Taki aparat
b!dzie si! nadawa# do zdj!&
jasnych obiektów uk#adu
s#onecznego jak Ksi!"yc, S#o'ce
(z filtrem s#onecznym), planety (w
zale"no$ci od posiadanego
sprz!tu), bardzo jasnych obiektów
DS. i zjawisk atmosferycznych.
Ma#y rozmiar takiego aparatu oraz
fakt posiadania wbudowanej
optyki, ogranicza nas do
stosowania po#%czenia zwanego
projekcj% okularow%. Najpro$ciej
mówi%c potrzebujemy odpowiedni
W przypadku fotografowania
Ksi!"yca czy S#o'ca (z
dodatkowym filtrem s#onecznym),
ew. nap!d monta"u u#atwi nam
prac!, ale nie jest niezb!dny.
Dlatego aparacik kompaktowy
mo"na #atwo podpi%& np. do
teleskopu dobsona i uzyskiwa&
#adne detale tarczy Ksi!"yca,
plamy na S#o'cu czy w przypadku
posiadania teleskopu o d#u"szej
ogniskowej zdj!& planet. Je"eli
b!dziemy chcieli uzyska& zdj!cia
obiektów g#!bokiego nieba,
niestety monta" paralaktyczny z
nap!dem b!dzie nam niezb!dny.
Ze wzgl!du na spory szum w
takim aparacie trzeba wykona&
du"% liczb! zdj!& aby uzyska& jak
najwi!ksz% ilo$& szczegó#ów.
Jako$& zdj!& b!dzie uzale"niona
od jako$ci optyki w aparacie,
jako$ci optyki naszego teleskopu i
oczywi$cie jako$ci okularu. Jest to
$wietny sposób na nauk!
astrofotografii na najprostszym
poziomie.
ASTROFOTOGRAFIA CYFROWA CZ.2
Cyfrowa lustrzanka
Cyfrowa lustrzanka, która staje si!
sprz!tem coraz bardziej
popularnym, jest na dzi$
optymalnym narz!dziem dla
pocz%tkuj%cego astrofotografia.
Znacznie wi!kszy rozmiar matrycy
w takim aparacie jak równie"
od#%czana i wymienna optyka,
daje nam mo"liwo$& podpi!cia
takiego aparatu do niemal
ka"dego teleskopu, a jego
w#a$ciwo$ci pozwol% na
fotografowania obiektów
g#!bokiego nieba, Ksi!"yca i
S#o'ca (z filtrem s#onecznym). W
zale"no$ci od u"ytej optyki (a w
zasadzie jej ogniskowej), b!dziemy
mogli fotografowa& obiekty od
rozci%g#ych, jak np. Droga
Mleczna (w przypadku u"ycia
obiektywu szerokok%tnego) lub
mg#awic i galaktyk o ma#ych
rozmiarach k%towych (w przypadku
u"ycia teleskopu o d#ugiej
ogniskowej).
W tym drugim przypadku
oczywi$cie b!dzie nam potrzebny
dobry monta" paralaktyczny. Je"eli
mamy do dyspozycji teleskop na
monta"u dobsona, cyfrowa
lustrzanka b!dzie si! $wietnie
nadawa#a do fotografowania
Ksi!"yca czy S#o'ca.
W zale"no$ci od tego jaki mamy
teleskop b!dziemy potrzebowali
odpowiedniej przej$ciówki, która
Autor tekstu z zestawem
do fotografowanie
obiektów g!$bokiego
nieba: Takahashi Sky90,
Takahashi EM200, SBIG
ST2000XM
Zdj!cie wykonane na zlocie w
Bieszczadach Roztoki 2010
umo"liwi nam pod#%czenie naszej
lustrzanki do aparatu. Wiele ze
sprzedawanych dzi$ teleskopów
jest ju" zaopatrzonych w gwint T2
przy oprawie okularowej, a wi!c
dodatkowym elementem b!dzie
wy#%cznie z#%cze posiadaj%ce
okre$lony bagnet (w zale"no$ci od
producenta aparatu), który
nakr!camy na gwint T2.
Podstawow% zalet% takiego
po#%czenia jest mo"liwo$&
fotografowania w tzw. ognisku
g#ównym czyli bez dodatkowych
elementów optycznych. Je"eli nasz
teleskop nie posiada z#%cza T2,
nale"y kupi& odpowiedni dla
$rednicy wyci%gu zestaw
przej$ciówek.
Web kamerki
Krater Aristarchus
Teleskop Cassegrain U13 + web-camerka
Philips Vesta, obrabiane w programie Registax.
2
Jeszcze kilka lat temu, kiedy ceny
cyfrowych kompaktów, a tym bardziej
lustrzanek by#y bardzo wysokie, sporo osób
decydowa#o si! na fotografowanie webkamerkami. Do tego celu doskonale
nadawa#y si! kamerki Philipsa zaopatrzone
w odkr!cany obiektyw oraz dobrej jako$ci
przetwornik CCD. Obecnie wi!kszo$&
kamerek wyposa"ona jest w tanie
przetworniki CMOS, które do astrofotografii
nadaj% si! tylko w podstawowym zakresie.
W przypadku kamerek Philipsa do
zamocowania potrzebna by#a przej$ciówka
z jednej strony zako'czona gwintem
(odpowiedni do tego w urz%dzeniu) a z
drugiej strony najcz!$ciej tulej% pasuj%c% do
Zdj!cie przedstawia przej$ciówk!
do mocowania 2” oraz zestaw
zamocowany na ma#ym teleskopie
Apo i statywie fotograficznym.
wyci%gu 1,25”. Ze wzgl!du na ma#y sensor,
mo"liwo$& pobierania obrazu wideo i zapisu
wprost na dysku komputera bez lub z
minimaln% kompresj% wiele osób
wykorzystywa#o web-kamerki do
fotografowania Ksi!"yca lub planet.
Przerabiano tak"e, web-kamerki
umo"liwiaj%c ich prac! z d#ugimi czasami
na$wietlania, czy wr!cz wymieniaj%c sensor
na lepszy i instaluj%c dodatkowe
ch#odzenie. Dzi$ kiedy ceny na cyfrowe
lustrzanki znacznie spad#y wi!kszo$& osób
w#a$nie od nich zaczyna swoj% przygod! z
astrofoto .
ASTROFOTOGRAFIA CYFROWA CZ.2
Dedykowana kamera CCD
szczyt marze% i mo#liwo&ci
Dedykowane kamery CCD do astrofotografii s%
szczytem marze' ka"dego astrofotografa.
Praktycznie rzecz bior%c mamy dwa rodzaje takich
kamer. Do fotografowania planet i do fotografowania
obiektów g#!bokiego nieba.
W przypadku fotografii planetarnej najwa"niejsz%
cech% kamerki b!dzie wysoka czu#o$& przy niskim
szumie oraz mo"liwo$& wykonywania
niekompresowanego wideo przy mo"liwie wysokim
frame rate (ilo$& klatek na sekund!). Nie ma si! co
czarowa&, w naszym kraju s#aby seeing jest
czynnikiem który skutecznie utrudnia wykonywanie
wyra(nych zdj!& planet przy du"ych ogniskowych.
Szybka kamera w tym przypadku pozwala na
„zamro"enie” na maksymalnie du"ej ilo$ci klatek,
mo"liwie najlepszego obrazu. Tak samo jak w
przypadku kamer s#u"%cych do fotografowania
obiektów nieba g#!bokiego, powa"ne rozwi%zania w
tej kategorii to kamery z sensorem
monochromatycznym. Kolorowe zdj!cie uzyskuje
si! przez wykonanie trzech ekspozycji przez
odpowiednie filtry barwne oraz dodatkow% dla
luminancji. Podobne w#a$ciwo$ci b!dziemy
potrzebowali podczas fotografowania detali na
powierzchni Ksi!"yca lub S#o'ca (przez
odpowiednie filtry) - st%d zazwyczaj do tego rodzaju
astrofotografii u"ywa si! tego samego rodzaju
kamer.
Nieco inaczej sprawa wygl%da w przypadku kamer
do fotografowania obiektów g#!bokiego nieba
(obiekty o niskiej jasno$ci powierzchniowej). Tutaj
najwa"niejsz% cech% b!dzie czu#o$& i stosunek
Refraktor APO
Takahashi FSQ Petzval z
zamonotwan! kamer!
Apogee, ko"em filtrowym
oraz OAG.
3
szumu do sygna#u. Dedykowane kamery do
astrofotografii w celu osi%gni!cia jak najlepszego
stosunku S/N s% ch#odzone (dok#adniej rzecz bior%c
sensory w tych kamerach). W zale"no$ci od typu i
konstrukcji sensora czu#o$& kamer mo"e si!
znacz%co ró"ni&. Te o najwy"szej czu#o$ci
pozbawione „ramki ABG” uzyskuj% wysokie
sprawno$ci, ale wokó# jasnych gwiazd sygna# „si!
rozlewa” co objawia si! jasnymi liniami na obrazie.
Kamery z „ramk% ABG” s% mniej czu#e, ale za to
trudno uzyska& wspomniany efekt, przez co
obróbka materia#u jest nieco prostsza.
Nale"y pami!ta&, "e w przypadku kamery mono
czas wykonania kolorowego zdj!cia nale"y
pomno"y& x4. Do takiej musimy wykona& po
zestawie ekspozycji w ka"dym z kolorowych
kana#ów (RGB) jak równie" bez filtra, lub z filtrem
IRCut (L). Monochromatyczna kamera te"
doskonale si! spisuje przy fotografowaniu w
w%skich pasmach emisyjnych (tlen, wodór, siarka)
dzi!ki czemu mo"na wykonywa& zdj!cia w palecie
odmiennej ni" „$wiat#o widzialne” - zdj!cia ze
wzgl!du na to, "e filtry takie posiadaj% nisk%
przepustowo$& (zazwyczaj kilka nm) nazywamy:
narrowband.
Na rynku s% równie" dedykowane kamery CCD z
kolorowymi sensorami. Jest to pewne u#atwienie, ale
nale"y zda& sobie spraw!, "e kamery takie ze
wzgl!du na zastosowanie maski bayera maj%
znacznie mniejsz% sprawno$& od kamer
monochromatycznych. W zasadzie nie nadaj% si!
równie" do fotografii narrowband.