vi opis przewidywanych znaczących oddziaływań na
advertisement
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA KROSNA Warszawa, 2012 Opracował zespół firmy BROL Systemy Przestrzenne s.c. ZAKRES PROGNOZY I. WPROWADZENIE .................................................................................................................................................................. 3 1. Uwagi wstępne .................................................................................................................................................................. 3 2. Podstawa prawna .............................................................................................................................................................. 3 3. Podstawowe założenia i metodyka pracy ......................................................................................................................... 4 4. Materiały wyjściowe .......................................................................................................................................................... 4 5. Ogólna charakterystyka obszaru opracowania ................................................................................................................. 5 6. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ........................................................................................ 5 6.1. Położenie administracyjne ........................................................................................................................................ 5 6.2 Powiązania przyrodnicze, walory przyrodnicze ......................................................................................................... 5 6.3 Krajobraz istniejący .................................................................................................................................................... 6 6.4 Rzeźba terenu............................................................................................................................................................ 7 6.5 Budowa geologiczna .................................................................................................................................................. 7 6.6 Surowce mineralne .................................................................................................................................................... 8 6.7 Wody powierzchniowe ............................................................................................................................................... 9 6.8 Wody podziemne ....................................................................................................................................................... 9 6.9 Warunki glebowe ..................................................................................................................................................... 10 6.10 Warunki klimatyczne .............................................................................................................................................. 10 6.11 Szata roślinna i świat zwierząt ............................................................................................................................... 10 7. Odporność na degradację i zdolność do regeneracji .................................................................................................... 13 8. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego do zagospodarowania przestrzennego .................................................... 14 8.1 Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego ............................................................................. 14 8.2 Uwarunkowania wynikające z przepisów odrębnych, w tym z ochrony obszarów i obiektów objętych odrębnym statusem prawnym ......................................................................................................................................................... 15 9 Charakterystyka ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego ............................... 30 9.1 Przeznaczenie terenów ............................................................................................................................................ 30 9.2 Warunki zagospodarowania ..................................................................................................................................... 31 9.3 Ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego ..................... 32 9.4 Ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej ....................................................................................................... 40 II POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI STUDIUM ...... 44 III. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO WYNIKAJĄCE Z PROJEKTU USTALEŃ STUDIUM...................... 44 1. Emisja gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego .................................................................................................... 44 2. Hałas ............................................................................................................................................................................... 48 3. Odpady............................................................................................................................................................................ 50 4. Ścieki ............................................................................................................................................................................... 50 5. Emisja pól elektromagnetycznych ................................................................................................................................... 50 6. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska ........................................................................................................................... 51 IV. WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 51 1. Powierzchnia ziemi ......................................................................................................................................................... 51 2. Gleby ............................................................................................................................................................................... 52 3. Wody podziemne i powierzchniowe ................................................................................................................................ 52 4. Wpływ ustaleń Studium na warunki klimatyczne ............................................................................................................. 62 5. Szata roślinna i świat zwierzęcy ...................................................................................................................................... 62 6. Krajobraz ......................................................................................................................................................................... 62 7. Transgraniczne oddziaływania na środowisko ................................................................................................................ 63 8. Wpływ ustaleń Studium na obszary Natura 2000 ........................................................................................................... 63 V. POWSTANIE ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA I ZDROWIA LUDZI NA TERENIE OBJĘTYM STUDIUM I W STREFIE JEGO POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA ........................................................................................................................ 63 VI OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM................................................................................................................................................................ 65 VII. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE................................................................................................................................... 69 VIII. OCENA ZGODNOŚCI PROJEKTU STUDIUM Z UWARUNKOWANIAMI EKOFIZJOGRAFICZNYMI ORAZ ZE STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............................................. 69 IX. PODSUMOWANIE .............................................................................................................................................................. 70 X. STRESZCZENIE .................................................................................................................................................................. 75 2 I. WPROWADZENIE 1. Uwagi wstępne Opracowanie „Prognozy oddziaływania na środowisko Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego” jest realizacją obowiązku określonego w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.). Niniejsza „Prognoza” jest częścią strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzanej do Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego na podstawie Działu IV „Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko” ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.). Opracowanie „Prognozy” ma na celu ocenę realizacji ustaleń Studium pod kątem szeroko rozumianej ochrony zasobów środowiska przyrodniczego, a także przedstawienie przewidywanych skutków dla stanu i funkcjonowania środowiska (przekształceń) oraz warunków życia mieszkańców. Zakres „Prognozy” został uzgodniony w trybie art. 57 ust.2 i art. 58. ust. 3. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.). Przed rozpoczęciem sporządzenia „Prognozy” przystąpiono do zbierania wniosków na zasadach określonych w art. 39 wcześniej wspomnianej ustawy. Obok części tekstowej integralną częścią niniejszej „Prognozy” jest załącznik kartograficzny - Mapa Prognozy oddziaływania na środowisko Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, w skali 1:10 000. Mapa sporządzona została na rysunku projektu Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Ocenę przewidywanych skutków dla środowiska, które mogą wynikać z projektowanego przeznaczenia terenu i rozwiązań funkcjonalno - przestrzennych odniesiono do istniejącego stanu środowiska, jego warunków i predyspozycji użytkowych rozpoznanych w najbardziej aktualnym opracowaniu ekofizjograficznym. Na mapie „Prognozy...” przedstawiono zakres przewidywanych przekształceń poszczególnych elementów środowiska w odniesieniu do poszczególnych terenów określonych projektem Studium, różnicując kolorem stopień natężenia przekształceń w ujęciu kompleksowym. 2. Podstawa prawna Podstawę prawną sporządzenia niniejszego opracowania stanowią: - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku, Prawo Ochrony Środowiska (tekst jednolity Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 23 stycznia 2008r. Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz.150, z późn. zm.); - Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 24 kwietnia 2012r. Dz. U. z 2012r. poz.647, z późn. zm.); - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm); - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 14 września 2010 r. Dz. U. z 2010 r. Nr 62 poz.628, z późn. zm.), - Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne (tekst jednolity Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012 r. Dz. U. z 2012 r. poz.145), - Ustawa z dnia 16 października 1991r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 2009 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz.1220, z późn. zm.), - Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011r. Nr 163, poz.981). 3 3. Podstawowe założenia i metodyka pracy Podstawowym celem opracowania Prognozy oddziaływania na środowisko Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego jest określenie potencjalnego wpływu ustaleń Studium na poszczególne elementy środowiska w obszarze objętym granicami Studium. Kolejnym celem opracowania Prognozy jest wskazanie ewentualnych zagrożeń dla środowiska wynikających z wprowadzenia w życie ustaleń Studium oraz określenie metod działania pozwalających na ich zmniejszenie lub eliminację. Ważnym zadaniem prognozy jest również informowanie społeczności lokalnej o skutkach wprowadzenia w życie ustaleń Studium oraz aktywny udział społeczeństwa w procedurze oddziaływania na środowisko Studium. Podstawowym założeniem metodycznym prognozy jest przyjęcie hipotezy, że zmiany w zagospodarowaniu terenu objętego Studium osiągną maksymalną wielkość dopuszczoną w ustaleniach Studium. W celu określenia wpływu ustaleń Studium na środowisko przyjęto metodę oceny porównawczej przewidywanych zmian w stosunku do stanu istniejącego. 4. Materiały wyjściowe J. Kondracki: Geografia fizyczna Polski, PWN Warszawa, 1978, Wł. Szafer: Szata roślinna Polski, PWN Warszawa 1977, Andrzejewski R. red., 2003 – Różnorodność biologiczna Polski, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, Kleczkowski A., 1990 – mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony. AGH Kraków, Klimaszewski M., 1972 - Geomorfologia Polski, Warszawa, Książkiewicz M., i in., 1965 – Zarys geologii Polski Wydawnictwa Geologiczne Warszawa, Matuszkiewicz W., 1982 – Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, PWN Warszawa, Piskadło R., 2000 – Dokumentacja warunków hydrogeologicznych na terenie zakładu Delphi Chassis Systems na bazie wykonanych piezometrów. Zakład Prac Wiertniczych i Geologicznych ALGEO, Grabownica, Piskadło R., 1999 – Dokumentacja geotechniczna warunków gruntowych w obrębie osuwiska powstałego na prawym brzegu rz. Wisłok przy ul Korczyńskiej nr 32b. Zakład Usług Geologicznych, Iwonicz Zdrój, Piskadło R., 2004 – Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne dla potrzeb monitoringu wód podziemnych na składowisku odpadów komunalnych w Krośnie, Zespól Usług Geologiczno – technicznych „HGS- EKO”, Krosno, Stupnicka E., 1989 - Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Geologiczne Warszawa, Rakowski G., red., 2002 – Parki krajobrazowe w Polsce, Instytut ochrony Środowiska Warszawa, Szamałek K.,2003 – Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa, Koncepcja Krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA, fundacja IVCN Poland, 1995, Zbiorowski Z. i in 1998 – Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krosna, Kraków, Dziewiański J., i in., - Analiza zjawisk osuwiskowych na terenie województwa podkarpackiego – streszczenie. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Kraków, Różański H., 2003 – Roślinność pól naftowych Kotliny Krośnieńskiej, Poznań, Stan Środowiska w Miesicie Krośnie – 2001., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Delegatura w Jaśle, Ewidencja zabytków – Gmina Krosno – wykaz zabytków architektury wpisanych do rejestru zabytków, Fajfer J. i in., 2004 - Program ochrony środowiska dla miasta Krosna na lata 2004-2015. PIG Warszawa Fajfer J. i in., 2004 - Program gospodarki odpadami dla miasta Krosna na lata 2005- 2015, PIG Warszawa, Czaja – Jarzmie B., 1995 – Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych z uwzględnieniem elementów ochrony środowiska gminy miejskiej Krosno, stan na dzień 30 06 1994 r., Geotramp s.c., Lublin Szczegółowa mapa geologiczna Polski z objaśnieniami, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, Mapa hydrogeologiczna Polski z objaśnieniami, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 4 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krosna, IGPiK Oddział Kraków, Kraków, Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania przestrzennego miasta Krosna, Małopolska Grupa Geodezyjno-Projektowa S.A. Tarnów, MGGP S.A, Tarnów, Wizja lokalna, 2011r. 5. Ogólna charakterystyka obszaru opracowania Granicami opracowania objęte jest miasto Krosno w granicach administracyjnych. Krosno zajmuje obecnie obszar ok. 43,48 km2 co stanowi 0,24% województwa podkarpackiego. W strukturze przestrzennej miasta wyodrębniono 6 dzielnic i 6 osiedli. Miasto zamieszkuje 47471 mieszkańców według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2012 r. Historyczne centrum miasta usytuowane jest 277 m. n.p.m., na wzniesieniu ujścia potoku Lubatówka do rzeki Wisłok (dopływ Sanu). 6. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego 6.1. Położenie administracyjne Miasto Krosno położone jest w południowo-wschodniej Polsce, w południowo-zachodniej części woj. podkarpackiego, na Pogórzu Karpackim nad rzeką Wisłok u ujścia potoku Lubatówka. Od 30 czerwca 1975 r. do 31 grudnia 1998 r. było stolicą województwa krośnieńskiego. W chwili obecnej jest miastem na prawach powiatu, a także siedzibą władz powiatu krośnieńskiego obejmującego swym zasięgiem tereny dziewięciu okolicznych gmin. Ponadto Krosno znajduje się w Euroregionie Karpackim, w skład którego wchodzą przygraniczne tereny Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Rumunii. Przez Krosno przebiega droga krajowa nr 28 Zator - Medyka. W odległości 5 km od miasta przebiega międzynarodowa droga E371 (w Polsce oznaczona nr 9), wiodąca z Polski przez Przełęcz Dukielską na południe Europy. Odległość miasta Krosna od stolicy województwa podkarpackiego Rzeszowa wynosi zaledwie 55 km. W układzie pasmowo-węzłowym województwa podkarpackiego miasto znajduje się w paśmie podwyższonej aktywności społeczno-gospodarczej, biegnącym z zachodu na wschód wzdłuż linii kolejowej Stróże – Zagórz i drogi krajowej łączącej główne ośrodki położone w kotlinach śródgórskich m.in. Nowy Sącz – Gorlice – Jasło – Krosno – Sanok oraz na szlaku handlowym wiodącym na Bałkany (przez przełęcz Dukielska). Węzłowe położenie obejmuje szlaki komunikacyjne, związki infrastruktury technicznej i ekonomicznej, co stwarza potencjalne możliwości rozwojowe dla podmiotów działających zarówno w sferze produkcyjnej, społecznej, usługowej, jak też w obsłudze ekonomicznej, transportowej, turystycznej itp. mimo oddalenia od głównych aglomeracji. Atutem miasta jest lotnisko. Miejsce i rola miasta Krosna w regionie i w kraju wiążą się z jego potencjałami społecznymi, kulturowymi i produkcyjno-usługowymi. 6.2 Powiązania przyrodnicze, walory przyrodnicze Elementy systemu przyrodniczego miasta składają się z obszarów węzłowych, korytarzy powiązań przyrodniczych i obszarów je wspomagających. Obszary węzłowe powinny posiadać trwałą strukturę biotyczną, zasilającą cały system. Poszczególne elementy środowiska naturalnego wchodzące w skład systemu przyrodniczego miasta powinny być powiązane ze sobą siecią korytarzy ekologicznych zapewniających swobodną migrację gatunków flory i fauny. Połączenia te powinny mieć trwały charakter łącząc poszczególne elementy w silny układ przyrodniczy. Trwałą strukturę użytkowania posiadają tereny zabagnione, wnętrza dolin rzecznych i kompleksy leśne stąd zwykle stanowią one podstawę tworzenia systemu powiązań przyrodniczych, pełniących funkcję obszarów węzłowych i korytarzy powiązań przyrodniczych. Do terenów wspomagających system zalicza się tereny wykazujące trwale wysoki procent powierzchni biologicznie czynnej. Potencjał biotyczny tych terenów jest różny, nie zawsze wysoki. Zalicza się do nich tereny zieleni urządzone, ogrody działkowe czy trwałe użytki zielone. Na terenie miasta zachowały się korytarze powiązań przyrodniczych stanowiące doliny rzeki Wisłok i potoku Lubatówka pełniące funkcję korytarzy powiązań przyrodniczych o znaczeniu ponadlokalnym zapewniającym powiązania systemu przyrodniczego miasta z terenami sąsiednimi. Szczególne znaczenie dla zachowania bioróżnorodności środowiska przyrodniczego całego regionu ma dolina Wisłoka objęta granicami Obszaru Natura 2000 PLH 180030 – „Wisłok Środkowy z dopływami”. Poza korytarzami powiązań ekologicznych o znaczeniu ponadlokalnym na terenie miasta występuje również szereg powiązań o znaczeniu lokalnym opartych na dolinach potoków. Ilość i rozmieszczenie przestrzenne korytarzy powiązań przyrodniczych decydują o tym, że system powiązań przyrodniczych jest w wystarczającym stopniu rozbudowany, a ograniczona ilość barier przestrzennych utrudniających swobodną migrację roślin i zwierząt decyduje o jego wysokiej 5 funkcjonalności. Deficyt stanowią natomiast obszary węzłowe zasilające system przyrodniczy miasta. Do obszarów węzłowych w mieście, trwale zasilających system przyrodniczy można zaliczyć jedynie kompleks leśny w dzielnicy Turaszówka oraz obszary zakoli na rzece Wisłok. Wskazuje to jednoznacznie, że system przyrodniczy miasta musi być zasilany z terenów sąsiednich. Zdecydowany deficyt występuje również w zakresie terenów wspomagających system przyrodniczy miasta. Powierzchnia terenów zieleni urządzonej jest zdecydowanie zbyt mała w stosunku do powierzchni miasta oraz ilości mieszkańców je zamieszkujących. 6.3 Krajobraz istniejący Ze względu na znaczny obszar objęty opracowaniem w jego granicach występują bardzo zróżnicowane krajobrazy pod względem zagospodarowania istniejącego, stopnia przekształcenia środowiska, walorów przyrodniczych, krajobrazowych i historycznych oraz nasycenia zielenią terenów. Stosunkowo duża powierzchnia miasta (w porównaniu z innymi gminami miejskimi w Województwie Podkarpackim) oraz niska gęstość zaludnienia mają decydujący wpływ na to, że stopień przekształcenia środowiska naturalnego na terenie miasta jest stosunkowo niski. W obszarze objętym opracowaniem można jednak wyróżnić kilka charakterystycznych podobszarów wyróżniających się w krajobrazie miasta. Są to: Stare Miasto – obejmujące swym zasięgiem obszar miasta położony w zasięgu historycznych murów miasta. Obejmuje on zachowany, historyczny układ miasta z zachowaną również historyczną zabudową o bardzo wysokich walorach kulturowych. Stan techniczny budynków jest tutaj zróżnicowany – wiele z nich wymaga remontów. Obszar śródmiejskiej zabudowy miasta – otaczający Stare Miasto, za wyjątkiem wschodniej granicy, którą stanowi rzeka Wisłok. Sposób zagospodarowania tego terenu charakteryzuje się występowaniem bardzo zróżnicowanej zabudowy (jednorodzinnej, wielorodzinnej, usługowej) o znacznej intensywności. Charakterystyczne dla tego obszaru jest znaczące nasycenie terenu obiektami o wysokich walorach historycznych i wysokim udziale zieleni towarzyszącej zabudowie w tym wysokiej. Obszar nowej zabudowy mieszkaniowej – rozciągający się na peryferyjnych częściach miasta. Formą dominującą w zagospodarowaniu tego obszaru jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, z nieznacznym udziałem terenów zabudowy wielorodzinnej, usługowej i rzadziej przemysłowej. Stan techniczny zabudowy jest wysoki. Również wysokie są walory architektoniczne zabudowy. Obszar charakteryzuje się znacznym procentem powierzchni biologicznie czynnej. Obszar przemysłowy – zlokalizowany w zachodniej części miasta w pobliżu lotniska. Obszar charakteryzuje się stosunkowo niskimi walorami przestrzennymi i ma wyraźny negatywny wpływ na krajobraz miasta. Obszar terenów rolniczych – rozciągający się w peryferyjnych częściach miasta w pobliżu północnej, południowej i wschodniej granicy miasta. Charakterystyczne dla tego obszaru jest przeważający udział nieużytków rolniczych w tym w części już podzielonych na działki przygotowane do zabudowy. Obszar otwartych łąk i zadrzewień położonych w dolinie Wisłoka oraz mniejszych dolin rzecznych – obszar charakteryzuje się najniższym stopniem przekształcenia antropogenicznego w skali miasta. Walory krajobrazowe obszaru są wysokie i mają pozytywny wpływ na krajobraz miasta ze względu na sąsiedztwo terenów przemysłowych. Obszar rekreacyjno - sportowy – obejmuje on swoim zasięgiem zespół sportowo – rekreacyjny położony pomiędzy Starym Miastem, a Wisłokiem, tereny zieleni naturalnej z przeważającą dominacją zadrzewień, ogrody działkowe oraz tereny zieleni urządzonej z udziałem obiektów podlegających ochronie ze względu na walory historyczne. Charakterystyczny dla obszaru jest bardzo wysoki udział terenów zieleni urządzonej i półnaturalnej. Miasto Krosno zachowało założenia urbanistyczne o wyjątkowych walorach, z cennymi zespołami zabudowy staromiejskiej oraz koncentracją zabytków, co stwarza podstawę rozwoju turystyki miejskiej i kulturowej. W istocie Krosno, zwane niegdyś parva Cracovia, czyli „małym Krakowem”, do dzisiaj urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek i jest jednym z piękniejszych miast południowowschodnich terenów Polski. Do najcenniejszych zabytków należą: późnogotycka fara (połowa XIV wieku i 1638 – 46, m.in. W. Petroni) z wczesnobarokowym wyposażeniem i obrazami, gotyckimi rzeźbami, renesansowa kaplica Portiusów i wczesnobarokowa dzwonnica (1637 – 51); późnogotycki kościół Franciszkanów (XV – pocz. XVI w., częściowo rekonstruowany 1899 – 1904) z renesansowymi nagrobkami (J.M. Padovano) i dobudowana wczesnobarokowa kaplica grobowa Oświęcimów (1647, W. Petroni, stiuki J.B. Falconi); zachowane skrzydło klasztoru (1591, przebud. XVIII/XIX w.); późnobarokowy kościół i klasztor Kapucynów (1771 – 1811 i 1853); rynek z kamienicami podcieniowymi z XVI – XVIII w., przebudowany XIX –XX w. 6 Zespół staromiejski położony jest w centralnej części miasta. Wokół niego rozciąga się część śródmiejska miasta charakteryzująca się dużym zróżnicowaniem cech przestrzennych. Zagospodarowanie tego rejonu miasta stanowi mozaikę zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej oraz usługowej. Jest to rejon koncentracji usług publicznych o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. W południowej części śródmieścia pomiędzy ulicą Tysiąclecia, a lotniskiem położona jest dzielnica przemysłowa miasta. W otoczeniu śródmieścia promieniście rozlokowane są dzielnice zabudowy podmiejskiej o dominacji zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Szczególnie intensywnie zagospodarowane tą funkcją są: osiedle Turaszówka, dzielnice Zawodzie, Białobrzegi i Suchodół. Coraz więcej zespołów zabudowy o tym charakterze znajduje się również z dzielnicy Krościenko Niżne. Peryferie miasta stanowią tereny otwarte bez zabudowy. Obszary szczególnie cenne dla środowiska przyrodniczego miasta są związane z rzeką Wisłok i potokiem Lubatówka oraz z mniejszymi potokami. 6.4 Rzeźba terenu Krosno położone jest w Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, będącej centralną (środkową) częścią Dołów Jasielsko-Sanockich. Międzygórskie obniżenie Dołów Jasielsko-Sanockich, wyraźnie rozgranicza łańcuch Karpat tj. piętrzące się na południu pasma Beskidu Niskiego od Podkarpacia, które stanowi na tym odcinku wznoszące się na północy Pogórze Strzyżowsko – Dynowskie. Według J. Kondrackiego, Kotlina Jasielsko-Krośnieńska to rozległe obniżenie o powierzchni około 400 km2, odwadniane na północ przez Wisłokę i Wisłok, których dorzecza przegradza niski dział wodny, wzniesiony tylko kilkanaście metrów nad dna dolin Wisłoka w Krośnie i odległej o kilka kilometrów Jasiołki – dopływu Wisłoka. Kotlinowe obniżenie powstało w centralnym synklinorium karpackim, wypełnionym mało odpornymi na denudacje warstwami krośnieńskimi. W zachodniej części koło Jasła do płynącej z południa Wisłoki wpada od zachodu Ropa, od wschodu Jasiołka. Zbiegowi doliny tych rzek odpowiada styk trzech pogórzy: Ciężkowickiego na północnym-zachodzie, Strzyżowskiego na północnymwschodzie i Jasielskiego na południu, otaczających Kotlinę Jasielską. Przez wschodnią część regionu, Kotlinę Krośnieńską przepływa Wisłok. Od północy zamyka ją Pogórze Dynowskie, od południa i wschodu Pogórze Bukowskie. Rozciągłość Kotliny Jasielsko - Krośnieńskiej wynosi 47 km, a szerokość od 5 do 10 km. Jej dno wypełniają osady rzeczne, a nawet jeziorne. Kotlinę Krośnieńską łączy szerokie obniżenie z doliną Stobnicy na Pogórzu Dynowskim koło miasta Brzozów. Kotlina Jasielsko-Krośnieńska i przyległe pogórza są najstarszym w Polsce rejonem wydobycia ropy naftowej, której zasoby nie były zresztą bogate i przez ponad 100 lat eksploatacji uległy wyczerpaniu, pozostały jednak jej liczne ślady. Ukształtowanie powierzchni bezpośrednio wpływa na fakt, że na terenie miasta występuje zagrożenie zjawiskiem osuwisk. 6.5 Budowa geologiczna Krosno położone jest w obrębie Karpat Wschodnich, będących fragmentem łuku karpackiego. W budowie geologicznej dominują utwory fliszowe, które osadzały się w okresie od kredy do paleogenu. Osady fliszu zostały intensywnie zaburzone tektonicznie w miocenie. Na obszarze Krosna występują następujące jednostki tektoniczno-facjalne: skolska, śląska, podśląska. Jednostka skolska obejmuje osady od kredy górnej do trzeciorzędu. Osady kredy górnej reprezentowane są przez piaskowce pyłowe, lokalnie skorupowe należące do warstw inoceramowych. Osady trzeciorzędu dolnego wykształcone zostały w postaci piaskowców cienkoławicowych, łupków menilitowych i piaskowców gruboławicowych. Są to warstwy hieroglifowe, menilitowe i krośnieńskie dolne. Osady datowane na przełom paleogenu i neogenu to warstwy krośnieńskie górne. Jest to kompleks osadów piaskowcowych przechodzących ku górze w naprzemianległe piaskowce i łupki o zmiennych proporcjach. Jednostkę śląską budują osady piaskowcowo-łupkowe od dolnej kredy, aż do oligocenu i są to: dolnokredowe: łupki cieszyńskie, piaskowce grodziskie, warstwy wierzowskie, warstwy lgockie, górnokredowe warstwy godulskie,górnokredowo-eoceńskie warstwy istebniańskie, eoceńskie piaskowce ciężkowickie, łupki zielone i margle globigerynowe oraz warstwy menilitowe z rogowcami, oligoceńskie warstwy krośnieńskie. Jednostka podśląska nasunięta jest na warstwy krośnieńskie płaszczowiny skolskiej. Reprezentują ją: utwory kredy i eocenu, a mianowicie: dolnokredowe warstwy węglowickie, górnokredowe łupki godulskie i margle węglowickie, eoceńskie łupki pstre. W obrębie miasta utwory fliszowe w przeważającej części pokryte są osadami czwartorzędowymi o różnej genezie. Reprezentowane są one głównie przez utwory zwietrzelinowe, koluwialne i rzeczne. Dolinę Wisłoka wypełniają utwory tarasów rzecznych. Są to głównie żwiry z piaskami i gliny oraz namuły. Osady te mogą osiągać miąższość kilkunastu metrów. W północnej części omawianego obszaru występują pokrywy lessów piaszczystych i glin o zróżnicowanej genezie. 7 6.6 Surowce mineralne Krosno jest najstarszym w Polsce rejonem wydobycia ropy naftowej. Eksploatacja złóż prowadzona jest od schyłku XIX stulecia. Baza surowców mineralnych na obszarze miasta obejmuje eksploatowane złoża ropy naftowej i gazu ziemnego „Krościenko”, „Potok” i „Turaszówka”. Złoża eksploatowane są przez Kopalnię ropy naftowej i gazu ziemnego „Turaszówka”. Złoże Turaszówka Eksploatacja ropy naftowej ze złoża „Turaszówka” prowadzona jest od 1930 roku. Rzędna powierzchni terenu na obszarze złoża wynosi 250 - 267 m n.p.m. W odległości ok. 250 m na północny - wschód od złoża przepływa rzeka Wisłok. Złoże zostało udokumentowane w obrębie piaskowca ciężkowickiego (I i II). Złoże posiada obszar i teren górniczy „Turaszówka I” o powierzchni 20,4 ha. Koncesja na wydobycie ropy naftowej udzielona została przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na podstawie decyzji nr 53/92 z dnia 10 grudnia 1992r. Złoże Krościenko Złoże zlokalizowane jest na granicy Krosna i gminy Krościenko Wyżne. Rzędna powierzchni terenu na obszarze złoża wynosi 294 - 310,5 m n.p.m. W odległości 150 - 250 m od południowo - zachodniej granicy złoża płynie rzeka Wisłok. Ropa naftowa i towarzyszący jej gaz ziemny udokumentowane zostały w obrębie trzeciorzędowych piaskowców ciężkowickich (I i II). Złoże obejmuje dwa horyzonty roponośne i jest zawodnione. Eksploatacja prowadzona jest pompami wgłębnymi. Ropa po wydobyciu kierowana jest do dalszej przeróbki w Rafinerii Jedlicze. Kopalina główna wykorzystywana jest dla celów energetycznych i w przemyśle rafineryjnym. Gaz ziemny używany jest na miejscu na potrzeby własne kopalni. W trakcie eksploatacji złoża ropy wydobywana jest również woda złożowa. Woda ta po doczyszczeniu jest zatłaczana ponownie do złoża poprzez specjalnie przygotowane odwierty. Złoże posiada obszar i teren górniczy „Krościenko I”. Koncesja na wydobycie ropy naftowej udzielona została przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na podstawie decyzji nr 51/92 z dnia 10 grudnia 1992r. Złoże Potok Złoże zlokalizowane jest na granicy Krosna i gminy Jedlicze. Zostało udokumentowane w obrębie utworów kredy i trzeciorzędu w miejscowości Potok. Teren złoża objęty jest obszarem górniczym „Potok”. Koncesja na wydobycie ropy naftowej udzielona została przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na podstawie decyzji nr 54/92 z dnia 10 grudnia 1992r. Granice terenów i obszarów górniczych wraz z ich nazwami, zasięg udokumentowanych złóż, odwierty górnicze czynne i zlikwidowane, odwierty do zatłaczania wody oraz ropociągi i wodociągi kopalniane zostały oznaczone na załączniku 3B do Studium pt. „Kierunki ochrony środowiska kulturowego, krajobrazu i przyrody”. Na załączniku tym zaznaczono również lokalizację pozostałych obiektów infrastruktury związanych z działalnością górniczą, w tym zbiorników na gaz ziemny, zbiorników na ropę naftową, zbiorników na wodę złożową, separatorów, łapaczek, tłoczni ropy naftowej i innych obiektów. Obiekty te oznaczono jedynie piktogramem ze względu na fakt, że skala opracowywanego Studium uniemożliwia dokładne oznaczenie obiektów w przestrzeni miasta. Sposób wskazania na załączniku graficznym 3B obiektów infrastruktury górniczej w świetle obowiązujących przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wydaje się wystarczające. Szczegółowe zasady lokalizacji obiektów górniczych i sposobu realizacji wydobycia nie są przedmiotem Studium i są w sposób wystarczający regulowane przez obowiązujące przepisy odrębne. Zasady zagospodarowania terenów w obrębie terenów i obszarów górniczych, w obrębie złóż oraz w pobliżu obiektów górniczych określono w rozdziale Studium pt. „17.Tereny i obszary górnicze”. W chwili obecnej na terenie miasta Krosna znajdują się czynne odwierty: Złoże Turaszówka – Amelia – 21 (A21), 67 (A67), 10 (A10), 76 (A76), 14 (A14), 12 (A12), 33 (A33), 112 (A112), 26 (A26), 27 (A27), 37 (A37), 59 (A59), 60 (A60), 113 (A113 – do zatłaczania wody), 64 (A64), 78 (A78), Kościuszko – 7 (K7), Ewa 7 (E7), 8 (E8), 13 (E13), 15 (E15), Złoże Krościenko – Krosno – 1 (K-1), McAllan 1 (McA-1), 3(McA-3), Karola 1 (Ka-1), 2 (Ka-2), 4 (Ka-4), Kronem 47 (K-47), 56 (K-56), 15 (K-15), 42 (K-42), 12 (K-12), 41 (K-41), 4 (K-4), 31 (K-31). Podczas prawidłowo prowadzonej eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego nie występują znaczące zagrożenia dla środowiska przyrodniczego. Mogą one wystąpić jedynie w sytuacjach awaryjnych związanych, np. z erupcjami ropy i wody złożowej, niekontrolowanymi ucieczkami gazu czy pożarami. W ciągu długotrwałej eksploatacji złóż zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego uległy stopniowemu wyczerpaniu. Prowadzona obecnie eksploatacja znajduje się w fazie końcowej i należy liczyć się z możliwością jej zakończenia w ciągu najbliższych lat. Po zakończeniu eksploatacji odwierty będą likwidowane poprzez wykonanie korków cementowych 8 oraz korków likwidacyjnych na głębokości 0 - 30 m. Przestrzeń między korkami będzie wypełniona gęstą płuczką. Tym samym teren zostanie doprowadzony do stanu pierwotnego i przekazany właścicielom. Baza surowcowa Krosna ogranicza się w zasadzie do surowców bitumicznych – ropy naftowej i gazu ziemnego (kopaliny związane są z głębokimi strukturami geologicznymi). Związane jest to z zagospodarowaniem powierzchni miasta. W przypadku dużych aglomeracji miejskich (którą stanowi również miasto Krosno), surowce mineralne związane z utworami powierzchniowymi tracą znaczenie przemysłowe ze względu na brak możliwości prowadzenia ich eksploatacji. W przypadku Krosna do takich właśnie kopalin zaliczyć można gliny zwietrzelinowe i łupki krośnieńskie (surowiec ilasty dla przemysłu ceramiki budowlanej),które zostały udokumentowane w granicach Krosna. Złoża te jednak formalnie nie istnieją ze względu na usunięcie ich z bilansu zasobów, co było spowodowane przeznaczeniem obszarów położonych w zasięgu złóż na inne niż eksploatacja, głównie cele związane z realizacją zabudowy przemysłowej i rekreacyjnej. 6.7 Wody powierzchniowe Miasto położone jest w obrębie dorzecza Sanu, będącego prawobrzeżnym dopływem Wisły. Północną część Krosna, z SE na NW, przecina rzeka Wisłok – lewobrzeżny dopływ Sanu, która ma charakter rzeki górskiej. Przez Krosno przepływa również potok Lubatówka, którego długość w granicach administracyjnych miasta wynosi w km 0+000 – 4+700. Rzeka Wisłok charakteryzuje się deszczowo – śnieżno – gruntowym sposobem zasilania z maksymalnym odpływem w miesiącach wiosennych i letnich. Dolina rzeki Wisłok jest płaska, natomiast jej szerokość jest nieproporcjonalna do ilości wody niesionej przez rzekę. Wisłok wraz z dopływami odwadnia teren miasta. Na terenie miasta Krosna występują następujące potoki: Badoń w km 0+000 – 2+900 – potok uregulowany, Śmierdziączka w km 0+000 – 2+400 – potok nieuregulowany, Ślączka w km 0+000 – 1+040 – potok nieuregulowany, odcinkowo Marcinek, Marzec, Małka i inne mniejsze cieki powierzchniowe. W systemie zarządzania gospodarką wodną obszar miasta przynależy do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Zgodnie z dokumentami będącymi w zasobie tej jednostki na terenie miasta Krosna występuje zagrożenie powodziowe. Opis zagrożenia powodziowego został przedstawiony w dalszej części niniejszej Prognozy. Na terenie miasta występuje rozbudowana sieć urządzeń melioracyjnych, w tym sieci drenarskiej. Urządzenia melioracyjne są eksploatowane przez Podkarpacki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Rzeszowie. 6.8 Wody podziemne Wody podziemne na obszarze Krosna występują w utworach czwartorzędowych, trzeciorzędowych, trzeciorzędowo-kredowych oraz kredowych fliszu karpackiego. Czwartorzędowy poziom wodonośny występuje w utworach akumulacji rzecznej i stożkach napływowych. W mniejszym stopniu są zawodnione utwory zwietrzelinowe. Poziom wodonośny występujący w utworach akumulacji rzecznej ma ograniczony zasięg i jest związany z dolinami Wisłoka i Stobnicy. Warstwa wodonośna zbudowana jest tu z otoczaków, żwirów i piasku o różnej granulacji. Posiada słabą izolację od powierzchni i występuje na głębokości do 5 m. Wydajności potencjalnych studni wahają się od 2 do 5 m3/h. W obrębie poziomu wodonośnego związanego z czwartorzędowymi utworami dolin rzecznych Wisłoka i Stobnicy wyodrębniono główny zbiornik wód podziemnych – GZWP nr 432 – Dolina rzeki Wisłok. Jest to zbiornik płytki, w obrębie utworów czwartorzędowych słabo lub zupełnie nieizolowany od powierzchni, który potencjalnie może stać się źródłem zaopatrzenia w wodę tego regionu. W związku z powyższym w obrębie doliny Wisłoka wydzielono obszar wymagający najwyższej ochrony. Zbiornik ten nie został jeszcze udokumentowany. Poziom trzeciorzędowy, trzeciorzędowo-kredowy i kredowy fliszu karpackiego związany jest głównie z piaskowcami grubo- i średnioławicowymi warstw krośnieńskich dolnych, warstw istebniańskich oraz warstw lgockich jednostki śląskiej, a także warstw krośnieńskich górnych i warstw menilitowych jednostki skolskiej. Odrębność hydrauliczna tych różnych wiekowo utworów praktycznie zanikła na skutek silnego zaangażowania tektonicznego tych utworów. Najbardziej zawodniona jest strefa przypowierzchniowa fliszu, mocno zwietrzała i spękana. Tworzy ona nieciągły poziom wodonośny o zróżnicowanych właściwościach. Występują tu wody typu porowo warstwowego i szczelinowego. Zwierciadło wody zalega na różnych głębokościach. Nawiercone na głębokości do kilkunastu metrów jest swobodne lub słabo napięte, głębiej napięte. Głębokość występowania głównego poziomu wodonośnego jest zróżnicowana i wynosi od 0 do 30 m. Wydajności studni wahają się od 2 do 5 m3/h. Sporadycznie występują większe wydajności (powyżej 5 m3/h). 9 Na obszarze stwierdzone zostały wody wgłębne wysoko zmineralizowane towarzyszące złożom ropy naftowej i gazu ziemnego. Są to zazwyczaj wody chlorkowo-sodowe występujące w głębokich strukturach geologicznych. Głównie są to wody mineralne o mineralizacji ogólnej od 2,8 do 44,5 g/d m3 typu chlorkowo-sodowego, zawierające J, Fe, Br, HBO2. W Krośnie dla potrzeb przemysłowych eksploatowane są wody z ujęcia czwartorzędowo - trzeciorzędowego. 6.9 Warunki glebowe Stan gleb jest na ogół dobry, podstawowymi czynnikami degradacji gleb są zjawiska erozyjne, zakwaszenie gleb, zanieczyszczenie gleb substancjami chemicznymi i eksploatacja surowców. Zanieczyszczenia mają charakter punktowy (emisja zakładów przemysłowych i składowisko śmieci) i liniowy (wzdłuż szlaków komunikacyjnych o znacznym natężeniu ruchu). W dolinach rzeki Wisłok zalegają urodzajne mady. Klasyfikuje się je od II do V klasy bonitacyjnej. Na terenie Krosna przeważają gleby brunatne kwaśne, rzadziej wyługowane, wytworzone z glin ilastych i pyłów, średnio głębokie i głębokie, jak również bielicowe pyłowe. Spotyka się czarne ziemie torfowe, będące pozostałością po dawnych jeziorach. Krosno położone jest na terenie o stosunkowo wysokiej przydatności rolniczej. Na terenie miasta jest duży udział użytków rolnych o glebach III i IV klasy bonitacyjnej. Najwięcej gleb rolnych zaliczających się III klasy bonitacyjnej występuje w obrębie: Turaszówka, Krościenko Niżne, Suchodół. Gleby I klasy nie występują wcale, natomiast gleby II klasy występują na terenie Krościenko Niżne. Jednak większość gleb zaliczyć można do IV i V klasy bonitacyjnej. 6.10 Warunki klimatyczne Omawiany obszar posiada cechy klimatu podgórskiego. Klimat Krosna charakteryzuje się następującymi parametrami: średnia temperatura roku – 7oC, średnia dobowa temperatura – ok. -2,8oC w styczniu i 18,0oC w lipcu, długość okresu wegetacyjnego – 180 – 190 dni, liczba dni z pokrywą śnieżną – 100 – 105 dni, roczne sumy opadów – 770 mm, średnia maksymalna temperatura – -0,6oC w styczniu i 22,7oC w lipcu, najniższa wartość wilgotności względnej – 73 %, najwyższa wartość wilgotności względnej – 86-87 %. Mróz występuje tu w ciągu 50 - 70 dni, natomiast przymrozki występują 100 - 130 dni. Krosno posiada stosunkowo dużo dni pochmurnych i w związku z tym warunki nasłonecznienia są raczej niekorzystne. Średnie nasłonecznienie w ciągu dnia wynosi około 5 godzin. W okresie zimowym czas trwania nasłonecznienia wynosi przeciętnie 1 godzinę dziennie. W ciągu roku występują głównie wiatry północno-zachodnie. 6.11 Szata roślinna i świat zwierząt Wielowiekowy rozwój osadnictwa na terenie miasta Krosna spowodował znaczne przekształcenia środowiska przyrodniczego, do tego stopnia, że w chwili obecnej jedynie niewielkie fragmenty jego obszaru posiadają szatę roślinną zbliżoną do naturalnej, a zubożony świat zwierząt jest zdominowany przez gatunki synantropijne. Zachowane fragmenty lasów i zadrzewień reprezentują jednak ciągle dość duże zróżnicowanie warunków siedliskowych (podmokłe tereny w dolinie Wisłoka, strome zbocza doliny o różnych ekspozycjach, wierzchowina trzeciorzędowa). Krosno jest miastem o bardzo niskim wskaźniku lesistości, (0,6% powierzchni miasta wg danych z Nadleśnictwa Dukla). Wszystkie lasy są własnością prywatną. Poszczególne lasy występują na bardzo małym obszarze (po kilkanaście arów) i zwykle występujące w formie zadrzewień śródpolnych. Szczególnie cenne dla funkcjonalności systemu przyrodniczego miasta są zadrzewienia położone w bezpośrednim sąsiedztwie Wisłoka. W składzie gatunkowym zadrzewień występują głównie jesion, olcha, topola, grab, wiąz oraz sporadycznie dąb. Jedyny kompleks leśny o zwartej strukturze biotycznej, znacznej powierzchni i dobrze wykształconych siedliskach położony jest w dzielnicy Turaszówka. Ma on jednak charakter plombowy i nie może pełnić funkcji węzła ekologicznego zasilającego system przyrodniczy miasta. Jego funkcja ogranicza się w chwili obecnej do roli glebo- i wodochronnej oraz pozytywnego wpływu na krajobraz dzielnicy Turaszówka. Tereny otwarte o charakterystycznej dla regionu atrakcyjnej rzeźbie terenu położone na peryferiach miasta są pozostałością po prowadzonej w przeszłości gospodarce rolnej. Ze względu na ich antropogeniczne pochodzenie, nie można ich zaliczyć do elementów środowiska mogących tworzyć system przyrodniczy miasta. 10 Należy założyć, że tereny te stanowią rezerwy inwestycyjne miasta, które w przyszłości zostaną całkowicie przekształcone antropogenicznie. Zieleń urządzona - są to obszary różnej wielkości i rangi stworzone przez człowieka. Na terenie miasta Krosna należą do nich: parki, zieleńce, cmentarze, ogrody działkowe i przydomowe, zieleń obiektów sportowych, zieleń osiedlowa oraz zieleń izolacyjna zakładów przemysłowych, tras komunikacyjnych i zieleń przyuliczna Znaczenie tych obszarów jest wielorakie. Tereny zieleni urządzonej kształtują warunki przestrzenne i zdrowotne życia w mieście, modyfikują klimat lokalny, wpływają na walory estetyczne krajobrazu, są miejscem wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Stara, zabytkowa zieleń, kształtowana wraz z rozwojem miasta posiada - wraz z architekturą, której towarzyszy – walor historyczny. Na strukturę terenów zieleni urządzonej składają się przede wszystkim drzewa i krzewy, sadzone pojedynczo lub w grupach, uzupełnione różankami i klombami barwnie kwitnących bylin i roślin jednorocznych. Trudno jednoznacznie wskazać dominujące zbiorowiska roślinności urządzonej w mieście. Na terenach zieleni przyulicznej dominują lipy, klony, kasztanowiec i rzadziej dąb. Należy zaznaczyć, że do końca lat 90 w zieleni przyulicznej dominowała topola. Zmiana składu gatunkowego zieleni przyulicznej ma wyraźnie pozytywny wpływ na przestrzeń miasta. W zespołach zieleni parkowej i innych zespołach zieleni urządzonej dominują głównie takie drzewa jak: świerk srebrny, różne odmiany sosny, jarzębina, brzoza, klony oraz krzewy: forsycja, jaśminowiec, cis, jałowiec. Zieleń osiedlowa, w przeważającej części młoda, kształtowana z reguły przypadkowo nie odznacza się tak wysokimi walorami, stanowi jednak ważny element w strukturze przyrodniczej miasta. Na terenach tych dominują młode nasadzenia: brzozy, jesiony, klony w różnych odmianach, jarzębiny, z gatunków iglastych: świerki pospolite kłujące w odm. sinej, sosny, modrzewie, żywotniki i cyprysiki. Biorąc pod uwagę powierzchnie terenów zieleni urządzonej do powierzchni miasta oraz liczby jego mieszkańców jednoznacznie należy stwierdzić, że powierzchnia terenów zieleni urządzonej jest niewystarczająca. W przypadku miasta Krosna istotną funkcję w systemie przyrodniczym pełnią istniejące ogrody działkowe. Funkcje te są związane głównie ze wspomaganiem systemu przyrodniczego miasta poprzez zachowanie powierzchni biologicznie czynnej. Stan zagospodarowania poszczególnych ogrodów jest zróżnicowany, nie zawsze dobry. Podsumowując powyższe stwierdza się, że podstawowymi elementami przestrzennymi istniejącego systemu przyrodniczego miasta są: doliny rzeczne i doliny boczne wraz z roślinnością nadbrzeżną – stanowiące podstawę powiązań przyrodniczych miasta, istniejący kompleks leśny w dzielnicy Turaszówka – lokalny węzeł ekologiczny, istniejące tereny publicznej zieleni urządzonej, w tym zespoły zieleni objęte ochroną prawną, tereny ogródków działkowych, tereny rolne z zadrzewieniami śródpolnymi oraz położone pomiędzy terenami zadrzewionymi, inne tereny otwarte predysponowane do tworzenia terenów publicznej zieleni urządzonej w formie parków miejskich. Najcenniejsze tereny zieleni urządzonej Ogród Klasztorny O.O. Kapucynów Ogród znajduje się w centrum miasta przy klasztorze o.o. Kapucynów (1794-1811). Otoczony jest murem z kamienia krośnieńskiego i surowego betonu, a od frontu kościoła z otynkowanej cegły. Przed bramą główną znajduje się niewielkie skupienie starodrzewu z przewagą wiązu górskiego. Dendaflora pochodzi z końca drugiej połowy XX w. W składzie florystycznym znajduje się 30 gatunków i odmian, m. in. miłorząb dwuklapowy, tulipanowiec amerykański, surmia katalpa, wiele cisów, cyprysik groszkowy, daglezja zielona, jodła pospolita, żywotnik zachodni, sosna czarna i pospolita, aktinidia chińska, magnolia japońska i pośrednia, jodła koreańska, dąb czerwony, azalia zawsze zielona, oliwnik szerokolistny, złotokap. W ogrodzie rosną również drzewa owocowe oraz drzewa obcego pochodzenia. Ogród Jordanowski przy ulicy Grodzkiej Ogród znajduje się w centrum miasta nad wysokim brzegiem potoku Lubatówka. Powstał na początku I połowy XX w. Z tego okresu pochodzą najstarsze drzewa. W składzie florystycznym dominuje jesion wyniosły, robinia akacjowa, lipa, kasztanowiec. Ponadto rosną: klon zwyczajny, paklon i dąb. Ogród pełni funkcje parku miejskiego, który w ostatnim czasie został zrewitalizowany. W trakcie prac rewitalizacyjnych wbudowano nowe alejki i przejścia z kostki brukowej oraz nowe place zabaw wraz z urządzeniami i boiska sportowe do gier zespołowych, zamontowano nowe kosze i ławki parkowe, rozbudowano istniejący budynek świetlicy, poszerzając w znacznym zakresie jego funkcję użytkową. Odnowiono również ogrodzenie z elementów siatki i metalowej. Od potoku Lubatówka ogród oddzielony jest wałem ziemnym. Na stan zdrowotny drzewostanu negatywnie 11 wpływają zanieczyszczenia, których głównym czynnikiem jest system komunikacyjny miasta. Największe natężenie ruchu w okolicy parku przebiega ulicą Grodzką od strony północnej do skrzyżowania z ulicami Walslebena i Niepodległości. Inwentaryzacja zieleni na obszarze Ogrodu Jordanowskiego była prowadzona od 90 lat do 2002r. W oparciu o te opracowania prowadzono kompleksowe zabiegi pielęgnacyjne. Dodatkowo w 2010r. wprowadzono nowe nasadzenia zieleni średniej i wysokiej. Park miejski, ulica Okrzei Park znajduje się na stoku wzniesienia, na rzucie zbliżonym do kwadratu. Wewnątrz parku położona jest wielka elipsowata polana, otoczona licznymi drzewami liściastymi, jak: brzoza, klon, jesion, lipa. Do elipsy przylega pięć zewnętrznych dróg parkowych. W centrum polany zlokalizowany jest plac zabaw dla dzieci z urządzeniami rekreacyjnymi. Drzewostan parku pochodzi z pierwszej połowy XX w. W jego składzie gatunkowym przeważają: klon zwyczajny, brzoza brodawkowata, sosna pospolita, grab pospolity, lipa drobnolistna i szerokolistna, jesion wyniosły. Domieszką są dąb szypułkowy, dąb czerwony, klon jawor odmiana purpurowa i klon polny, czereśnia ptasia, kasztanowiec biały, modrzew europejski, robinia akacjowa, klon jesionolistny, świerk pospolity i sosny czarne. Park miejski od 2010r. pełni rolę parku przygody (park linowy). Park na ulicy Piastowskiej Niewielki park rozplanowany jest w otoczeniu pałacu z pierwszej połowy XX w. Dominują w nim gatunki liściaste, głównie jesion wyniosły, lipa drobnolistna, brzoza brodawkowata i grab pospolity. Z gatunków obcych występuje sosna czarna i platan klonolistny, klon cukrowy, dąb czerwony i topola amerykańska oraz krzewy różaneczników. Rośnie w nim również duża grupa brzozy oraz 50 gatunków i odmian innych drzew i krzewów, m. in: świerk pospolity i kłujący, cis pospolity, klon jawor, klon zwyczajny i paklon, topola czarna, lipa drobnolistna i szerokolistna, robinia akacjowa, hortensja ogrodowa, jabłoń ogrodowa i winorośl. Na terenie parku pod drzewami i przy głównych drogach znajdują się liczne głazy narzutowe. Część terenów wchodzących w skład historycznego założenia parkowego została zabudowana budynkami fabrycznymi, magazynami, placami składowymi i blokami mieszkalnymi. Stary Cmentarz przy ulicy Krakowskiej Cmentarz usytuowany jest w centrum miasta w pobliżu zespołu staromiejskiego. Na terenie cmentarza zachowały się do dziś historyczne nagrobki oraz starodrzew. Stan zachowanych nagrobków oraz drzewostanu nie jest zadowalający i wymaga podjęcia działań rewitalizacyjnych. Ciąg spacerowy nad potokiem Lubatówka Ciąg położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie potoku Lubatówka, gdzie występują siedliska roślin łęgowych. Szczególnie cenne krajobrazowo i przyrodniczo są występujące tu zbiorowiska drzew. Drzewa porastają terasy potoku, które okresowo są zalewane wodami potoku. Wśród gatunków drzew występujących w dolinie potoku maksymalne możliwości rozwojowe i odporność na czynniki niekorzystne osiągają wierzby, jesiony i topole oraz klony. W składzie gatunkowym dominują drzewa w wieku 20-40 lat. Na stan zdrowotny drzewostanu niekorzystnie wpływają zanieczyszczenia, których głównym sprawcą jest system komunikacyjny miasta. Najsilniejsze natężenie ruchu jest w sąsiedztwie ulic Podwale i Piłsudskiego. Do dnia dzisiejszego zakończono remont potoku Lubatówka. Zakończono również odbudowę bulwaru na jego prawym brzegu. Teren rekreacyjno – dydaktyczny „Minirezerwat Przyrody Jaś” Granicami terenu objęto działki nr ewid. 2472, 2473, 2500/2, 2500/4, 2502/1 w obrębie Krościenko Niżne. Na terenie przeważają zespoły zieleni naturalnej stanowiącej siedliska gatunków chronionych traszek, żab, jaszczurek owadów, ptaków i ssaków. Projekt Minirezerwat Przyrody obejmuje czynną ochronę płazów i otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie na Indywidualną Ekologiczną Nagrodę Bayera w 2000r. Nadzór merytoryczny nad „Minirezerwatem” sprawuje Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie. Ogrody działkowe Powierzchnia ogrodów działkowych w Krośnie jest stosunkowo duża. Są one zlokalizowane w różnych częściach miasta i charakteryzują się zróżnicowanym stanem zagospodarowania. Ogrody działkowe w granicach miasta to: położone pomiędzy ulicą Prusa a południową granicą miasta, położone przy ulicy Okrzei, położone przy ulicy Zielonej, położone przy ulicy Ściegiennego, położone przy ulicy Baczyńskiego, położone przy ulicy Chopina, położone przy ulicy Jeleniówka, 12 położone przy ulicy Białobrzeskiej (w północnej części miasta oraz w pobliżu rzeki Wisłok), położone pomiędzy ulicami Okrzei i Zielonej, położone na przedłużeniu ulicy Spokojnej, położone u zbiegu ulic Podkarpackiej i Zręcińskiej. 7. Odporność na degradację i zdolność do regeneracji Obszary zurbanizowane, charakteryzują się silną modyfikacją w obrębie poszczególnych elementów przyrodniczych, co wpływa dalej na funkcjonowanie przyrodnicze tych obszarów. Ich odporność na dalsze zmiany jest osłabiona w stosunku do obszarów, gdzie człowiek nie ingerował. Odporność środowiska na degradację wyznaczana jest przez najbardziej wrażliwy element systemu przyrodniczego. W konkretnym przypadku mogą to być płytko występujące wody gruntowe, których poszczególne poziomy mają ze sobą kontakt hydrauliczny, ze względu na obecność przepuszczalnej przypowierzchniowej warstwy gruntu (piaski), a co za tym idzie możliwość zanieczyszczenia wód gruntowych. W innym przypadku mogą to być inwestycje oddziałujące niekorzystnie na środowisko, poprzez emisje do atmosfery, przekraczanie dopuszczalnych norm hałasu czy zanieczyszczające gleby. Często są to również inwestycje wymagające makroniwelacji terenu na znacznych powierzchniach, prowadzące do trwałego zniszczenia rzeźby terenu lub inwestycje skutkujące wprowadzaniem zabudowy na znacznych powierzchniach, co prowadzi do całkowitego przekształcenia warunków przyrodniczo – krajobrazowych i zmian w warunkach klimatu lokalnego. Obecny stan zagospodarowania terenów objętych granicami opracowania wskazuje, że jej przeważająca część została już przekształcona antropogenicznie. Stan przekształcenia elementów środowiska naturalnego w poszczególnych rejonach opracowania jest zróżnicowany. Zróżnicowanie to wynika z faktu, że poszczególne elementy środowiska naturalnego zostały przekształcone zarówno na terenach zabudowanych jak i terenach otwartych będących pozostałością po uprawach rolniczych (nieużytki). Tereny te różnią się w tym przypadku jedynie stopniem przekształcenia i degradacji poszczególnych komponentów środowiska. Żadne z nich jednak nie mają charakteru terenów naturalnych lub powstałych w wyniku naturalnej sukcesji. Dalsze degradacje i zmiany kolejnych elementów środowiska na tych terenach są uzależnione od stopnia ich przekształcenia antropogenicznego oraz planowanych zmian w ich zagospodarowaniu. W przypadku terenów, które są już obecnie zabudowane dalsze zmiany w zagospodarowaniu mogą dotyczyć jedynie dalszego ograniczania powierzchni biologicznie czynnej na tych terenach lub dalszych punktowych przekształceń powierzchni ziemi. Największym zagrożeniem w tym przypadku mogą być jedynie zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych spowodowane brakiem uzbrojenia tych terenów w sieć wodociągów i kanalizacji. Na terenach przekształconych antropogenicznie, a niezabudowanych dotychczas, zmiany poszczególnych komponentów środowiska spowodowanych procesami urbanizacyjnymi będą zdecydowanie większe. Dotychczasowe zmiany w przypadku tych terenów ograniczają się do zmian w strukturze gruntu spowodowanej gospodarką rolną, zamianą naturalnej roślinności specyficznej dla siedlisk charakterystycznych w regionie na roślinność segetalną i ruderalną, zmianami stosunków wodnych w przypadku terenów zmeliorowanych oraz zanieczyszczenia gleb nawozami sztucznymi w przypadku intensywnej gospodarki rolnej prowadzonej na nich w przeszłości. Dalsze zmiany, związane z procesami urbanistycznymi na tych terenach mogą dotyczyć drastycznego obniżenia ich powierzchni biologicznie czynnej, całkowitej degradacji powierzchni ziemi, istotnymi zmianami stosunków wodnych, a w przypadku realizacji obiektów budowlanych o znacznych kubaturach również zmianami klimatu lokalnego. W przypadku zaniedbań w uzbrojeniu tych terenów w sieć wodno-kanalizacyjną zagrożeniem mogą być również zanieczyszczenia gleb i wód gruntowych ściekami ogólnobytowymi. W przypadku terenów przekształconych antropogenicznie i terenów przeznaczonych na cele inwestycyjne zagrożeniem może być również nasilający się ruch komunikacyjny oraz dostarczanie ciepła do ogrzania pomieszczeń. Emisje hałasu komunikacyjnego oraz zanieczyszczeń komunikacyjnych i zanieczyszczeń pochodzących z indywidualnych źródeł ciepła mogą powodować znaczące uciążliwości i zanieczyszczenia środowiska, a szczególnie powietrza atmosferycznego. Zdolność do regeneracji terenów przekształconych antropogenicznie jest niewielka i szczególnie trudna w obszarach zurbanizowanych oraz obszarach podlegających ciągłej antropopresji. Odbudowa naturalnych komponentów środowiska na tych obszarach jest w zasadzie niemożliwa. W przypadku terenów, na których występują naturalne elementy środowiska (zespoły zieleni, tj. łąki, zabagnienia, zadrzewienia, lasy, naturalne ukształtowanie powierzchni, gleby charakterystyczne dla danych siedlisk, naturalne rezerwuary wód powierzchniowych) każda zmiana ich dotychczasowego przeznaczenia prowadzi do nieodwracalnej degradacji środowiska. Tereny te tworzą system przyrodniczy miasta lub aktywnie 13 go wspomagają. Wykazują również wysoką zdolność do regeneracji. Biorąc pod uwagę powyższe powinny być one wyłączone z procesów inwestycyjnych i poddane ochronie. 8. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego do zagospodarowania przestrzennego 8.1 Uwarunkowania wynikające z opracowania ekofizjograficznego Predyspozycje środowiskowe do przeznaczenia terenów w Studium Obszar Krosna został objęty granicami opracowania ekofizjograficznego. W opracowaniu tym dokonano oceny warunków ekofizjograficznych na podstawie wykonanych analiz wszystkich Uwarunkowań mających wpływ na środowisko miasta oraz możliwości zrównoważonego rozwoju miasta w przyszłości. W ocenie warunków ekofizjograficznych wyznaczono obszary o zróżnicowanych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i przestrzennych, które w przyszłości mogą pełnić różną rolę w przestrzeni miasta. Na podstawie tej analizy wyznaczono strefy: I – strefa obszarów budujących system ekologiczny miasta, obejmująca tereny cenne przyrodniczo i krajobrazowo, odrywające znaczącą rolę w systemie przyrodniczym miasta. Wskazania: zakaz zmiany przeznaczenia terenów leśnych na cele nieleśne, nakaz ochrony zadrzewień, zachowanie istniejących zespołów zieleni naturalnej i półnaturalnej, zachowanie istniejących warunków krajobrazowych, zakaz wprowadzania barier przestrzennych ograniczających swobodną migrację roślin i zwierząt – za wyjątkiem dróg niezbędnych do funkcjonowania systemu komunikacyjnego miasta i pod warunkiem wykonania w tych drogach przejść dla drobnych przedstawicieli fauny. II – strefa obszarów wspomagających system przyrodniczy miasta, obejmująca tereny o lokalnie znaczącej wartości przyrodniczej i krajobrazowej, tereny wspomagające aktywnie system przyrodniczy miasta. Wskazania: w miarę możliwości utrzymanie obecnego charakteru terenów, dopuszczenie przeznaczenia na cele inwestycyjne wyłącznie w przypadku uwarunkowań przestrzennych uniemożliwiających zachowanie ich obecnego charakteru, dopuszczenie przeznaczenia terenów na cele zieleni urządzonej lub terenów związanych ze sportem i rekreacją, dopuszczenie upraw rolniczych. IIIA – strefa zabytkowego centrum, obejmująca Stare Miasto. Wskazania: podjęcie działań zgodnie z zasadami określonymi w planie rewitalizacji zabytkowego centrum, zachowanie historycznego charakteru terenów, zachowanie obiektów o wysokich walorach historycznych, renowacja zniszczonych elementów historycznej zabudowy, zwiększenie usług związanych z turystyką (hotele, usługi gastronomiczne itd.). IIIB – strefa istniejącego zainwestowania miejskiego, obejmująca tereny zainwestowane i tereny z nimi sąsiadujące charakteryzujące się stosunkowo niskimi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Wskazania: dopuszczenie lokalizacji zespołów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub wielorodzinnej oraz zabudowy usługowej, intensyfikacji istniejącej zabudowy mieszkalnej i usługowej z zachowaniem charakterystycznej dla obszaru formy, gabarytu i charakteru, porządkowania istniejących układów urbanistycznych poprzez racjonalne ukształtowanie sieci ulic oraz regulację układów własności (reparcelacje) dokonywanych w trybie sporządzania planów miejscowych lub w oparciu o koncepcje podziałów nieruchomości, poprawy estetyki i standardu technicznego budynków (kolorystyka, detal, zwieńczenia dachami itp.), wprowadzenie urządzonej zieleni wysokiej i zakomponowanie zieleni niskiej, wzbogacenie obszaru tzw. małą architekturą o wysokim poziomie technicznym i estetycznym, dbałość o atrakcyjne nawierzchnie, urządzenie ciągów spacerowych, placów i ścieżek rowerowych, nakaz wkomponowania realizowanych obiektów mieszkaniowych w istniejący krajobraz, 14 w miarę możliwości realizacja lokalnych korytarzy powiązań przyrodniczych i terenów zieleni urządzonej. IIIC – strefa zabudowy podmiejskiej, ekstensywnej, obejmująca tereny zabudowy podmiejskiej i tereny otwarte wykazujące stosunkowo wysokie wartości przyrodniczej i krajobrazowej. Wskazania: przeznaczenie podstawowe - zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, intensyfikacji zainwestowania w granicach terenów budowlanych, zachowania i utrwalenia historycznych układów urbanistycznych (sieci dróg, cieków wodnych, zadrzewień, obiektów objętych ochroną itp.), zagospodarowania nowych terenów po wcześniejszym wytyczeniu racjonalnej sieci ulic i dojazdów oraz ustaleniu zasad dokonywania wtórnych podziałów gruntów (plany miejscowe), ograniczenia rozproszonego zainwestowania nie objętego regulacją przestrzenną dotyczącą całego terenu. IV – strefa obszarów działalności gospodarczej, obejmująca istniejące zespoły zabudowy produkcyjnej, usługowej i magazynowo – składowej oraz tereny otwarte, które ze względu na uwarunkowania przestrzenne są korzystne do rozwoju działalności gospodarczej. Wskazania: zachowanie funkcji usługowo - przemysłowych, dalszy rozwój funkcji usługowo – przemysłowych, podniesienia ładu przestrzennego i estetyki zabudowy, nakaz realizacji zieleni izolacyjnej na granicy terenów zabudowy mieszkaniowej, nakaz poprawy walorów architektonicznych zabudowy o niskim standardzie, zakaz realizacji przedsięwzięć uciążliwych dla otoczenia lub mogących negatywnie oddziaływać na tereny sąsiednie. V – strefa obszarów wskazanych do realizacji zespołów rekreacyjno – wypoczynkowych i obszarów koncentracji usług publicznych – obejmująca tereny istniejących usług o tym profilu oraz tereny wskazane do rozwoju powyższych funkcji ze względu na ich położenie oraz stosunkowo wysokie walory krajobrazowe i przyrodnicze. Wskazania: nakaz zachowania szczególnej dbałości o jakość przestrzeni publicznych (ulic, placów, parkingów, terenów zieleni itp.), realizacja zespołów zieleni urządzonej o charakterze parkowym w otoczeniu obiektów o funkcji podstawowej, zwiększenie do minimalnie 30% powierzchni biologicznie czynnej na działkach budowlanych. VI – strefa obszarów istniejących urządzeń i obiektów infrastruktury technicznej, obejmująca istniejące tereny o tej funkcji. Wskazania: zachowanie funkcji, zakaz realizacji przedsięwzięć uciążliwych dla otoczenia lub mogących negatywnie oddziaływać na tereny sąsiednie. 8.2 Uwarunkowania wynikające z przepisów odrębnych, w tym z ochrony obszarów i obiektów objętych odrębnym statusem prawnym Formy ochrony przyrody znajdujące się w granicach opracowania: Istniejący użytek ekologiczny pod nazwą „Dolina potoku Badoń” Istniejący użytek ekologiczny pod nazwą „Dolina potoku Badoń” został powołany do życia na podstawie Uchwały Nr XXVI/542/04 Rady Miasta Krosna z dnia 28 października 2004 r. w sprawie utworzenia użytku ekologicznego na terenie miasta Krosna w dzielnicy Suchodół. Uchwała Rady Miasta zastała dwukrotnie zmieniona w 2005 r. (Uchwała Nr XXXVII/730/05 Rady Miasta Krosna z dnia 31 sierpnia 2005 r.) oraz w 2006 r. (Uchwała Nr LV/1018/06 Rady Miasta Krosna 30 sierpnia 2006r.). Uchwała z 2006 r. ostatecznie określiła granice i powierzchnię użytku. Obecnie powierzchnia użytku wynosi 5,8264 ha. Granice użytku obejmują obszar położony na zboczach potoku płynącego pomiędzy ulicami: Wiejską i Prusa oraz kompleks starodrzewu porastającego skarpę powyżej ul. Debrza. Głównym celem ochrony jest zachowanie zbiorowiska o charakterze łęgowym, które stanowi siedlisko wielu zwierząt (m.in. jest miejscem rozrodu płazów) i gatunków roślin, w tym objętych ochroną 15 prawną: pierwiosnek wyniosły (Prymula elatior), marzanka wonna (Asperula odorata), cebulica dwulistna (Scilla bifolia). Projektowany użytek ekologiczny pod nazwą „Zakole Wisłoka” Tereny objęte granicami projektowanego użytku ekologicznego powinny podlegać ochronie w celu zachowania półnaturalnej roślinności z okazałymi drzewami oraz ze względu na walory krajobrazowe. W granicach użytku powinny znaleźć się strome zadrzewione zbocza doliny Wisłoka wraz z fragmentem częściowo zadrzewionych użytków rolnych na prawym brzegu rzeki. Stanowisko dokumentacyjne - projektowane Projektowane stanowisko dokumentacyjne położone jest przy ul. Ślączka „łupek karpacki - menilitowy”. Ochronie powinno podlegać odsłonięcie - współrzędne geograficzne 21°41’20’’ długości wschodniej oraz 49°41’30’’ szerokości północnej. Odsłonięcie znajduje się na działkach nr ewid. 1755, 1756, 1758, 2167. Pomniki przyrody Pomniki przyrody istniejące Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) w dzielnicy Śródmieście, rosnący na działce o nr ewid. 2090 - obwód pierśnicy 320 om, wysokość.18 m., wiek 250 - 300 lat. Pomnik został wpisany do rejestru pomników przyrody decyzją z dn. 15.11.1978r. Nr RLS III/7141/49/78 poz. 103, Dąb szypułkowy (Quercus robur) rosnący na działce nr ewid. 1151/3 położonej w dzielnicy Białobrzegi – obwód pierśnicy 337cm, wysokość 28 m, średnica korony 18 m. Pomnik został ustanowiony Uchwałą Nr XXXIX/763/05 Rady Miasta Krosna z dnia 30 września 2005r. Dąb szypułkowy (Quercus robur) o imieniu „ANTEK”, rosnący na działce nr ewid. 957/12 położonej w dzielnicy Turaszówka – obwód pierśnicy 463 cm, wysokość 22 m, średnica korony 17 m. Pomnik został ustanowiony Uchwałą Nr XXXIX/764/05 Rady Miasta Krosna z dnia 30 września 2005r. Dąb szypułkowy (Quercus robur) rosnący na działce nr ewid. 2693/2 położonej w dzielnicy Zawodzie – obwód pierśnicy 315 cm, wysokość 20 m, średnica korony 18 m. Pomnik został ustanowiony Uchwałą Nr XIII/169/11 Rady Miasta Krosna z dnia 27 maja 2011r. Dąb szypułkowy (Quercus robur) o imieniu „FRANIO” rosnący na działce nr ewid. 2290, położonej w dzielnicy Krościenko Niżne – obwód pierśnicy 410 cm, wysokość 25 m, średnica korony 20 m. Pomnik został ustanowiony Uchwałą Rady Miasta Krosna Nr LV/1017/06 podjętej w dniu 30 sierpnia 2006r. Lipa drobnolistna (Tilia cordata) rosnąca na działce nr ewid. 1879 położonej w dzielnicy Śródmieście – obwód pierśnicy 367 cm, wysokość 19 m, średnica korony 7 m. Pomnik został ustanowiony Uchwałą NR XIII/168/11 Rady Miasta Krosna z dnia 27 maja 2011r. Pomniki przyrody projektowane W chwili obecnej w mieście Krosno projektuje się ustanowienie jednego pomnika przyrody obejmującego wierzbę rosnącą na działce nr ewid. 1593/1 położonej w dzielnicy Polanka przy ulicy Kruczkowskiego. Obszar Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami – obszar został opisany w kolejnych rozdziałach niniejszej progrozy. Formy ochrony zabytków i dóbr kultury znajdujące się w granicach opracowania: Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa podkarpackiego (stan na listopad 2011r.) Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa podkarpackiego: kościół parafialny murowany z 1928r., ul. Decowskiego 2 (Nr rejestru A-131/89), ochrona w granicach działki, klasztor murowany z 1591r., ogrodzenie i bramka murowane z 1904r, brama dzwonna murowana z 1904r., studnia klasztorna kamienna z 1900 – 1910r., ul. Franciszkańska 5 (Nr rejestru A-130/05), ochrona w granicy działki, kaplica Oświęcimów murowana z 1647 - 1648r., ul. Franciszkańska 5 (Nr rejestru A-10/47), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, oficyna murowana z 1904r., ul. Franciszkańska 5 (Nr rejestru A-130/05), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, kościół klasztorny murowany z 1402r., ul. Franciszkańska 5 (Nr rejestru A-10/47), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, pałac Kaczkowskich murowany wraz z parkiem z 1875 - 1899r., ul. Grodzka 41(Nr rejestru A-128/89), ochrona całego zespołu pałacowo – parkowego oraz zespołu zabudowy starej huty, 16 dom Caritas murowany z 1890 - 1910r., ul. Grodzka (Nr rejestru A-202/90), ochrona w granicach działek, dom Sokoła murowany z 1898 - 1899r., ul. Grodzka 15 (Nr rejestru A-109/87), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1897r., ul. Grodzka 4 (Nr rejestru A-81/2004), ochronie podlega część działki, dom murowany z 1890 - 1910r., ul. Grodzka 6 (Nr rejestru A-145/88), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1893 - 1894r., ul. Kapucyńska 1 (Nr rejestru A-304/93), ochrona w granicach działek, dom murowany z 1933r., ul. Kazimierza Wielkiego 1 (Nr rejestru A-243/91), ochrona w granicach działki, obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, kamienica murowana z lat 1925-1949, ul. Kazimierza Wielkiego 2 (Nr rejestru A-880/12), ochrona w granicach działki, obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dworzec kolejowy murowany z 1884r., ul. Kolejowa (Nr rejestru A-75/2003), ochrona w granicach murów obwodowych budynku, dom murowany z 1904 1905r., ul. Kościuszki 14 (Nr rejestru A-116/88), ochrona w granicy działki, Stary Cmentarz z 1786r., ul. Krakowska (Nr rejestru A-41/84), kapliczka kamienna MB Niepokalanej z 1863r., ul. Krakowska 151 (Nr rejestru B-135/05), dom murowany z 1875 - 1899r., budynek magazynowy, ul. Lewakowskiego 1 (Nr rejestru A-278/08), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1914r., ul. Lewakowskiego 16 (Nr rejestru A-179/89), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1902r., ul. Lewakowskiego 22 (Nr rejestru A-231/91), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Lewakowskiego 24 (Nr Rejestru A-203/90), ochrona w granicach działki, dom drewniany z 1850 - 1899r., ul. Lewakowskiego 35 (Nr rejestru A-132/89), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1875 - 1899r., ul. Lewakowskiego 4 (Nr Rejestru A-311/94), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1920r., ul. Lewakowskiego 6 (Nr rejestru A-98/86), dom murowany z 1930 - 1939r., ul. Lwowska 15 (Nr rejestru A-154/06), ochronie podlega obiekt i część działki, dom murowany z 1920 - 1929r., pomnik kamienny (popiersie Chopina) z 1920 - 1929r., ul. Lwowska 19 (Nr rejestru A-171/06), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1905 - 1909r., ul. Lwowska 24 (Nr rejestru A-36/83), dom A. Lenika murowany z 1898r., ul. Lwowska 6 dawne 14 (Nr rejestru A-292/93), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Łukasiewicza 1 (Nr rejestru A-136/89), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1900 - 1925r. i budynek gospodarczy, ul. Łukasiewicza 5 (Nr rejestru A-107/87), dom „dworek” murowany z 1900 - 1925r., ul. Mickiewicza 8 (Nr rejestru A-205/90), ochrona w granicy działki, poczta murowana z 1907r., ul. Mielczarskiego 9 (Nr rejestru A-263/92), ochrona w granicy działki, dom drewniany z 1900 - 1925r., ul. Mostowa 5 (Nr rejestru A-60/85), ochrona w granicach działki (zagroda), willa „Zacisze” z 1875 - 1899r., ul. Nadbrzeżna 2 (Nr rejestru A-152/89), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1900 - 1910r., ul. Naftowa 18 (Nr rejestru A-274/92), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1850 - 1899r., ul. Niepodległości 47 (Nr Rejestru A-100/86), ochrona w granicy działki, figura przydrożna Najświętsze Serce P kamienna z 1894r., ul. Orzeszkowej 17 (Nr rejestru B-397/11), kapliczka przydrożna MB Niepokalanej kamienna z 1906r., ul. Paderewskiego (Nr rejestru B-275/09), dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Paderewskiego 2 i 4 (Nr rejestru A-108/87), dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Piłsudskiego 15 (Nr rejestru A-396/97), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, pałac biskupi z 1550 - 1599r., ul. Piłsudskiego 16 (Nr rejestru A-52/52), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1890 - 1910r., ul. Piłsudskiego 19 (Nr rejestru A-221/90), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, 17 dom murowany z 1850 - 1875r., ul. Piłsudskiego 23 (Nr rejestru A-215-08), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, kościół parafialny murowany z 1342r., plebania murowana z 1634 - 1896r., dzwonnica kościelna murowana z 1637 1651r., ogrodzenie i branka murowane z 1886r., ul. Piłsudskiego 5 (Nr rejestru A9/48), ochrona w granicach ogrodzenia, kościół klasztorny murowany z 1771 - 1811r., klasztor murowany z 1771 - 1811r., ogród klasztorny z 1800 - 1825r., ogrodzenie i brama murowane/kamienne z 1800 - 1850r., Plac Konstytucji 3 Maja 2 (Nr rejestru A-11/48), ochrona w granicach ogrodzenia, dom murowany z 1900 - 1925r., Plac Konstytucji 3 Maja 3 (Nr rejestru A-118/88), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1922r., ul. Podkarpacka 1 (Nr rejestru A-137/89), ochrona w granicach działki, pałac Trzecielskich, murowany oraz park z 1808r., ul. Popiełuszki 65 (Nr rejestru A-130/89), ochrona w granicach zespołu dworsko – parkowego, dom murowany z 1890 - 1910r., ul. Portiusa2/Rynek (Nr rejestru A-21/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom Dunikowskiego murowany z 1890 - 1910r., ul. Prochownia 4 (Nr rejestru A-175/89), ochrona w granicy działki, dwa domy murowane z 1600 - 1650r., Rynek 1 (Nr rejestru A-1/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 10 (Nr rejestru A-282/08), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 11 (Nr rejestru A-9/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 12 (Nr rejestru A-10/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany, Rynek 13 (Nr rejestru A-11/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany, Rynek 14 (Nr rejestru A-12/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany, Rynek 15 (Nr rejestru A-13/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 16 (Nr rejestru A-529/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany, Rynek 17 (Nr rejestru A-15/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 18 (Nr rejestru A-16/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 19 (Nr rejestru A-2/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 1a (Nr rejestru A-17/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1600 - 1699r., Rynek 2 (Nr rejestru A-3/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 20 (Nr rejestru A-18/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 21 (Nr rejestru A-19/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 22 (Nr rejestru A-20/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1899r., Rynek 23/Piłsudskiego 1 (Nr rejestru A-22/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 24 (Nr rejestru A-23/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, 18 dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 25 (Nr rejestru A-24/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 26 (Nr rejestru A-25/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 27 (Nr rejestru A-26/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 28/Słowackiego (Nr rejestru A-27/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1600 - 1699r., Rynek 3 (Nr rejestru A-4/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1600 - 1699r., Rynek 4 (Nr rejestru A-485/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 5 (Nr rejestru A-6/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 6 (Nr rejestru A-7/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1490 - 1510r., Rynek 7 (Nr rejestru A-277/60), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1500 - 1525r., Rynek 8 (Nr rejestru A-8/82), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1800 - 1850r., Rynek 9/Sienkiewicza 2 (Nr rejestru A-328/95), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1913r., ul. Sienkiewicza 12 (Nr rejestru A-239/91), obiekt znajduje się w zasięgu historycznego układu urbanistycznego zespołu staromiejskiego, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Skargi 3 (Nr rejestru A-336/95), ochrona w granicy działki, kościół św. Wojciecha drewniany z 1450/1903r., ul. Spokojna 1 (Nr rejestru A-146/89), ochrona w granicach działki, obelisk kamienny z 1832r., ul. Spokojna 1 (Nr rejestru A-146/89), dom murowany z 1890 - 1910r., ul. Stapińskiego 6 (Nr rejestru A-217/90), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1909r., ul. Staszica 1 (Nr rejestru A-151/89), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1906r., ul. Staszica 10 (Nr rejestru A-31/2000), ochrona w granicach działek, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Staszica 3 i 5 (Nr rejestru A-291/93), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Wojska Polskiego 10 (Nr rejestru A-123/88), ochrona w granicy działki, dom drewniany z 1890 - 1910r., ul. Wojska Polskiego 12 (Nr rejestru A-129/89), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Wojska Polskiego 14 (Nr rejestru A-125/89), ochrona w granicy działki, dom „Wojnarówka” murowany z 1890 - 1899r., ul. Wojska Polskiego 22 (Nr rejestru A-133/89), ochrona w granicy działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Wojska Polskiego 4 (Nr Rejestru A-127/88), ochrona w granicach działki, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Wojska Polskiego 6/8 (Nr rejestru A-124/88), ochrona w granicach działek, most na Badoniu murowany z 1892r., ul. Wyszyńskiego (Nr rejestru A-215/90), zespół staromiejski (Nr rejestru A-376/09), figura przydrożna kamienna z 1905r., ul. Żółkiewskiego 41 (Nr rejestru B-11/99), cmentarz żydowski, ul. Goszczyńskiego (Nr rejestru A-338/95). Obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków (stan na listopad 2011r.) Wykaz obiektów wpisanych gminnej ewidencji zabytków: figura przydrożna kamienna z 1900 - 1925r., ul. Baczyńskiego 10, kapliczka, ul. Bema (naprzeciw nr 14), 19 kapliczka kamienna z 1869r., ul. Białobrzeska 87, kapliczka, ul. Białobrzeska 72, kapliczka kamienna z 1836r., ul. Bieszczadzka 105, dom drewniany, ul. Bieszczadzka 30, hala targowa murowana z 1875 - 1899r., ul. Blich 2, dom murowany, ul. Blich 3, dom murowany, ul. Bohaterów Westerplatte 5, kapliczka murowana z 1800 – 1825r., ul. Bursaki, dom drewniany, ul. Chrobrego 19, dom murowany, ul. Chrobrego 3, dom murowany z 1875 – 1899r., ul. Czajkowskiego 1, dom murowany z 1900 - 1949r., ul. Czajkowskiego 13, dom murowany z 1900 - 1930., ul. Czajkowskiego 15, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Czajkowskiego 19, dom murowany z 1905., ul. Czajkowskiego 21, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Czajkowskiego 30, dom drewniany., ul. Czajkowskiego 35, dom murowany z 1900 - 1939r., ul. Czajkowskiego 5, dom murowany, ul. Czajkowskiego 8, dom murowany, ul. Czajkowskiego róg Olejarskiej, plebania murowana z 1900 - 1925., ul. Decowskiego, kapliczka drewniana z 1900 - 1925r., ul. Decowskiego 10, dawna szkoła ludowa murowana., ul. Decowskiego 107, dom drewniany, ul. Decowskiego 60, dom drewniany, ul. Dębowa 1, budynek gospodarczy drewniany, ul. Dębowa 1, dom drewniany, ul. Dębowa 57, kapliczka kamienna, ul. Dębowa 66, dom drewniany, ul. Dębowa 88, dom drewniany, ul. Dębowa naprzeciw nr 48, dom drewniany z 1927r., ul. Długa 79, szkoła, ul. Dmochowskiego, oficyna, ul. Dmochowskiego, rządcówka, ul. Dmochowskiego, czworaki, ul. Dmochowskiego, spichlerz, ul. Dmochowskiego, dawna szkoła murowana z 1890 – 1899r., ul. Dmochowskiego 10, dawna szkoła murowana z 1890 – 1899r., ul. Dmochowskiego 12, kapliczka, ul. Drzymały, dom drewniany z 1900 – 1925r., ul. Drzymały 17, dom drewniany z 1900 – 1925r., ul. Drzymały 2, dom drewniany z 1905., ul. Drzymały 33, kapliczka kamienna z 1869r., ul. Białobrzeska 65 (d. Findera), kapliczka kamienna z 1881r., ul. 87 (d. Findera), dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 1, kamienica murowana z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 10, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 13, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 15, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 17, kamienica murowana z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 19, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 3, krzyż kamienny/żel z 1764r., ul. Franciszkańska 5, 20 dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Franciszkańska 9, kapliczka kamienna z 1890r., ul. Gałczyńskiego 74, dom drewniany, ul. Graniczna 20, dom drewniany, ul. Graniczna 24b, dom drewniany, ul. Graniczna 28, dawny budynek szpitalny murowany z 1900 – 1939r, ul. Grodzka, fabryka włókiennicza murowana z 1892r, ul. Grodzka, figura kamienna z 1936r, ul. Grodzka, figura św. Rodziny kamienna, ul. Grodzka naprzeciw kostnicy, willa murowana, ul. Grodzka 11, dom murowany, ul. Grodzka 17, dom murowany, ul. Grodzka 19, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 22, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 27, kapliczka murowana z 1836r., ul. Grodzka 27, kapliczka murowana z 1836r., ul. Grodzka 31, dom murowany/drewniany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 37, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 35, I hala produkcyjna huty szkła murowana z 1920 – 1950r., ul. Grodzka 39, budynek administracyjny huty szkła murowany z 1900 - 1939., ul. Grodzka 39, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 43, dawny główny budynek szpitala murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 45a, dawny budynek oddziału zakaźnego z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 47, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 55, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 58, dom murowany/drewniany z 1900 – 1939r., ul. Grodzka 78, dom drewniany z 1895 - 1910r., ul. Grodzka 9, dom murowany z 1908r.., ul. Grunwaldzka 12, szkoła murowana z 1898r., ul. Grunwaldzka 15, kamienica murowana z 1900 - 1925r., ul. Kapucyńska 3, dom murowany, ul. Kapucyńska 4, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Kapucyńska 5, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Kapucyńska 6, kamienica murowana z 1900 - 1925r., ul. Kapucyńska 7, dom murowany z 1900 - 1925., ul. Kazimierza Wielkiego 4, kolegium jezuickie murowane z 1660 - 1667r., ul. Kazimierza Wielkiego 6 i 8, kaplica Emaus murowana z 1775 – 1799r., ul. Kletówki 23, dom drewniany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 33, dom drewniany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 37, dom drewniany z 1930 - 1999r., ul. Kletówki 41, dom drewniany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 45, dom drewniany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 49, dom drewniany/murowany z 1900 - 1925r., ul. Kletówki 50, dom drewniany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 54, dom drewniany/murowany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 58, dom drewnian/murowanyy z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 60, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Kletówki 62, dom drewniany z 1900 - 1910r., ul. Kletówki 64, dom murowany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 66, dom murowany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 68, dom murowany z 1920 - 1929r., ul. Kletówki 72, dom drewniany z 1900 - 1910r., ul. Kletówki 78, 21 dom drewniany z 1900 - 1910r., ul. Kletówki 82, figura przydrożna kamienna z 1900 - 1925r., ul. Kochanowskiego, dom murowany z 1920 - 1939r., ul. Kochanowskiego16, budynek kolejowy murowany, ul. Kolejowa, dom murowany, ul. Kolejowa 13, dom murowany z 1900 - 1925r., ul. Kolejowa 23, dom murowany z 1925 - 1949r., ul. Kolejowa 5, dom murowany, ul. Kolejowa 7, dom murowany, ul. Kolejowa 9, budynek gospodarczy murowany z 1900 - 1925r., ul. Konopnickiej 4, kapliczka, ul. Kopernika 6a, kapliczka kamienna z 1881r, ul. Kopernika 11, dom murowany z 1932r.., ul. Kopernika 52, dom drewniany z 1890 – 1910r., ul. Kopernika 80, kapliczka kamienna z 1883r, ul. Kopernika 84, kapliczka kamienna z 1900 - 1925r, ul. Korczyńska, kapliczka murowana, ul. Korczyńska, dom drewniany, ul. Korczyńska 22, dom drewniany, ul. Korczyńska 62, dom murowany, ul. Kościuszki 25, dom murowany/drewniany, ul. Kościuszki 25, dom murowany, ul. Kościuszki 41, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Kościuszki 45, dom murowany, ul. Kościuszki/Łukasiewicza, pomnik kamienny, ul. Krakowska, willa murowana, ul. Krakowska naprzeciw szkoły nr 10, kapliczka murowana z 1912r, ul. Krakowska obok bloku nr 45, dom drewniany, ul. Krakowska 113, dom murowany, ul. Krakowska 122, kapliczka kamienna z 1863r, ul. Krakowska 147, dom drewniany, ul. Krakowska 154, kapliczka kamienna z 1767r., ul. Krakowska 20 – 18, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Krakowska 25, dom drewniany, ul. Krakowska 264, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Krakowska 3, kapliczka murowana z 1933r, ul. Krakowska 37, kapliczka murowana z 1767r, ul. Krakowska 39, kapliczka kamienna z ok. 1912r, ul. Krakowska 45, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Krakowska 5, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Krakowska 7/Czuchry 1, dom murowany, ul. Krakowska 9, kapliczka murowana z 1912r, ul. Krakowska 37, kapliczka murowana z 1912r, ul. Krakowska 45, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Kręta 14, dom murowany z 1920r., ul. Lewakowskiego 14, dom drewniany z 1894r., ul. Lewakowskiego 51, dom murowany z 1920 – 1939r., ul. Lwowska 1, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Lwowska 10, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Lwowska 10, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Lwowska 12, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Lwowska 14, dom murowany, ul. Lwowska 16, 22 dom murowany, ul. Lwowska 17, kapliczka, ul. Lwowska 24, dom murowany, ul. Lwowska 3, dom drewniany, ul. Lwowska 4, dom murowany, ul. Lwowska 8, dom murowany z 1925 - 1949r., ul. Lwowska 9, kapliczka, ul. Łęgowa skrzyżowanie ulic Drzymały i Zawodzie, klasztor murowany z 1929 – 1930r., ul. Łukasiewicza, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Łukasiewicza 100, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Łukasiewicza 108, dom murowany, ul. Łukasiewicza 114, dom drewniany, ul. Łukasiewicza 116, dom murowany, ul. Łukasiewicza 27, dom murowany, ul. Łukasiewicza 51, dom drewniany, ul. Łukasiewicza 53, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Łukasiewicza 65, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Łukasiewicza 69, kapliczka kamienna z 1827r.., ul. Łukasiewicza 78, dom drewniany z 1890r., ul. Łukasiewicza 82, dom Kulczyckich murowany, ul. Łukasiewicza 87, dom murowany, ul. Łukasiewicza 89, dom murowany, ul. Łukasiewicza 90, dom murowany z 1913r., ul. Łukasiewicza 93, dom murowany, ul. Łukasiewicza 96, figura NMP, ul. Maczka/Popiełuszki, dom drewniany z 1900 – 1925r.., ul. Moniuszki 21, dom drewniany z 1900 – 1925r.., ul. Moniuszki 22, kapliczka kamienna z 1819r., ul. Moniuszki 22, kapliczka kamienna z 1819r., ul. Moniuszki 41, dom drewniany., ul. Moniuszki 45, kapliczka kamienna z 1890 - 1910r., ul. Moniuszki 50, figura Chrystusa drewniana, Nad Lubatówką 7, budynek przemysłowy murowany, ul. Naftowa za budynkiem nr 18, budynek przemysłowy murowany, ul. Naftowa za budynkiem nr 30, dom murowany, ul. Naftowa 30, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Niepodległości 10, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Niepodległości 2, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Niepodległości 50, dom murowany z oficyną, ul. Ogrodowa 1, dom murowany, ul. Ogrodowa 11, dom murowany, ul. Ogrodowa 6 lub 8, dom drewniany, ul. Okrzei 22, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Ordynacka 1, dom dawny hotel Victoria murowany z 1900 – 1925r., ul. Ordynacka 2, dom murowany, ul. Ordynacka 3, dom murowany, ul. Ordynacka 5, dom murowany, ul. Ordynacka 6, dom drewniany z 1875 – 1899r., ul. Orzeszkowej 17, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Orzeszkowej 20, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Orzeszkowej 36, kapliczka kamienna z 1889r., ul. Orzeszkowej 8, dom z basztą murowany z 1900 – 1925r., ul. Paderewskiego 1, 23 dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Parkowa 2, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Piastowska 23, dom drewniany z 1900 – 1939r., ul. Piastowska 3, dom murowany, ul. Piastowska 37, dom drewniany z 1900 – 1939r., ul. Piastowska 38, dom drewniany z 1900 – 1939r., ul. Piastowska 46, dom murowany z 1900 – 1939r., ul. Piastowska 66, dom drewniany, ul. Pigonia 12, dom murowany, ul. Piłsudskiego 10, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Piłsudskiego 11, dom murowany z 1918r., ul. Piłsudskiego 13, dom Tow. Zgoda murowany z 1909r., ul. Piłsudskiego 14, dom murowany, ul. Piłsudskiego 18, dom murowany, ul. Piłsudskiego 22, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Piłsudskiego 31, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Piłsudskiego 51, dom murowany, ul. Piłsudskiego 53, dom murowany, ul. Piłsudskiego 60, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Piłsudskiego 8, dom murowany, ul. Piłsudskiego 9, figura NMP kamienna, Plac Konstytucji 3 Maja , pomnik Łukasiewicza, Plac Konstytucji 3 Maja, dom murowany z 1800 - 1825r., Plac Konstytucji 3 Maja 1, mury obronne murowane z 1530 – 1565, ul. Podwale, dom murowany, ul. Podwale 1, dom murowany, ul. Podwale 10, dom murowany, ul. Podwale 3, dom murowany, ul. Podwale 6, dom murowany, ul. Podwale 8, oficyna dworska murowana z 1850 – 1899r., ul. Popiełuszki, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Popiełuszki 125, budynek przemysłowy murowany, ul. Popiełuszki 78a, dom murowany, ul. Popiełuszki 78a, budynek przemysłowy murowany, ul. Popiełuszki 80, dom murowany, ul. Popiełuszki 82, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Popiełuszki 84, dom murowany, ul. Popiełuszki 98, figura NMP kamienna, ul. Portiusa 5, organistówka murowana, ul. Portiusa 5, figura przydrożna kamienna z 1912r., ul. Powstańców Śląskich, dom drewniany, ul. Powstańców Śląskich 103, dom drewniany, ul. Powstańców Śląskich za numerem 103, dom murowany z 1890 - 1910r, Powstańców Śląskich 104, dom drewniany, ul. Powstańców Śląskich 23, figura przydrożna kamienna z 1933r., ul. Powstańców Śląskich 3, dom drewniany, ul. Powstańców Śląskich 5, dom drewniany, ul. Powstańców Śląskich 57a, szkoła murowana, ul. Powstańców Śląskich 75, dom murowany, ul. Powstańców Śląskich 79, kapliczka kamienna z 1912r., ul. Powstańców Śląskich 89, pomnik, ul. Powstańców Warszawskich, kapliczka kamienna z 1807r., ul. Powstańców Warszawskich 30, 24 kapliczka kamienna z 1887r., ul. Powstańców Warszawskich 32, dom murowany, ul. Powstańców Warszawskich 56, dom murowany, ul. Powstańców Warszawskich 58, dom murowany, ul. Powstańców Warszawskich 69, dom drewniany z 1850 - 1899r., ul. Powstańców Warszawskich 81, dom drewniany z 1850 - 1899r., ul. Powstańców Warszawskich 85, dom drewniany z 1920 - 1925r., ul. Powstańców Warszawskich 89, kapliczka drewniana z 1850 - 1875r., ul. Powstańców Warszawskich 91, kapliczka drewniana z 1850 - 1875r., ul. Powstańców Warszawskich 93, dom drewniany z 1920 - 1925r., ul. Powstańców Warszawskich 95, dom murowany, ul. Powstańców Warszawskich 99, dom drewniany, ul. Prusa 10, dom drewniany, ul. Prusa 12, dom drewniany z 1875 - 1899r., ul. Prusa 34, dom drewniany z 1875 - 1899r., ul. Prusa 35, dom drewniany, ul. Prusa 4, stodoła drewniana z 1900 – 1925r., ul. Prusa 74, dom drewniany, ul. Prusa 78, dom drewniany z 1900 – 1925r., ul. Prusa 82, dom drewniany z częścią gospodarczą, ul. Prusa 87, dom drewniany, ul. Prusa 89, figura przydrożna kamienna z 1875 - 1899r., ul. Reymonta 11, dom drewniany murowany, ul. Prusa/Reymonta, dom murowany z 1920 – 1929r., ul. Pużaka 53, dom drewniany, ul. Reymonta 5, dom drewniany, ul. Reymonta 6, kapliczka murowana, ul. Reymonta/ Nad Badoniem, dom drewniany, ul. Różana za Powstańców Śląskich 73, dom murowany, ul. Sienkiewicza 13, dom murowany z 1900 – 1925r, ul. Sienkiewicza 4, dom murowany, ul. Sikorskiego 1, dom murowany, ul. Sikorskiego 16, dom murowany, ul. Sikorskiego 2, dom drewniany, ul. Sikorskiego 20, dom drewniany, ul. Sikorskiego 4, dom murowany, ul. Sikorskiego 32, dom murowany, ul. Sikorskiego 8, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Skargi 1, dom murowany z 1905r., ul. Skargi 2, dom murowany, ul. Skargi 5, dom murowany z 1908r, ul. Słowackiego 10, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 16, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 2, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 20, dom murowany, ul. Słowackiego 22, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 4, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 6, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 8, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Słowackiego 9, dzwonnica kościelna drewniana z 1925 – 1939r., ul. Spokojna 1, dom murowany, ul. Stapińskiego 21, kapliczka kamienna z 1891r., ul. Stapińskiego 26, 25 dom drewniany z 1932r., ul. Stapińskiego 26, dom drewniany z 1890 - 1910r., ul. Stapińskiego 33, dom drewniany z 1900 - 1925r., ul. Stapińskiego 34, dom drewniany z 1900 - 1925r., ul. Stapińskiego 37, kapliczka kamienna z 1899r., ul. Stapińskiego 47 (obok), dom drewniany z 1932r., ul. Stapińskiego 73, kapliczka, ul. Stapińskiego 41, dom murowany z 1904 - 1905r., ul. Staszica 2, dom murowany, ul. Staszica 21, dom murowany z 1900 - 1914r., ul. Staszica 22, dom murowany, ul. Staszica 23, kapliczka murowana z 1890r., ul. Stroma, kapliczka murowana z 1891r., ul. Suchodolska, figura przydrożna kamienna 1936r., ul. Suchodolska 78, dom drewniany, ul. Szarych Szeregów 89a, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Szczepanika 1, dom murowany z 1826r., ul. Szczepanika 2, kapliczka kamienna z 1888r., ul. Chopina, dom drewniany z 1900 - 1925r., ul. . Chopina 44, kapliczka murowana z 1850 - 1899r., ul. Chopina 46, kapliczka kamienna z 1903r., ul. Chopina 80, dom drewniany, ul. Szuby (d. Marchlewskiego) 23, dom drewniany 1872, ul. Szuby (d. Marchlewskiego) 27, kapliczka kamienna z 1884r., ul. Szuby (d. Marchlewskiego) 38, dom drewniany z 1875 – 1899r., ul. Szuby (d. Marchlewskiego) 38, dom drewniany z 1890 - 1910r., ul. Szuby (d. Marchlewskiego) 40, dom drewniany, ul. Ściegiennego 17, dom drewniany, ul. Ściegiennego 23 (obok 27), dom drewniany, ul. Ślączka 3, dom drewniany, ul. Ślączka 9, dom murowany, ul. Tkacka 28, dom murowany, ul. Tkacka 30, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Tkacka 7, figura przydrożna kamienna 1900 – 1925r., Turaszówka, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Walslebena 10, dom murowany z 1893r., ul. Walslebena 11, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Walslebena 12, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Walslebena 5, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Walslebena 6, dom murowany, ul. Walslebena 7, szkoła murowana z 1898r., ul. Wiejska, dom murowany z 1908r., ul. Wiejska, dom drewniany, ul. Wiejska 12, dom drewniany, ul. Wiejska 17, kapliczka murowana z 1850 - 1875r., ul. Wiejska 19, dom drewniany z 1900 – 1925r., ul. Wiejska 19, dom drewniany, ul. Wiejska 23, dom drewniany, ul. Wiejska 32, kapliczka drewniana, ul. Wiejska 32, kapliczka murowana z 1875 - 1899r., ul. Wiejska 36, dom drewniany z 1900 – 1925r., ul. Wiejska 40, kapliczka murowana z 1890 - 1910r., ul. Wiejska 40, 26 figura przydrożna kamienna 1925r., ul. Wiejska 40, figura przydrożna kamienna 1924r., ul. Wiejska 5 (droga boczna przy ul. Prusa 60, kapliczka kamienna z 1887r., ul. Wieniawskiego 61, dom drewniany, ul. Wierzbowa 12, kapliczka kamienna z 1862r., ul Wierzbowa 12, kapliczka kamienna z 1907r., ul Wierzbowa 50, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Wojska Polskiego 1, dom murowany, ul. Wojska Polskiego 15, dom murowany, ul. Wojska Polskiego 32, figura MNP, ul. Wojska Polskiego 4 i 6, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Wolności 6, dom murowany z 1925 – 1949r., ul. Wolności 8, dom drewniany, ul. Wyspiańskiego 42, stodoła drewniana, ul. Wyspiańskiego 42, dom drewniany z 1920 – 1939r., ul. Wyspiańskiego 66, pomnik kamienny, ul. Wyszyńskiego, dom drewniany, ul. Wyszyńskiego 36, dom drewniany, ul. Wyszyńskiego 66, kapliczka murowana, ul. Wyszyńskiego 72, figura św. Antoniego z 1912r., ul. Wyszyńskiego 75, dom murowany, ul. Zagórze 1, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Zjazdowa 3, dom murowany z 1900 – 1925r., ul. Zjazdowa 6, dom drewniany z 1875 – 1899r., ul. Zręcińska 138, figura serce Pana Jezusa z 1938r., Żeromskiego naprzeciw nr 13, figura MB z 1901r., Żeromskiego/Ślączka, dom drewniany, ul. Żeromskiego 116, dom drewniany, ul. Żeromskiego 13, dom murowany, ul. Żółkiewskiego 17. Wykaz stanowisk archeologicznych: AZP 110-73/2 (ślad osadn. z wcz. średn.), AZP 110-73/15 (ślad osadn. z ep. kamien.,ślad osadn. prah.), AZP 110-73/16 (ślad osadn. z ep. kamien.), AZP 110-73/17 (osada z p. fazy wcz. śred.), AZP 110-73/40 (ślad osadn. z wcz. średn.), AZP 110-74/27-32 (p. osadn. prah.), AZP 110-74/27-33 (ślad osadn. neolityczny), AZP 110-74/27-35 (ślad osadn. z wcz. EB), AZP 110-74/27-36 (ślad osadn. z ep. kam.), AZP 110-74/27-37 (ślad osadn. z wcz. EB), AZP 110-74/27-43 (ślad osadn. z wcz. EB), AZP 110-74/27-39 (ślad osadn. z wcz. średn.), AZP 110-74/27-43 (ślad osadn. z wcz. średn.), AZP 110-74/27-45 (ślad osadn. k. cer. wst. rytej), AZP 110-74/27-46 (ślad osadn. prah.), AZP 110-74/27-48 (cm.. szkieł. k. cer. sznurowe), AZP 110-74/27-50 (p. osadn. k. łużyckiej), AZP 110-74/27-53 (p. osadn. z wcz. średni.), AZP 110-74/27-54 (osada z wcz. średni.), AZP 110-74/27-55 (obiekt sakr. z wcz. średni.), AZP 110-74/27-56 (p. osadn. k. łużyckiej), 27 AZP 110-74/27-57 (p. osadn. k. przeworskiej), AZP 110-74/27-58 (p. osadn. neolityczny), AZP 110-74/27-60 (cm. szkieł. z wcz. średni.), AZP 110-74/27-61 (p. osadn. z wcz. średni.), AZP 110-74/27-62 (ślad osadn. neolityczny), AZP 110-74/27-63 (ślad osadn. k. przeworskiej), AZP 110-74/27-64 (ślad osadn. prah.), AZP 110-74/27-65 (ślad osadn. k. łużyckiej), AZP 110-74/27-66 (ślad osadn. k. cer. sznurowe), AZP 111-74/27-34, AZP 111-74/35, AZP 111-74/36, AZP 111-74/37, AZP 111-74/38, AZP 111-74/39, AZP 111-74/40, AZP 111-74/41, AZP 111-74/42, AZP 111-74/43, AZP 111-74/44, AZP 111-74/45, AZP 111-74/46, AZP 111-74/47, AZP 111-74/48, AZP 111-74/49, AZP 111-74/50, AZP 111-74/51, AZP 111-74/52, AZP 111-74/53, AZP 111-74/54, AZP 111-74/55, AZP 111-74/56, AZP 111-74/57, AZP 111-74/58, AZP 111-74/59, AZP 111-74/60, AZP 111-74/61, AZP 111-74/62, AZP 111-74/63, AZP 111-74/64, AZP 111-74/65, AZP 111-74/66, AZP 111-74/67, AZP 111-74/68, AZP 111-74/69, AZP 111-74/70, AZP 111-74/71, AZP 111-74/72. AZP 111-74/73. Stanowiska wpisane do rejestru zabytków województwa podkarpackiego Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków: 28 stanowisko nr 34 AZP 110-74/67 zespół staromiejski, ochrona – relikty architektury murowanej, pochodzenie – okres nowożytny, nr rejestru C-5/2009, stanowisko nr 1 AZP 110-74/51 relikty murów miejskich, ochrona – relikty murów miejskich i skrzydła klasztornego, pochodzenie – średniowiecze/nowożytność, nr rejestru C-3/2006, stanowisko nr 34 AZP 110-74/67 relikty murów miejskich, ochrona – relikty murów miejskich, skarpa, dziedziniec, cmentarz, pochodzenie – okres średniowiecze, nr rejestru C-2/2006, stanowisko nr 1 AZP 110-74/51 osada, ochrona – relikty dwóch budowli kamiennych, pochodzenie – wczesne i późne średniowiecze, nr rejestru C-1/2000, stanowisko nr 2 AZP 110-74/49 osada, ochrona – ul. Wielkiego Proletariatu 20 – obecnie ul. Grodzka, pochodzenie – okres lateński, nr rejestru A-a 11/90, stanowisko nr 3 AZP 110-74/52 osada, ochrona – wzniesienie „Góra Garncarska”, pochodzenie – okres rzymski, nr rejestru A-a 7/90. Obszary chronione wskazane do ochrony w „Gminnym programie opieki nad zabytkami miasta Krosna” przyjętego uchwałą Rady Miasta Krosna Nr XIX/308/07 z dnia 28 grudnia 2007r. Wykaz obszarów: strefa ochrony panoramy Starego Miasta – obejmująca tereny mające wpływ na panoramę Starego Miasta, strefa w rejonie ulic Kościuszki, Łukasiewicza i Paderewskiego pochodząca z okresu industrializacji. Obszar objęty granicami strefy łączy cechy rozwiązania urbanistycznego typowego dla „miasta ogrodu” i elementów przemysłowych oraz zabudowy podmiejskiej o starszej tradycji, strefa w rejonie ulic Grodzkiej, Staszica, Parkowej, Walslebena i Lwowskiej pochodząca z okresu industrializacji łącząca cechy dzielnicy reprezentacyjnej – budowle publiczne i willowe z elementami zieleni komponowanej, obszar Krośnieńskich Hut Szkła „Krosno” SA, wskazany do ochrony ze względu na konieczność zachowania wartościowych obiektów z możliwością adaptacji do nowej funkcji, obszar dawnej rafinerii wskazany do ochrony ze względu na konieczność kontynuacji istniejących wartościowych form architektonicznych, zespół parkowy i szkoła w Suchodole wskazany do ochrony ze względu na konieczność kontynuacji istniejących wartościowych form architektonicznych, zespół komponowanej architektury i zieleni starego szpitala wskazany do ochrony ze względu na konieczność kontynuacji istniejących wartościowych form architektonicznych, cmentarz przy ulicy Podkarpackiej w granicach wyznaczonych przez szpalery drzew, ze względu na konieczność ochrony rozplanowania przestrzennego cmentarza, dawne zaplecze mieszkalne lotniska pochodzące z okresu międzywojennego ze względu na konieczność wkomponowania obiektów historycznych w zespoły nowej zabudowy związanej z funkcjonowaniem lotniska, obszary zabudowane cechujące się znacznym nasyceniem dawnej historycznej zabudowy ze względu na konieczność kontynuacji istniejących wartościowych form architektonicznych. Istniejące uciążliwości i ograniczenia w zainwestowaniu, wynikające z przepisów odrębnych: Strefy o ograniczonych możliwościach inwestycyjnych wyznaczone: strefy sanitarne od cmentarzy: strefy sanitarne 50 i 150 m, strefa ochronna od gazociągów wysokiego ciśnienia 35 m, pas techniczny od projektowanego gazociągu wysokoprężnego dn 700 - 30 m, strefa ochronna od istniejącej linii elektroenergetycznej 400 kV – 51 m, strefa ochronna od istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Turaszówka – Gliniczek DN 300 PN40 MOP=0,98 MPa – 15 m, strefy ochronne od linii elektroenergetycznych 110 kV oraz od linii elektroenergetycznych 15 kV - odpowiednio 12,5 m i 7,5 m, strefy ochronne od terenów kolejowych, strefy ograniczenia wysokości zabudowy od lotniska, 29 9 Charakterystyka Przestrzennego ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania 9.1 Przeznaczenie terenów Zmiany struktury przestrzennej miasta Krosna - rozumianej jako rozmieszczenie i wzajemne relacje podstawowych elementów składowych miasta - wynikają w znacznym stopniu z uwarunkowań zewnętrznych, związanych z usytuowaniem w regionie tj. funkcji jednego z głównych ośrodków społeczno – gospodarczych województwa podkarpackiego. Zmiany struktury przestrzennej miasta Krosna wynikają również z uwarunkowań wewnętrznych, takich, jak: dotychczasowe zagospodarowanie i użytkowanie terenów, zobowiązania formalno - prawne wynikające z ustaleń obowiązujących planów miejscowych i decyzji administracyjnych (decyzje o pozwoleniu na budową i decyzje o warunkach zabudowy), stopień realizacji ustaleń dotychczas obowiązującego Studium, stan środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego, warunki i jakość życia mieszkańców, tendencje demograficzne, migracje i możliwości rozwoju gminy, własność terenów, tempo realizacji inwestycji celu publicznego w tym infrastruktury technicznej i układu drogowego. Perspektywiczny rozwój miasta, polegający na wzroście jakościowym i ilościowym, będzie miał miejsce nie tylko na terenach zainwestowanych poprzez modernizację lub rozbudowę, ale również na terenach niezainwestowanych poprzez wprowadzenie nowych form zagospodarowania i przeznaczenia terenów. Generalnie utrzymuje się kierunki struktury funkcjonalno – przestrzennej miasta określone w obowiązującym dotychczas Studium oraz zmiany w strukturze przestrzennej nowych terenów inwestycyjnych. Podział na część rolniczą i miejska – miasta uległ zatarciu. Tereny rolne w niewielkim procencie są wykorzystywane jako tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Z tego powodu obszary terenów rolnych położonych na peryferiach miasta rezerwuje się jako potencjalne tereny rozwoju. Analiza zmian w zainwestowaniu obszaru miasta potwierdza sukcesywny, proces przekształcania w wielofunkcyjną strefę zurbanizowaną, w której strukturę przyrodniczą stanowią kompleks leśny w Turaszówce i pasma otwartych dolin rzeki Wisłok i potoku Lubatówka, dolin mniejszych cieków wodnych i rowów melioracyjnych. Pasma dolin cieków pełnią funkcje powiązań wewnątrz obszaru miasta, ale również powiązań zewnętrznych. Podstawą wszelkich działań na terenie miasta winien być nakaz zachowania istniejących walorów środowiska przyrodniczego, co oznacza, że urbanizacja powinna być wykluczona w kompleksach leśnych, w dolinach cieków, na terenach o wyjątkowych wartościach przyrodniczych i krajobrazowych, a skupiać się na terenach o mniejszych wartościach przyrodniczych. Polityka przestrzenna powinna polegać na kształtowaniu ciągłego przestrzennie, sieciowego układu terenów biologicznie czynnych wzdłuż dolin cieków, powiązanego z terenami otwartymi, położonymi poza granicami miasta. Należy zachować tereny zieleni zapewniającej mieszkańcom właściwe warunki rekreacji i wypoczynku, w tym tereny zieleni urządzonej, ogrodów działkowych, parków, zieleni naturalnej. Analiza wszystkich Uwarunkowań rozwoju przestrzennego miasta pozwoliła podzielić obszar miasta na szereg obszarów o odmiennych uwarunkowaniach rozwoju i wskazać dla nich kierunki ich dalszego rozwoju. W wyodrębnionych w Studium obszarach funkcjonalnych wyznaczone zostały tereny dla głównych funkcji: mieszkalnictwa, usług, aktywności gospodarczej (usług, magazynowania, produkcji) i rekreacji oraz tereny wyłączone z zainwestowania ze względu na pełnienie przez nie istotnych funkcji w systemie przyrodniczym miasta. Tereny te w części są przeznaczone pod zabudowę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W części są ustalone w Studium do zabudowy jako potencjalne tereny rozwoju. Uwzględniając zróżnicowane zasady polityki zagospodarowania i rozwoju wydzielono i oznaczono następujące kategorie obszarów: AU – obszar centrum administracyjno - usługowego Krosna, M1 – obszar zabudowy śródmiejskiej, M2 – obszar zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usług, M3 – obszar intensywnej zabudowy jednorodzinnej i usług, M4 – obszar ekstensywnej zabudowy jednorodzinnej i usług, U1 – obszar koncentracji usług centrotwórczych, 30 U2 – obszar rozwoju aktywności gospodarczej związanej z magazynami, logistyką, usługami, usługami wystawienniczymi i inkubatorami technologii oraz produkcji opartej na wysokich technologiach, U3 – obszar rozwoju aktywności gospodarczej związanej z produkcją, składami, magazynami i usługami, UP – obszary koncentracji usług publicznych, US – obszar sług sportu i rekreacji, UC – obszar rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000m2, I – obszar infrastruktury technicznej, ZC – obszar cmentarzy, ZD – obszar ogródków działkowych, ZL – obszar lasów i zadrzewień, ZP – obszar zieleni naturalnej, ZP1 – obszar zieleni urządzonej. 9.2 Warunki zagospodarowania Dla wyodrębnionych w strukturze gminy terenów ustala się podstawowy kierunek przeznaczenia terenów i podstawowe standardy ich zagospodarowania. Standardy, uwzględniające wymagania ładu przestrzennego odnoszą się do określonych w Studium: powierzchni biologicznie czynnej (wskaźnik minimalny do uszczegółowienia w planach zagospodarowania przestrzennego), maksymalnych powierzchni zabudowy, maksymalnej wysokości zabudowy wyrażonej w metrach, minimalnej powierzchni nowo wydzielanych działek budowlanych (wskaźnik orientacyjny do uszczegółowienia w planach zagospodarowania przestrzennego), We wszystkich obszarach dopuszcza się realizację garaży, wiat, budynków gospodarczych, obiektów małej architektury, zieleni urządzonej, obiektów oraz urządzeń infrastruktury technicznej, w tym telekomunikacyjnej, w tym dróg publicznych i wewnętrznych, przy czym ich lokalizację należy ustalić w planach miejscowych według zapotrzebowania. Ustalenie odpowiednich parametrów i wskaźników dla tych terenów również powinno zostać ustalone w planach miejscowych sporządzanych po uchwaleniu Studium. Odstępstwa od parametrów i wskaźników zabudowy dla poszczególnych obszarów dotyczą wyłącznie terenów miasta, na których obowiązują w chwili ustalenia Studium miejscowe planu zagospodarowania przestrzennego – w takim przypadku Studium dopuszcza przyjęcie zasad zagospodarowania terenów określonych w poszczególnych planach. Wyjątek od tej zasady stanowi przypadek zmiany ustaleń obowiązujących planów. W tym przypadku należy przyjąć zasady zagospodarowania terenów i parametry oraz wskaźniki zabudowy określone w treści niniejszego Studium. Ustalone w Studium zasady zagospodarowania terenów oraz parametry i wskaźniki zabudowy dotyczą realizacji nowych obiektów budowlanych. Dopuszcza się dla istniejącej zabudowy zachowanie jej obecnej formy z dopuszczeniem remontów i innych działań mających utrzymać ją w dobrym stanie technicznym. Podane w ustaleniach Studium wskaźniki zabudowy i zagospodarowania terenu powinny bilansować się w ramach wyznaczonego na rysunku Studium terenu i powinny być uszczegółowiane w miejscowych planach zagospodarowania. Tereny przeznaczone do zabudowy i zagospodarowania określone w Studium uwzględniają istniejący stan zagospodarowania, dyspozycje obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz prognozowane potrzeby. Granice obszarów funkcjonalnych ze względu na skalę opracowania należy traktować orientacyjnie jako wytyczne do opracowywanych lub zmienianych miejscowych planów zagospodarowani przestrzennego, gdzie zostaną uszczegółowione. Szczegółowe rozstrzygnięcia dotyczące przeznaczenia poszczególnych działek, w tym granic terenów wskazanych na rysunku Studium symbolami graficznymi, powinny następować w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Zasięgi wydzieleń terenowych należy traktować orientacyjnie. Stanowią one wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i należy je uszczegóławiać w planach zagospodarowania przestrzennego. Granice terenów określone w Studium mogą być korygowane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub ich zmianach z uwzględnieniem wydanych wcześniej decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o pozwoleniu na budowę, aktualnym stanem prawnym terenu, aktualną ewidencją gruntów, na podstawie analiz rzeczywistych walorów i uwarunkowań i nie wymaga to przeprowadzania zmiany Studium. 31 9.3 Ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego Ustalenia projektu Studium z zakresu ochrony środowiska i przyrody: Zgodnie z ustaleniami Studium podstawowe zasady kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta z uwzględnieniem zasad ochrony istniejącego potencjału przyrodniczego powinny opierać się o następujące zasady: zachowanie i ochrona zieleni istniejącej, zapobieganie dalszej fragmentacji i zmniejszaniu powierzchni cennych dla funkcjonowania systemu przyrodniczego miasta, uzupełnianie zadrzewień zgodnie z siedliskiem, głównie wzdłuż cieków wodnych i w obniżeniach terenowych oraz wzdłuż ciągów komunikacyjnych, pozostawianie jako ważnych nisz ekologicznych - zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz fragmentów zabagnionych, zachowanie ciągłości przestrzennej i funkcjonalnej terenów zielonych – poprzez oszczędne gospodarowanie przestrzenią i ograniczanie niepotrzebnych cięć tej przestrzeni, ochrona przed nadmiernym zainwestowaniem terenów otwartych, zagęszczanie zabudowy mieszkaniowej i jej koncentracja na terenach już zainwestowanych (zmniejszenie skutków rozwoju mieszkalnictwa na terenach niewystarczająco uzbrojonych i cennych przyrodniczo bądź o gorszych warunkach geotechnicznych; ochrona terenów otwartych przed niepotrzebnym, spontanicznym czy chaotycznym zainwestowaniem), uzależnianie rozwoju zabudowy, o charakterze osiedlowym od wyeliminowania istniejących braków infrastrukturalnych - zwłaszcza rozdzielczej sieci kanalizacji sanitarnej obsługującej cały teren, dopuszczenie lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko jedynie na terenach usługowo – przemysłowych oraz terenach infrastruktury technicznej i pod warunkiem wprowadzenia dla takich przedsięwzięć odpowiednich ograniczeń dla zagospodarowania w ich bezpośrednim sąsiedztwie – dotyczy to między innymi: cmentarzy, napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego i średniego napięcia, gazociągów wysokiego i średniego ciśnienia, wież telefonii komórkowej, linii kolejowej oraz dróg publicznych. W celu ochrony środowiska przyrodniczego miasta w Studium wskazuje się projektowany system przyrodniczy miasta. Składa się on z elementów o różnej wartości przyrodniczej budujących i wspomagających go. Relacje przestrzenne jego poszczególnych elementów mają zapewnić jego trwałość i ciągłość oraz możliwość powiązania go z elementami systemów przyrodniczych gmin sąsiednich oraz elementami systemu przyrodniczego województwa. Podstawowymi elementami przestrzennymi wchodzącymi w skład systemu przyrodniczego miasta są: doliny rzeczne wraz z roślinnością nadbrzeżną, doliny potoków oraz roślinność towarzysząca ważniejszym rowom melioracyjnym, istniejące zadrzewienia i kompleks leśny w dzielnicy Turaszówka, istniejące tereny zieleni urządzonej, w tym zespoły zieleni objęte ochroną prawną, tereny ogródków działkowych, inne tereny o znacznej wartości przyrodniczej i krajobrazowej predysponowane do tworzenia terenów publicznej zieleni urządzonej w formie parków miejskich. Ze względu na zróżnicowanie wartości zasobów przyrody, a co za tym idzie różnej funkcji jaką mogą pełnić w systemie przyrodniczym miasta, wyodrębnia się następujące rodzaje obszarów: Obszary objęte prawną ochroną przyrody. Obszary ochrony istniejących zasobów – tereny tworzące system przyrodniczy miasta. Obszary wspomagające system przyrodniczy miasta. Obszary o szczególnym znaczeniu estetycznym dla ekspozycji Starego Miasta. Obszary objęte prawną ochroną przyrody: Obszar Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami Wisłok jest największym dopływem Sanu. Ma 204 km długości i dorzecze o powierzchni 3528 km2. Wypływa na wysokości 770 m n.p.m. w Beskidzie Niskim. Wisłok zaliczany jest do małych rzek fliszowych. Większość zlewni Wisłoka to region o charakterze rolniczo - przemysłowym, o średnim natężeniu czynników zagrażających środowisku. W wielu miejscach bezpośrednio do rzeki dochodzą pola uprawne. Brzegi Wisłoka są porośnięte wąskim pasem zadrzewień. Niezajęte pod pola uprawne powierzchnie pokryte są łąkami. Szerokość 32 koryta waha się od 5 -10 m w górnej części, do około 20 metrów części dolnej. Głębokość jest również zmienna i waha się od 0,15 do 3 m. Przebieg rzeki jest urozmaicony, na przemian występują długie odcinki z szybszym prądem wody i odcinki głębsze, wolno płynące. W korycie rzeki występują nielicznie pasy roślinności zanurzonej, głównie rdestnic. Obszar jest ostoją wielu cennych z przyrodniczego punktu widzenia gatunków ryb. Stwierdzono tu ponad 30 gatunków ryb, w tym dziesięć gatunków objętych ochroną gatunkową (rozporządzenie Ministra Środowiska 28.09.2004): minóg strumieniowy, kiełb Kesslera, kiełb białopłetwy, piekielnica, różanka, głowacz białopłetwy, głowacz pręgopłetwy, koza, śliz, piskorz. Ichtiofauna górnego Wisłoka od Beska do Krosna zdominowana jest przez kiełbia, klenia, strzeblę potokową i piekielnicę. Na odcinku dolnym, do zalewu w Rzeszowie najliczniejsze są świnka, kleń, brzana, płoć i ukleja. Ichtiofauna z dolnego odcinka Stobnicy jest podobna do rybostanu wielu cieków tej wielkości w dorzeczu Wisłoka. Dominantami są płoć, kleń, kiełb i ukleja. Z ryb wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG w rzekach ostoi "Wisłok Środkowy z Dopływami" występują (lub bardzo prawdopodobne jest występowanie): minóg strumieniowy, kiełb białopłetwy, kiełb Kesslera, boleń, brzanka, głowacz białopłetwy, różanka, koza, piskorz. Ponadto Wisłok jest jedną z ważniejszych rzek przewidzianych do restytucji łososia, troci wędrownej i certy. W Wisłoku w ostoi "Wisłok Środkowy z Dopływami" brzanka zaliczona została do gatunków rzadkich. Dość licznie występuje w Krośnie. W badaniach stanowiła do 3% łowionych ryb. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji brzanki w ostoi oceniono na poziomie poniżej 1%. Siedlisko przyrodnicze brzanki zachowało dobry stan. Populacja nie jest izolowana, choć zapora w Rzeszowie wymaga udrożnienia, aby populacje ryb z Wisłoka miały możliwość kontaktu z populacjami z Sanu. Wartość obszaru dla ochrony brzanki uznano za znaczącą. Głowacz białopłetwy zaliczony został do gatunków bardzo rzadkich. Dość licznie występuje jedynie na krótkim odcinku poniżej zbiornika w Besku osiągając ok. 1% liczebności ichtiofauny. Niżej spotykana jest wyjątkowo. Poniżej Strzyżowa łowione były pojedyncze osobniki. W Stobnicy głowacz białopłetwy występuje na całym omawianym odcinku, ale nielicznie. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji głowacza białopłetwego oceniono na poniżej 1%. Siedlisko przyrodnicze zachowało dobry stan. Populacja nie jest izolowana. Wartość obszaru dla ochrony gatunku uznano za znaczącą. Różanka w ostoi "Wisłok Środkowy z Dopływami" występuje od zapory w Besku do Rzeszowa oraz w Stobnicy. Zaliczona została do gatunków bardzo rzadkich. Liczniejszy (ok. 1%) udział w liczebności ma w zbiorniku rzeszowskim. W Stobnicy występuje na całym omawianym odcinku, ale bardzo nielicznie. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji oceniono jako nieistotną. Boleń w ostoi "Wisłok Środkowy z Dopływami" występuje w Wisłoku od zapory w Besku do Rzeszowa. Boleń zaliczony został do gatunków częstych, ale jego udział w górnej części ostoi jest mniejszy niż 1%. W dolnym odcinku, szczególnie powyżej zbiornika rzeszowskiego jest liczniejszy (ok. 3% udziału w liczebności). W obrębie ostoi zagęszczenie bolenia nie jest duże, ale spotykany jest na całym odcinku i w odłowach badawczych pojawia sie regularnie. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji bolenia w ostoi oceniono na poniżej 1%. Siedlisko przyrodnicze zachowało się w doskonałym stanie. Populacja nie jest izolowana, choć zapora w Rzeszowie wymaga udrożnienia, aby populacje ryb z Wisłoka miały możliwość wędrówek. Wartość obszaru dla ochrony gatunku uznano za dobrą. Informacje o występowaniu kiełbia białopłetwego w środkowym Wisłoku wymagają weryfikacji naukowej. Prawdopodobnie występuje na całym odcinku Wisłoka. W zalewie rzeszowskim nie występuje. Ze względu na niepełne dane informacje o gatunku są szacunkowe. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji kiełbia białopłetwego w ostoi "Wisłok Środkowy z dopływami" oceniono na poniżej 1%. Siedlisko przyrodnicze zachowało się w przeciętnym stanie. Populacja nie jest izolowana. Wartość obszaru dla ochrony gatunku uznano za znaczącą. Na Podkarpaciu z literatury znanych jest niewiele stanowisk piskorza. Zebrane dane wskazują zbiornik rzeszowski jako miejsca występowania piskorza. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji w ostoi "Wisłok Środkowy z dopływami" oceniono na poniżej 1%. Siedlisko przyrodnicze piskorza jest w doskonałym stanie. Wartość obszaru dla ochrony gatunku uznano za dobrą Nieliczne informacje o występowaniu kozy w rzekach Podkarpacia wskazują na małą jej liczebność. Gatunek ten występuje w Wisłoku od zapory w Besku do ujścia, a także w Stobnicy. Ze względu na niepełne dane informacje o gatunku są szacunkowe. Koza zaliczona została do gatunków bardzo rzadkich W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji oceniono jako nieistotną. Ustne informacje wskazują na występowanie minoga strumieniowego w środkowym Wisłoku i Stobnicy. Ze względu na niepełne dane informacje o gatunku są szacunkowe. Minóg strumieniowy zaliczony został do gatunków bardzo rzadkich. W stosunku do populacji krajowej wielkość populacji w ostoi "Wisłok Środkowy z dopływami" oceniono jako nieistotną. Oprócz wyżej omówionych gatunków w ostoi "Wisłok Środkowy z dopływami" występuje kiełb Kesslera, a wartość ostoi dla tego gatunku jest znacząca. W przypadku skutecznych prac restytucyjnych prawdopodobne jest pojawienie się w Wisłoku łososia. Obszar stanowi także dużą, izolowaną ostoję gatunków 33 łąk zmiennowilgotnych. Licznie występują też modraszki z rodzaju Maculinea, w tym szczególnie cenny M. nausithous. Najważniejszą zasadą odnoszącą się do obszarów Natura 2000 jest ta, która mówi iż zabronione jest podejmowanie działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na rośliny i zwierzęta gatunków, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000. Druga bardzo ważna zasada odnoszącą się do obszarów Natura 2000 mówi, iż projekty planów ochrony i projekty zmian do przyjętych planów oraz planowane przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszarów Natura 2000 lub projektowanych obszarów Natura 2000, ani też nie wynikają z potrzeb tej ochrony, a które mogą znacząco oddziaływać na te obszary, wymagają przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, czyli sprawdzenia rodzaju i skali zagrożenia, jakie mogą wywołać te działania. Obowiązek ten wypływa z obowiązujących przepisów prawa z zakresu ochrony przyrody i środowiska. Bardzo istotne jest bowiem, by na obszary Natura 2000 nie wprowadzać nowych zagrożeń, nie uruchamiać żadnej uciążliwej dla środowiska działalności. Ochrona siedlisk i gatunków nie jest zależna wyłącznie od typowych działań z dziedziny ochrony przyrody, a więc działań bezpośrednio nakierowanych na ochronę tych walorów przyrodniczych, choć są one bardzo ważne, ale w dużym stopniu od sposobów gospodarowania na tych obszarach. Bardzo istotne dla ochrony tych walorów jest uwzględnianie w gospodarce rolnej, leśnej, wodnej, rybackiej potrzeb ochrony tych walorów, między innymi poprzez prowadzenie działań gospodarczych w tych dziedzinach metodami sprzyjającymi ochronie siedlisk i gatunków uznanych za ważne dla całej Europy poprzez niedopuszczanie do nadmiernej intensyfikacji działań w tych dziedzinach. Zidentyfikowane zagrożenia dla Obszaru Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami to: zanieczyszczenia wód, ścieki komunalne i przemysłowe, zaśmiecenie terenu (wszędzie duże ilości śmieci), zanieczyszczenia obszarowe z pól uprawnych, ograniczenie możliwości wędrówki ryb w górę rzeki poprzez zbiorniki zaporowe w Besku i Rzeszowie, wypłycenie, zamulenie (bariera biologiczna dla ryb reofilnych), eksploatacja kruszywa z koryta powodująca zanikanie kamienistych tarlisk litofilnych gatunków ryb, nadmierna zabudowa terenów zalewowych, rolnicze i przemysłowe zagospodarowanie terasy zalewowej, kłusownictwo w odniesieniu do większych gatunków ryb (m.in. boleń, brzana, świnka), regulacje oraz przegradzanie rzek, w tym małych dopływów będących miejscem rozrodu lub schronienia w przypadku dużych wezbrań. Potencjalne zagrożenia dla Obszaru Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami to: dalsze regulowanie cieków wodnych, wzrost ilości zanieczyszczeń komunalnych, brak drożności cieków, melioracje dolin rzecznych i obniżanie poziomu wód gruntowych. Ponadto, zagrożeniami dla chronionych siedlisk w granicach Obszaru Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami są: Dla łąk zmiennowilgotnych: przemiany sukcesyjne wskutek wkraczania trzcinnika pospolitego, intensyfikacja koszenia (przekształcenie w łąki rajgrasowe). Dla łąk ekstensywnie użytkowanych: przemiany sukcesyjne spowodowane brakiem koszenia, zmiany form gospodarowania np. zaoranie. Dla łęgów i grądów: zaśmiecanie, karczowanie. Działania ochronne w granicach Obszaru Natura 2000 PLH 180030 – Wisłok Środkowy z dopływami powinny obejmować: wyłączenie korytarza rzeki Wisłok z terenów inwestycyjnych, przestrzeganie zakazu usuwania nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych i gleby, 34 ograniczenie zmian użytkowania gruntów w dolinie rzeki Wisłok, ograniczenie melioracji terenów, ograniczenie regulacji dopływów rzeki Wisłok, wprowadzenie zakazu wycinki drzew w zasięgu doliny rzeki Wisłok, za wyjątkiem działań związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym i zapewnieniem bezpieczeństwa powszechnego, wytyczenie ścieżek pieszych i rowerowych w celu ograniczenia nadmiernej antropopresji na siedliska chronione, wprowadzenie zorganizowanego systemu usuwania odpadów z tras turystycznych (pieszych i rowerowych). Istniejący użytek ekologiczny „Dolina potoku Badoń”, projektowany użytek ekologiczny pod nazwą „Zakole Wisłoka”, istniejące i projektowane pomniki przyrody oraz projektowane stanowisko dokumentacyjne Zakres ochrony powinien obejmować przestrzeganie wszelkich zasad określonych w dokumentach powołujących je do życia, a w szczególności zakaz: niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obszarów i obiektów, wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac zwianych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo budowy, odbudowy, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, uszkadzania i zanieczyszczania gleby, wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych, zmiany sposobu użytkowania ziemi, dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, umieszczania tablic reklamowych. Obszary ochrony istniejących zasobów – tereny tworzące system przyrodniczy miasta Obszary te obejmują tereny oznaczone w Studium symbolami ZP. Poszczególne elementy środowiska wchodzące w skład tych obszarów to: koryto rzeki Wisłok wraz z zadrzewieniami położonymi na obu brzegach oraz na terasach rzecznych i zboczach doliny wznoszących się ponad korytem. Obejmują one również częściowo zakola rzeki i jej rozlewiska; tereny położone wzdłuż potoków Lubatówki, Śmierdziączka, Ślączka, Marcinek, Marzec, Małka i Badoń wraz z zadrzewieniem przy korytach oraz z fragmentami trwałych użytków zielonych; pasmo zadrzewień i terenów otwartych położonych w rejonach ulic Korczyńskiej i Zielonej; zadrzewienia na skarpach w rejonie ulic Ikara, Bursaki, Wieniawskiego; zakrzewienia i zespoły zieleni spontanicznej na skarpach w rejonie ulicy Zagórze; zespoły roślinności łąkowej i zadrzewień w rejonach ulic Łąkowej, Zręcińskiej; kompleks leśny w dzielnicy Turaszówka oraz kompleks zadrzewień w rejonie składowiska odpadów. Dla terenów tworzących system przyrodniczy gminy ustala się: zakaz zabudowy, użytkowanie gruntów w formie trwałych użytków zielonych lub zadrzewień i lasów, zakaz dokonywania trwałych zmian stosunków wodnych, a w szczególności prowadzenia odwodnień i innych robót powodujących trwałe obniżenie poziomu wód podziemnych lub ograniczenie zasilania poziomów wodonośnych, cieków i zbiorników wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody i racjonalna gospodarka wodna, prowadzenie gospodarki leśnej na warunkach określonych w planach urządzenia lasu, zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających naturalne formy rzeźby terenu i obniżających walory krajobrazowe, za wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym, z utrzymaniem, budową, odbudową i modernizacją urządzeń wodnych. 35 Obszary ochrony istniejących zasobów przyrody Obszary te obejmują strefy oznaczone w Studium symbolami ZP. Poszczególne elementy środowiska wchodzące w skład tych obszarów to: koryto rzeki Wisłok wraz z zadrzewieniami położonymi na obu brzegach oraz na terasach rzecznych i zboczach doliny wznoszących się ponad korytem. Obejmują one również częściowo zakola rzeki i jej rozlewiska, tereny położone wzdłuż potoków Lubatówki, Śmierdziączka, Ślączka, Marcinek, Marzec, Małka i Badoń wraz z zadrzewieniem przy korytach oraz z fragmentami trwałych użytków zielonych, pasmo zadrzewień i terenów otwartych położonych w rejonach ulic Korczyńskiej i Zielonej, zadrzewienia na skarpach w rejonie ulic Ikara, Bursaki, Wieniawskiego, zakrzewienia i zespoły zieleni spontanicznej na skarpach w rejonie ulicy Zagórze, zespoły roślinności łąkowej i zadrzewień w rejonach ulic Łąkowej, Zręcińskiej, kompleks leśny w dzielnicy Turaszówka oraz kompleks zadrzewień w rejonie składowiska odpadów. Dla terenów tworzących system przyrodniczy gminy ustala się: zakaz zabudowy, użytkowanie gruntów w formie trwałych użytków zielonych lub zadrzewień i lasów, zakaz dokonywania trwałych zmian stosunków wodnych, a w szczególności prowadzenia odwodnień i innych robót powodujących trwałe obniżenie poziomu wód podziemnych lub ograniczenie zasilania poziomów wodonośnych, cieków i zbiorników wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody i racjonalna gospodarka wodna, prowadzenie gospodarki leśnej na warunkach określonych w planach urządzenia lasu, zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających naturalne formy rzeźby terenu i obniżających walory krajobrazowe, za wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym, w tym utrzymaniem, budową, odbudową i modernizacją urządzeń wodnych. Obszary wspomagające system przyrodniczy miasta Obszary wspomagające pełnią w strukturze miasta funkcje lokalnych węzłów ekologicznych, ułatwiają powiązania przyrodnicze poszczególnych elementów systemu oraz zdecydowanie poprawiają walory krajobrazowe i przestrzenne poszczególnych rejonów miasta. Stanowią one również jeden z głównych elementów zasobu terenów rekreacyjnych miasta. W chwili obecnej są one tylko w niewielkim stopniu zadrzewione. Do obszarów tych zalicza się: tereny zieleni urządzonej istniejące i projektowane oznaczone w Studium symbolem ZP1, tereny ogrodów działkowych oznaczone w Studium symbolem ZD oraz cmentarzy oznaczonych w Studium symbolem ZC. W większości przypadków prawidłowe funkcjonowanie tych obszarów w systemie przyrodniczym miasta wymaga wzbogacenia istniejącej szaty roślinnej głównie poprzez wprowadzanie nowych zespołów zieleni w ramach tworzenia ogólnodostępnych terenów zieleni urządzonej i odbudowę zespołów zieleni w istniejących terenach parkowych. Obszary o szczególnym znaczeniu dla upiększenia Starego Miasta Obszary obejmują tereny zielone na skarpach starówki. Kształtowanie tych terenów zielonych, również pod względem składu gatunkowego roślinności, rozmieszczenia drzew i krzewów, zabiegów pielęgnacyjnych, a także rekreacyjnego ich wykorzystania powinno być podporządkowane wymogom estetycznym wynikającym z konieczności ochrony i upiększania wizerunku historycznego centrum Krosna. Wymagane jest również wprowadzenie zakazu lokalizacji nowej zabudowy. Ustalenia projektu Studium z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków, dóbr kultury współczesnej i kształtowania krajobrazu miasta: Celem polityki ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz kształtowania krajobrazu miasta jest: zachowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu decydujących o tożsamości kulturowej Krosna, kształtowanie atrakcyjnego oblicza miasta, a szczególnie przestrzeni publicznych miasta, 36 kształtowanie harmonijnego krajobrazu kulturowego dzielnic podmiejskich przy równoczesnym uwzględnieniu potrzeby poprawy jakości życia mieszkańców oraz tworzenia warunków do aktywizacji gospodarki miasta. Realizacja polityki w skali całego miasta polegać będzie na: ochronie obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa podkarpackiego i gminnej ewidencji zabytków, ochrona zabytków archeologicznych wchodzących w zasięg stanowisk archeologicznych, o utrzymaniu złożonej historycznej struktury przestrzennej centrum miasta i zwiększeniu stopnia jej czytelności poprzez: o zachowanie przestrzennego wyodrębnienia zespołu zabudowy Starego Miasta, a w szczególności konfiguracji terenu, przebiegu cieków wodnych wraz z towarzyszącymi terenami zieleni, o porządkowanie zabudowy i sposobu zagospodarowania terenów u podnóża wzgórza Starego Miasta, o zachowanie zasadniczej dyspozycji przestrzennej centrum administracyjno - kulturalnego pochodzącego z przełomu XIX/XX w. (rejon ul. Staszica i ul. Niepodległości) opartej o Plac Konstytucji 3 Maja i promienisty układ głównych ulic, o zachowanie zasadniczych cech rozplanowania osiedla naftowego dawne „Działki” (rejon ul. Kolejowej i ul. Lewakowskiego), o rewitalizacji zespołu zabudowy Starego Miasta oraz części zabudowy Śródmieścia obejmującej dawne centrum administracyjno – kulturalne z zachowaniem jego wartości kulturowych i zwiększeniem wartości użytkowych, atrakcyjności oraz wzbogaceniem tradycyjnej usługowo handlowej funkcji tej części miasta, o podnoszeniu atrakcyjności przestrzeni publicznych miasta poprzez porządkowanie i modernizację ważnych wnętrz urbanistycznych oraz tworzącej je zabudowy, o opracowaniu programu określającego możliwości przekształceń zasobów kulturowych wymienionych obszarów, a w szczególności programu modernizacji głównych wnętrz urbanistycznych, o stworzeniu preferencji finansowych i organizacyjnych dla rewaloryzacji szczególnie cennych obiektów położonych w obrębie przestrzeni publicznych, o koordynacji działań poszczególnych inwestorów w oparciu o plan miejscowy uwzględniający elementy programu modernizacji wnętrz urbanistycznych przestrzeni publicznych, o współdziałaniu w podejmowaniu działań ochronnych dotyczących obiektów i zespołów zabytkowych prawnie chronionych oraz postulowanych do objęcia ochroną, a w szczególności pozyskiwaniu i stwarzaniu zachęt dla zainteresowanych zagospodarowaniem i odnową obiektów zabytkowych, o promowaniu walorów zasobów dziedzictwa kulturowego miasta przez różnorodne formy działalności informacyjnej, np. utworzeniu szlaku dziedzictwa kulturowego na obszarze miasta, o przeciwdziałaniu degradacji panoramy zespołu zabudowy Starego Miasta polegającej na wprowadzaniu elementów przesłaniających i konkurujących, bądź zmianie dotychczasowej kompozycji sylwety tej części miasta, o przeciwdziałaniu degradacji i zniszczeniu obiektu starej huty jako obiektu techniki, o utrzymaniu dotychczasowych warunków percepcji panoramy Starego Miasta wzdłuż ciągu widokowego od skrzyżowania ul. Krakowskiej z ul. Łukasiewicza i dalej wzdłuż ul. Krakowskiej, o przeciwdziałaniu dewastacji krajobrazu miasta elementami nowo projektowanej infrastruktury technicznej poprzez zmianę szczególnie wyeksponowanej krajobrazowo lokalizacji lub maskowanie zielenią, o kształtowaniu zespołów współczesnej zabudowy obszarów peryferyjnych miasta zgodnie z lokalną tradycją i dążeniu do podniesienia ich atrakcyjności, oraz przeciwdziałaniu tendencjom do rozpraszania zabudowy, o promowaniu wykorzystywania i przystosowania obiektów o wartościach kulturowych na cele usługowe, o prowadzeniu gospodarki przestrzennej ze szczególnym uwzględnieniem ochrony wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu przed utratą oraz niepożądanymi przekształceniami na wyodrębnionych w Studium i opisanych poniżej strefach. 37 Strefy ochrony konserwatorskiej wyznaczone w Studium: strefa rewitalizacji zabudowy - obejmująca zespół zabudowy Starego Miasta oraz dawne centrum administracyjno - kulturalne w rejonie ulicy Staszica, strefa ochrony i kształtowania krajobrazu miejskiego – obejmująca dzielnicę dawne Działki w rejonie ul. Kolejowej, Kościuszki Łukaszewicza wraz z cmentarzem, zespół zabudowy nad potokiem Lubatówka (rejon między ul. Podwale, Tkacką, Grodzką i Łukasiewicza), zespół zabudowy na prawym brzegu Wisłoka - część dzielnicy Białobrzegi i Zawodzie, strefa rehabilitacji zabudowy miejskiej – obejmująca dawne zaplecze mieszkalne lotniska pochodzące z okresu międzywojennego, obszar dawnej huty szkła, obszar zabudowy miejskiej w rejonie ulic Grodzkiej, Parkowej i Niepodległości, zespół dawnego szpitala, obszar zabudowy w rejonie ulicy Lwowskiej, zespół zabudowy na lewym brzegu potoku Lubatówka w rejonie ulic Olejarskiej i Łukasiewicza, zespół parkowy i szkoła w Suchodole, strefa ochrony ekspozycji Starego Miasta, obejmująca obszary otwarte nad Wisłokiem i potokiem Lubatówka, obszar centrum rekreacyjno – wypoczynkowego przy ulicy Legionów wraz z targowiskiem miejskim, Ogród Jordanowski przy ulicy Parkowej, strefa ochrony konserwatorskiej zespołu budynków przemysłowych i technicznych, obejmująca relikty dawnej rafinerii w rejonie ulicy Naftowej, zabudowę starej huty szkła w rejonie ulicy Grodzkiej oraz relikty historycznej zabudowy technicznej lotniska w Krośnie (w tym hangary i wieże), strefa ochrony archeologicznej - obejmująca stanowiska archeologiczne, W ramach działań realizacyjnych polityka miasta z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego należy położyć szczególny nacisk na ochronę: osi urbanistycznych, w tym renesansowej osi urbanistycznej Starego Miasta, dominant historycznych, punktów widokowych, średniowiecznego układu urbanistycznego, zespołów zabudowy o układach urbanistycznych wykształconych na przełomie XIX i XX wieku, zespołów zieleni objętej ochroną. Zakres ochrony obiektów wpisany do rejestru zabytków województwa podkarpackiego, wraz z zasięgiem ochrony konserwatorskiej obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa podkarpackiego Studium ustala dla obiektów wpisanych do rejestru zabytków i ich stref ochronnych następujące zasady: nakaz bezwzględnej ochrony, nakaz uwzględnienia we wszelkich działaniach inwestorskich realizowanych w obiektach i na nieruchomościach wpisanych do rejestru zabytków obowiązujących przepisów z zakresu ochrony zabytków i dóbr kultury. Zakres ochrony obiektów wpisany do gminnej ewidencji zabytków Studium ustala dla obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków następujące zasady: nakaz ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego odpowiednich ustaleń, co do zasad i metod ochrony zabytków i obiektów o cennych wartościach kulturowych, zapewnienie właściwego użytkowania obiektów zabytkowych, w szczególnych przypadkach pozyskiwanie obiektów zabytkowych przez miasto i wtórnego ich zbycia, nabywcom gwarantującym właściwe ich utrzymanie lub zagospodarowanie, dopuszczenie rozbiórki obiektów w przypadku złego stanu technicznego pod warunkiem wykonania pełnej dokumentacji architektonicznej obiektów. Zasady ochronne w poszczególnych strefach: Strefa rewitalizacji zabudowy Dla obszaru miasta Krosna od 2005r. obowiązuje Program Rewitalizacji miasta Krosna na lata 2005-2013. Zgodnie z tym programem na 9 obszarach wytypowanych do rewitalizacji będzie realizowanych ponad 85 projektów obejmujących m.in. rewitalizację Zespołu Staromiejskiego, rewitalizacje lotniska, budowę ścieżek rowerowych, odnowę architektoniczną pierzei zabudowy Osiedla Tysiąclecia, zabudowy dworcowej, poprawę estetyki i termomodernizację osiedli mieszkaniowych przy ul. Grodzkiej, rewaloryzacje Starego cmentarza, rekultywację i zagospodarowanie wolnych terenów zieleni. 38 Na obszarze zabytkowego centrum przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: ochrona układu przestrzennego przed przekształceniami oraz ochrona obiektów i zespołów zabytkowych prawnie chronionych jak i nie objętych ochroną prawną, a także ich otoczenia przed zmianami mogącymi spowodować degradację ich wartości historycznych, estetycznych i architektonicznych, dopuszczenie do modernizacji pod względem użytkowym i technicznym istniejącej zabudowy oraz lokalizacji nowej zabudowy bez ograniczeń dla współczesnej formy architektonicznej, pod warunkiem uwzględnienia zasadniczych cech formy architektonicznej zabudowy historycznej, w tym ograniczenia gabarytu nowej zabudowy do wysokości zabudowy historycznej, niedopuszczenie do nadbudowy istniejącej zabudowy w obrębie zespołu Starego Miasta ponad gabaryt pionowy zabudowy przyrynkowej, wzbogacenie funkcji usługowych obszaru, przy jednoczesnym ograniczeniu rozwoju usług wymagających znacznych kubatur i gabarytów pionowych oraz stanowiących cel ruchu kołowego, wykluczenie rozwoju działalności gospodarczej (wytwórczości i usług) wymagających przekształceń istniejącego układu przestrzennego, atrakcyjne urządzanie przestrzeni publicznych w drodze ich porządkowania oraz odnowy sposobu zagospodarowania i otaczającej zabudowy z ekspozycją zespołów, obiektów zabytkowych oraz ważniejszych, nie w pełni czytelnych obecnie elementów układów urbanistycznych: przedlokacyjnego, średniowiecznego i renesansowego, wprowadzeniem komponowanych posadzek głównych placów i ulic, właściwego oświetlenia oraz regulacji dotyczącymi formy reklam, porządkowanie zabudowy wewnątrzblokowej, położonej na tyłach działek (pierzeje przyrynkowe), wyeksponowanie przebiegu murów obronnych oraz porządkowanie istniejącej zieleni porastającej skarpy wzgórza Starego Miasta w celu zapewnienia dostatecznej ekspozycji sylwety Starego Miasta, uwzględnieniu w podejmowanych działaniach inwestycyjnych wiążących się z wykonywaniem szerokoprzestrzennych wykopów i niwelacji terenu zasad zagospodarowania terenów określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, uwzględnieniu w działaniach inwestycyjnych: o ochrony kształtu działek w obrębie Starego Miasta, o ochrony przed przekształceniem przebiegu głównych ulic i kształtu placów, o zachowania obiektów i zespołów zabytkowych postulowanych do objęcia ochroną oraz ich formy architektonicznej przed przekształceniami prowadzącymi do obniżenia wartości historycznych, estetycznych i architektonicznych, o zasadniczych cech formy architektonicznej zabudowy historycznej. Strefa ochrony i kształtowania krajobrazu miejskiego W zasięgu strefy przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: zachowanie i ochrona przed niekontrolowanym przekształceniem historycznie ukształtowanego układu przestrzennego oraz zachowanie obiektów i zespołów wskazanych do objęcia ochroną na mocy ustaleń planów miejscowych (w tym obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków), dopuszczenie rozbudowy, modernizacji, wymiany i lokalizowania nowej zabudowy pod warunkiem odpowiedniego ukształtowania formy architektonicznej oraz pod warunkiem, że działania te nie spowodują obniżenia wartości kulturowych otoczenia chronionych i wskazanych do objęcia ochroną obiektów i zespołów zabytkowych oraz terenów zieleni urządzonej, zachowanie istniejących zadrzewień i zespołów zieleni, wykluczenie działań powodujących degradację otoczenia obiektów i zespołów chronionych i wskazanych do objęcia ochroną, porządkowanie i odnowa głównych przestrzeni publicznych. Strefa rehabilitacji zabudowy miejskiej W zasięgu strefy przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: porządkowanie i uzupełnianie istniejącej zabudowy oraz dążenie do jej modernizacji użytkowej i technicznej, dopuszczenie rozbudowy, wymiany i lokalizowania nowej zabudowy pod warunkiem kształtowania formy architektonicznej w nawiązaniu do lokalnej tradycji i pod warunkiem, że działania te nie spowodują obniżenia wartości kulturowych otoczenia wskazanych do objęcia ochroną obiektów i zespołów zabytkowych oraz nie ograniczą ekspozycji sylwety Starego Miasta, 39 zachowanie obiektów i zespołów zabytkowych wskazanych do objęcia ochroną w planach miejscowych (w tym wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, zachowanie historycznie ukształtowanej sieci dróg i istniejących zadrzewień. Strefa ochrony ekspozycji Starego Miasta W zasięgu strefy przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: zachowanie terenów otwartych, umożliwiających ekspozycję sylwety Starego Miasta oraz wykluczenie lokalizacji nowej zabudowy kubaturowej w obrębie płaszczyzny ekspozycji, porządkowanie sposobu zagospodarowania i urządzenia terenów zieleni, ze szczególnym uwzględnieniem utrzymania płaszczyzny ekspozycji Starego Miasta między ul. Legionów a Wisłokiem, zachowanie istniejących zadrzewień i założeń zieleni oraz przebiegu koryt cieków wodnych, ochrona warunków percepcji poprzez wykluczenie lokalizacji zabudowy wzdłuż głównych ciągów widokowych w otoczeniu punktów widokowych. Strefa ochrony konserwatorskiej zespołu budynków przemysłowych W zasięgu strefy przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: dopuszczenie realizacji nowej zabudowy według porządku kształtującego kompozycje istniejącej zabytkowej zabudowy, stosowanie spójnej formy architektonicznej, obejmującej m.in. konstrukcję dachów, rodzaj detali architektonicznych, rodzaj stosowanych materiałów na elewacjach i dachach budynków, kolorystykę elewacji i dachów, wszystkich budynków, w tym zabudowy towarzyszącej, lokalizowanych w obrębie działki budowlanej lub zespołu zabudowy lokalizowanego w obrębie działki inwestycyjnej. Strefa ochrony archeologicznej W zasięgu strefy przyjmuje się następujące kierunki działania i zasady zagospodarowania: prowadzenia nadzorów i badań archeologicznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z zakresu ochrony zabytków i dóbr kultury. 9.4 Ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej W polityce zagospodarowania przestrzennego miasta przyjęto następujące zasady konstrukcji docelowego modelu obsługi komunikacyjnej miasta: wprowadzenie zasady uspokojenia ruchu w centrum miasta, poprzez ograniczenie dostępności komunikacyjnej tej części miasta, zwiększenie efektywności pracy układu, w sposób zabezpieczający obsługę ruchu wewnętrznego i zewnętrznego na odpowiednich standardach, zwiększenie elastyczności układu, poprzez dostosowanie go do możliwości efektywnego sterowania ruchem (antyawaryjność układu), zabezpieczenie odpowiednich rezerw terenowych dla przewidywanych inwestycji infrastruktury komunikacyjnej. Biorąc pod uwagę aktualne uwarunkowania przestrzenno - ekonomiczne, w Studium został zaprojektowany układ dróg zabezpieczający obsługę kierunkową głównych ciążeń ruchu. Model układu, zbliżony do rusztowo - obwodnicowego, umożliwia segregację i poprawne funkcjonalnie prowadzenie ruchu zewnętrznego i wewnętrznego. Przebieg i lokalizację poszczególnych elementów układu komunikacyjnego miasta przedstawiono na załączniku graficznym do Studium Nr 3C. Ruch tranzytowy ma w Krośnie ograniczone znaczenie ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo drogi krajowej nr 9, przebiegającej poza granicami miasta, która prowadzi ruch na kierunku: przejście graniczne Barwinek – Rzeszów – Radom. Ograniczone znaczenie ruchu tranzytowego dla układu komunikacyjnego miasta powoduje, że istniejący ciąg ulic Bema, Jana Pawła II, Podkarpacka i Bieszczadzka sprawujący dotychczas w mieście funkcję głównego połączenia komunikacyjnego, obsługującego zarówno ruch tranzytowy jak i wewnętrzny, może zostać zachowany. W celu zachowania funkcjonalności układu tych ulic konieczne jest natomiast dostosowanie tych dróg do minimalnej klasy technicznej drogi głównej. Optymalnym rozwiązaniem byłoby jednak dostosowanie tego układu do klasy technicznej drogi głównej ruchu przyśpieszonego, ze względu pełnione funkcje w układzie komunikacyjnym miasta (główna arteria komunikacyjna Krosna). Ruch docelowo - źródłowy z gmin ościennych do Krosna, jest wprowadzany do miasta po śladzie istniejących dróg wojewódzkich, w klasie technicznej dróg zbiorczych. W chwili obecnej ruch ten jest kierunkowany do centrum miasta oraz ciągu ulic Bema, Jana Pawła II, Podkarpackiej i Bieszczadzkiej. Nałożenie się ruchu zewnętrznego i wewnętrznego przy takim układzie komunikacyjnym w centrum miasta powoduje znaczne utrudnienia komunikacyjne. W celu poprawy tego stanu 40 w Studium wskazuje się konieczność realizacji układu obwodnic, realizowanych w minimalnej klasie dróg zbiorczych. Wskazany układ obwodnicowy ma za zadanie nie tylko umożliwić rozrząd ruchu zewnętrznego w granicach miasta z pominięciem jego centrum, ale również zapewnić połączenia pomiędzy poszczególnymi dzielnicami miasta, bez konieczności wjazdu do jego centrum. W celu zapewnienia odpowiedniej obsługi komunikacyjnej nowych terenów inwestycyjnych w Studium wskazuje się szereg dróg mających stanowić podstawę układu komunikacyjnego nowych osiedli mieszkaniowych i zespołów zabudowy usługowo – przemysłowej. Niezbędny zakres oraz zasady działania władz miasta mające na celu realizację przyjętych Kierunków zagospodarowania przestrzennego, to: współpraca, dokumentowana występującymi potrzebami komunikacyjnymi - z administracją wojewódzką i centralną - odnośnie przyspieszenia realizacji docelowego układu węzła dróg zewnętrznych, realizacja tych miejskich inwestycji komunikacyjnych, które są spójne logicznie z powstawaniem nowych generatorów ruchu - w wyniku kolejności realizacji programu rozwoju miasta, utrzymywanie, poprzez regulowanie praw własności, niezbędnych rezerw pod rozbudowę układu komunikacyjnego, zabezpieczenie niezbędnych realizacji, poprzez odpowiednią konstrukcję budżetu miasta. W Studium zaleca się, zgodnie z wymogami normowymi, przyjęcie rezerwy na pasy ulic zależnie od ich klas funkcjonalnych. W wyszczególnieniu podano szerokości pasów regulacyjnych o wielkościach średnich, z uwagi na konieczność rezerw na prowadzenie infrastruktury towarzyszącej ulicy, ścieżek rowerowych, osłon izolacyjnych, itp. Ze względu na istniejącą zabudowę, szczególnie w śródmieściu miasta, należy dopuścić zachowanie istniejących i utrwalonych w przestrzeni linii zabudowy, pomimo niezachowania wymaganych szerokości. Śródmieście, ze względu na intensywność zagospodarowania, musi pracować niejako na granicy zalecanych standardów. Zaopatrzenie w wodę W Studium wprowadza się zasadę, że rozbudowa sieci wodno - kanalizacyjnej realizowana będzie sukcesywnie dla wszystkich obszarów urbanizowanych. W dalszym etapie przewiduje się objęcie nowych terenów w miarę wzrostu zaludnienia. Zasady obsługi ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę ustala się przy założeniach, że: wszyscy mieszkańcy miasta na terenach objętych zasięgiem działania zorganizowanych wodociągów będą mieli możliwość korzystania z wody wodociągowej, woda będzie doprowadzona do poszczególnych posesji, budynki mieszkaniowe będą wyposażone w podstawowe urządzenia sanitarne. Dopuszcza się ujęcia lokalne dla usługi i produkcji oraz do celów przeciwpożarowych. Dopuszcza się również wykorzystanie wody pochodzącej z sieci miejskiej w procesach technologicznych prowadzonej działalności gospodarczej. Bilans zapotrzebowania wody na cele bytowo-gospodarcze - 750 l/M,d, na cele użyteczności publicznej - 75 l/M,d, przemysł drobny, usługi - 75 l/M,d, utrzymanie zieleni, ulic - 50 l/M,d, woda ppoż. oraz straty na sieci - 50 l/M,d, Razem - 1000 l/M,d. Aktualnie możliwości produkcyjne trzech głównych zakładów wodociągowych (w Iskrzyni, Szczepańcowej i Sieniawie) są wykorzystywane zaledwie w ok. 50%. Sytuację tą można zaliczyć do zaszłości inwestycyjnych, gdyż główne inwestycje przemysłowe i mieszkaniowe w mieście zaprojektowano i zrealizowano w końcu lat 70, a więc w okresie stale rosnącego zapotrzebowania na wodę. Wynikało to zarówno z dynamicznego rozwoju urbanistycznego i gospodarczego Krosna jak i powszechnego stosowania wodochłonnych technologii przemysłowych, a także z nieoszczędnego gospodarowania wodą. Bardzo wyraźne zwiększenie opłat za pobór wody oraz likwidacja części zakładów przemysłowych a także wprowadzenie nowych technologii spowodowało, że obecnie Krosno dysponuje zasobami wody pitnej przewyższającymi znacznie aktualne i prognozowane zapotrzebowanie. W tej sytuacji polityka miasta zmierza w kierunku zwiększenia rentowności istniejących Zakładów Uzdatniania Wody poprzez zaopatrywanie w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze sąsiednich gmin. Zasadę tę uznaje się za prawidłową, gdyż prowadzi do pełniejszego wykorzystania potencjalnych możliwości ujęć wody i systemu wodociągowego. 41 Realizacja założonych celów polityki miasta w tym zakresie wymaga realizacji następujących działań: systematycznej renowacji i modernizacji obiektów i urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody, renowacji i rozbudowy systemu rozprowadzania wody (magistrale, zbiorniki wyrównawcze, pompownie, sieć rozdzielcza), zwiększenie obszaru obsługiwanego przez ZUW w Sieniawie. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych i spływów opadowych Docelowy system odprowadzania ścieków bytowych w mieście będzie opierał się na dopływie wszystkich ścieków do istniejącej oczyszczalni ścieków. Odprowadzenie ścieków odbywać się będzie w systemie kanalizacji grawitacyjnej z elementami kanalizacji ciśnieniowej. Docelowo zakłada się pełne uzbrojenie wszystkich terenów zurbanizowanych w mieście w kanalizację sanitarną. Na terenach podmiejskich o niskim zaludnieniu przejściowo, do czasu realizacji sieci kanalizacyjnej do stosowania indywidualne rozwiązania oparte na szczelnych zbiornikach bezodpływowych. Krosno przyjęło słuszną z punktu widzenia ochrony wód politykę, odbioru ścieków nie tylko z terenu miasta, ale i z sąsiednich gmin zaopatrywanych w wodę z ujęć administrowanych przez MPGK w Krośnie. Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest możliwość ograniczenia dopływu ścieków do obszarów stref ochronnych ujęć wody, które obsługują Krosno i otaczające go gminy. Docelowo zakłada się całkowity rozdział kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Wody opadowe będą w związku z tym odprowadzane poprzez system kanalizacji deszczowej. W przypadku braku możliwości włączenia terenów do sieci kanalizacji deszczowej dopuszcza się odprowadzanie wód opadowych do gruntu pod warunkiem podczyszczenia ich do norm określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska 24 lipca 2009r. w sprawie warunków jakie należy spełniać przy wprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984 z późn, zm.). Ścieki przemysłowe powinny być gromadzone w zbiornikach bezodpływowych i wywożone do oczyszczalni ścieków. Przyjęcie technologii odprowadzania ich do kanalizacji sanitarnej jest możliwe wyłącznie pod warunkiem podczyszczenia ich w separatorach lub innych urządzeniach do stanu umożliwiającego ich odprowadzenie do kanalizacji sanitarnej. Ustala się zakaz realizacji powierzchni ażurowych pozwalających na przedostawanie się wód opadowych do gruntu bez podczyszczenia na parkingach o powierzchni powyżej 0,1 ha. Wody opadowe odprowadzane z parkingów, o których mowa w/w należy podczyścić do norm określonych w rozporządzeniu wymienionym wcześniej. Realizacja założonych celów polityki miasta w tym zakresie wymaga realizacji następujących działań: utylizacja osadów ściekowych, gruntowną przebudowę systemu kanalizacji śródmieścia (z typu ogólnospławnego na rozdzielczy), renowację części kolektorów i ograniczenie dopływu do kanalizacji sanitarnej wód drenażowych, stopniowe wdrażanie projektów systemu kanalizacyjnego dla wszystkich intensywniej zainwestowanych terenów miasta i sąsiednich gmin, wykonania kanalizacji deszczowej, budowy przy wylotach głównych kolektorów burzowych urządzeń (tzw. komór PFZ), do oczyszczania pierwszego, najsilniej zanieczyszczonego spływu wód opadowych. Sieć elektroenergetyczna W Studium zakłada się, że energia elektryczna dostarczana będzie wszystkim odbiorcom na tradycyjne cele przygotowywania posiłków, podgrzewania wody użytkowej, oświetlenia pomieszczeń. Zakres wykorzystania energii elektrycznej na te cele będzie zależał od tempa rozwoju sieci gazowej oraz przyjętych technologii realizacji nowych budynków. Przewiduje się, że wraz z rozwojem sieci gazowej zużycie energii elektrycznej do celów ogólnobytowych będzie maleć. Do ogrzewania pomieszczeń energia elektryczna używana będzie w niewielkim zakresie. Przewiduje się wzrost wykorzystania energii elektrycznej do celów klimatyzacji. Zakłada się również zaopatrzenie w energię elektryczną wszystkich obiektów usługowych i przemysłowych, zarówno do celów technologicznych jak i socjalnych. Główne cele polityki rozwoju sieci elektroenergetycznej w mieście są następujące: zapewnienie dostaw mocy i energii elektrycznej do stref potencjalnego rozwoju zabudowy mieszkaniowej i stref rozwoju aktywności gospodarczej, realizowana poprzez rozbudowę istniejącej sieci średniego i niskiego napięcia, modernizacja, w celu zwiększenia niezawodności dostaw i jakości dostarczanej energii, ponad 20% linii kablowych średniego napięcia na terenie miasta, mających zbyt małe przekroje w stosunku do występujących obciążeń, 42 zapewnienie dostaw, mocy i energii elektrycznej, odpowiadających pojawiającemu się zapotrzebowaniu na pozostałych obszarach miasta, zwiększenie niezawodności dostaw energii elektrycznej i jakości dostarczanej energii, rozbudowę sieci rozdzielczej średniego napięcia, budowę stacji transformatorowo-rozdzielczych średniego na niskie napięcie, rozbudowę sieci rozdzielczej niskiego napięcia, poprawa krajobrazu miejskiego realizowana poprzez kablowanie napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia oraz wykonywanie odcinków linii elektroenergetycznych na obszarach zainwestowania miejskiego w wersji kablowej, a stacji transformatorowo - rozdzielczych w wersji wnętrzowej, racjonalizacja oświetlenia miejsc publicznych, ulic, placów i dróg znajdujących się na terenie miasta i stanowiących mienie komunalne. Elektroenergetyczna sieć tranzytowa wysokiego napięcia jest już wykonana. Przewiduje się jedynie możliwość realizacji linii dwutorowej 110 kV, odcinek od linii „Krosno – Białobrzegi – Frysztak” do stacji Iskrzynia z możliwością realizacji stacji GPZ. W chwili obecnej nie ma możliwości wskazania lokalizacyjnego tej linii. Ustala się, że w przypadku konieczności jej realizacji powinna być ona zrealizowana w pasie technologicznym istniejącej linii 400 kV. Lokalizacja stacji GPZ powinna zostać wykonana w obszarze przeznaczonym na cele działalności gospodarczej. Sieć ciepłownicza Zakłada się, że w mieście Krosno dostawa ciepła będzie odbywać się dwutorowo – z miejskiej sieci ciepłowniczej i ze źródeł indywidualnych. Przy czym przyjmuje się zasadę, że ciepło pochodzące ze źródeł indywidualnych powinno być zmniejszane na rzecz miejskiej sieci ciepłowniczej. W celu realizacji powyższego celu należy przyjąć zasady rozwoju sieci ciepłowniczej: zapewnienie dostaw ciepła, w miarę pojawiających się potrzeb, do obszaru rozwoju zabudowy mieszkaniowej, zapewnienie dostaw ciepła, w miarę artykułowanych potrzeb, do obszarów rozwoju aktywności gospodarczej, rozbudowę miejskiej sieci ciepłowniczej w sposób skoordynowany z rozwojem sieci gazowej w celu uniknięcia pokrywania się źródeł energii, zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń, emitowanych do atmosfery przez ciepłownie i lokalne kotłownie na terenie miasta, likwidacji nieefektywnych lokalnych kotłowni z kotłami węglowymi, stosowania w ciepłowniach z kotłami węglowymi wysokokalorycznego węgla o zmniejszonej zawartości siarki, stosowania wysokowydajnych urządzeń oczyszczających spaliny. Sieć gazowa Pomimo faktu, że stan gazyfikacji obszaru miasta jest bardzo dobry, to jednak w związku ze znacznym powiększeniem terenów inwestycyjnych w jego granicach, zakłada się konieczność dalszej rozbudowy sieci rozdzielczej średnio- i niskoprężnej. W celu zaspokojenia potrzeb w zakresie sieci gazowej należy przyjąć następujące zasady: dostarczanie gazu będzie następować w miarę potrzeb z istniejących podziemnych sieci, dalsza gazyfikacja będzie możliwa (w tym podłączenie nowych odbiorców do sieci), o ile istnieją warunki techniczne do tego, że nowi odbiorcy mogą być przyłączeni do sieci na zasadach określonych w obowiązujących w tym zakresie przepisach odrębnych, wokół gazociągów należy przyjąć odpowiednie strefy ochronne: odległości podstawowe lub strefy kontrolowane (linia środkowa strefy pokrywa się z osią gazociągu), z zakazem lokowania budynków i sadzenia drzew, w tym: dla istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Turaszówka – Gliniczek DN 300 PN40 MOP=0,98 MPa obiekty budowlane należy lokalizować przy uwzględnieniu Normy Branżowej BN-80/8976-31, dla istniejących gazociągów średniego i niskiego ciśnienia wybudowanych w oparciu o pozwolenia na budowę wydanego przed 11 grudniem 2001r. odległości bezpieczne gazociągów wynikają z przepisów odrębnych obowiązujących w czasie ich budowy, dla istniejących gazociągów niskiego i średniego ciśnienia, dla których pozwolenie na budowę wydano po 11 grudnia 2001r. oraz projektowanych obecnie i przyłączy gazowych mają zastosowanie przepisy Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001r. w sprawie warunków technicznych jakim 43 powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz.U. Nr 97 z dnia 11 września 2001r. poz. 1055), w tym w zakresie obowiązujących stref kontrolowanych, w liniach rozgraniczających dróg publicznych i niepublicznych stanowiących dostęp z terenów z zabudową, należy rezerwować trasy dla sieci gazociągów, gazociągi, które w wyniku modernizacji dróg znalazłyby się pod jezdnią należy przenieść w pas poza jezdnią na koszt Inwestora przedsięwzięcia, podczas prowadzenia prac budowlano – montażowych istniejące gazociągi należy zabezpieczyć przed uszkodzeniem przez ciężki sprzęt budowlany, samochody itp. W celu zapewnienia pełnego dostawy gazu do miasta oraz w celach tranzytowych konieczna jest realizacja wysokoprężnego gazociągu DN 700mm do Strachociny. Gospodarka odpadami Z punktu widzenia zapewnienia mieszkańcom odpowiednich standardów polityka miasta jest prowadzona prawidłowo, gdyż uzyskano bardzo wysoki (ok. 98%) stopień usuwania odpadów. Odpady komunalne z terenu Miasta Krosna są umieszczane na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne administrowanym przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Krosno Sp. z o.o. Polityka miasta ukierunkowana jest na zwiększenie przeróbki odpadów dowożonych na składowisko. Realizacja tego celu wymaga zwiększenia rezerwy terenu dla składowiska odpadów i Zakładu Utylizacji Odpadów. W celu zabezpieczenia wód podziemnych i powierzchniowych przed skażeniami ustala się nakaz stosowania zabezpieczeń izolujących infiltracje do gruntu wód odciekowych ze składowiska odpadów i Zakładu Utylizacji Odpadów oraz stosowanie urządzeń umożliwiających podczyszczenie tych wód do stanu uniemożliwiającego skażenie gruntu i wód podziemnych. II POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI STUDIUM Realizowany dokument na podstawie, którego sporządza się niniejszą prognozę jest tak naprawdę zmianą obowiązującego Studium. Zakres zmian uwarunkowań przestrzennych jakie nastąpiły po uchwaleniu obowiązującego dotychczas Studium jest tak duży, że wystąpiła konieczność realizacji zmiany Studium w formie nowego dokumentu. Zmiany w sytuacji ekonomicznej, demograficznej i przestrzennej miasta jakie nastąpiły od czasu uchwalenia obowiązującego Studium w sposób istotny warunkują konieczność zmiany założeń polityki przestrzennej miasta. Cele strategiczne tej polityki powinny ulec zmianie również ze względu na sytuację zewnętrzną miasta i jego położenie w regionie. Projekt Studium na podstawie, którego sporządza się niniejszą prognozę ma za zadanie stworzyć nowe założenia polityki przestrzennej miasta umożliwiające jego dalszy rozwój w zmieniającej się dynamicznie sytuacji wewnątrz miasta i poza jego granicami. Brak nowego Studium może znacząco zahamować rozwój miasta, ze względu na fakt, że cele polityki przestrzennej miasta zawarte w tym dokumencie dotyczą wszystkich aspektów jego funkcjonowania. III. ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO WYNIKAJĄCE Z PROJEKTU USTALEŃ STUDIUM 1. Emisja gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego Zanieczyszczenie powietrza jest jednym z głównych czynników zagrożenia klimatu i degradacji środowiska przyrodniczego. Zanieczyszczenia wprowadzone do atmosfery podlegają wpływom warunków meteorologicznych, tak w odniesieniu do rozprzestrzeniania się, jak i transformacji. Tak więc emisja zanieczyszczeń zależy od warunków meteorologicznych, topografii, zagospodarowania obszaru i lokalizacji źródeł emisji. Skład powietrza atmosferycznego ma istotny wpływ na biosferę, a emitowane do środowiska zanieczyszczenia gazowe i pyłowe stanowią istotne zagrożenie. Ich szybkie i niekontrolowane rozprzestrzenianie się ma negatywny wpływ na różne elementy środowiska takie, jak: woda, gleba i świat roślinny. Czynnikami decydującymi o czystości powietrza w mieście są: przestrzenny i czasowy rozkład zanieczyszczeń, powstających w efekcie bytowania i działalności człowieka oraz warunki wymiany powietrza (kierunki i siła wiatrów oraz charakter zagospodarowania terenu). Pod względem rozkładu przestrzennego do głównych źródeł emisji zalicza się: - źródła punktowe (energetyczne i technologiczne), - źródła powierzchniowe (komunalno-bytowe, przemysłowe), - źródła liniowe (transportowe). 44 Stężenia zanieczyszczeń charakteryzuje zmienność sezonowa, związana z warunkami klimatycznymi. Natomiast na podwyższenie stężeń większości zanieczyszczeń wpływają niska temperatura, znikome opady atmosferyczne oraz słaby wiatr. Głównym źródłem emisji dwutlenku siarki, pyłu oraz tlenku węgla jest spalanie paliw w celach grzewczych, dlatego też stężenia tych zanieczyszczeń cechuje duża zmienność sezonowa, zależna od temperatury powietrza i konieczności ogrzewania pomieszczeń. Emisja dwutlenku siarki powstaje głównie ze spalania paliw. Dominujący udział w zanieczyszczaniu ma spalanie węgla, koksu oraz olejów opałowych. Zużycie tych paliw jest maksymalne w czasie jesiennym i zimowym, stąd też zdecydowanie większe jest zasiarczenie atmosfery w tym okresie. Pomiary SO2 wykazują wyższe zanieczyszczenie powietrza w czasie zimy. Zmienność sezonową wykazuje również pył zawieszony i dwutlenek azotu. Wartości stężeń w miesiącach zimnych są wyższe niż w miesiącach ciepłych. Jednak różnice w wielkościach stężeń pomiędzy sezonami są niższe niż w przypadku dwutlenku siarki. Dla tych zanieczyszczeń istotny jest również wpływ innych źródeł zanieczyszczeń, niż procesy spalania w celach grzewczych. W stężeniach pyłu dużą rolę odgrywa emisja tzw. “niezorganizowana” np.: pylenie z pokrytych kurzem ulic. W stężeniach dwutlenku azotu, poza emisją z procesów spalania, występuje również emisja tlenków azotu ze środków transportu. Pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł przemysłowych województwo podkarpackie znajduje się corocznie na jednym z ostatnich miejsc w kraju. Według danych GUS w 2010 r. (podobnie jak w roku 2009) województwo zajmowało 14 miejsce (przed województwem podlaskim i warmińsko-mazurskim) ze względu na całkowitą emisję zanieczyszczeń gazowych oraz 13 miejsce w kraju (przed województwem podlaskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim) ze względu na emisję zanieczyszczeń pyłowych. Szacunkowo 1,7% emitowanych do powietrza zanieczyszczeń w Polsce pochodzi z terenu województwa podkarpackiego. Do największych punktowych źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza na obszarze województwa podkarpackiego (zgodnie z prowadzoną przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie bazą informacji o korzystaniu ze środowiska Ekoinfonet) należą: 1. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Elektrociepłownia Rzeszów. 2. "Fenice Poland" Sp. z o.o. Jednostka Operatywna Rzeszów. 3. Cukrownia ROPCZYCE S.A. 4. EVONIK CARBON BLACK POLSKA Sp. z o. o. 5. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Jaśle Sp. z o. o. 6. Fibris S.A. w Przemyślu. 7. O-I Produkcja Polska S.A. 8. Elektrociepłownia Mielec. 9. Federal Mogul Gorzyce Sp. z o.o. 10. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Tarnobrzegu. 11. Elektrownia Stalowa Wola S.A. 12. Kronospan Mielec Sp. z o.o. Analizując powyższą listę trzeba stwierdzić, że na terenie Krosna nie występują zakłady wykazujące wysoką emisję zanieczyszczeń do atmosfery. W 2010 r. najwięcej zanieczyszczeń gazowych wprowadzonych zostało do powietrza na terenie powiatu stalowowolskiego, mieleckiego, miasta Rzeszów oraz powiatu jasielskiego. Najwięcej zanieczyszczeń pyłowych wyemitowano w powiecie mieleckim, mieście Rzeszowie, powiecie stalowowolskim, sanockim, ropczyckosędziszowskim i jasielskim. Państwowy monitoring środowiska w ramach podsystemu monitoringu powietrza obejmuje działania mające na celu określenie jakości powietrza atmosferycznego. Ocena jakości powietrza realizowana jest w oparciu o wojewódzkie systemy monitoringu jakości powietrza, nadzorowane przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. W województwie podkarpackim w 2010 r. w skład systemu monitoringu powietrza wchodziło 15 stacji pomiarowych nadzorowanych przez WIOŚ w Rzeszowie. Jakość powietrza badana była w zakresie zanieczyszczeń, względem których Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska zobowiązany jest do dokonywania corocznej oceny jakości powietrza w regionie: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu, tlenku węgla, ozonu, benzenu, pyłu zawieszonego PM10 i PM2.5, arsenu, kadmu, niklu, ołowiu i benzo(a)pirenu. Dodatkowo, w wyznaczonych punktach pomiarowych, prowadzono badania: formaldehydu, węglowodorów i WWA w pyle PM10. Monitoring imisji dwutlenku siarki i dwutlenku azotu prowadzony był na czterech stacjach automatycznych, zlokalizowanych na obszarach miejskich o dużym stopniu zurbanizowania (Rzeszów, Jasło, Przemyśl, Nisko). Uzupełniająco w pięciu punktach pomiarowych prowadzono pomiary z wykorzystaniem metody pasywnej (Jarosław, Tarnobrzeg, Mielec, Dębica, Krosno). Jedno stanowisko pomiarowe, wyznaczone do badań w zakresie ochrony roślin, zlokalizowane zostało na obszarze Magurskiego Parku Narodowego. 45 Stan zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki utrzymywał się w województwie na niskim poziomie. Na terenie miasta Krosna nie stwierdzono szczególnie wysokich stężeń jednogodzinnych SO2. Również stężenia średnioroczne dwutlenku azotu mieściły się w dopuszczalnej normy średniorocznej. Pomiary stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego benzenem prowadzone były w 2010 r. w województwie podkarpackim w 9 punktach pomiarowych przy wykorzystaniu metody pasywnej. Stężenia benzenu różniły się znacznie w sezonie letnim i zimowym. Wartości stężeń zmierzone w czasie serii pomiarowych w miesiącach letnich były średnio 3 razy niższe niż w miesiącach zimowych. Najwyższe stężenia dwutygodniowe benzenu o wartościach od 5,4 μg/ m3 do 10,2 μg/ m3 zanotowane zostały na stacjach pomiarowych w sezonie grzewczym. Badania zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym o średnicy ziaren poniżej 10μm prowadzone były w województwie podkarpackim na 9 stanowiskach pomiarowych, zlokalizowanych w wybranych miastach o dużej liczbie mieszkańców oraz znacznym stopniu zurbanizowania. Pomiary prowadzone były z wykorzystaniem manualnej metodyki grawimetrycznej. Analiza wyników pomiarów wykazała wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 w regionie. Przekroczenie dopuszczalnego stężenia średniorocznego stwierdzone zostało również w Krośnie i stanowiło 95-100% normy. W 2010 r. po raz pierwszy obowiązkiem monitoringu objęty został pył zawieszony o średnicy ziaren do 2.5 μm. Przepisy prawa Unii Europejskiej dotyczące pyłu PM2.5, zawarte w dyrektywie 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (2008), w tym wartości kryterialne określone dla stężeń PM2.5, nie zostały jeszcze przetransponowane do prawa krajowego. Przy dokonywaniu oceny zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2.5 posiłkowano się kryteriami zawartymi w dyrektywie. Do 1 stycznia 2010 r. zgodnie z dyrektywą 2008/50/WE obowiązywał poziom docelowy dla pyłu PM2.5, wynoszący 25 μg/ m3 dla stężeń średnich rocznych. Od 1 stycznia 2010 r. obowiązuje poziom dopuszczalny dla PM2.5 (równy wartości poziomu docelowego), z terminem jego osiągnięcia do 1 stycznia 2015 r. Dla pyłu PM2.5 określono także margines tolerancji, którego wartość stanowi 20% poziomu dopuszczalnego (w dniu 11 czerwca 2008 r.) i który ulega stopniowemu zmniejszaniu od dnia 1 stycznia następnego roku aż do osiągnięcia 0% w dniu 1 stycznia 2015 r. Analiza stopnia zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2.5 dokonana została na podstawie pomiarów na czterech stanowiskach manualnych oraz na dwóch stacjach z pomiarami automatycznymi. Wyniki badań wykazały znaczne zanieczyszczenie powietrza pyłem PM2.5 w województwie podkarpackim. W Krośnie przekroczony został poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji. Maksymalne dobowe stężenia pyłu PM2.5 na stanowiskach pomiarowych zlokalizowanych w Krośnie wynosiły 171,6 μg/ m3. Analiza warunków meteorologicznych, których pomiary prowadzone są na wybranych stacjach monitoringu powietrza wykazała, że wysokie stężenia zanieczyszczeń pyłowych występują najczęściej w okresie zimowym. Warunki termiczne w roku mają wpływ na długość i natężenie sezonu grzewczego, a tym samym na wielkość emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw na cele grzewcze. Dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń największe znaczenie ma prędkość i kierunek wiatru. Prędkość wiatru decyduje o tempie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, zaś kierunek wiatru odpowiada za trasę ich transportu Dla metali w pyle PM10 (arsen, kadm, nikiel, ołów) wartości odniesienia zostały dotrzymane na obszarze całego województwa podkarpackiego. Stężenia średnioroczne arsenu kształtowały się w przedziale 1,4-1,9 ng/ m3 (23,3-31,7% wartości docelowej). Stężenie średnioroczne w Krośnie nie wykraczało poza średnie stężenia zanotowane w całym województwie. Stężenia średnioroczne kadmu zawierały się w przedziale 0,8-1,6 ng/ m3 (16-32% poziomu docelowego). Jedno z najwyższych średniorocznych stężeń kadmu zanotowane również w Krośnie. Stężenia niklu na całym obszarze województwa podkarpackiego utrzymywały się w 2010 r. na niskim poziomie. Średnioroczne stężenia niklu w punktach pomiarowych zawierały się w przedziale 1,0-1,6 ng/ m3 (5-8% poziomu docelowego). Najwyższe średnioroczne stężenie niklu odnotowano w Krośnie. Stężenia ołowiu na całym obszarze województwa podkarpackiego utrzymywały się w 2010 r. na niskim poziomie. Średnioroczne stężenia ołowiu w regionie nie przekroczyły 14% poziomu dopuszczalnego. Stężenie średnioroczne Pb na terenie Krosna nie wykracza poza wartość średnią określoną dla całego województwa. Wyniki oceny jakości powietrza w Krośnie opracowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie za rok 2010 wykazały, że: 1. Zanieczyszczenia gazowe tj. dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzen i ozon (w kryterium ochrony zdrowia) oraz dwutlenek siarki, dwutlenek azotu i ozon (w kryterium ochrony roślin) osiągały na terenie województwa niskie wartości stężeń. Nie stwierdzono przekroczeń obowiązujących dla tych substancji wartości kryterialnych w powietrzu, zarówno ze względu na ochronę zdrowia, jak i ochronę roślin. Pozwoliło to na zakwalifikowanie stref z terenu województwa podkarpackiego pod względem zanieczyszczenia powietrza 46 tymi substancjami, dla obu kryteriów, do klasy A. W przypadku ozonu nie został dotrzymany poziom celu długookresowego. 2. Od kilku lat w regionie utrzymuje się duże zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10 mierzonym w kryterium ochrony zdrowia. 3. Na stopień zanieczyszczenia powietrza w województwie w kolejnych latach istotny wpływ wywierał będzie pył PM2.5. W ocenie za rok 2010 strefa miasto Rzeszów zaliczona została do klasy B, a strefa podkarpacka do klasy C. Dla strefy podkarpackiej niezbędne będzie opracowanie i wdrożenie naprawczego Programu Ochrony Powietrza w zakresie pyłu PM2.5 uwzględniającego zidentyfikowane rejony przekroczeń. 4. Dla metali w pyle PM10 (arsen, kadm, nikiel, ołów) wartości odniesienia zostały dotrzymane na obszarze całego województwa. 5. Średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 przekroczyły wartość docelową we wszystkich punktach pomiarowych. W przypadku miasta Krosna największym zagrożeniem dla stanu sanitarnego powietrza jest emisja zanieczyszczeń pochodzących z indywidualnych źródeł ciepła oraz zanieczyszczenia komunikacyjne. Nie przewiduje się zwiększonych emisji zanieczyszczeń ze źródeł związanych z prowadzoną działalnością przemysłową. Założenia polityki przestrzennej miasta dla terenów przemysłowych jednoznacznie wskazują, że strategicznym działaniem ma być rozwój działalności przemysłowej opartej na wysokich technologiach. Założenia te dotyczą zarówno nowych terenów inwestycyjnych jak również już istniejących. Przewiduje się, że utrzymanie produkcji również w istniejących zakładach przemysłowych wymagać będzie inwestycji obniżających do minimum emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Realizacja ustaleń Studium doprowadzi do znaczącego powiększenia terenów zabudowanych w mieście, a szczególnie terenów związanych z mieszkalnictwem. W terenach przeznaczonych na cele mieszkaniowe podstawową formą zagospodarowania będzie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Przewiduje się w związku z tym zwiększenie emisji gazów (SO2, CO2, CO) i pyłów z indywidualnych źródeł grzewczych (w półroczu zimowym). Jest tu mowa o niskich emitorach, z których zanieczyszczenia utrzymują się w kilkunastometrowej warstwie przypowierzchniowej atmosfery, co przy niesprzyjających warunkach meteorologicznych (inwersja termiczna) stanowi dużą uciążliwość dla mieszkańców. Natężenie tego zjawiska będzie zależało oczywiście od rodzaju stosowanego paliwa oraz przyjętych technologii wytwarzania i dostarczania ciepła. W projekcie Studium ustala się zaopatrzenie istniejącej i projektowanej zabudowy w ciepło ze źródeł indywidualnych oraz w oparciu o miejską sieć ciepłowniczą. Przyjmuje się jednocześnie zasadę, że dostawa ciepła ze źródeł indywidualnych ma być zmniejszana na rzecz rozbudowy miejskiej sieci ciepłowniczej. Rozbudowa miejskiej sieci ciepłowniczej jest jednym z najskuteczniejszych działań ograniczających emisję zanieczyszczeń do atmosfery pochodzących ze źródeł związanych z wytworzeniem ciepła. Biorąc pod uwagę wysokie koszty jakie miasto musiałoby pokryć na realizację sieci ciepłowniczej zapewniającej dostawę ciepła do wszystkich obiektów mieszkaniowych w mieście wydaje się, że w terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ciągle podstawą w dostawie ciepła będą indywidualne źródła ciepła. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z tych źródeł to przede wszystkim nakaz stosowania paliw ekologicznych (najlepiej gazu ziemnego) oraz stosowanie technologii o wysokiej wydajności. Ustalenie zasad dotyczących dostawy ciepła powinno zostać wykonane na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W ustaleniach Studium ustala się zakres działań mających ograniczyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery, pozwalających jednocześnie na zachowanie odpowiedniego dla mieszkańców stanu sanitarnego powietrza. Działania te obejmują: Redukcję zanieczyszczeń przemysłowych, która polegać będzie na: dalszej modernizacji istniejących zakładów w kierunku redukcji ilości emitowanych zanieczyszczeń, wykluczeniu z procesów przemysłowych technologii powodujących emisje zanieczyszczeń do atmosfery lub stwarzających możliwość wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Redukcję zanieczyszczeń powietrza powstających w wyniku ogrzewania budynków, która polegać będzie na: modernizacji systemu ogrzewania w kierunku zmniejszenia zużycia ciepła oraz większego udziału paliw ekologicznie czystszych w produkcji ciepła, m.in. gazu ziemnego i węgla o obniżonej zawartości siarki, modernizacji kotłowni lokalnych, zwiększeniu udziału odnawialnych źródeł energii w zaopatrzenie miasta w ciepło, wyposażeniu indywidualnych odbiorców ciepła w liczniki, redukcji zużycia ciepła w budynkach poprzez izolację istniejących budynków i sformułowanie w planach miejscowych odpowiednich wymagań w stosunku do nowych budynków, 47 utrzymaniu i rozbudowie systemu zaopatrzenia w gaz umożliwiające wykorzystanie gazu do indywidualnego ogrzewania budynków mieszkaniowych. Redukcję zanieczyszczeń transportowych, która polegać będzie na: rozbudowie i modernizacji układu drogowego w kierunku eliminacji ruchu tranzytowego z obszaru centrum miasta, tworzeniu pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż dróg o największym natężeniu ruchu, tworzeniu warunków dla rozwoju innych sposobów poruszania się niż samochód osobowy poprzez: budowę ścieżek rowerowych i tras pieszych, tworzenie pomieszczeń dla przechowywania rowerów w budynkach mieszkalnych, zakładach pracy i obiektach usług publicznych, elektryfikację linii kolejowej, rozwój komunikacji autobusowej w mieście nadążający za rozwojem struktury przestrzennej miasta, redukcji ilości przejazdów samochodowych wewnątrz miasta poprzez uporządkowanie przestrzenne działalności gospodarczej na terenie miasta oraz wprowadzenie organizacji ruchu. 2. Hałas Hałas stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastające w ostatnich latach w związku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i postępującą urbanizacją. Odczuwany jest przez ich mieszkańców jako jeden z najbardziej uciążliwych czynników, wpływających ujemnie na środowisko i samopoczucie. Podstawowym aktem prawnym określającym dopuszczalne poziomy hałasu jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U, poz. 1109). W rozporządzeniu tym wskazano dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku w porze dziennej i nocnej dla hałasu komunikacyjnego i innych źródeł hałasu ustalając jego poziom dla rodzajów terenów. Wyróżniono tam dopuszczalne poziomy hałasu odpowiednio dla hałasu komunikacyjnego w porze dziennej i nocnej oraz innych źródeł hałasu w porze dziennej i nocnej dla typów terenów odpowiednio: strefy ochronnej „A” uzdrowiska, terenów szpitali poza miastem, 50 dB, 45 dB, 45 dB, 40 dB, terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, terenów domów opieki społecznej, tereny szpitali w miastach, 61 dB, 56 dB, 50 dB, 40 dB, tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, terenów zabudowy zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowe, terenów zabudowy mieszkaniowo – usługowej, 65 dB, 56 dB, 55 dB, 45 dB, terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. 68 dB, 60 dB, 55 dB, 45 dB. W mieście wyróżnia się trzy główne rodzaje hałasu, według źródła powstawania: hałas komunikacyjny pochodzący od środków transportu drogowego i kolejowego, hałas przemysłowy, powodowany przez urządzenia i maszyny w obiektach przemysłowych i usługowych, hałas komunalny występujący w budynkach mieszkalnych, szczególnie wielorodzinnych i w obiektach użyteczności publicznej. Hałas komunikacyjny - Do najbardziej uciążliwych źródeł hałasu w mieście należy komunikacja drogowa. Środki transportu są ruchomymi źródłami hałasu, decydującymi o parametrach klimatu akustycznego, przede wszystkim na terenach zurbanizowanych. Hałas przemysłowy - Hałas przemysłowy stanowi na terenie miasta zagrożenie o charakterze lokalnym, występujące głównie na terenach sąsiadujących z zabudową mieszkaniową i jest uciążliwy głównie dla budynków z pomieszczeniami na stały pobyt ludzi, zlokalizowanych w pobliżu takich obiektów. Jego emisja odbywa się przez urządzenia w zakładach przemysłowych, usługowych, rzemieślniczych, bazach transportowych oraz w dużych kompleksach handlowych (supermarkety, galerie itp.), często pracujących w nocy, zlokalizowanych w pobliżu lub na terenie zabudowy mieszkaniowej. Hałas osiedlowy i mieszkaniowy - Szacuje się, że w skali kraju aż 25% mieszkańców jest narażona na ponadnormatywny hałas w mieszkaniach, występujący w wyniku stosowania „oszczędnych” materiałów i konstrukcji budowlanych. Hałas wewnątrzosiedlowy spowodowany jest przez pracę silników samochodowych, 48 wywożenie śmieci, dostawy do sklepów i głośną muzykę. Do nich dołącza się niejednokrotnie bardzo uciążliwy hałas wewnątrz budynku, spowodowany wadliwym funkcjonowaniem instalacji wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, dźwigów, hydroforów, zsypów, itp. Bardzo często powodem hałasu wewnątrz budynków mieszkalnych jest lokalizacja w pomieszczeniach piwnicznych lokali usługowych typu introligatornie, puby czy dyskoteki. Hałas linii elektromagnetycznych spowodowany jest zjawiskiem ulotu (wyładowania wokół przewodu) i zależny jest od: parametrów technicznych linii (napięcie fazowe, geometria układu przesyłowego, obciążenie ), czynników środowiskowych (warunki atmosferyczne, terenowe, zapylenie), stanu technicznego linii. W mieście Krośnie nie zanotowano szczególnych przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Układ najważniejszych ciągów komunikacyjnych miasta stanowią drogi o znaczeniu ponadlokalnym m.in.: ulice położone w korytarzu drogi krajowej Nr 28 (ulice Bema, Jana Pawła II, Podkarpacka i Bieszczadzka) oraz ulice położone w korytarzu dróg wojewódzkich Nr 990 i 991 (ulice Rzeszowska, Lwowska, Niepodległości i Korczyńska). W układzie komunikacyjnym miasta znaczne obłożenie ruchem komunikacyjnym wykazują również ulice Krakowska, Piłsudskiego, Żółkiewskiego, Podwale, Tkacka, Okrzei i Legionów. Są to ulice wykazujące największe prawdopodobieństwo przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu w środowisku. Pomiary hałasu drogowego w Krośnie przeprowadzono w 9 punktach pomiarowo-kontrolnych (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie). Równoważny poziom hałasu w porze dnia (LAeqD) określono w 8 punktach, zaś w porze nocy (LAeqN) w 1. Długookresowy średni poziomu dźwięku (LDWN, LN) wyznaczono w 1 punkcie pomiarowo-kontrolnym. Łączna długość reprezentatywnych odcinków wyniosła 3 km, co stanowi 2% wszystkich dróg w mieście. Z przeprowadzonych badań wynika, że w każdym z wytypowanych punktów pomiarowo – kontrolnych przekroczone zostały dopuszczalne standardy akustyczne w stosunku do funkcji spełnianej przez teren. Otrzymane wyniki pomiarów wskazują na wyraźną korelację między poziomem hałasu, a natężeniem ruchu. Największe przekroczenia dopuszczalnych poziomów odnotowano w rejonach o największym natężeniu ruchu pojazdów ogółem. W odniesieniu do pomocniczej subiektywnej skali ocen odczucia uciążliwości hałasu Państwowego Zakładu Higieny, uzyskane wyniki badań wskazują na dużą (63 < LAeq < 70 dB) oraz bardzo dużą (LAeq > 70 dB) uciążliwość hałasu komunikacyjnego panującą w najbliższym otoczeniu analizowanych ulic Krosna. Równoważny poziom hałasu dla poszczególnych ulic w mieście kształtował się następującą dla dopuszczalnego poziomu LAeqD 60 dB: Kolejowa przekroczenie 5,5 dB, Piłsudskiego przekroczenie 10,7dB, Żółkiewskiego przekroczenie 6,8 dB, Staszica przekroczenie 2,5 dB, Niepodległości przekroczenie 5,4 dB, Lwowska przekroczenie 10,6 dB, Grodzka przekroczenie 3,3 dB, Podkarpacka przekroczenie 3,0 dB. Zanotowano również przekroczenie dopuszczalnego poziomu LAeqN 50 dB o 5,4 dB na ulicy Podkarpackiej. Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku LDWN 60 dB został przekroczony o 7,4 dB na ulicy Krakowskiej. Dalszy rozwój miasta Krosna będzie powodował istotny wzrost zagrożenia wszystkimi rodzajami hałasu komunikacyjnego, przemysłowego oraz osiedlowego. Zagrożenie hałasem osiedlowym i przemysłowym będzie miało lokalny charakter i będzie uzależnione od przyjętych form zagospodarowania. Stosowanie technologii ograniczających emisję hałasu na terenach przemysłowych oraz przyjęcie ekstensywnych form zagospodarowania terenów mieszkaniowych powinno wykluczyć możliwość nadmiernych emisji hałasu z tych źródeł. Wyjątkiem dla terenów mieszkaniowych będzie jednak ścisłe centrum miasta Krosna gdzie przewiduje się jednak możliwość wystąpienia ciągłej nadmiernej emisji hałasu do środowiska na poziomach zawierających się w górnej części skali poziomu hałasu określonej dla zabudowy wielorodzinnej i mieszkaniowo – usługowej w wcześniej przywołanym rozporządzeniu. Istotnym zagrożeniem dla klimatu akustycznego miasta będącym skutkiem jego rozwoju będzie hałas komunikacyjny. Szczególne zagrożenie hałasem pochodzić będzie z dróg o znaczeniu ponadlokalnym łączących miasto z terenami sąsiednimi oraz dróg łączących poszczególne dzielnice miasta. Są to drogi określone w Studium klasami technicznymi G i Z. Pomimo tego, że obecnie nie da się 49 przewidzieć obciążenia komunikacyjnego poszczególnych odcinków tych dróg, to można jednak założyć, że zagrożenie emisjami hałasu pochodzącymi z tych dróg będzie bardzo wysokie, może nawet przekraczać dopuszczalne poziomy hałasu określone w wcześniej wskazanym rozporządzeniu. Przewiduje się, że hałas pochodzący od linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia nie ulegnie zwiększeniu. W projekcie Studium nie wskazuje się konieczności realizacji nowych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia. Studium wskazuje, że poprawa klimatu akustycznego następować będzie poprzez ww. działania a także przez stosowanie zabezpieczeń technicznych (ekrany), a w razie potrzeby zabezpieczeń akustycznych wewnątrz budynków na terenach gdzie zanotowano przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. 3. Odpady Ilość wytwarzanych opadów komunalnych, wskaźnik ich nagromadzenia, struktura oraz skład są uzależnione od poziomu rozwoju gospodarczego, zamożności społeczeństwa, ich sposobu życia, gospodarowania zasobami i konsumpcji dóbr materialnych, jak również od subiektywnych cech charakteru mieszkańców. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych w mieście są: gospodarstwa domowe, w których powstają między innymi takie odpady jak: wielkogabarytowe oraz odpady niebezpieczne, obiekty infrastruktury, obszary ogrodów, parków, cmentarzy, targowisk, ulice i place. Ustalenia Studium wskazują, że polityka miasta w zakresie usuwania i unieszkodliwiania odpadów jest bardzo skuteczna – 98% odpadów jest usuwanych z terenu miasta. Istniejąca infrastruktura z zakresu usuwania i unieszkodliwiania odpadów jest dobrze rozwinięta. Pomimo tego miasto dba o rozwój tej infrastruktury i wprowadzanie najnowszych technologii w utylizacji odpadów. Wzrost ilości wytwarzanych odpadów, w tym odpadów stałych zaliczonych do odpadów typu komunalnego tj. opakowania drewniane, papierowe, z tworzyw sztucznych, metalowych i szklanych oraz typu organicznego, tj. warzywa, owoce, tłuszcze, skóry będących efektem rozwoju miasta będzie znaczący. W celu zabezpieczenia możliwości ich usuwania w Studium wskazuje się rezerwę terenową na powiększenie istniejącej infrastruktury usuwania i unieszkodliwiania odpadów. Jej rozbudowa pozwoli utrzymać obecną skuteczność usuwania odpadów i wyklucza zagrożenia środowiska związane z nieskutecznym oczyszczaniem miasta. 4. Ścieki Ścieki komunalne z miasta Krosna w przeważającej większości są oczyszczane w miejskiej oczyszczalni ścieków. Polityka przestrzenna miasta w zakresie gospodarki wodno – ściekowej zakłada pełne uzbrojenie miasta w sieć wodnokanalizacyjną. Dodatkowo zakłada się rozdział kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Przyjęty model gospodarki wodno - ściekowej wyklucza w zasadzie możliwość wystąpienia zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem gleby oraz wód podziemnych i powierzchniowych ściekami. Pewne zagrożenie stwarza natomiast dopuszczenie stosowania do czasu realizacji kanalizacji zbiorczej rozwiązań przejściowych, tj. zbiorników na nieczystości (szamb). Stosowanie tych rozwiązań nawet w przypadku gdy mają one wszystkie wymagane atesty powoduje pewne zagrożenia zanieczyszczeń środowiska ściekami ogólno - bytowymi. 5. Emisja pól elektromagnetycznych Promieniowanie elektromagnetyczne jest bardzo rozległe i obejmuje różne długości fal, począwszy od fal radiowych, przez fale promieni podczerwonych, zakres widzialny i fale promieni nadfioletowych, aż do bardzo krótkich fal promieni rentgenowskich i promieni gamma. Z całego spektrum promieniowania elektromagnetycznego w sposób istotny oddziałują na organizmy tylko te fale, które są pochłaniane przez atomy, cząsteczki i struktury komórkowe. Z uwagi na sposób oddziaływania promieniowania na materię widmo promieniowania elektromagnetycznego można podzielić na promieniowanie jonizujące i niejonizujące: promieniowanie jonizujące, występuje w wyniku użytkowania zarówno wzbogaconych, jak i naturalnych substancji promieniotwórczych w energetyce jądrowej, ochronie zdrowia, przemyśle, badaniach naukowych, 50 promieniowanie niejonizujące, występuje wokół linii energetycznych wysokiego napięcia, radiostacji, pracujących silników elektrycznych oraz instalacji przemysłowych, urządzeń łączności, domowego sprzętu elektrycznego, elektronicznego itp. Nadmierne dawki promieniowania działają szkodliwie na wszystkie organizmy żywe, dlatego też ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jest jednym z ważnych zadań ochrony środowiska. W projekcie Studium zakłada realizację obsługi nowych terenów inwestycyjnych poprzez rozbudowę istniejącej sieci elektroenergetycznej SN i NN. Zakłada się zachowanie istniejących linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia będących głównym emitorem promieniowanie niejonizującego w granicach opracowania. Nie przewiduje się konieczności realizacji dodatkowych stacji bazowych telefonii komórkowej. Dla obiektów będących źródłem emisji promieniowania niejonizującego wprowadza się nakaz zachowania stref ochronnych, w których znacząco ogranicza się możliwości inwestycyjne. Biorąc pod uwagę powyższe w obszarze Studium zagrożenia oddziaływaniem promieniowania niejonizującego są ograniczone i kontrolowane. 6. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Poważną awarią określa się zdarzenie powstałe w czasie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w szczególności emisja, pożar lub eksplozja powstała w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Potencjalne źródła zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska w mieście to: transport materiałów i substancji niebezpiecznych (toksycznych, łatwopalnych, wybuchowych), głównie na drogach oraz szlaku kolejowym, powodujący m. in. potencjalne zagrożenie zanieczyszczenia gleb, magazynowanie materiałów i substancji niebezpiecznych, występowanie palnej zabudowy. W związku z projektowanym przeznaczeniem poszczególnych obszarów w mieście nie prognozuje się nadzwyczajnych zagrożeń dla środowiska. Poza niebezpieczeństwem wystąpienia zagrożeń związanych z transportem produktów ropopochodnych i paliw, pewne zagrożenie mogą stwarzać potencjalnej katastrofy komunikacyjne z udziałem substancji niebezpiecznych, które wskutek nieprzewidzianych zdarzeń mogą dostać się w sposób niekontrolowany do środowiska. Substancje niebezpieczne są w tej chwili transportowe przez teren miasta. Substancje takie pochodzą głównie z przewożonych ładunków, w mniejszym stopniu z układów technologicznych samych pojazdów (paliwa, oleje itp.). Zjawiska takie mają charakter losowy i trudno prognozować częstotliwość ich wystąpienia. IV. WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1. Powierzchnia ziemi Rozwój zagospodarowania terenów związany z nasileniem procesów inwestycyjnych zawsze powoduje istotne zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi. Zakres zmian naturalnej rzeźby terenu zależy od typu zabudowy i rodzaju zagospodarowania jej towarzyszącemu. Rodzaje zagospodarowania charakteryzujące się znaczną intensywnością zabudowy oraz występowaniem obiektów budowlanych o znacznych kubaturach powodują istotne bardzo silne zmiany naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi (wymagają do realizacji znacznych powierzchni wyrównanych i utwardzonych). Najintensywniejsze formy zagospodarowania to zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, usługowa i przemysłowa. Oprócz posadowienia na terenach o tych funkcjach obiektów budowlanych o znacznych kubaturach istotnie przekształcenia rzeźby terenu powodowane są również urządzeniem terenów im towarzyszących, a przede wszystkim parkingów i dróg dojazdowych do tych obiektów. Realizacja tych urządzeń wymaga niestety całkowitego przekształcenia naturalnej rzeźby terenu. Mniejsze zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi są związane z rozwojem terenów mieszkalnictwa jednorodzinnego. Zmiany rzeźby terenu w przypadku realizacji tych inwestycji mają charakter punktowy, ograniczony do miejsc lokalizacji budynków jednorodzinnych. Zagospodarowanie terenów towarzyszących tej zabudowie również nie wymaga urządzenia znacznych powierzchni w celu zapewnienia dojazdu czy możliwości parkowania. Zawsze istotne zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi spowodowane są realizacją nowych dróg, a szczególnie dróg podstawowego układu komunikacyjnego w danej jednostce terytorialnej. Realizacja takich inwestycji wymaga wyrównania terenu na znacznych powierzchniach. Rozwój miasta Krosna będzie 51 powodował niestety istotne zmiany w ukształtowaniu powierzchni ziemi. Naturalne formy geomorfologiczne w miarę rozwoju zagospodarowania będą przekształcane w kierunku form antropogenicznych. Zakres zmian będzie jednak zróżnicowany i będzie zależał od przyjętych Kierunków polityki przestrzennej określonych dla poszczególnych obszarów funkcjonalno – rozwojowych. W projekcie Studium wskazuje się zarówno obszary rozwoju zabudowy ekstensywnej jak i zabudowy o najwyższej intensywności. Zmian powierzchni ziemi nie da się uniknąć można natomiast dążyć do zachowania najbardziej charakterystycznych form ukształtowania terenu poprzez regulację form zabudowy w planach miejscowych sporządzanych na podstawie Studium. Studium zwiera szereg ustaleń mających na celu ochronę rzeźby terenu charakterystycznej dla miasta. Zgodnie z ustaleniami Studium polityka zagospodarowania przestrzennego miasta zmierzać będzie do zachowania i wyeksponowania w krajobrazie następujących charakterystycznych elementów rzeźby powierzchni ziemi: wzgórze Starego Miasta. Stanowi ono integralną całość wraz z zabudową Zespołu Staromiejskiego. Odpowiednie jego wyeksponowanie polegać będzie na: o urządzeniu i systematycznej pielęgnacji terenów zielonych na skarpach wzgórza, o urządzeniu terenów zielonych w dolinie potoku Lubatówka pomiędzy ulicami J. Piłsudskiego i F. Czajkowskiego, o zagospodarowaniu północnego podnóża wzgórza pomiędzy stadionem sportowym, a ul. Niepodległości z zachowaniem walorów widokowych wzgórza i jego zabudowy, o objęcie ochroną zakola Wisłoka naprzeciwko ul. Bursaki w formie użytku ekologicznego. Jednym z najistotniejszych działań umożliwiających zachowanie wyjątkowo atrakcyjnych form ukształtowania powierzchni ziemi miasta Krosna jest przyjęcie zasady, że w realizacji zespołów zabudowy na terenach otwartych należy unikać makroniwelacji terenu na znacznych powierzchniach, a poszczególne obiekty budowlane powinny być wkomponowane w istniejący krajobraz. 2. Gleby Krosno jest stosunkowo gęsto zaludnionym i uprzemysłowionym miastem, więc rolnictwo nie pełni istotnej funkcji, a jego znaczenie będzie malało. Ekspansja przestrzenna miasta odbywa się kosztem terenów rolnych. Nasilające się stale wpływy różnorodnych form działalności przemysłowej, rolniczej i urbanizacyjnej przyczyniają się do znacznych zmian w naturalnych warunkach glebowych. Zmiany te przejawiają się w postaci szeregu form degradacji pokrywy glebowej i prowadzą do wytworzenia gleb o zmienionym profilu i właściwościach fizykochemicznych. Procesy degradacji gleb związane są przede wszystkim z: rejonami budowy nowych osiedli mieszkaniowych, tras komunikacyjnych, terenami przylegającymi do zakładów przemysłowych. miejscami składowania odpadów. Realizacja założeń polityki przestrzennej miasta wyrażonej w projekcie Studium spowoduje dalsze zmniejszenie zasięgu rolniczej przestrzeni produkcyjnej aż do jej całkowitego zaniku. W projekcie Studium nie wskazuje się obszarów przeznaczonych do intensyfikacji upraw rolniczych. Jest to spowodowane istniejącym kierunkiem zmian w użytkowaniu gruntów – zanik produkcji rolniczej. Biorąc uwagę uwarunkowania przestrzenne, demograficzne i ekonomiczne nie można założyć, że sytuacja ta ulegnie zmianie w najbliższym czasie, stąd utrzymywanie rezerw terenowych na cele rolnicze w przypadku miasta Krosna jest bezzasadne. 3. Wody podziemne i powierzchniowe Wody występujące w przyrodzie poddawane są oddziaływaniu presji antropogenicznej, która powoduje pogorszenie ich stanu ilościowego i jakościowego. Zanieczyszczenie wód jest zjawiskiem powszechnym, a główną jego przyczyną jest obecność w wodzie różnego rodzaju substancji, które mogą pochodzić ze źródeł naturalnych lub sztucznych. Najbardziej podatne na zanieczyszczenie są wody powierzchniowe, dużo mniej wody podziemne, których stopień antropogenicznego zagrożenia zależy przede wszystkim od głębokości ich występowania. Sztuczne źródła zanieczyszczeń wód można podzielić na źródła punktowe, powierzchniowe i liniowe. Do punktowych źródeł zanieczyszczeń zalicza się w szczególności oczyszczalnie ścieków komunalnych, oczyszczalnie ścieków przemysłowych, składowiska odpadów oraz magazyny substancji niebezpiecznych. Największy wpływ na stan wód powierzchniowych w województwie podkarpackim ma emisja pochodząca z sektora komunalnego. Ścieki komunalne wnoszą do wód powierzchniowych znaczące ładunki substancji biogennych (głównie związki azotu i fosforu), które powodują eutrofizację wód. Województwo podkarpackie jest jednym z mniej uprzemysłowionych województw w Polsce, jednak na jego obszarze istnieją 52 zakłady, które stanowią potencjale źródło zanieczyszczenia wód substancjami szczególnie szkodliwymi. Zagrożenie dla wód ze strony punktowych źródeł substancji niebezpiecznych ma najczęściej charakter incydentalny (np. poważne awarie), tak jak miało to miejsce podczas powodzi w 2010 r., kiedy doszło do uwolnienia substancji ropopochodnych do wód i gruntu w rejonie Jedlicza. Zagrożenie dla wód powierzchniowych stanowić mogą również nieuporządkowane, tzw. "dzikie wysypiska" odpadów, a w szczególności miejsca w których pozbyto się odpadów niebezpiecznych. Istotnym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych w regionie są także spływy obszarowe z terenów miejskich oraz rolniczych. Powodują one zanieczyszczenie wód substancjami ropopochodnymi, związkami biogennymi oraz pestycydami. Wpływ presji punktowych i obszarowych źródeł rolniczych na stan wód powierzchniowych zależy głównie od ukształtowania powierzchni terenu, sposobu zagospodarowania przestrzennego zlewni rzek, charakteru i wielkości produkcji rolnej, jak również od rocznych sum opadów na danym terenie. Oszacowanie wielkości ładunku zanieczyszczeń wnoszonych do rzek ze spływami powierzchniowymi jest trudne z uwagi na duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych w regionie. Najsilniejszej presji ze strony powierzchniowych źródeł rolniczych na wody powierzchniowe, należy się spodziewać na obszarach o największej koncentracji ziem użytkowanych rolniczo. Innym typem źródeł zanieczyszczeń są źródła liniowe, do których zalicza się przede wszystkim drogowe i kolejowe ciągi komunikacyjne. W przypadku źródeł liniowych, największe zagrożenie dla wód stanowi transport substancji niebezpiecznych, które mogą zostać uwolnione do środowiska w wyniku sytuacji awaryjnych. Badania i ocena jakości wód powierzchniowych wykonywane są w ramach systemu Państwowego monitoringu środowiska. Podstawą oceny stanu wód w 2010 r. jest realizacja „Programu Państwowego monitoringu środowiska województwa podkarpackiego na lata 2010-2012”, który opracowany został w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Rzeszowie w 2009r. i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Ramowa Dyrektywa Wodna (2000), ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w Europie, nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia do 2015 r. dobrego stanu wód. Określa również sposób dokonywania ocen stanu wód. Oprócz oceny wg zasad wprowadzonych przez RDW, wykonywane są oceny jakości wód powierzchniowych z uwzględnieniem ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystania, wynikające z innych dyrektyw Unii Europejskiej z obszaru wodnego. Celem monitoringu wód powierzchniowych jest uzyskanie informacji dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami o stanie ekologicznym i stanie chemicznym wód powierzchniowych, stopniu narażenia wód na eutrofizację ze źródeł komunalnych i rolniczych oraz ocena wymagań określonych dla wód przeznaczonych do użytkowania i podlegających ochronie rozporządzenie w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (2008). Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się przez nadanie im jednej z pięciu klas jakości: I klasa - stan bardzo dobry, II klasa - stan dobry, III klasa – stan umiarkowany, IV klasa - stan słaby, V klasa - stan zły. W przypadku potencjału ekologicznego części wód silnie zmienionych lub sztucznych I klasa oznacza maksymalny potencjał, II klasa – dobry potencjał, III klasa - umiarkowany potencjał, IV klasa - słaby potencjał i V klasa - zły potencjał ekologiczny. Stan chemiczny określany jest na podstawie wskaźników chemicznych, które charakteryzują występowanie w wodach substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających, wymienionych w rozporządzeniu w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (2008). Stan chemiczny klasyfikowany jest jako „dobry” lub „poniżej dobrego”. Oceny stanu wód powierzchniowych dokonuje się poprzez porównanie wyniku klasyfikacji stanu lub potencjału ekologicznego i stanu chemicznego. Stan wód wyznaczany jest przez gorszy z tych stanów. Zgodnie z danymi zawartymi w „Raporcie o stanie środowiska województwa podkarpackiego w 2010r” wydanym przez Wojewódzki Inspektorat ochrony Środowiska w Rzeszowie stan wód w zlewni Wisłoka określony na podstawie pomiarów w punktach kontrolno – pomiarowych Jasiołka – Jedlicze i Jasiołka – Jasło przedstawia się następująco: o klasyfikacja elementów biologicznych – klasa III, o klasyfikacja grup wskaźników fizykochemicznych, w tym stan fizyczny – klasa I, warunki tlenowe klasa I, zasolenie – klasa I, zakwaszenie – klasa I, substancje biogenne – klasa I, o potencjał ekologiczny – umiarkowany, o stan chemiczny – dobry. Monitoring stanu chemicznego (jakościowego) wód podziemnych realizowany jest w formie monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. Monitoringiem diagnostycznym objęte są jednolite części wód podziemnych, które dostarczają średniorocznie powyżej 100 m3 na dobę wody przeznaczonej do spożycia, czyli w warunkach Polski wszystkie jednolite części wód podziemnych. Natomiast monitoringiem operacyjnym są objęte jednolite części wód podziemnych uznane za zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu. W szczególnych przypadkach, 53 np. gdy chodzi o zidentyfikowanie zasięgu i stężeń zanieczyszczeń w wyniku przypadkowego zanieczyszczenia jednolitej części wód podziemnych, badania są prowadzone w ramach monitoringu badawczego. Monitoring stanu ilościowego jednolitych części wód podziemnych prowadzi się dla jednolitych części wód podziemnych, które dostarczają średniorocznie powyżej 100 m3 na dobę wody przeznaczonej do spożycia. Obowiązująca wersja jednolitych części wód podziemnych w Polsce zawiera 161 wydzieleń, tj. jednostek, dla których określany jest stan ilościowy i chemiczny oraz prowadzone są analizy presji antropogenicznych. W granicach administracyjnych województwa podkarpackiego zlokalizowanych jest siedem jednolitych części wód podziemnych (w całości lub części) o numerach: 109, 126, 127, 139, 157, 158, 160, które znajdują się w obszarze dorzecza Wisły oraz jedna jednolita część wód podziemnych o numerze 159, która znajduje się w obszarze dorzecza Dniestru. Żadna z wymienionych jednolitych części wód podziemnych nie ma statusu zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu. Dobry stan wód to taki, w którym stan osiągnięty przez jednolite części wód podziemnych zarówno w ujęciu ilościowym, jak i chemicznym, jest określony jako „dobry”. Ponieważ jednolite części wód podziemnych, wyznaczone w granicach województwa podkarpackiego, nie mają statusu zagrożonych, badania stanu wód prowadzone są tu tylko w sieci monitoringu diagnostycznego. Miasto Krosno posiada punkt monitoringu Krosno 406. Zgodnie z pomiarami wykonanymi przez Wojewódzki inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie w 2010r. stan ilościowy i chemiczny wód podziemnych określono jako bardzo dobry. Badania w zakresie stanu chemicznego wód podziemnych prowadzone są w ramach monitoringu jakości wód podziemnych, który funkcjonuje jako podsystem Państwowego monitoringu środowiska. Wykonawcą badań, na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, jest Państwowy Instytut Geologiczny, będący z mocy ustawy Prawo wodne (2001) państwową służbą hydrogeologiczną zobligowaną do wykonywania badań i oceny stanu wód podziemnych. Celem monitoringu jakości wód podziemnych jest dostarczenie informacji o stanie chemicznym wód podziemnych, śledzenie jego zmian oraz sygnalizacja zagrożeń w skali kraju, na potrzeby zarządzania zasobami wód podziemnych i oceny skuteczności podejmowanych działań ochronnych, ukierunkowanych na osiągnięcie dobrego stanu wód, a także na potrzeby wypełnienia obowiązków sprawozdawczych wobec Komisji Europejskiej. Zgodnie z pomiarami wykonanymi przez Wojewódzki inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie w 2010r. jakość wód podziemnych w punkcie Krosno 406 zakwalifikowano do klasy IV (stan słaby). Zasady rozwoju systemu oczyszczania ścieków zostały określone w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w tym dla Aglomeracji Krosno. Aglomeracja Krosno skupia 8 gmin a ścieki komunalne z miejscowości ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych odprowadzane są do Oczyszczalni Miejskiej w Krośnie. Największym zagrożeniem dla wód podziemnych i powierzchniowych na terenach podlegających procesom urbanizacyjnym jest zagrożenie zanieczyszczeniem ich zanieczyszczeniami komunalnymi. Realizację zabudowy na terenach otwartych rozpoczyna się zwykle przed uzbrojeniem terenów w sieć zbiorczej infrastruktury kanalizacyjnej, a często również wodociągowej. Tak może być również w przypadku obszaru miasta Krosna. W prawdzie istniejąca sieć wodociągowa jest rozwinięta w mieście i obsługuje w zasadzie wszystkie istniejące zabudowania, co umożliwi stosunkowo łatwo jej rozbudowę na nowe tereny inwestycyjne. Zdecydowanie gorsza sytuacja dotyczy sieci kanalizacji sanitarnej, która swym zasięgiem nie obejmuje wszystkich istniejących zabudowań. Jej rozbudowa jest zwykle znacznie trudniejsza i kosztowniejsza od realizacji wodociągów. Założenia polityki przestrzennej miasta zakładają pełne uzbrojenie miasta w sieć wodno – kanalizacyjną, a rozwiązania przejściowe są dopuszczone jedynie do czasu realizacji sieci zbiorczej. Dotychczasowa skuteczność miasta w realizacji założeń polityki przestrzennej nie pozwala na wysnucie wniosku na zaniechanie konsekwencji działania również w tej dziedzinie rozwoju miasta. Docelowe uzbrojenie terenów miasta w sieć wodno – kanalizacyjną w zasadzie wykluczy możliwość zanieczyszczeń wód podziemnych i wód powierzchniowych. Studium określa, że w celu ochrony wód powierzchniowych i ich jakości należy: dążyć do uzyskania co najmniej II klasy jakości wód powierzchniowych, utrzymać melioracje terenów, dążyć do docelowego uzbrojenia w sieci wodociągową i kanalizacją wszystkich terenów zurbanizowanych, monitorować system gospodarki odpadami, w szczególności w zakresie likwidacji nielegalnych składowisk odpadów, wprowadzić zakaz odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do środowiska, 54 zachować dostęp do terenów zieleni naturalnej w dolinach rzek oraz w otoczeniu stawów i zbiorników retencyjnych. Priorytetem w ochronie wód podziemnych na terenie miasta według Studium powinna być ochrona zbiornika wód podziemnych GZWP nr 432 – Dolina rzeki Wisłok stanowiącego perspektywiczne źródło zaopatrzenia w wodę wysokiej jakości. Powinna ona polegać na: sukcesywnej rozbudowie systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków aż do objęcia nimi całości terenów zainwestowania miejskiego, ograniczeniu lokalizacji obiektów stanowiących potencjalne zagrożenie dla wód podziemnych do obiektów niezbędnych dla funkcjonowania miasta. Plan gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły Ramowa Dyrektywa Wodna (2000), ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej w Europie, nakłada na wszystkie kraje członkowskie obowiązek osiągnięcia do 2015 r. dobrego stanu wód. Określa również sposób dokonywania ocen stanu wód. Oprócz oceny wg zasad wprowadzonych przez RDW, wykonywane są oceny jakości wód powierzchniowych z uwzględnieniem ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystania, wynikające z innych dyrektyw Unii Europejskiej z obszaru wodnego. Plan zagospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, uwzględniający RDW, został przyjęty w 2011 r. (M.P. z 2011 Nr 49 poz. 549). Zgodnie Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły miasto Krosno zostało zaliczone do Regionu wodnego Górnej Wisły obejmującego południową część rejonu świętokrzyskiego, fragment Wyżyny Krakowsko – Częstochowskiej, zapadlisko przedkarpackie, Karpaty Zewnętrzne i fragment Karpat Wewnętrznych (Tatry). Czwartorzędowe piętro wodonośne największe znaczenie użytkowe ma w subregionie zapadliska przedkarpackiego. Najbardziej zasobne w wodę są dolina Wisły, którą wypełniają osady piaszczysto – żwirowe o miąższości 20 – 30 m oraz dolina kopalna, rozciągająca się pomiędzy Tarnowem i Rzeszowem. W subregionie Karpat Zewnętrznych osady czwartorzędowe występują w postaci pokryw. Tworzą lokalnie zasobne zbiorniki w kotlinach śródgórskich i dolinach większych rzek. Jakość wód jest dobra, nie wymaga skomplikowanego uzdatniania. Ze względu na słabą izolację czwartorzędowe piętro wodonośne narażone jest na zanieczyszczenie ze źródeł antropogenicznych. Mioceńskie piętro wodonośne występuje w obrębie zapadliska przedkarpackiego. W rejonie Bochni miocen wykształcony jest w postaci piasków i słabozwięzłych piaskowców bogucickich. Tworzą one zbiornik wód podziemnych o dobrej jakości i ograniczonych możliwościach eksploatacji. W rejonie Sandomierza rozpoznane jest neogeńskie piętro wodonośne występujące w kompleksie margli i wapieni. Słabe parametry hydrogeologiczne i wysoka mineralizacja czynią wody tego poziomu nieprzydatnymi w celach konsumpcyjnych. Na obszarze Karpat występuje połączone piętro paleogeńsko – kredowego. Występuje w tzw. osadach fliszowych, które budują Karpaty Zewnętrzne. Poziomy wodonośne występują w piaskowcach, zlepieńcach, wapieniach okruchowych, iłowcach, mułowcach i marglach. Największe znaczenie na właściwości hydrogeologiczne i zasobność tych skał ma spękanie. Najczęściej charakteryzują się słabą wodonośnością i niską wydajnością studni 1,0 – 2,5 m3/h. Dla Karpat fliszowych charakterystyczne jest współwystępowanie wód zwykłych i mineralnych. Jest to obszar podatny na ascensyjny dopływ wód słonych z podłoża. Wody słodkie mają charakter wód infiltracyjnych z przewagą jonów HCO3 i Ca. Ogólna mineralizacja w kompleksie paleogeńskim wynosi 200 – 400 mg/dm3, a kredowym 250 – 500 mg/dm3. Starsze piętra wodonośne są słabo rozpoznane i nie mają znaczenia użytkowego. Występują głównie w rejonie świętokrzyskim i tatrzańskim. W ramach Planu gospodarowania wodami wydzielono: jednolite części wód podziemnych – oznaczające określoną objętość wód podziemnych występującą w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych (JCWPd), jednolite części wód powierzchniowych – oznaczające oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych (jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wody, rzeka, struga, strumień, potok, kanał, lub ich część, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne) (JCWP). Na obszarze dorzecza Wisły wyznaczonych jest obecnie: 2660 jednolitych części wód rzek, 5 jednolitych części wód przejściowych, 6 jednolitych części wód przybrzeżnych, 481 jednolite części wód jezior. Wydzielenie różnych typów wód jest wstępnym etapem na drodze do ustalenia zgodnej z RDW oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód. Opracowanie typologii wód powierzchniowych było niezbędne z powodu 55 ogromnej różnorodności warunków środowiskowych, które wpływają na charakter występowania organizmów wodnych. Warunki środowiskowe wynikają z takich czynników, jak m. in.: położenie geograficzne, wysokość bezwzględna, geologia terenu, morfologia terenu. Typy wód, w warunkach nie naruszonych przez człowieka, różnią się pod względem cech biologicznych. Z tego względu stanowić będą wzorzec do określenia stopnia odchylenia przy ocenie stanu ekologicznego wód. Dlatego dobry stan charakteryzowany jest w zależności od poszczególnych typów wód. W zakresie prac związanych z wyznaczaniem typów części wód posłużono się typologią abiotyczną zgodnie z wymaganiami RDW. Typologie ustalono przy zastosowaniu „systemu A” lub „systemu B” (Załącznik II RDW). Przy czym stosowanie „systemu A” części wód zróżnicowano wg właściwych ekoregionów. Obszar dorzecza Wisły leży w obrębie 4 ekoregionów: Karpat, Równin Wschodnich, Równin Centralnych i Wyżyn Centralnych. W zakresie ustalenia typologii rzek przeanalizowano następujące parametry: wielkość powierzchni zlewni cieków, wysokość n.p.m. oraz typ podłoża. W zakresie ustalenia typologii jezior zastosowano kryteria tzw. „systemu B” wg RDW. Typologia abiotyczna jezior została ustalona na podstawie analizy danych dla 749 jezior w Polsce. Oprócz kryteriów abiotycznych typologii, przeanalizowano również szereg parametrów dodatkowych, mających znaczenie weryfikujące, jak kategoria podatności zbiornika na degradację, klasa czystości wody, czy podstawowe wskaźniki chemiczne. Parametry te były pomocne przy ustaleniu, czy pewne budzące wątpliwości wartości parametrów typologii, jak niski odczyn, wysokie przewodnictwo czy zasadowość, wynikają z naturalnych uwarunkowań danego ekosystemu (jego typu), czy raczej mogą być wynikiem wpływu antropogenicznego i powinny zostać pominięte. Na podstawie kombinacji przyjętych klas wybranych parametrów wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem stratyfikacji termicznej wód. Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych, wzięto pod uwagę dwa zasadnicze czynniki abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. Do podziału wód na jednolite części zastosowano „systemu B”, uwzględniający również dodatkowe parametry abiotyczne, tj. głębokość, morfologię i inne. Na obszarze dorzecza Wisły określono 23 typy rzek. Dla cieków sztucznych nie określono typu. W regionie Karpat, na obszarach położonych >800 m n.p.m., występuje sześć JCWP o charakterze potoków górskich, w tym: cztery JCWP o podłożu krystalicznym, budowanym przez skały krzemianowe (typ 1 - Potok tatrzański krzemianowy), oraz dwie JCWP na skałach węglanowych (typ 2 - Potok tatrzański węglanowy). Powierzchnia zlewni tych rzek nie przekracza 100 km2, zatem wszystkie należą do cieków małych. Na obszarach wyżynnych (200-800 m n.p.m.), obejmujących w części zachodniej Polski Wyżyny Centralne i fragment Równin Centralnych, a w części wschodniej Równiny Wschodnie i fragment Karpat, zróżnicowanie geologii podłoża oraz wielkości cieków jest znacznie większe. Obok małych cieków wyżynnych, o powierzchni zlewni 10-100 km2, wyróżnionych ze względu na różne typy podłoża, w tym: typ 4 – Potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym - zachodni – cieki na skałach krzemianowych (1 JCWP), typ 5 – Potok wyżynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym – zachodni i typ 12 – Potok fliszowy na piaskowcach (270 JCWP), typ 6 – Potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych (275 JCWP), typ 7 – Potok wyżynny węglanowy z substratem gruboziarnistymi – cieki na skałach węglanowych (44 JCWP). Występują tu także rzeki znacznie większe. Wśród rzek o powierzchni 100-1000 km2 wyróżnione zostały cztery typy, w tym: typ 8 – Mała rzeka wyżynna krzemianowa – zachodnia – cieki na skałach krzemianowych i piaskowcach (11 JCWP), typ 14 – Mała rzeka fliszowa – rzeki na strukturach fliszowych (32 JCWP), typ 9 – Mała rzeka wyżynna węglanowa na lessach i skałach węglanowych (40 JCWP). Rzeki średnie o powierzchni zlewni 1000-10000 km2 zostały wydzielone jako dwa typy, niezróżnicowane pod względem geologii, a jedynie pod względem położenia geograficznego: typ 10 – rzeki średnie Wyżyn i Równin Centralnych (7 JCWP), typ 15 – rzeki średnie Karpat i Równin Wschodnich (14 JCWP). Na obszarach nizinnych < 200 m n.p.m. reprezentowane są wszystkie typy wielkościowe rzek: typ 16 – Potok nizinny lessowo-gliniasty zarówno – małe cieki na lessach (94 JCWP), 56 typ 17 – Potok nizinny piaszczysty – cieki na utworach staro glacjalnych (1099 JCWP), typ 18 – Potok nizinny żwirowy – cieki na utworach młodoglacjalnych (72 JCWP), typ 19 – Rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta – rzeki średnie na utworach staro glacjalnych (151 JCWP), typ 20 - Rzeka nizinna żwirowa – rzeki na utworach młodoglacjalnych (38 JCWP). Jako jeden typ, wydzielono typ 21 – Wielka rzeka nizinna ze względu na wielkość zlewni – rzeki wielkie > 10 000 km2 (39 JCWP). Do niezróżnicowanego wielkościowo typu 22 - Rzeka przyujściowa pod wpływem wód słonych, zakwalifikowano odcinki przyujściowe, pod wpływem wód słonych (9 JCWP). Dodatkowo wyróżnione zostały cztery typy cieków, których funkcjonowanie ekologiczne jest niezależne od ekoregionów: typ 23 – małe cieki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych (193 JCWP), typ 24 – małe i średnie rzeki na obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych (65 JCWP), typ 25 – cieki łączące jeziora (49 JCWP), typ 26 – cieki w dolinach wielkich rzek nizinnych (59 JCWP). Dla 82 JCWP nie określono typu rzeki. Ponieważ, niektóre z wyróżnionych typów występują w różnych ekoregionach dla odróżnienia zostały one dodatkowo zakodowane np.: 6 i 61 – oznaczają małe cieki na lessach (i lessopodobnych) oraz na skałach węglanowych w ekoregionach 14 i 16. Na obszarze dorzecza Wisły wydzielono siedem typów podstawowych jezior, dodatkowo podzielonych na podtypy pod względem stratyfikacji termicznej wód. Ostatecznie na obszarze dorzecza Wisły występuje 13 typów polskich jezior. W obrębie typów jezior, wyróżniono jednolite części wód. Na obszarze dorzecza Wisły występują typy jezior: 1a – Jezioro o niskiej zawartości wapnia, stratyfikowane (8 JCWP), 1b – Jezioro o niskiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (8 JCWP), 2a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane (43 JCWP), 2b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane (7 JCWP), 3a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane (113 JCWP), 3b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane (100 JCWP), 4 – Jezioro przymorskie, pod wpływem wód słonych (3 JCWP), 5a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane (42 JCWP), 5b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane (10 JCWP), 6a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane (87 JCWP), 6b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane (43 JCWP), 7a – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, stratyfikowane (5 JCWP), 7b – Jezioro o wysokiej zawartości wapnia, niestratyfikowane (11 JCWP). Dla jednego jeziora nie określono typu. Przy określaniu typów wód przybrzeżnych i przejściowych wzięto pod uwagę dwa zasadnicze parametry abiotyczne, tj. zasolenie oraz pływy. W obrębie tej kategorii znajdują się obszary, na których zachodzi intensywne współoddziaływanie wód rzecznych i morskich. Są to: estuaria ujść dużych rzek do morza i zalewy morskie. W granicach polskiej strefy Bałtyku na obszarze dorzecza Wisły wyróżniono: dwa typy wód przejściowych: TWI - Lagunowy z substratem mułowym i piaszczystym dla czterech jednolitych części wód, TWV - Ujściowy z substratem piaszczystym dla jednej jednolitej części wód, trzy typy wód przybrzeżnych: CWI – Mierzejowy dla trzech jednolitych części wód, CWII - Otwarte wybrzeże z klifami i substratem piaszczystym dla dwóch jednolitych części wód, CWIII - Otwarte wybrzeże z substratem piaszczystym z brzegiem wydmowym dla jednej jednolitej części wód. Zakwalifikowanie wód do silnie zmienionych lub sztucznych części wód, zgodnie z RDW, jest możliwe, jeżeli: wdrożenie działań, które zmierzają do przywrócenia dobrego stanu ekologicznego tych wód w zakresie hydromorfologii, miałoby zdecydowanie niekorzystny wpływ przede wszystkim na środowisko w szerszym znaczeniu, jak również na dotychczasowe formy użytkowania, aktualnie nie istnieją znacząco lepsze rozwiązania alternatywne (wykonalne technicznie oraz akceptowalne ekonomicznie), które zapewniłyby osiągnięcie analogicznych „korzyści” z użytkowania wód. W wyniku przeprowadzonych prac, na obszarze dorzecza Wisły, jako silnie zmienionych części wód jest wyznaczonych: 904 jednolitych części wód rzek, 57 1 jednolita część wód przybrzeżnych, 31 jednolitych części wód jezior. Natomiast jako sztucznych części wód wyznaczonych jest 58 jednolitych części wód rzek. W wyniku podziału obszaru Polski wyznaczono 161 JCWPd. Przy wydzielaniu JCWPd brano pod uwagę szereg materiałów i podziałów obowiązujących w hydrogeologii. Są to m. in. Atlas hydrogeologiczny Polski, Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, obszary bilansowe wydzielone w obszarach wodnych, Mapa Podziału Hydrograficznego Polski, różnego typu ekosystemy. Głównymi kryteriami przy wyznaczaniu JCWPd były: związek hydrauliczny wód podziemnych z wodami powierzchniowymi, typ ośrodka geologicznego i rozciągłości poziomów wodonośnych, granice hydrauliczne i hydrostrukturalne, warunki zasilania wód podziemnych, związek wód podziemnych z ekosystemami bagiennymi (obszary sieci Natura 2000), rozmieszczenie punktów monitoringu wód podziemnych, strefy poboru wód podziemnych kształtujące regionalny układ krążenia (aglomeracji miejsko-przemysłowych i górnictwa), charakter i zasięg antropogenicznego oddziaływania oraz stopnia przekształcenia chemizmu wód podziemnych, grupowania jednorodnych jednolitych części wód podziemnych o zbliżonym stanie chemicznym i ilościowym (agregacja według wybranego kryterium jednorodności). Na obszarze dorzecza Wisły występuje 90 JCWPd. Miasto Krosno znajduje się na terenie JWPD: Jednolite części wód rzecznych PLRW200012226329, Lubatówka (scalona część wód GW0817), typ JCWP - potok fliszowy, status – silnie zmieniona część wód, ocena stanu - zły, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych niezagrożona, uzasadnienie derogacji – brak PLRW200012226332, Marcinek (scalona część wód GW0817), typ JCWP - potok fliszowy, status – naturalna część wód, ocena stanu - zły, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych niezagrożona, uzasadnienie derogacji – brak PLRW2000142263337, Wisłok od Zbiornika Besko do Czarnego Potoku (scalona część wód GW0817), typ JCWP - mała rzeka fliszowa, status – silnie zmieniona część wód, ocena stanu - zły, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych - niezagrożona, uzasadnienie derogacji - brak Jednolite części wód podziemnych PLGW2200157, ocena stanu ilościowego – dobry, ocena stanu chemicznego – dobry, ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych - niezagrożona, uzasadnienie derogacji – brak Znaczące oddziaływania i wpływy działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych określone w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. W ramach charakterystyki obszaru dorzecza, zgodnie z art. 5 Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce w Planie dokonano analizy mającej na celu identyfikację znaczących oddziaływań antropogenicznych (presji) na wody oraz oceny wpływu działalności człowieka na środowisko wodne. Prace te miały na celu dostarczenie informacji niezbędnych do wykonania oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych przez jednolite części wód na obszarze dorzecza. Do identyfikacji znaczących oddziaływań antropogenicznych wykorzystano m.in. dane gromadzone w jednostkach administracji w zakresie użytkowania wód, w tym pobory wody, zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych, wielkość nawożenia, hodowlę zwierząt. Uwzględniono również dostępne dane z monitoringu wód w zakresie poszczególnych wskaźników fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Na obszarze dorzecza Wisły zidentyfikowano następujące rodzaje presji: Punktowe źródła zanieczyszczeń: Działalność górnicza Wody powierzchniowe na obszarach górniczych są jednym z bardziej zagrożonych elementów środowiska. Zagrożeniem dla wód powierzchniowych są zasolone wody dołowe dopływające do wód powierzchniowych. W ostatnim okresie niekorzystny wpływ kopalnianych wód zasolonych na jakość wód powierzchniowych ma tendencję malejącą, głównie na skutek deponowania i odprowadzania wód słonych do cieków w sposób kontrolowany, odsalaniu wód i wykorzystywaniu wód słonych do innych celów oraz ograniczania wypływu wód zasolonych. Eksploatacja kopalin powoduje konieczność intensywnego odwadniania górotworu, zmianę kierunków krążenia wód podziemnych oraz obniżenie zwierciadła wód podziemnych. Likwidacja kopalń węgla kamiennego oraz wypełnianie leja depresji powoduje uruchomienie w górotworze procesów geochemicznych, mających istotny negatywny wpływ na wody podziemne. 58 Zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych Jednym z podstawowych czynników wpływających na jakość wód powierzchniowych są zanieczyszczenia zawarte w ściekach komunalnych i przemysłowych. Zagrożenie to dotyczy szczególnie zrzutów ścieków nieodpowiednio oczyszczonych do wód powierzchniowych. Składowiska odpadów Większość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie Polski jest składowana na składowiskach odpadów. Jest to najbardziej rozpowszechniona metoda ich zagospodarowania. Obiekty, jakimi są składowiska odpadów, powinny zatem spełniać odpowiednie wymagania, aby nie nastąpiła ewentualna infiltracja zanieczyszczeń do gruntu i wód powierzchniowych. Nieodpowiednie składowanie odpadów może mieć negatywny wpływ na środowisko wodne. Zagrożeniem dla wód są wody odciekowe pochodzące z nieizolowanych składowisk. Źródłem odcieków ze składowisk jest przesiąkanie wody opadowej przez bryłę wysypiska, a także na nieizolowanych składowiskach dopływ wód powierzchniowych oraz podziemnych powodujących wypłukiwanie i rozpuszczanie powstających produktów rozkładu. Źródłem odcieków jest także woda dostarczana wraz z odpadami oraz pochodząca z rozkładu substancji organicznych. Ilość i skład odcieków zależą głównie od: rodzaju i stopnia rozdrobnienia odpadów, ilości wody infiltrującej, wieku składowiska, techniki składowania. Odcieki z wysypisk wykazują bardzo wysoką mineralizację i charakteryzują się znacznie podwyższonymi parametrami biologicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT5 i ChZT), wysokimi stężeniami substancji rozpuszczonych, chlorków, siarczanów i związków azotu amonowego. Przypadkowe skażenia środowiska gruntowo-wodnego Przypadkowe zagrożenia nadzwyczajne spowodowane są zwykle katastrofami komunikacyjnymi lub poważnymi awariami przemysłowymi. Mają one zwykle charakter przypadkowy a ich częstotliwość jest trudna do przewidzenia. Pobory kruszywa Na obszarze dorzecza Wisły zlokalizowane są liczne złoża piasku i żwiru. Najczęściej występują wzdłuż dolin rzecznych. Na skutek intensyfikacji wydobycia w ostatnich latach, obserwuje się nasilenie procesu degradacji koryt rzecznych spowodowanych niekontrolowanym wydobyciem piasków i żwirów. Wydobycie materiałów bezpośrednio z koryt rzecznych i terenów do nich przyległych powoduje naruszenia równowagi hydrodynamicznej w rzekach i potokach. Wzmożona erozja wgłębna powoduje wzrost pojemności transportowej koryt i zmniejszanie się terenów zalewowych, co w konsekwencji może powodować większe straty podczas powodzi. Obszarowe źródła zanieczyszczeń: Zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych Skutkami nieprawidłowo prowadzonej działalności rolniczej jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych związkami azotu powodujące proces eutrofizacji wód powierzchniowych, tym samym uniemożliwiając m.in. ich rekreacyjne wykorzystanie czy też dyskwalifikując wody do ich poboru w celu zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Zanieczyszczenie wód związkami azotu stanowi również zagrożenie dla ekosystemów wodnych i od wód zależnych. Pomimo, że zużycie nawozów sztucznych jak i naturalnych zmniejszyło się w ostatnich latach, to jednak rolnictwo i hodowla nadal generują źródła zanieczyszczeń. Często zdarza się, że pola uprawne przylegają bezpośrednio do brzegów rzek i jezior. Brak bariery ochronnej w postaci pasów zieleni i zadrzewień sprzyja przenikaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód. Zrzuty ścieków komunalnych z terenów nieobjętych kanalizacją Niekorzystny wpływ na jakość wód na obszarze dorzecza Wisły wywierają również niekontrolowane zrzuty ścieków bytowo - gospodarczych z nieskanalizowanych miejscowości. Skutkiem ich dopływu jest zły stan sanitarny wód oraz zwiększone stężenia substancji biogennych. Oddziaływania wywierane na ilościowy stan wód - pobory wód powierzchniowych i podziemnych Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarki komunalnej, rolnictwa i przemysłu na obszarze dorzecza Wisły są zasoby wód powierzchniowych. Zdecydowana większość wody przeznaczana jest na cele przemysłowe. Od kilku lat obserwuje się spadek zużycia wody. Związane jest to z racjonalizacją zużycia wody w przemyśle, likwidacją nadmiernie wodochłonnych technologii, zmniejszaniem strat wody w sieciach wodociągowych i ograniczanie jej marnotrawstwa przez odbiorców, co jest m.in. skutkiem stałego wzrostu cen wody. Nadmierny i długotrwały pobór wód podziemnych, przekraczający dostępne zasoby dyspozycyjne jest głównym zagrożeniem dla dobrej jakości wód podziemnym. Skutkuje to obniżeniem zwierciadła wód podziemnych, powstawaniem lejów depresji, zmianą kierunków przepływu wód podziemnych, negatywnym oddziaływaniem na ekosystemy zależne od wód podziemnych oraz na wody powierzchniowe. 59 Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oraz obszarów chronionych, ustalonych na mocy art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej W pierwszym cyklu planowania gospodarowania wodami w Polsce, cele środowiskowe dla części wód zostały oparte głównie na wartościach granicznych poszczególnych wskaźników fizyko-chemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych określających stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz wskaźników chemicznych świadczących o stanie chemicznym wody, odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu, z uwzględnieniem kategorii wód, wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Zastosowane podejście, polegające na przyjęciu za cele środowiskowe wartości granicznych odpowiadających dobremu stanowi wód, związane było z niekompletnym zrealizowaniem prac w zakresie opracowania warunków referencyjnych dla poszczególnych typów wód, a tym samym brakiem możliwości ustalenia wartości celów środowiskowych wg charakterystycznych wymagań względem poszczególnych typów we wszystkich kategoriach wód. Dodatkowo, z uwagi na trwające prace w zakresie opracowywania metodyk oceny stanu hydromorfologicznego oraz fakt, że monitoring w zakresie badań stanu chemicznego jest jeszcze w fazie kształtowania i rozbudowy ustalenie celów środowiskowych zostało oparte o dostępne wartości graniczne wskaźników podanych w rozporządzeniu w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Cele środowiskowe dla wód podziemnych ustalonych na mocy Art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej Zgodnie z definicją umieszczoną w Ramowej Dyrektywy Wodnej dobry stan wód podziemnych oznacza stan osiągnięty przez część wód podziemnych, jeżeli zarówno jej stan ilościowy, jak i chemiczny jest określony, jako co najmniej „dobry”. Art.4 Ramowej Dyrektywy Wodnej przewiduje dla wód podziemnych następujące główne cele środowiskowe: zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych, zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych, zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych, wdrożenie działań niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności człowieka. Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Odstępstwa od osiągnięcia celów środowiskowych (derogacje) Zgodnie z art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte do 2015 roku. Dyrektywa przewiduje odstępstwa od założonych celów środowiskowych, jeżeli ich osiągnięcie dla danej części wód w ustalonym terminie nie będzie możliwe z określonych przyczyn. W myśl art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej, odstępstwa zdefiniowane są następująco: odstępstwa czasowe – dobry stan wód może zostać osiągnięty do roku 2021 lub najpóźniej do 2027 (art. 4.4 RDW) – ze względu na brak możliwości technicznych wdrażania działań, dysproporcjonalne koszty wdrożenia działań, warunki naturalne niepozwalające na poprawę stanu części wód, ustalenie celów mniej rygorystycznych (art. 4.5 RDW), ze względu na brak możliwości technicznych wdrożenia działań, dysproporcjonalne koszty wdrożenia działań, czasowe pogorszenie stanu wód (art. 4.6 RDW), nieosiągnięcie celów ze względu na realizację nowych inwestycji (art. 4.7 RDW), ze względu na brak nowych zmian w charakterystykach fizycznych jednolitych części wód, nowych form zrównoważonej działalności gospodarczej człowieka. W projekcie Studium uwzględniono konieczność ochrony wód podziemnych i powierzchniowych przed zagrożeniami wynikającymi z rozwoju zagospodarowania przewidzianego w tym dokumencie. Ustalenia projektu Studium w zakresie ochrony środowiska oraz gospodarki wodno-ściekowej w sposób maksymalny minimalizują zagrożenia dla stanu i jakości wód powierzchniowych i podziemnych granicach miasta Krosna. Znaczące oddziaływania i wpływy działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych określone w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły w wyniku realizacji ustaleń Studium będą miały charakter minimalny lub w ogóle nie wystąpią. W poniższej części opracowania odniesiono się do poszczególnych kategorii znaczących oddziaływań i wpływów działalności człowieka (presji) na stan wód powierzchniowych i podziemnych określonych w Planie w świetle przyjętych rozwiązań planistycznych w projekcie Studium: w zakresie działalności górniczej – wystąpienie presji zależy od przyjętych technologii w procesach wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego. W związku z faktem, że technologie wydobycia tych 60 surowców odbywają się na podstawie udzielonych koncesji w sposób zorganizowany można założyć, że wystąpienie presji będzie odznaczało się minimalnym prawdopodobieństwem, w zakresie zrzutów ścieków komunalnych i przemysłowych w tym terenów nieobjętych kanalizacją – zagrożenie wystąpieniem presji jest minimalne lub nie wystąpi ze względu na fakt, że w projekcie Studium nie dopuszcza się odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do wód lub gruntu. W projekcie Studium zakłada się odprowadzenie ścieków sanitarnych do zbiorczej kanalizacji miejskiej. Ukształtowanie powierzchni ziemi oraz projektowany zasięg sieci kanalizacyjnej jednoznacznie wskazują, że rozwiązania indywidualne w zakresie gromadzenia ścieków i ich odprowadzania będą stosowane wyłącznie na terenach podmiejskich o niskiej gęstości zaludnienia. W ustaleniach Studium dopuszcza się stosowanie takich rozwiązań właśnie w strefie podmiejskiej i wyłącznie do czasu realizacji sieci zbiorczej. Miasto Krosno przykłada dużą wagę do realizacji sieci wodno – kanalizacyjnej realizowanej wraz postępującym rozwojem poszczególnych części miasta. Dotychczasowe działania miasta nie wskazują na możliwość wystąpienia zaniedbań w tym zakresie. W zakresie ścieków przemysłowych w Studium zakłada się możliwość stosowania dwóch rozwiązań z zakresu gospodarki wodno – ściekowej. Pierwszym rozwiązaniem jest możliwość gromadzenia tych ścieków w szczelnych zbiornikach i wywóz ich do oczyszczalni ścieków. Drugim rozwiązaniem jest odprowadzenie tych ścieków do kanalizacji sanitarnej, ale pod warunkiem podczyszczenia ich do stanu umożliwiającego ich wprowadzenie do kanalizacji sanitarnej. Wskazanie rozwiązań alternatywnych w tym zakresie ma na celu wybór najbardziej optymalnego rozwiązania, ze względu na przyjętą technologię działalności produkcyjnej i przyjęte rozwiązania odprowadzania ścieków na terenie miasta Krosno. Wybór któregokolwiek z rozwiązań w równej mierze minimalizuje możliwość zagrożeń wód spowodowanych odprowadzaniem ścieków komunalnych i przemysłowych. Jedynym zagrożeniem może być odprowadzanie ścieków w sposób niezgodny z obowiązującym prawem, bez wiedzy stosownych organów administracji publicznej. Zagrożenie to jest jednak minimalne w świetle wymaganych dokumentów niezbędnych do uzyskania decyzji pozwolenia na budowę. w zakresie składowisk odpadów – zagrożenie wystąpieniem presji jest minimalne lub nie wystąpi pomimo występowania na terenie miasta Krosna wysypiska odpadów komunalnych (wraz z zakładem utylizacji odpadów) ze względu na fakt, że składowisko jest izolowane przed infiltracją zanieczyszczeń z wód odciekowych do gruntu wraz z urządzeniami podczyszczającymi. W związku z faktem, że zakłada się dalsze funkcjonowanie składowiska w dłuższym okresie czasu i tym samym jego powiększenie w ustaleniach Studium wprowadzono nakaz stosowania izolacji uniemożliwiającej infiltrację zanieczyszczeń pochodzących z wód odciekowych do gruntu oraz nakaz dalszego podczyszczania tych wód. Zastosowane w projekcie Studium ustalenia w sposób maksymalny uwzględniają metody technologiczne umożliwiające zabezpieczenie wód przed skażeniami związanymi z funkcjonowaniem składowiska odpadów i zakładu utylizacji odpadów. Zagrożenia minimalne związane z tymi technologiami może wystąpić w przypadku awarii technicznej urządzeń zabezpieczających składowisko. Biorąc pod uwagę fakt, że stan techniczny urządzeń funkcjonujących na nim jest monitorowany zagrożenie to osiąga poziomy minimalne, w zakresie przypadkowego skażenia środowiska gruntowo-wodnego – zagrożenie presją jest trudne do określenie ze względu na przypadkowy charakter zdarzeń (katastrof czy awarii przemysłowych), w zakresie poboru kruszyw – presja nie wystąpi ze względu na brak granicach projektu Studium terenów związanych z eksploatacją powierzchniową kruszyw, w zakresie oddziaływania wywieranego na ilościowy stan wód - pobory wód powierzchniowych i podziemnych – zagrożenie wystąpieniem presji jest minimalne lub nie wystąpi ze względu na fakt, że dostawę wody na teren objęty projektem Studium zakłada się w oparciu o zbiorczą sieć wodociągową zaopatrywaną z miejskich ujęć wody. Obowiązujące pozwolenia wodno – prawne określające rozmiar poboru wód wskazują na istnienie znaczących rezerw. Rozbudowana sieć wodociągów miejskich pozwala na swobodną rozbudowę jej w nowych terenach inwestycyjnych w miarę występujących potrzeb, w związku z tym nie zakłada się konieczności realizacji indywidualnych rozwiązań technicznych (lokalne ujęcia wody), w zakresie zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych - zagrożenie wystąpieniem presji jest minimalne lub nie wystąpi ze względu na fakt, że w granicach opracowywanego Studium nie zakłada się rozwoju funkcji rolniczych. Obecne uprawy zostaną utrzymane do czasu wprowadzenia funkcji docelowych. Powierzchnia upraw rolniczych w mieście w chwili obecnej jest niewielka i nie sprzyja 61 nadmiernej intensyfikacji produkcji rolniczej, a tym samym nie stwarza szczególnego zagrożenia skażeniami wód pochodzącymi z produkcji rolniczej, w zakresie spływu wód opadowych z terenów inwestycyjnych – zagrożenie wystąpieniem presji jest minimalne lub nie wystąpi ze względu na fakt, że w projekcie Studium zakłada się odprowadzenie wód opadowych poprzez kanalizację deszczową. W przypadku braku możliwości wpięcia się do tej sieci dopuszcza się odprowadzenie wód opadowych do gruntu wyłącznie po ich podczyszczeniu. Ustaleniach Studium zakazuje się również realizacji parkingów o powierzchni przekraczającej 0,1 ha z powierzchniami ażurowymi umożliwiającymi infiltrację wód opadowych do gruntu bez odpowiedniego podczyszczenia. Dla parkingów tych ustalono również nakaz realizacji urządzeń umożliwiających podczyszczenie wód opadowych przed ich odprowadzeniem do stanu dopuszczonego w odpowiednich przepisach prawa. 4. Wpływ ustaleń Studium na warunki klimatyczne Rozwój miasta Krosna związany ze zmianą zagospodarowania terenów z otwartych na zabudowane, zmieni klimat lokalny na terenie miasta. Zakłócenia warunków klimatu lokalnego mogą dotyczyć głównie wzrostu temperatury dobowej, zakłóceń w przewietrzaniu terenów oraz zmian wilgotności powietrza. Są to typowe zmiany klimatyczne dla obszarów miejskich nie można założyć, że miasto Krosno uniknie tych zmian. Potwierdzają to założenia polityki przestrzennej miasta, w których jednak zakłada się bardzo intensywny rozwój zainwestowania miejskiego. Dosyć mały udział w ogólnej powierzchni miasta terenów zieleni naturalnej i urządzonej może powodować nasilenie zmian klimatycznych. W celu łagodzenia niekorzystnych dla mieszkańców zmian klimatu lokalnego należy bezwzględnie i ściśle określić w planach miejscowych procent powierzchni biologicznie czynnej dla wszystkich terenów oraz zadbać o realizację terenów zieleni urządzonej w kwartałach zabudowy. Pozytywny wpływ na klimat miasta, a szczególnie zjawisko przewietrzania miasta ma w Studium wyłączenie z zabudowy terenów doliny rzeki Wisłok i innych dolin bocznych. W miarę postępowania procesów budowlanych w mieście doliny te pełnić będą coraz silniej rolę korytarzy przewietrzających. 5. Szata roślinna i świat zwierzęcy Jak wspomniano wcześniej w mieście Krosno występuje duży deficyt terenów zieleni naturalnej i urządzonej, a szczególnie zieleni wysokiej i leśnej. Jest to wynikiem wielowiekowego rozwoju miasta oraz jego rolą regionalnego centrum administracyjno – usługowego jakie pełniło w przeszłości i pełni obecnie miasto Krosno. Miasta o takiej funkcji zawsze rozwijają się intensywnie, a procesy inwestycyjne powodują zubożenie zieleni. Dalszy rozwój miasta powodować będzie dalsze ograniczenie terenów aktywnych biologicznie. Tereny, na których obecnie występuje roślinność naturalna i spontaniczna będą dalej zmniejszane w trakcie rozwoju miasta. Cechy rozwoju wskazują jednoznacznie, że już na tym etapie tworzenia założeń polityki przestrzennej miasta należy zarezerwować tereny, które mają wzbogacać tkankę miejską w tereny zieleni urządzonej oraz zagwarantować ochronę najcenniejszych elementów ekosystemu miasta Krosna. Wydaje się, że postulaty te są spełnione w projekcie Studium. Do ochrony przeznaczono wszystkie doliny rzeczne i doliny potoków oraz wszystkie tereny leśne i tereny zadrzewione. Ochroną objęto również wszystkie tereny zieleni urządzonej mające znaczenie historyczne lub krajobrazotwórcze. W projekcie Studium wskazano również szereg nowych terenów, które docelowo mają być urządzone jako tereny zieleni ogólnodostępnej służącej mieszkańcom miasta do celów rekreacyjnych. Być może zasięg tych terenów jest zbyt mały w stosunku do powierzchni terenów inwestycyjnych. W obecnej sytuacji ekonomiczno – gospodarczej miasto nie może pozwolić sobie jednak na wskazanie większych rezerw terenowych na te cele. Czynnikiem rekompensującym zbyt małą powierzchnię terenów zieleni urządzonej jest w Studium nakaz zachowania dla wszystkich terenów powierzchni biologicznie czynnej. Zakłada się, że tereny tej powierzchni będą urządzane zielenią, w tym wysoką. Świat zwierząt w mieście jest stosunkowo ubogi. Nie przewiduje się istotnych zmian w udziale gatunkowym zwierząt bytujących w mieście. Większość naturalnych ostoi dla zwierząt została wyłączona w projekcie Studium z działań inwestycyjnych. 6. Krajobraz Krajobraz miasta Krosna jest charakterystyczny dla terenów miejskich. Dominują tu antropogeniczne formy krajobrazu zanikające w miarę oddalania się od centrum miasta. Realizacja założeń polityki przestrzennej miasta spowoduje przesunięcie się antropogenicznych form krajobrazu w kierunku jego granic administracyjnych. 62 Naturalne ukształtowanie powierzchni miasta zapewnia wysokie walory krajobrazowe wynikające z ukształtowania powierzchni na jego terenie oraz występowania w sąsiedztwie miasta zwartych kompleksów leśnych. Zmiany krajobrazu otwartego charakterystycznego dla województwa podkarpackiego w kierunku krajobrazu miejskiego jest w przypadku miasta Krosna nieuniknione ze względu na funkcje jakie pełni w regionie. Istotne jest natomiast aby kształtowanie zabudowy zawsze uwzględniało walory krajobrazowe a projektowana zabudowa posiadała wysokie walory architektonicznie i była wkomponowana w otaczający krajobraz. 7. Transgraniczne oddziaływania na środowisko Transgraniczne oddziaływania na środowisko w skutek realizacji ustaleń Studium nie wystąpi. Decyduje o tym dopuszczone przeznaczenie obszarów oraz określone warunki zabudowy i zagospodarowania terenów. 8. Wpływ ustaleń Studium na obszary Natura 2000 W granicach miasta Krosna granice Obszaru Natura 2000 obejmują część doliny Wisłoka, który przepływa przez miasto w kierunku południe – północ, dzieląc je na dwie części. Dolina Wisłoka przepływa również przez część śródmiejską miasta. Ze względu na lokalizację przestrzenną terenów mieszkaniowych w mieście dolina Wisłoka poddana jest silnej antropopresji mieszkańców miasta, związanej z potrzebami rekreacyjnymi. Oddziaływanie antropogeniczne związane jest przede wszystkim wykorzystaniem doliny do celów spacerowych. Zakaz penetracji doliny rzeki przez mieszkańców miasta jest w zasadzie niemożliwe do realizacji. Zmniejszenie natomiast może nastąpić jedynie poprzez wyznaczenie na terenie miasta innych atrakcyjnych terenów rekreacyjnych. W Studium dla terenów objętych granicami obszaru Natura 2000 zastosowano wszystkie możliwe działania ochronne. Znaczna część doliny Wisłoka została wyłączona z możliwości zabudowy, z jednoczesnym wskazaniem do bezwzględnej ochrony – zieleń naturalna. W Studium wprowadzono również szereg terenów zieleni urządzonej pozwalających na ograniczenie penetracji antropogenicznej doliny Wisłoka. Wydaje się, że są to wszystkie możliwe działania mogące ograniczyć sposób oddziaływania miasta na obszar Natura 2000. V. POWSTANIE ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA I ZDROWIA LUDZI NA TERENIE OBJĘTYM STUDIUM I W STREFIE JEGO POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA Ryzyko wystąpienia awarii przemysłowych. W Studium wskazuje się kierunki polityki przestrzennej do rozwoju poszczególnych obszarów miasta. Szczegółowe zasady zagospodarowania przestrzennego poszczególnych terenów w mieście zostaną wskazane na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i dopiero na tym etapie można przesądzić ostatecznie o rodzajach technologii lokalizowanych w terenach, w tym technologii mogących powodować ryzyko wystąpienia awarii przemysłowych. Biorąc pod uwagę powyższe nie wskazuje się terenów na których mogą wystąpić poważne awarie przemysłowe. Zagrożenie powodzią. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią, wyznaczone zostały na podstawie opracowania pn. „Określenie zagrożenia powodziowego w zlewni Wisłoka” stanowiącego I etap Studium ochrony przeciwpowodziowej, zatwierdzonego do stosowania przez Dyrektora RZGW w Krakowie, zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie prawa wodnego. Obszary szczególnego zagrożenia powodzią odpowiadają zasięgowi zalewu wodą Q1%. Zasięg terenów zalewowych został wyznaczony w Studium ochrony przeciwpowodziowej za pomocą modelowania jednowymiarowego. W ramach tego opracowania w celu uszczegółowienia zasięgu wód powodziowych w granicach miasta Krosna, dodatkowo wykonano modelowanie dwuwymiarowe (2D). Wymiarowanie to pozwala na dokładniejszą prezentację przebiegu wezbrania o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia, zwłaszcza w zakresie głębokości i prędkości przemieszczania się wody w terenach zurbanizowanych. Zasięg wód powodziowych określony w modelowaniu dwuwymiarowym różni się od zasięgu zatwierdzonych obszarów szczególnego zagrożenia powodzią. Wyniki uzyskane w trakcie modelowania dwuwymiarowego należy traktować jako maksymalny zasięg zalewu wodą Q1%. Sposób zagospodarowania obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią według Studium musi uwzględniać zakazy, nakazy, dopuszczenia i ograniczenia wynikające z przepisów szczególnych w zakresie ochrony przed powodzią. W szczególności polityka zagospodarowania tych terenów polegać będzie na: 63 ograniczeniu powierzchni przeznaczonych do zainwestowania, niezwiększaniu intensywności zabudowy w obrębie już wyznaczonych terenów do zainwestowania, uwzględnieniu uwarunkowań lokalnych i dostosowanie rozwiązań konstrukcyjno - technicznych obiektów kubaturowych do zagrożeń związanych z oddziaływaniem wód powierzchniowych (zalaniem, podmyciem, przemieszczeniem koryta rzeki), poprzedzaniu lokalizacji obiektów kubaturowych rozpoznaniem geologicznym podłoża i w razie potrzeby przeprowadzenie wcześniejszej kompleksowej regulacji cieku wodnego, polegającej na wykonaniu umocnienia zapobiegającego erozji brzegowej, wykorzystaniu terenów zalewowych na cele lokalizacji terenów zieleni i urządzeń rekreacyjnych oraz innych obiektów, których zalanie nie spowoduje znacznych strat materialnych ani zagrożenia dla środowiska (np. parkingi). Możliwe jest także rolnicze wykorzystanie terenu bez możliwości lokalizacji nowych obiektów kubaturowych, kształtowaniu zieleni wysokiej na terenach zagrożonych w sposób nie utrudniający przepływu wód powodziowych, kształtowaniu układu komunikacyjnego w sposób umożliwiający szybką ewakuację ludności w terenów zagrożonych. Zagrożenie osuwaniem się mas ziemnych Ukształtowanie powierzchni bezpośrednio wpływa na fakt, że na terenie miasta występuje zagrożenie zjawiskiem osuwisk mas ziemnych. W mieście zarejestrowano 4 aktywne osuwiska, dla których założono karty rejestracyjne. W kartach rejestracyjnych ujęto następujące osuwiska: 18-61-011-1, położonym w centrum Starego Miasta wzdłuż ulicy Podwale, 18-61-011-2, położonym w rejonie skrzyżowania ulic Prusa i Reymonta, 18-61-011-3, położonym na osiedlu Zawodzie przy ulicy Zagórze, 18-61-011-4, położonym na osiedlu Zawodzie przy ulicy Zagórze. Poza zarejestrowanymi osuwiskami na obszarze miasta występują również inne obszary zagrożone ruchami masowymi i osuwaniem się mas ziemnych. Wszystkie rejony miasta zagrożone tym zjawiskiem zostały oznaczone na rysunku Studium. Wszystkie rejony miasta zagrożone tym zjawiskiem zostały oznaczone na rysunku Studium i rysunku prognozy. Ochrona przed osuwaniem się mas ziemnych według Studium polegać będzie na: ograniczeniu w zainwestowaniu obszarów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych, nakazie zabezpieczenia istniejącej zabudowy na terenach zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych przed skutkami ruchów masowych, obowiązku wykonania ekspertyzy geologiczno – inżynierskiej dla inwestycji infrastruktury technicznej realizowanej na obszarach zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych oraz nakazu uwzględnienia jej wyników w projekcie inwestycji, stabilizacji podłoża w sposób umożliwiający zachowanie bezpieczeństwa na terenach sąsiadujących z osuwiskami. Istniejące zagrożenia i uciążliwości na obszarze opracowania wraz z przyjętymi w projekcie Studium ustaleniami umożliwiającymi ochronę przed nimi oraz stanowiącymi ograniczenia w użytkowaniu terenów narażonych na ich oddziaływanie w zasięgu stref sanitarnych od cmentarzy wprowadza się: nakaz zaopatrzenia w wodę z sieci wodociągowej wszystkich użytkowników, nakaz docelowego odprowadzania ścieków sanitarnych do zorganizowanego systemu kanalizacji dopuszczając do czasu realizacji zorganizowanego systemu kanalizacji odprowadzanie ścieków sanitarnych do szczelnych zbiorników, opróżnianych taborem asenizacyjnym, w zasięgu strefy 50 m zakaz realizację zabudowy mieszkaniowej, usług publicznych oraz ujęć wody i przewodów wodociągowych, w zasięgu strefy 150 m zakaz lokalizowania ujęć wody. w zasięgu stref ochronnych gazociągów wysokiego ciśnienia wprowadza się następujące ograniczenia: 64 zakaz lokalizowania budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego w pasie o szerokości 35 m w każdą stronę od osi gazociągu, zakaz lokalizowania zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej w pasie o szerokości 20 m w każdą stronę od osi gazociągu, zakaz lokalizowania budynków gospodarczych w pasie o szerokości 15 m w każdą stronę od osi gazociągu, zakaz lokalizowania zakładów przemysłowych w pasie o szerokości 25 m w każdą stronę od osi gazociągu; w zasięgu wyznaczonego pasa technicznego od projektowanego gazociągu wysokoprężnego dn 700 oraz wyznaczonej strefy ochronnej od istniejącej linii elektroenergetycznej 400 kV wyklucza się możliwość lokalizowania obiektów budowlanych. w zasięgu stref ochronnych od linii elektroenergetycznych 110 kV oraz od linii elektroenergetycznych 15 kV w Studium ustalono: nakaz zachowania stref ochronnych 12,5 m dla linii 110 kV i 7,5 m dla linii 15 kV, licząc w każdą stronę od osi linii, zakaz lokalizowania budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi w zasięgu stref ochronnych. w zasięgu strefy ograniczenia wysokości zabudowy od lotniska – w Studium ustalano, że dla budynków wraz z urządzeniami lokalizowanymi na ich dachach, należy zachować wysokość jaką powinny spełniać obiekty budowlane w otoczeniu lotnisk, natomiast dla obiektów trudnodostrzegalnych z powietrza jak: napowietrzne linie, maszty, stacje bazowe telefonii komórkowej itp. usytuowanych w powierzchni podejścia, wysokość zabudowy powinna być pomniejszona o co najmniej 10,0 metrów od dopuszczalnych wysokości zabudowy, określonych w dokumentacji rejestracyjnej lotniska Krosno. Dla terenów położonych w sąsiedztwie terenów kolejowych w Studium ustalono: zakaz sytuowania budynków w odległości mniejszej niż 10 m od granicy terenów kolejowych, z tym że odległość ta nie może być mniejsza niż 20 m od skrajnego toru, nakaz sytuowania budynków z pomieszczeniami na pobyt stały ludzi poza zasięgiem zagrożeń i uciążliwości linii kolejowych, dopuszczenie sytuowania budynków i budowli w miejscach, gdzie zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu nie przekraczają wartości progowych. w zasięgu strefy ochronnej od istniejącego gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Turaszówka – Gliniczek DN 300 PN40 MOP=0,98 MPa Studium ustala nakaz zachowania bezpiecznej odległości od gazociągu dla zabudowy 15 m licząc od zewnętrznych obrysów gazociągu w poziomie terenu. W strefie odległości bezpiecznych nie należy wznosić budynków, urządzać stałych magazynów i składów, sadzić drzew oraz podejmować żadnej działalności mogącej zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. VI OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO Prognozowane skutki ustaleń projektu Studium w wymiarze oddziaływań bezpośrednich i pośrednich, wtórnych i skumulowanych, krótko-, średnio- i długoterminowych, stałych i chwilowych oraz znaczących na poszczególne elementy środowiska przedstawiono w formie macierzy, biorąc pod uwagę ich wzajemne. Prognozowane oddziaływania na środowisko odniesiono do terenów objętych granicami studium (P) i terenów z nimi sąsiadujących (S). Prognozowane oddziaływania podzielono na 4 kategorie: + pozytywne, poprawa danego elementu środowiska, +/- mające zróżnicowany wpływ pozytywny lub negatywny na dany element środowiska w zależności od przyjętych rozwiązań zagospodarowania terenów lub przyjętych do realizacji rozwiązań technicznych, - negatywne, 0 – bez wpływu. 65 Ocena skutków oddziaływania realizacji ustaleń projektu Studium na poszczególne komponenty środowiska Ustalenia projektu studium powietrze powierzchnia ziemi gleba wody powierzchniowe i podziemne klimat zwierzęta i rośliny ekosystemy krajobraz P S P S P S P S P S P S P S P S Realizacja nowej infrastruktury technicznej i dopuszczenie rozbudowy istniejących dróg +/- +/- - 0 - 0 +/- +/- - - - - - - - 0 Rozbudowa infrastruktury technicznej i dopuszczenie przebudowy istniejącej infrastruktury +/- +/- +/- 0 +/- 0 + + + + +/- 0 + 0 - 0 Przeznaczenie terenów otwartych na cele budowlane - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - - - 0 +/- +/- Nakaz zachowania standardów środowiskowych dla nowych obszarów inwestycyjnych oraz odpowiednich parametrów i wskaźników urbanistycznych Nakaz zachowania w poszczególnych obszarach procentu powierzchni biologicznie czynnej Zachowanie istniejących terenów cennych przyrodniczo i krajobrazowo + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 0 + 0 + + + 0 + 0 + 0 + 0 + + + 0 + 0 + + + 0 + 0 + 0 + 0 66 Ochrona przed degradacją i zanieczyszczeniem poszczególnych elementów środowiska (powietrze atmosferyczne, wody podziemne i powierzchniowe, gleby, ukształtowanie terenu) Objęcie całego miasta zbiorczym systemem wodno - kanalizacyjnym Dopuszczenie stosowania tymczasowo zbiorników na nieczystości - szamb Nakaz zachowania norm hałasu w środowisku oraz zalecenie stosowania zabezpieczeń akustycznych przed hałasem Konieczność dostosowania istniejących, indywidualnych źródeł ciepła spalających paliwa stałe do wymogów aktualnych norm ochrony środowiska oraz rozbudowa miejskiej sieci ciepłowniczej + + + + + + + + + + + + + + + + 0 0 0 0 + + + + 0 0 + + + + 0 0 0 0 0 0 - - - - 0 0 - - - - 0 0 + + 0 0 0 0 0 0 + + 0 0 0 0 0 0 + + + + + + + + + + + + + + + + 67 Zachowanie przepisów odrębnych w zakresie ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego (obiekty i obszary, w tym Obszar Natura 2000) oraz przepisów w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi (zagrożenie powodziowe, tereny narażone na promieniowanie niejonizujące, tereny zagrożone ponadnorm. hałasem, tereny zagrożone osuwaniem się mas ziemnych) + + + + + + + + + + + + + + + + 68 Analiza prognozowanych oddziaływań na środowisko wskazuje, że ustalenia Studium nie będą wykazywały znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko, a ewentualne oddziaływania będą miały w większości charakter skompensowany. Oddziaływania negatywne zostały ograniczone do niezbędnego minimum wymaganego przy procesach urbanistycznych. Analiza wskazuje również, że wystąpią również oddziaływania pozytywne, mające wpływ na stan poszczególnych elementów środowiska. VII. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE W ramach dotychczasowego postępowania w ramach procedury planistycznej wykonano kilka wersji projektu studium różniących się sposobem zagospodarowania poszczególnych terenów. Przyjmowane założenia planistyczne były wariantowane, przedstawiano również szereg rozwiązań alternatywnych dla przyjętych założeń planistycznych. Alternatywne rozwiązania brały pod uwagę zmianę intensywności i charakteru zabudowy, zasięgu terenów inwestycyjnych, zakresu działań ochronnych na terenach wchodzących w skład systemu przyrodniczego miasta oraz kierunków rozwoju sieci komunikacyjnej w perspektywie zgodności z założeniami polityki przestrzennej miasta i przepisami odrębnymi. VIII. OCENA ZGODNOŚCI PROJEKTU STUDIUM Z UWARUNKOWANIAMI EKOFIZJOGRAFICZNYMI ORAZ ZE STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Ocena zgodności z opracowaniem ekofizjograficznym W projekcie Studium uwzględniono większość wytycznych ekofizjograficznych zawartych w opracowaniu ekofizjograficznym, wykonanym w 2011r. dla całego obszaru miasta. Dotyczy to zarówno dopuszczalnych form zagospodarowania terenu objętego opracowaniem, funkcjonowaniem systemu przyrodniczego miasta czy zachowaniem w ustaleniach Studium przepisów odrębnych. Ustalenia ekofizjografii Ocena zgodności W zakresie przeznaczenia terenów + W zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego + W zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego + W zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej + W zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu + W zakresie granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, na podstawie przepisów odrębnych, w tym terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych W zakresie warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich użytkowaniu + W zakresie zasad przebudowy, rozbudowy i budowy systemu komunikacji oraz infrastruktury technicznej + + 69 W zakresie sposobu i terminu tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów + Ocena zgodności z przepisami odrębnymi w zakresie ochrony przyrody i dóbr kultury Ustalenia z zakresu ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury są rozbudowane i obejmują kompleksowo ochronę środowiska. Ochroną podjęto zarówno szatę roślinną, gleby, wody i powietrze atmosferyczne. Nakazuje się zachowanie wszystkich rygorów wynikających z przepisów odrębnych powołujących obszary i obiekty chronione. Ustalenia projektu studium są zgodne obowiązującymi przepisami z zakresu ochrony środowiska, w tym obszarami prawnie ustanowionymi na tym terenie i jego w otoczeniu. IX. PODSUMOWANIE Wnioski wynikające z analizy wpływu ustaleń projektu studium na poszczególne elementy środowiska. Wnioski, wynikające z analizy obecnej sytuacji oraz możliwych zmian wywołanych realizacją postulatów zawartych w Studium, zebrano i przedstawiono w postaci poniższej tabeli. Zawiera ona analizę potencjalnych zagrożeń, wynikających z realizacji projektu Studium, szacuje ich wagę i na tej podstawie formułuje zalecenia na etapie realizacji inwestycji. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Typ Symbol oddz. terenu Ustalenia funkcjonalno- Aktualne zagospodarowanie Zakres i charakter przestrzenne projektu terenu i stan środowiska przewidywanego Studium przyrodniczego przekształcenia środowiska przyrodniczego 1 ZP, ZL, Tereny zieleni naturalnej Łąki, zabagnienia, nieużytki Tereny lasów rolnicze, zadrzewienia , lasy bez zmian – tereny tworzące system przyrodniczy miasta zachowanie istniejących ostoi zwierząt tereny z zachowanym wysokim udziałem powierzchni biologicznie czynnej lub z zachowanym starodrzewiem zachowanie funkcji aktywnego udziału w systemie przyrodniczym gminy wzmocnienie lokalnych węzłów ekologicznych 70 2 ZP1, Tereny zieleni Zadrzewienia, łąki, zabagnienia, tereny aktywnie ZD, ZC urządzonej, tereny nieużytki rolnicze, parki, skwery, wspomagające system ogrodów działkowych zespoły zieleni towarzyszącej przyrodniczy miasta tereny cmentarzy założeniom pałacowo - parkowym tereny z zachowanym wysokim udziałem powierzchni biologicznie czynnej lub z zachowanym starodrzewiem zachowanie funkcji aktywnego wspomagania systemu przyrodniczego miasta poprawa lokalnych walorów krajobrazowych zachowanie i odbudowa założeń pałacowo - parkowych 3 M4, US Tereny ekstensywnej Istniejące tereny zabudowy, zabudowy jednorodzinnej nieużytki rolnicze i usług niski do średniego Tereny usług sportu i rekreacji stopień przekształcenia punktowe przekształcenia struktury gruntu nieznaczny wzrost zanieczyszczeń i hałasu komunikacyjnego ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej zwiększenie różnorodności biologicznej terenu (nowe nasadzenia oraz zieleni ogródków przydomowych, w tym wysokiej) nieznaczne zwiększenie wilgotności powietrza 71 4 M3, UP Tereny intensywnej Istniejące tereny zabudowy, zabudowy jednorodzinnej nieużytki rolnicze i usług stopień przekształcenia średni do wysokiego przekształcenia struktury Tereny koncentracji gruntu z możliwością usług publicznych wystąpienia ich na znacznych powierzchniach dalszy wzrost zanieczyszczeń i hałasu komunikacyjnego stosunkowo silne ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej zwiększenie różnorodności biologicznej terenu (nowe nasadzenia oraz zieleni ogródków przydomowych, w tym wysokiej) zwiększenie wilgotności powietrza 5 AU Tereny centrum Istniejące tereny zabudowy bez znaczących zmian administracyjno z przewagą obiektów możliwe dalsze punktowe - usługowego Krosna zabytkowych i historycznych przekształcenia struktury gruntu lokalnie zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej zapewnienie ochrony historycznego centrum miasta Krosna 72 6 M1, M2, Tereny zabudowy Istniejące tereny zabudowy, U1, nieużytki rolnicze śródmiejskiej Tereny zabudowy stopień przekształcenia wysoki przekształcenia struktury mieszkaniowej gruntu na znacznych wielorodzinnej i usług powierzchniach lokalnie Tereny koncentracji całkowite przekształcenie usług centrotwórczych struktury gruntu wzrost zanieczyszczeń i hałasu komunikacyjnego silne ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej udział terenów o znacznych powierzchniach pozbawionych roślinności zwiększenie wilgotności powietrza 7 U2, U3, Tereny rozwoju UC aktywności gospodarczej nieużytki rolnicze związanej Istniejące tereny zabudowy, bardzo wysoki z magazynami, logistyką, usługami, usługami stopień przekształcenia całkowite przekształcenie struktury gruntu istotny wzrost wystawienniczymi zanieczyszczeń i hałasu i inkubatorami technologii komunikacyjnego oraz produkcji opartej bardzo silne ograniczenie na wysokich powierzchni biologicznie technologiach czynnej Tereny rozwoju przewaga terenów aktywności gospodarczej o znacznych związanej z produkcją, powierzchniach składami, magazynami pozbawionych roślinności i usługami Tereny rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 zwiększenie wilgotności powietrza utrudnienia w przewietrzaniu terenów m2 73 8 KDL, I, Tereny dróg publicznych Istniejące i projektowane drogi klasy drogi lokalnej i urządzenia Tereny infrastruktury stopień przekształcenia bardzo wysoki technicznej wzrost emisji komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza i hałasu spowodowany przewidywanym wzrostem natężenia ruchu całkowite przekształcenie struktury gruntu likwidacja powierzchni biologicznie czynnej 9 KDG, Drogi publiczne klasy KDZ dróg głównych i zbiorczych Istniejące i projektowane drogi stopień przekształcenia bardzo wysoki Tereny kolejowe dalszy wzrost emisji komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza i hałasu spowodowany przewidywanym wzrostem natężenia ruchu i ponadlokalnym charakterem dróg zagrożenie przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu komunikacyjnego w środowisku możliwość oddziaływania na tereny sąsiednie całkowite przekształcenie struktury gruntu likwidacja powierzchni biologicznie czynnej 74 Podsumowanie: Ustalenia Studium pozwalają na realizację założeń polityki przestrzennej miasta Krosna. Zastosowanie zasad zawartych w ustaleniach studium pozwala na jego wielofunkcyjny rozwój. Zastosowane przeznaczenie terenu w poszczególnych rejonach opracowania umożliwia racjonalne wykorzystanie przestrzeni oraz ochronę istniejących i projektowanych form ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego. Ustalenia planu w sposób wystarczający chronią zdrowie i życie mieszkańców miasta oraz zabezpieczają wysoki standard ich życia, zarówno w aspekcie ekonomicznym i społecznym. Zaleceniem do dalszych prac jest ścisłe przestrzeganie zasad zagospodarowania terenów ustalonych w projekcie studium oraz zastosowanie monitoringu zmian w środowisku wywołanych dalszym rozwojem zagospodarowania przestrzennego. Do metod analizy skutków realizacji postanowień planistycznych generalnie należeć może: prowadzenie rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego rejestrowanie wniosków o sporządzenie miejscowych planów lub ich zmianę i gromadzenie materiałów z nimi związanych; ocena zgodności wydanych decyzji i pozwoleń budowlanych z projektem; ocena i aktualizacja form ochrony przyrody i najcenniejszych siedlisk przyrodniczych; ocena rozwoju gospodarczego (przedsiębiorczości, rozwoju budownictwa, przemian struktury agrarnej, powierzchni urządzonych terenów zieleni i wzrostu lesistości). Zgodnie z art. 25 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz w celu uniknięcia powielania monitorowania w myśl zasady Dyrektywy 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko wpływ ustaleń projektu Studium na środowisko przyrodnicze w zakresie: jakości poszczególnych elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska, obszarów występowania przekroczeń, występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian kontrolowany będzie dokonywana w ramach systemu Państwowego Monitoringu Środowiska. Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane będą corocznie w Raportach o stanie środowiska, wydawanych w formie ogólnodostępnej publikacji, ale źródłami danych w tym zakresie mogą też być: Wojewódzka Baza Danych (prowadzona przez Marszałka Województwa), źródła administracyjne wynikające z obowiązków sprawozdawczych lub zapisów ustawowych (decyzje, zezwolenia, pozwolenia) czy badania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego. Ponadto w zakresie monitoringu poszczególnych elementów środowiska odpowiedzialne są: jednostki i instytucje związane z gospodarką wodną, zarządy dróg, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie, a w zakresie ochrony przyrody Lasy Państwowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz inne, jednostki wspomagające, zatrudniające ekspertów tej dziedziny (np. IMGW, RZGW). Zaleca sie, by monitorowanie skutków wdrażania i funkcjonowania ustaleń studium (w zakresach badań nie objętych monitoringiem WIOS) prowadziła Rada Miasta Krosna. Wskazane jest dokonywanie oceny stanu realizacji ustaleń studium i wpływu na środowisko w cyklach rocznych. X. STRESZCZENIE Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko wykonana do Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krosna. Stan środowiska na terenie objętym opracowaniem jest zróżnicowany. Granicami Studium objęto zarówno tereny zwartej zabudowy miejskiej, tereny usług, tereny przygotowane do zainwestowania jak i tereny otwarte. Ustalenia studium w sposób jednoznaczny kształtują przestrzeń terenów objętych granicami opracowania poprzez wskazanie dla każdego terenu zasad zagospodarowania oraz ustalenie niezbędnych wskaźników i parametrów urbanistycznych. Ustalenia studium określają również zasady uzbrojenia terenów w komunikację i infrastrukturę techniczną. Zakres ochrony poszczególnych elementów środowiska oraz ochrony zdrowia i ludzi na terenie opracowania został ustalony zgodnie z przepisami odrębnymi i nie narusza ich. Opracowanie „Prognozy” ma na celu ocenę realizacji ustaleń Studium pod kątem szeroko rozumianej ochrony zasobów środowiska, a także przedstawienie przewidywanych skutków dla stanu i funkcjonowania środowiska (przekształceń) oraz warunków życia mieszkańców. Ocenę przewidywanych skutków dla środowiska, które mogą wynikać z projektowanego przeznaczenia terenów i rozwiązań funkcjonalno - przestrzennych odniesiono do istniejącego stanu środowiska, jego warunków i predyspozycji użytkowych rozpoznanych w najbardziej aktualnym opracowaniu ekofizjograficznym. W prognozie przedstawiono zakres przewidywanych przekształceń poszczególnych elementów środowiska w odniesieniu do poszczególnych terenów określonych projektem studium. Wyniki analizy przedstawiono w podsumowaniu grupując tereny w grupy o różnym stopniu oddziaływania i różnym stopniu potencjalnych przekształceń środowiska wywołanych realizacją docelowego zagospodarowania terenów. 75
