Daktylek Daktylek Daktylek Mount Everest - Czomolungma, Qomolangma, Sagarmatha najwyższy szczyt Ziemi - 8850 m n.p.m. (wg pomiarów chińskich 8844. wg nepalskich 8848), ośmiotysięcznik położony w Himalajach Wysokich (Centralnych), na granicy Nepalu i Chin (Tybetu). Przez miejscową ludność uważany za siedzibę bogów. Odkryty i po raz pierwszy zmierzony przez geodetów brytyjskich w połowie XIX wieku. Mount Everest do roku 1865 nosił nazwę Szczyt XV, W roku 1865 na cześć walijskiego geodety i kartografa sir George'a Everesta, nadano szczytowi nazwę Mount Everest. Po tybetańsku nosi nazwę Czomolungma, czyli Bogini Matka Śniegu lub Bogini Matka Ziemia, po nepalsku Sagarmatha, czyli Czoło Nieba. Często jest nazywany również Dachem Świata. Pierwsze wejście * 29 maja 1953 Nowozelandczyk Edmund Hillary i Szerpa Tenzing Norgay Polskie osiągnięcia: * 16 października 1978 roku Wanda Rutkiewicz dokonała pierwszego polskiego wejścia na Mount Everest. Zdobyła go jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie. * 17 lutego 1980 – Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na szczyt. Było to zarazem pierwsze zdobycie ośmiotysięcznika zimą. * 19 maja 1980 – Jerzy Kukuczka i Andrzej Czok – nowa droga filarem południowym Do końca 2009 r. szczyt był zdobyty 4571 razy (2890 osób) w tym 28 wejść Polaków (26 osób – Ryszard Pawłowski był aż trzykrotnie). Śmierć poniosło 216 wspinaczy w tym 7 Polaków. * 27. 05. 1989 w lawinie zginęli Zygmunt Andrzej Heinrich, Wacław Otręba, Mirosław Dąsal i Mirosław Gardzielewski. Eugeniusz Chrobak zmarł dzień później wskutek odniesionych obrażeń. * 18. 05. 1999 roku w drodze powrotnej zginął Tadeusz Kudelski Daktylek * 25. 05. 2003 roku zginął Krzysztof Liszewski Daktylek Daktylek Mount Everest Daktylek Mount Everest Daktylek Mount Everest i Lhotse K2 - Czogori, Lambha Pahar, Dapsang, Kechu, Mount Godwin-Austen - najwyższy szczyt Karakorum, drugi co do wysokości (po Mount Everest) szczyt Ziemi – 8611 m n.p.m.. Znajduje się na granicy Chin i Pakistanu. Uważany za jeden z najtrudniejszych ośmiotysięczników do zdobycia. K2 jest tak niebezpieczny przede wszystkim dlatego, że trudności techniczne (wspinaczkowe) w drodze na wierzchołek znajdują się bardzo wysoko, w okolicy 8000 metrów. Wielu himalaistów poniosło śmierć, próbując zmierzyć się z K2. To jeden z czterech ostatnich ośmiotysięczników, którego nie udało się zdobyć zimą. Pierwsze wejście * 31 lipca 1954 przez wyprawę włoską dowodzoną przez Ardito Desio. Na szczycie stanęli Achille Compagnoni i Lino Lacedelli. Polskie osiągnięcia: * 23 czerwca 1986 – Wanda Rutkiewicz - jako pierwsza kobieta na świecie * 8 lipca 1986 – Jerzy Kukuczka i Tadeusz Piotrowski – nowa droga środkiem południowej ściany zwana dziś Polish Line do tej pory nie powtórzona!!! * 3 sierpnia 1986 – Przemysław Piasecki i Wojciech Wróż – nowa droga południowo-zachodnim filarem (Magic Line), bez tlenu Do maja 2010 r. szczyt był zdobyty 302 razy (298 osób) w tym 8 wejść Polaków. Śmierć poniosło 78 wspinaczy w tym 4 Polaków. * 30 lipca 1982 r. Halina Krüger-Syrokomska - zmarła w czasie kobiecej wyprawy na K2 w obozie II na żebrze Abruzzi prawdopodobnie na udar mózgu * 10. 07. 1986 r. - Tadeusz Piotrowski - zginął podczas zejścia ze szczytu * 3. 08 . 1986 r. - Wojciech Wróż - zginął podczas zejścia ze szczytu * 10. 08. 1986 r. - moja koleżanka, Dobrosława Miodowicz-Wolf (Mrówka) - zginęła podczas zejścia po próbie zdobywania szczytu K2 Daktylek Daktylek K2 – ściana południowa Daktylek K2 w swej krasie Daktylek K2 Kanczendzonga - Kanczendzanga, Kangczendzonga, Kangchendzönga, Kangchenjunga - drugi co do wysokości szczyt w Himalajach, trzeci co do wysokości szczyt Ziemi, o wysokości 8586 m n.p.m. (wg innych źródeł główny wierzchołek liczy 8598 m n.p.m.). Nazwa składa się z czterech słów tybetańskich: kang – śnieg, chien – wielki, dzod – skarbnica, nga – pięć. Stosownie do właściwości składni tybetańskiej znaczy to: Pięć Skarbów pod Wielkim Śniegiem. Kanczendzonga jest górą trudną, po Annapurnie i Lhotse zanotowano tu najmniej wejść spośród ośmiotysięczników Pierwsze wejście * 25 maja 1955 przez George'a Banda i Joe Browna, dzień później przez Normana Hardie i Tony'ego Streathera. Polskie osiągnięcia: * 12 styczeń 1986 –Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki - pierwsze polskie i pierwsze zimowe wejście, * 18 maja 2009 – Kinga Baranowska - pierwsza Polka na szczycie Do końca 2009 r. szczyt był zdobyty 243 razy (230 osób) w tym 4 wejścia Polaków. Śmierć poniosło 40 osób w tym 2 Polaków. * 11. 01. 1986 - Andrzej Czok - zasłabł po dotarciu do obozu IV. Po wycofaniu się z drogi na szczyt zmarł w obozie III na obrzęk płuc. * 13. 05. 1992 – Wanda Rutkiewicz - zaginęła na wysokości 8250 m n.p.m. Jej ciała nie odnaleziono. Była jedną z najwybitniejszych himalaistek świata. Daktylek Daktylek Kangchenjunga Daktylek Daktylek Kangchenjunga Lhotse - ośmiotysięcznik w środkowej części Himalajów Wysokich, na granicy Nepalu i Chin, czwarty co do wysokości szczyt Ziemi, o wysokości 8516 m n.p.m., wierzchołek niższy – Lhotse Shar liczy 8383 m n.p.m. Lhotse – z języka tybetańskiego znaczy dosłownie "Południowy Szczyt". Pierwsze wejście * 18 maja 1956 szwajcarzy F. Luchsinger, E. Reiss Polskie osiągnięcia: * 4 października 1979 – Andrzej Czok, Andrzej Heinrich, Jerzy Kukuczka, Janusz Skorek - pierwsze polskie zdobycie szczytu * 31 grudnia 1988 – Krzysztof Wielicki – pierwsze wejście zimowe, solo * 21 maja 2001 – Anna Czerwińska - pierwsza Polka na szczycie W latach 1956-1996 na szczycie stanęło zaledwie 83 wspinaczy, członków niespełna siedemdziesięciu ekspedycji. Do końca 2009 r. szczyt był zdobyty 396 razy (377 osób) w tym 14 wejść Polaków. Śmierć poniosło 12 wspinaczy w tym 4 Polaków. * 17. 12. 1974r. - Stanisław Latałło – operator filmowy, zmarł na skutek wyczerpania * 25. 10. 1985r. – Rafał Chołda – odpadł od ściany * 14. 09. 1987r. – Czesław Jakiel - zginął pod lawiną * 24. 10. 1989r. - Jerzy Kukuczka – odpadł od ściany a lina pękła . Był drugim człowiekiem na Ziemi który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum – wszystkie 14 szczytów o wysokości ponad 8 tysięcy metrów. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych himalaistów XX wieku. Daktylek Daktylek Lhotse Daktylek Lhotse Daktylek Makalu, piąty co do wysokości szczyt świata. Położony w Himalajach Wysokich, na granicy Chin i Nepalu, 20 km na południowy wschód od Mount Everestu. Osiąga wysokość 8463 m n.p.m.. Dawna nazwa to Khamba Lung, pochodząca od nazwy tybetańskiego regionu Kham. Pochodzenie nazwy Makalu pozostaje niejasne. Prawdopodobnie słowo to wywodzi się od sanskryckiego maha-kala, przydomku Śiwy. Nie ma jednak co do tego pewności. Góra ma stanowić tron bóstwa. Wyrażenie maha-kala można by również przetłumaczyć jako Wielki Czarny lub Wielka Czerń, co mogłoby się odnosić do wyglądu góry. Inna hipoteza mówi, że nazwa Makalu powstała z przekręcenia słowa Kamalu – a ściślej – Kamalung, co po tybetańsku oznacza dolinę Kamy – rzeki płynącej po północnej stronie masywu. Pierwsze wejście * 15 maja 1955 Francuzi Lionel Terray i Jean Couzy. * 9 lutego 2009 Simone Moro i Denis Urubko - pierwsze wejście zimowe. Polskie osiągnięcia: * 15 października 1981 – Jerzy Kukuczka - pierwsze polskie wejście (nową drogą - północnym filarem) * 10 października 1982 – Andrzej Czok - samotny atak i nowa droga – ściana zachodnia * 25 maja 2006 – Anna Czerwińska - pierwsza Polka na szczycie Do końca 2009 r. szczyt był zdobyty 323 razy (314 osób) w tym 7 wejść Polaków. Śmierć poniosło 29 osób w tym 3 Polaków. * 06. 10. 1978 - Andrzej Młynarczyk – zginął w lawinie * 26. 09. 1982 - Tadeusz Szulc zmarł na skutek choroby * 05. 10. 1988 - Ryszard Kołakowski zginął w czasie zejścia ze szczytu. Daktylek Daktylek Daktylek Makalu Daktylek Makalu Czo Oju, Cho-Oyu - to szósty pod względem wysokości szczyt świata 8201 m n.p.m.. Leży w głównej grani Himalajów Wysokich, na północny zachód od Mount Everestu, na granicy chińsko-nepalskiej. Uważany jest za najłatwiejszy z ośmiotysięczników. Pierwsze wejście * 19 października 1954 Austriacy Herbert Tichy i Sepp Joechler oraz Pasang Dawa Lama z Nepalu * 13 maja 1984 Vera Komárkova i Dina Stěrbova dokonały pierwszego wejścia kobiecego. Polskie osiągnięcia: * 12 lutego 1985 – Maciej Berbeka, Maciej Pawlikowski – pierwsze wejście zimowe (nową drogą, południowo-wschodnim filarem). * 29 kwietnia 1986 – Ryszard Gajewski - nowa droga lewym żebrem południowo-zachodniej ściany * 21 września 1990 – Wojciech Kurtyka - nowa droga południowo-zachodnia ściana * 26 września 1991 – Wanda Rutkiewicz - pierwsza Polka na szczycie, samotnie * 18 września 1993 – Krzysztof Wielicki - nowa droga tzw. Polska Droga Do wiosny 2009 r. szczyt był zdobyty 2790 razy (2363 osób) w tym 47 wejść Polaków (45 wspinaczy - Maciej Pawlikowski i Ryszard Pawłowski pokonali szczyt dwukrotnie) . Śmierć poniosło 42 himalaistów. Nikt z Polaków nie zginął. Daktylek Daktylek Daktylek Cho-Oyu Daktylek Cho-Oyu Cho-Oyu Daktylek Dhaulagiri szczyt w Himalajach środkowo-zachodnich o wysokości 8167 m n.p.m., oddzielony od pobliskiej Annapurny głęboko wciętą doliną rzeki Kali Gandaki. Dhaulagiri jest siódmym co do wysokości ośmiotysięcznikiem. Pierwsze wejście * 13 maja 1960 Szwajcarzy Kurt Diemberger, Peter Diener, Ernest Forrer, Albin Schelbert i Szerpowie Nawang Dorje i Nyima Dorje. Polskie osiągnięcia: * 18 maja 1980 – Wojciech Kurtyka i Ludwik Wilczyński – pierwsze polskie wejście (w zespole polsko-brytyjsko-szwajcarskim, z René Ghilinim iAlexem MacIntyre'm) po pokonaniu nowej drogi ścianą zachodnią w stylu alpejskim, zakończonym 15 maja na wys. ok. 7500 m na grani i połączeniu z inna drogą (bez wejścia na wierzchołek), zeszli do bazy i weszli na szczyt drogą normalną. * 21 stycznia 1985 – Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka – pierwsze wejście zimowe * 1 maja 2008 – Kinga Baranowska – pierwsza Polka na szczycie Do wiosny 2009 r. szczyt był zdobyty 417 razy (403 osoby) w tym 14 wejść Polaków. Śmierć poniosło 62 osoby w tym 1 Polak. * 08. 04. 2009 - Piotr Morawski – podczas aklimatyzacji na Dhaulagiri przed wejściem na Manaslu spadł w 25-metrową szczelinę i zaklinował się na 20 metrze. Został wydobyty ze szczeliny ale reanimacja okazała się nieskuteczna i lekarz stwierdził zgon. Daktylek Daktylek Daktylek Dhaulagiri Daktylek Dhaulagiri Daktylek Dhaulagiri Manaslu - jest ósmym pod względem wysokości szczytem świata 8156 m n.p.m. (w niektórych źródłach również 8163 m n.p.m.). Początkowo nazywany Kutang I. Obecna nazwa, Manaslu – Góra Ducha, pochodzi z sanskryckiego słowa manasa oznaczającego ducha bądź duszę. Rozległość masywu powoduje, że znajdujące się na Manaslu drogi należą do najdłuższych tras wspinaczkowych w Himalajach. Pierwsze wejście 9 maja 1956 – Toshio Imanishi (Japonia), Gyaltsen Norbu (Nepal) Polskie osiągnięcia: * 12 stycznia 1984 – Maciej Berbeka, Ryszard Gajewski - pierwsze polskie i pierwsze zimowe wejście, * 20 października 1984 Aleksander Lwow, Krzysztof Wielicki – nowa droga – pierwsze wejście od strony południowo-wschodniej ( z lodowca Pungen ) * 10 listopada 1986 Jerzy Kukuczka i Artur Hajzer - nowa droga ścianą północną-wschodnią * 5 października 2008 – Kinga Baranowska – pierwsza Polka na szczycie Do wiosny 2007 r. szczyt był zdobyty 297 razy (289 osób) w tym 9 wejść Polaków (8 wspinaczy – Krzysztof Wielicki pokonał szczyt dwukrotnie) . Śmierć poniosło 53 osoby w tym 2 Polaków. * 11. 12. 1983r. – Stanisław Jaworski – operator filmowy, zmarł na skutek gorączki i wyczerpania Daktylek * 02. 10. 1992r. – Sylwia Dmowska – odpadła od ściany Daktylek Manaslu Daktylek Manaslu Daktylek Daktylek Manaslu Nanga Parbat - Nangaparbat Peak, Nanga Parvata – ośmiotysięcznik, dziewiąty co do wysokości szczyt świata - 8126 m n.p.m.. Nazwa góry jest mianem kaszmirskim, wywodzi się z sanskrytu i znaczy "Naga Góra". Nanga Parbat położona jest w zachodniej części Himalajów Wysokich, na obszarze Kaszmiru w północno-wschodnim Pakistanie. Historia podboju to przede wszystkim zmagania niemieckich alpinistów. Należy do szczytów wyjątkowo trudno dostępnych i niebezpiecznych, próby jego zdobycia w latach 1895– 1950 pochłonęły 31 ofiar. Nanga Parbat nie udało się do tej pory zdobyć zimą, choć próbowało tego aż dziesięć wypraw, w tym pięć polskich (ostatnia zimą 2008/2009). Jest to jedyny niezdobyty zimą ośmiotysięcznik w Himalajach (pozostałe niezdobyte znajdują się w Karakorum). Pierwsze wejście * 3 lipca 1953 – Hermann Buhl po ogromnych zmaganiach jako pierwszy człowiek staje na szczycie góry; zdobył go bez tlenu, ostatnie 1300 metrów przechodząc samotnie, będąc pod wpływem środka dopingującego na bazie amfetaminy, Polskie osiągnięcia: * 13 lipca 1985 – Zygmunt Andrzej Heinrich, Jerzy Kukuczka, Sławomir Łobodziński – pierwsze polskie wejście nową drogą południowo-wschodnim filarem flanki Rupal; * 15 lipca 1985 – Anna Czerwińska, Krystyna Palmowska, Wanda Rutkiewicz (pierwszy zespół kobiecy na szczycie), oraz Dobrosława Miodowicz-Wolf, która doszła prawie na 8000 m n.p.m., Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 326 razy (322 osób) w tym 13 wejść Polaków. Śmierć poniosło 68 osoby w tym 1 Polak. * 10. 07. 1985. – Piotr Kalmus– podczas wyprawy zginął w lawinie Daktylek Daktylek Daktylek Nanga Parbat Daktylek Nanga Parbat Daktylek Nanga Parbat Annapurna - dziesiąty co do wysokości szczyt Ziemi - 8091 m n.p.m.. Annapurna położona jest na północny zachód od Katmandu. Miejscowa nazwa jest połączeniem sanskryckich słów "anna" (pożywienie) i "purna" (wypełniona) i oznacza Wypełnioną Pożywieniem. Tak właśnie nazywa się boska macierz, jedno z wcieleń Durgi, towarzyszki Sziwy, czczonej za moc dostarczania pożywienia. Według innej wersji połączenie tych dwóch słów jest przydomkiem bogini Kali – Żywicielka. Pomimo że Annapurna należy do niskich ośmiotysięczników, ze względu na dużą rozległość masywu jest górą niebezpieczną. Opad śniegu i wywołane nim zagrożenie lawinami może uwięzić himalaistów i uniemożliwić im bezpieczny powrót do bazy. W zachodniej partii masywu znajduje się jedno z najwyższych urwisk na świecie. Jest to pierwszy szczyt ośmiotysięczny zdobyty przez człowieka. Pierwsze wejście * 3 czerwca 1950 – Maurice Herzog, Louise Lachenal (Francja) Polskie osiągnięcia: * 3 lutego 1987 – Artur Hajzer, Jerzy Kukuczka – pierwsze wejście zimowe * 22 października 1991 –Wanda Rutkiewicz - pierwsza Polka na szczycie – południową ścianą, samotnie. * 20 października 1996 – Andrzej Marciniak - nowa droga północno-zachodnia ściana Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 157 razy (154 osoby) w tym 8 wejść Polaków. 27 kwietnia 2010 szczyt zdobyła Kinga Baranowska i Piotr Pustelnik, tak więc liczba Polaków którzy zdobyli szczyt wzrosła do 10. Śmierć Daktylek poniosło 60 osób. Nikt z Polaków nie zginął. Daktylek Daktylek Annapurna widoczna od strony miasteczka Pokhara Daktylek Masyw Annapurny od strony Nepalu Daktylek Wieś nepalska i w oddali Annapurna Gaszerbrum I, Gasherbrum I, Hidden Peak lub K5 – jedenasta pod względem wysokości góra na świecie -8068 m n.p.m.. Jest drugim co do wysokości szczytem Karakorum, po K2, najwyższym z grupy siedmiu Gaszerbrumów. Nazwa Hidden Peak (Ukryty Szczyt) używana jest na Zachodzie i czasem spotyka się ją również w literaturze. Zgodnie jednak z przyjętą zasadą używa się określenia lokalnego, które pochodzi od słów rgasha brum, co w języku balti oznacza "Piękną Górę" lub "Świecącą Ścianę". Nazwa ta wzięła się od trzykilometrowej ściany Gaszerbruma IV, jednego ze szczytów tworzących grupę Gaszerbrumów. Pierwsze wejście: * 5 lipca 1958 – Andrew Kauffman i Pete Schoening (USA) Szczyt nie został do tej pory zdobyty zimą. Polskie osiągnięcia: * 23 lipca 1983 – Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka - pierwsi Polacy na szczycie nową drogą południowo-zachodnią ścianą, w stylu alpejskim, bez tlenu. * 16 lipca 1990 – Wanda Rutkiewicz, Ewa Panejko-Pankiewicz - pierwsze Polki na szczycie Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 298 razy (290 osób) w tym 11 wejść Polaków. Śmierć poniosło 26 osób. Nikt z Polaków nie zginął. Kilka razy zjeżdżano z Gaszerbruma I na nartach, po raz pierwszy dokonali tego uczestnicy francusko-szwajcarskiej wyprawy, którzy 27 lipca 1982 roku osiągnęli wierzchołek, po czym przypięli deski i zjechali na nartach do podstawy ściany. Trzynaście lat później tego samego dokonał Marco Car, ale tym razem na snowboardzie. Daktylek Daktylek Daktylek Gaszerbrum I ściana północno-zachodnia Gaszerbrum I Daktylek Broad Peak - Falchan Kangri – dwunasty pod względem wysokości szczyt na świecie - 8051 m n.p.m., ośmiotysięcznik zlokalizowany na granicy Chin i Pakistanu. Pierwsze wejście: * 9 czerwca 1957 – Hermann Buhl, Kurt Diemberger, Marcus Schmuck, Fritz Wintersteller (Austria) Szczyt do tej pory nie zdobyty zimą. Polskie osiągnięcia: * 30 lipca 1982 – Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka (nielegalne wejście w ramach aklimatyzacji przed atakiem na południową ścianę K2) pierwsze polskie zdobycie szczytu * 30 czerwca 1983 – Krystyna Palmowska - jako pierwsza kobieta na tym szczycie * 17 lipca 1984 – Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka –trawers całego masywu Broad Peak z wejściem na główny wierzchołek w stylu alpejskim, bez tlenu Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 385 razy (381 osób) w tym 16 wejść Polaków (14 wspinaczy - Jerzy Kukuczka, Wojciech Kurtyka pokonali szczyt dwukrotnie). Śmierć poniosło 21 osób w tym 1 Polak * 18. 08. 1985 - Barbara Kozłowska - utonęła w strumieniu lodowca powyżej Broad Peak Central ponadto * 28 lipca 1975 – wejście na Broad Peak Central (8011 m) – pierwsze wejście na dziewiczy środkowy wierzchołek Kazimierz Głazek, Janusz Kuliś, Marek Kęsicki, Bohdan Nowaczyk, Andrzej Sikorski (trzej ostatni zginęli podczas zejścia). Daktylek Daktylek Broad Peak Broad Peak i Gasherbrumy Daktylek Gaszerbrum II, Gasherbrum II - najniższy ośmiotysięcznik Karakorum o sylwetce regularnej piramidy. Jest trzynastym pod względem wysokości szczytem na świecie – 8035 m n.p.m.. Pierwsze wejście * 7 czerwca 1956 – Joseph Larch, Fritz Moravec i Hans Willenpart (Austria), * 2 lutego 2011– Simone Moro (Włochy), Denis Urubko (Kazachstan) i Cory Richards (USA). Pierwszego wejścia zimowego . Jest to pierwszy zdobyty zimą ośmiotysięcznik w Karakorum. Polskie osiągnięcia: * 1 sierpnia 1975 – Leszek Cichy, Janusz Onyszkiewicz, Krzysztof Zdzitowiecki - trzecie wejście na Gaszerbrum II, pierwsze polskie, polski rekord wysokości, nową drogą północno-zachodnią ścianą * 12 sierpnia 1975 – Halina Krüger-Syrokomska, Anna Okopińska - kobiecy rekord wysokości w Polsce i Europie, a także pierwsze zdobycie ośmiotysięcznika przez samodzielny zespół kobiecy. * 1 lipca 1983 – Jerzy Kukuczka i Wojciech Kurtyka – pierwsze wejście południowo-wschodnią granią, styl alpejski, bez tlenu Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 872 razy (841 osób) w tym 46 wejść Polaków (41 wspinaczy – trzykrotnie Ryszard Pawłowski, dwukrotnie Piotr Pustelnik, Krzysztof Wielicki i Dariusz Załuski). Śmierć poniosło 20 osób. Żaden z Polaków nie poniósł śmierci. Daktylek Daktylek Daktylek Gaszerbrum II Daktylek Gaszerbrum II Sziszapangma, Shisha Pangma, (chin. Xixabangma,; tybet. Shi-sha-sbangma) najniższy z ośmiotysięczników – 8013 m n.p.m., (lub 8027, 8046 w różnych źródłach) położony na terytorium Tybetu w Himalajach Wysokich. Przez wiele lat znana była pod sanskrycką nazwą Gosainthan, co oznacza Miejsce Świętych. Tybetańska nazwa Shi-sha-sbang-ma oznacza Grań nad Trawiastą Równiną. Szczyt tworzy potężny masyw, pokryty wiecznymi śniegami i lodowcami. Na północnym skłonie ma źródła rzeka Arun, należąca do dorzecza Gangesu. Pierwsze wejście: * 2 maja 1964 – Chen San, Cheng Tianliang, Wang Fuzhou, Wu Zongyue, Xu Jing, Zhang Junyan (Chiny), Doje, Mima Zaxi, Sodnam Doje, Yungden (Tybet) Polskie osiągnięcia: * 18 września 1987 –Artur Hajzer,Jerzy Kukuczka - nową drogą - zachodnia grań - w stylu alpejskim, bez tlenu a także , tego samego dnia - Wanda Rutkiewicz, Ryszard Warecki * 7 października 1993 –Krzysztof Wielicki – nową drogą, wejście solo * 14 stycznia 2005 – Piotr Morawski z Włochem Simone Moro – pierwsze wejście zimowe Do grudnia 2009r. szczyt był zdobyty 285 razy (280 osób) w tym 7 wejść Polaków. Śmierć poniosło 24 wspinaczy. Żaden z Polaków nie poniósł śmierci. Daktylek Daktylek Daktylek Shisha Pangma Daktylek Shisha Pangma Polki jako jedyne kobiety zdobyły wszystkie ośmiotysięczniki, jako pierwsze panie na szczytach stanęły: Data zdobycia Szczyt Pierwsza zdobywczyni 12.08.1975 GASHERBRUM II Halina Krüger-Syrokomska, Anna Okopińska 16.10.1978 EVEREST Wanda Rutkiewicz 30.06.1983 BROAD PEAK Krystyna Palmowska 15.07.1985 NANGA PARBAT Anna Czerwińska, Krystyna Palmowska, Wanda Rutkiewicz 23.06.1986 K2 Wanda Rutkiewicz 18.09.1987 SHISHA PANGMA Wanda Rutkiewicz 16.07.1990 GASHERBRUM I Wanda Rutkiewicz, Ewa Panejko-Pankiewicz 26.09.1991 CHO OYU Wanda Rutkiewicz 22.10.1991 ANNAPURNA I Wanda Rutkiewicz 21.05.2001 LHOTSE Anna Czerwińska 25.05.2006 MAKALU Anna Czerwińska 01.05.2008 DHAULAGIRI I Kinga Baranowska 05.10.2008 MANASLU Kinga Baranowska 18.05.2009 KANGCHENJUNGA Kinga Baranowska Tylko 21 himalaistów zdobyło wszystkie 14 ośmiotysięczniki, w tym 3 Polaków lp Nazwisko Kraj osiągnięcia Lata 1. Reinhold Messner Włochy 1970-1986 6 nowych dróg, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 2. Jerzy Kukuczka Polska 1979-1987 9 nowych dróg, 4 zimowe, 1 z dodatkowym tlenem 3. Erhard Loretan Szwajcaria 1982-1995 2 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 4. Carlos Carsolio Meksyk 1985-1996 3 nowe drogi, 1 z tlenem 5. Krzysztof Wielicki Polska 1980-1996 3 nowe drogi, 3 zimowe, 1 z tlenem 6. Juanito Oiarzabal Hiszpania 1985-1999 1 nowa droga; Mount Everest (1993) zdobył z tlenem (2001) bez 7. Sergio Martini Włochy 1983-2000 2 z tlenem 8. Young-Seok Park Korea Pd 1993-2001 1 zimowe, 5 z tlenem 9. Hong-Gil Um Korea Pd 1988-2001 3 z tlenem 10. Alberto Iñurrategi Hiszpania 1991-2002 1 nowa droga, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 11. Wang-Yong Han Korea Pd 1994-2003 3 z tlenem 12. Ed Viesturs USA 1989-2005 wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 13. Silvio Mondinelli Włochy 1993-2007 wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 14. Ivan Vallejo Ekwador 1997-2008 wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 15. Denis Urubko Kazachstan 2000-2009 3 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 16. Ralf Dujmovits Niemcy 1990-2009 1 z tlenem 17. Veikka Gustafsson Finlandia 1993-2009 wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 18. Andrew Lock Australia 1993-2009 1 z tlenem 19. João Garcia Portugalia 1993-2010 1 nowa droga, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych 20. Piotr Pustelnik Polska 1990-2010 1 samotne, 1 nowa droga, 7 z tlenem 21. Edurne Pasaban Hiszpania 2001-2010 pierwsza kobieta Okres Kraj Imię i nazwisko Lp. Polacy z najwyższymi osiągnięciami Ilość zdobytych głównych szczytów Uwagi 14 Dwukrotnie na Board Peak na 11 z nich wszedł nowymi drogami (poza swoim pierwszym ośmiotysięcznikiem wspinał się albo w ekstremalnie ciężkich warunkach zimą albo nowymi trasami), 5-krotnie w stylu alpejskim,na 4 – po raz pierwszy zimą, na 1 szczyt samotnieLp. Dokonał rzeczy niebywałej – w ciągu niespełna półtora roku (21 stycznia 1985 r.– 18 lipca 1986 r.) zdobył pięć ośmiotysięczników, z czego aż trzy zimą, na dwóch zaś, także na K2, wytyczył nowe, niezwykle trudne drogi. Zginął na wysokości 8 300 metrów 24 października 1989 podczas wejścia na Lhotse nową drogą przez słynną, niezdobytą wówczas południową ścianę. Szczyt atakował wspólnie z Ryszardem Pawłowskim.Kukuczka wspinał się jako pierwszy i tuż przed granią szczytową odpadł.Lina nie wytrzymując obciążenia, pękła, a wspinacz spadł w przepaść. Krzysztof Wielicki 14 Dwukrotnie na Manaslu i na Gasherbrum II Na trzy z nich: Mount Everest, Kangczendzongę i Lhotse wszedł zimą jako pierwszy. Na Lhotse stanął samotnie w noc sylwestrową w gorsecie, który nosił po uszkodzeniu kręgosłupa w górach. Na Broad Peak “wbiegł” solo w ciągu jednego dnia (pierwsze na świecie wejście na ośmiotysięcznik w ciągu doby). Na Dhaulagiri (w 16 godzin) i Shisha Pangma wspiął się sam, wytyczając nowe drogi. Nikt też nie towarzyszył mu podczas wejścia na szczyt Gasherbrum II. Świadkami samotnego wejścia na Nanga Parbat, jedną z największych ścian Ziemi byli jedynie pakistańscy pasterze obserwujący jego wyczyn z oddalonych łąk. Brał udział w czterech wyprawach na K2. Dopiero podczas ostatniej, latem 1996, wytrwałość została nagrodzona – wszedł na szczyt Filarem Północnym Piotr Pustelnik 14 Dwukrotnie na Gasherbrum II. 22 lipca 2005 – Rocky Summit (8006 m) (przedwierzchołek Broad Peak) Nazwisko Okres Kraj Imię i nazwisko Jerzy Kukuczka Ryszard Pawłowski 9 Trzykrotnie na Mount Everest i Gasherbrum II dwukrotnie na Cho-Oyu. Zdobył też Shisha Pangma Middle (8008m) w 2001r. W 2002r. Na Makalu (8463m) doszedł do wysokości 8300 m Nazwisko Ilość zdobytych głównych szczytów Uwagi 8 Zaginęła w 1992 podczas ataku szczytowego na Kanczendzongę. Carlos Carsolio schodząc ze szczytu napotkał Wandę na wysokości ponad 8200 metrów. Mimo braku sprzętu biwakowego zdecydowała się przeczekać noc i kontynuować wejście następnego dnia. Jej ciała nie odnaleziono. Kinga Baranowska 7 W 2007r. na Dhaulagiri (8167 m) dotarła do wys. 8076 m, jednakże z racji zbyt niebezpiecznych warunków musiała zrezygnować ze szczytu. 1 maja 2008 szczyt zdobyła jako pierwsza Polka. Zdobyty w 2009r. przez Kingę szczyt Kangchenjunga był 14 -tym, ostatnim ośmiotysięcznikiem zdobytym przez Polki Anna Czerwińska 6 Zdobyła również przed wierzchołek Broad Peak: Rocky Summit – 8028 m dotarcie na K2 do wysokości ok. 8200 m, i w 2000r – Shisha Pangma 8013 m n.p.m. (wierzchołek centralny) 6 W 2006 roku będąc 100m od szczytu Annapurna razem z Piotrem Pustelnikiem zrezygnowali z dalszej wyprawy ratując życie oślepionemu wspinaczowi Tybetańskiemu. Zginął na Dhaulagiri wpadając w szczelinę. Mimo akcji ratowniczej zmarł. 5 Dwukrotnie Broad Pick, również 16 lipca 1984 – Broad Peak Middle, z Kukuczką, 3 października 1990 – południowo-zachodnia ściana Sziszapangmy (8027 m), bez wejścia na wierzchołek główny Wanda Rutkiewicz Piotr Morawski Wojciech Kurtyka Ciekawostki Krystyna Palmowska W 1975- brała udział w ataku szczytowym na Gasherbrum II, który przerwała aby sprowadzić na dół pakistańskiego oficera łącznikowego - kapitana Saeeda Ahmeda Malika; Dariusz Załuski W 2002r. wziął udział w wiosennej wyprawie na Makalu (8481 m). Uratował wówczas życie amerykańskiemu wspinaczowi, który zachorował na obrzęk płuc. Załuski sprowadził go z III (7600 m) obozu do bazy. Wcześniej z tego samego obozu sprowadził Włocha cierpiącego także na chorobę wysokości Piotr Pustelnik Wspinając się w 1996r. na K2 z Ryszardem Pawłowskim, zrezygnował z szansy wejścia na szczyt (z wysokości 7300 m n.p.m.) by pomóc w sprowadzaniu Włocha Marco Bianchi. Ryszard Pawłowski poczekał na partnera w bazie III i po 4 dniach powtórzyli próbę i zdobyli szczyt. W 2006r. sytuacja powtórzyła się na wschodniej grani Annapurny. Po długiej i wyczerpującej akcji Piotr Pustelnik wraz Piotrem Morawskim zrezygnowali z wejścia na szczyt, by sprowadzić chorego i niewidzącego alpinistę z Tybetu. Do szczytu brakowało im zaledwie 100 m. Pustelnik był największym szczęściarzem wśród himalaistów na świecie. W ciągu siedmiu lat zdobył 10 ośmiotysięczników za pierwszym podejściem! Piotr Pustelnik ostatni swój ośmiotysięcznik Annapurnę zdobył w 2010r. w wieku 58 lat. Było to jego piąte zmierzenie się ze szczytem. Anna Czerwińska W roku 2000 jako druga Polka i najstarsza kobieta stanęła na Mount Everest kompletując tym samym Koronę Ziemi - jako druga Polka po Leszku Cichym. Swój ostatni ośmiotysięcznik – Makalu pokonała w 2006r. mając 58 lat. Muzyka: pieśni Włodzimierza Wysockiego „Pożegnanie z górami” i „Pieśń o przyjacielu” śpiewał Artur Jackowski – Zdjęcia : z sieci Informacje o zdobywcach i statystyki : Eberhard Jurgalski, Wikipedia a także http://www.8000ers.com/cms/en/8000ers-mainmenu-205.html http://wspinanie.pl/serwis/ http://off.sport.pl/off/ http://himalman.wordpress.com/ Dla http://www.rotfl.com.pl Opracowanie: Daktylek Kraków marzec 2011