WERNISAŻ WYSTAWY „UKRAIŃSKA REWOLUCJA 1987–1991”

PREZENTACJA FILMÓW UKRAIŃSKICH
Kino „Kryterium” CK 105, ul. Zwycięstwa 105 – godz. 18:00 (28 czerwca)
Koszalińska Biblioteka Publiczna, pl. Polonii 1 – godz. 20:00 (29 czerwca)
Wybór filmów dokumentalnych, przedstawiający twórczość młodych ukraińskich reżyserów,
którzy znaleźli bohaterów swoich filmów w różnych zakątkach Ukrainy. Każdy film jest
portretem niezwykłego człowieka: artysty, który marzy o lataniu i dlatego ratuje ptaki,
fotografa, który tworzy arcydzieła, nie wychodząc ze swojego mieszkania, dekoratora z
Odessy, pracującego w teatrze lalek, czy też Afgańczyka, którego Ukraina inspiruje do
tworzenia wspaniałych obrazów.
WERNISAŻ WYSTAWY „UKRAIŃSKA REWOLUCJA 1987–1991”
PREZENTACJA FILMU DOKUMENTALNEGO „16 DNIW. REWOLUCJA NA
HRANITI” w reż. L. Czajki o wydarzeniach na Ukrainie, tzw. „Rewolucji na granicie” z
października 1990 r.
Koszalińska Biblioteka Publiczna, pl. Polonii 1 – godz. 18:00 (29 czerwca)
Różnie można nazywać wydarzenia drugiej połowy lat 1980., które doprowadziły do
uzyskania przez Ukrainę niepodległości w 1991 r. Można określić je terminem
wprowadzonym w obieg przez ostatniego sekretarza generalnego Komunistycznej Partii
Związku Radzieckiego oraz pierwszego i ostatniego prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa,
czyli „pierestrojka”. Można je nazwać też „aksamitną rewolucją” po ukraińsku. Można po
prostu rewolucją.
W odróżnieniu od wydarzeń w 2004 r., kiedy cały świat oczarowany Majdanem pogodził się
z istnieniem marki „pomarańczowa rewolucja”, te czasy, sprzed ponad dwudziestu lat, były
prawdziwą rewolucją. W ich wyniku nastąpiła zmiana modelu ustroju państwowego. Z
Ukraińskiej SRR, choćby nawet i członka-założyciela ONZ, ale tak naprawdę kolonii centrum
imperialnego, powstało niezależne państwo. Nieefektywna, socjalistyczna gospodarka
planowa przekształciła się w gospodarkę rynkową, oczywiście z wszystkimi właściwymi jej
niedoskonałościami. Zlikwidowano monopol jednej partii politycznej, a i sama KPZR, partia
Lenina–Stalina i innych gnębicieli, przestała istnieć – zabroniono jej uchwałą parlamentu. To
była prawdziwa ukraińska rewolucja.
PREZENTACJA PRAC PLASTYCZNYCH MIROSŁAWA MASZLANKI
http://free.art.pl/biala/maszlanko.htm
Centrum Kultury 105, ul. Zwycięstwa 105 – godz. 17:00 (30 czerwca)
Mirosław Maszlanko tworzy sztukę tak subtelną i naturalną jak sieć pająka. Kreuje ją w
sposób, który przypomina pracę pszczoły czy osy. Używa przy tym materiałów tych lub
podobnych, jak wspomniane owady: wosku, źdźbła suchej trawy.
Kulka wosku czy wiązka suchej trawy mało komu kojarzy się ze sztuką współczesną. Nie
należy jednak dać się zmylić pozorom, gdyż Maszlanko nie jest artystą tzw. „postmedialnym”
lecz klasycznym rzeźbiarzem. Jego miejsce w sztuce jest też określone naturalnymi ramami.
Prac jakby nie ma. Nie można spodziewać się ich ujrzeć w muzeum, nie można ich nabyć.
Nie pozwala na to technika jako sposób tworzenia i efemeryczny charakter. Są jednak czymś,
co sięga do innych wymiarów. Dlatego funkcjonalny świat sztuki nie może sobie z tym
fenomenem tak łatwo poradzić. W sztuce Maszlanki nie ma wątków społecznych czy
politycznych i dlatego dość trudno zestawia się w tzw. „wystawach kuratorskich”.
Mirosław Maszlanko (ur.1963) jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od
1991 roku związany jest z lubelską Galerią Białą (pierwsza jego wystawa). Ma w swoim
dorobku wystawy indywidualne m.in. w: Laboratorium CSW w Warszawie (1993), Galerii
Zderzak w Krakowie (1993), Galerii Bielskiej BWA w Bielsko-Białej (1997, 2002), w Arsenale
w Białymstoku (1998), Kordegardzie w Warszawie (2001), ZAPU w Kijowie (2002), Galerii
Klimy Bocheńskiej w Fabryce Trzciny w Warszawie (2005) oraz udział w wystawach
zbiorowych, m. innymi w Biała-sztuka bez ścian w BWA w Krakowie (1994) Nature and Art in
Central Europe w Instytucie Kultury Polskiej w Budapeszcie (1997) Biała sztuka w Galerii
Arsenał w Poznaniu (1999) i Zanurzenie w Centrum Sztuki Współczesnej w Kijowie (2004).
Mieszka we wsi Jatne, niedaleko Warszawy.
„SOŁODKA DARUSIA” – SPEKTAKL TEATRU Z IWANO-FRANKOWSKA
Bałtycki Teatr Dramatyczny, ul. Heleny Modrzejewskiej 12 – godz. 19:00 (30 czerwca)
„Sołodką Darusię” z Iwano-Frankowska chwaliło m.in. polskie pismo „Teatr” poświęcając
scenicznemu życiu utworów Marii Matios cały blok materiałów w wydaniu z marca zeszłego
roku. Recenzentka – Hanna Wesełowska – zwróciła uwagę na bardzo przemyślany i
precyzyjny sposób opowiadania, na to, że pomimo polityczno-historycznego tematu książki,
reżyserowi udało się nie pójść w publicystykę, a wydobyć ekwiwalent poetyczny, a
jednocześnie, tak jak robi to w książce sama autorka – podkreślić psychologiczne i czysto
ludzkie aspekty tego „dramatu na trzy życia”.
Wielkim atutem spektaklu jest warstwa muzyczna: śpiew wyreżyserowany przez znaną
aktorkę i pieśniarkę Natałkę Połowynkę, który wyraża całą rozpiętość ludzkich emocji. Dzięki
niemu można usłyszeć dźwięki otaczające milczącą Darusię: szum, bełkot, lament, a także
pomruki. To wprowadza spektakl na dużo głębszy – niemalże rytualny – poziom percepcji. W
„Sołodkiej Darusi” występują przede wszystkim młodzi aktorzy, ale to właśnie oni wnoszą
inny, bardziej nowoczesny i bardzo ciekawy sposób rozumienia teatru. Teatr z IwanoFrankowska, poprzez badanie konkretnego człowieka opowiada o tragedii całej ludzkości i to
prawdopodobnie jest największa reżyserska zdobycz Rostysława Derżypilskiego.
Spektakl stał się faworytem ukraińskiego festiwalu teatralnego „Premiery sezonu 2009”, na
którym zebrał nagrody w pięciu kategoriach: „najlepszy spektakl”, „najlepsza reżyseria”,
„najlepszy wybór wizualny”, „najlepszy aktor pierwszoplanowy” oraz „najlepsza aktorka
pierwszoplanowa”. W 2010 r. spektakl był nominowany do Nagrody Państwowej im. Tarasa
Szewczenki. Stale wyjeżdża w trasy po Ukrainie, gdzie za każdym razem zbiera pełną
widownię. W kwietniu teatr wraz z Marią Matios odwiedził Kanadę. Artyści odnieśli tam
ogromny sukces. W Ottawie, Montrealu, a szczególnie w Toronto widownie były
przepełnione. Trzy spektakle obejrzało w sumie do 1,5 tysiąca widzów. Hryhorij Hładij –
uznany kanadyjski aktor, urodzony na Ukrainie, nazwał historię o Darusi „uderzeniem w splot
słoneczny”. Teatr ma w planach tournée po Stanach Zjednoczonych.
WERNISAŻ WYSTAWY IKON Z PROJEKTU
MIĘDZYNARODOWYCH WARSZTATÓW IKONOPISÓW NOWICA 2010,
Muzeum, ul. Młyńska 37-39 – godz. 17:00 (1 lipca)
Prezentowane prace, które powstałe w latach 2009 - 2010 w trakcie warsztatów dla malarzy
ikon zamykają okres dojrzewania inicjatywy, którą przed laty zapoczątkowało ufundowanie
przez Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy ikony do cerkwi św. Michała Archanioła na
Przysłopiu. Ikona postała w pracowni Małgorzaty Dawidiuk.
Począwszy od 2009 r. ośrodek Sarepty, corocznie, w czasie dwóch wrześniowych tygodni,
staje się miejscem twórczego spotkania artystów z Polski, Słowacji i Ukrainy kontynuujących
tradycję sztuki sakralnej. Każdy dzień warsztatów zaczyna i kończy wspólna modlitwa w
kaplicy. Pracy malarzy towarzyszą konferencje i dyskusje w których biorą udział wybitni
historycy sztuki i teolodzy. Materialnym owocem warsztatów są ikony prezentowane na
poplenerowych wystawach w Krynicy Zdroju, Przemyślu, Lwowie, Łucku i Warszawie, które
później trafiają zarówno do świątyń, jak i prywatnych domów.
Nowickie warsztaty pokazują, że ikona żyje, zmienia się, szuka nowych form komunikacji,
aby dotrzeć do współczesnego człowieka z Dobrą Nowiną.
PREZENTACJA SLAJD-SHOW Z PROJEKTU
„GŁOSY MINIONEGO: REKONSTRUKCJA WSPÓLNOTY
ZNIKŁEJ WSI NIEZNAJOWA”
Muzeum, ul. Młyńska 37-39 – godz. 18:00 (1 lipca)
Ten pokaz slajdów jest częścią projektu „Głosy minionego: rekonstrukcja wspólnoty znikłej
wsi Nieznajowa”, realizowanego od marca 2010 do stycznia 2011. Jego uczestnicy – Natalia
Hładyk (artystka, Gorlice), Ołeksij Kaczmar (fotograf, Lwów), Björn Jungius (dziennikarz,
Berlin), Julia Kysła (historyk, Lwów) – postawili sobie za cel odtworzenie wspólnoty
łemkowskiej wsi Nieznajowa, wykorzystując podejście artystyczne i naukowe.
Nieznajowa należała kiedyś do powiatu gorlickiego w województwie małopolskim.
Znajdowała się na pograniczu polsko-ukraińskim w górach Beskidu Niskiego, a dziś należy
do tzw. „martwych wsi”, istniejących tylko na mapie lub w pamięci niegdysiejszych
mieszkańców. W ramach polsko-radzieckiej umowy o wymianie ludności z 1945 roku, prawie
wszyscy mieszkańcy Nieznajowej zostali wywiezieni do nowej „ojczyzny” – Ukrainy
radzieckiej, gdzie miało ich czekać „szczęśliwe życie pod zorzą władzy radzieckiej w rodzinie
braci-narodów”. Większość z nich na początku trafiła do kołchozów w obwodzie stalińskim
(dzisiaj donieckim), a następnie osiedliła się w miastach Zachodniej Ukrainy (Kałusz,
Dołyna, Iwano-Frankowsk).
W ramach projektu przeprowadzono rozmowy z byłymi mieszkańcami Nieznajowej (Kałusz,
Wrocław), a także zebrano kolekcję dokumentów i zdjęć przedstawiających ich życie przed
wojną, przebieg akcji przesiedlenia w 1945 r. oraz późniejszy los nieznajowian w USRR.
Projekt ten umożliwia przyjrzenie się historii akcji ewakuacyjnej lat 1944–1945 na mikropoziomie, usłyszeć indywidualne głosy przesiedleńców, a także dowiedzieć się, jakie
znaczenie miało przesiedlenie w ich życiu.
KONCERT „MOWA HAJOWA. BOHDAN IHOR ANTONYCZ”
z udziałem m.in.: chóru „Dudaryk” ze Lwowa, Wiktora Morozowa, Tarasa Czubaja z
zespołem „Płacz Jeremiji”, barda Wasyla Żdankina, zespołów „Dywni” i „Shoсkolad”
Bałtycki Teatr Dramatyczny, ul. Heleny Modrzejewskiej 12 – godz. 19:00 (1 lipca)
Wśród istotnych dla Lwowa nazwisk, bez wątpienia należy wymienić Bohdana Ihora
Antonycza – młodego człowieka, który wniósł do ukraińskiej poezji posmak arystokratyzmu i
szelest traw kraju ojczystego. Był poetą od dziecka, jego natchnieniem była
Łemkowszczyzna. Jego poezja brzmi jak muzyka, dlatego nie dziwi, że muzycy różnych
stylów i gatunków czerpią z jego twórczości inspirację. Ta postać jednoczy nazwiska, których
wydawałoby się nie można połączyć. Na jednym koncercie wystąpią: laureat Nagrody
Państwowej im. Tarasa Szewczenki – Lwowska Państwowa Akademicka Męska Kapela
Chóralna „Dudaryk”, zespół „Płacz Jeremiji”, Wasyl Żdankin, Wiktor Morozow, zespoły
„Czetwertyj kut” i „Shokolad”. Ten wyjątkowy koncert, osnuty na słowach poezji Bohdana
Ihora Antonycza, pozwoli zebrać się bardzo różnorodnej publiczności. Oceńcie sami: jeżeli
lubicie śpiew chóralny, koniecznie powinniście posłuchać „Dudaryka”, który z sukcesem
rozsławia Ukrainę na całym świecie. Jeżeli lubicie rock, „Płacz Jeremiji” was nie rozczaruje.
Poezja śpiewana i liryzm Wiktora Morozowa roztopi najbardziej zatwardziałe serca. A z kolei
jazz najlepiej chyba brzmi pod koniec wiosny lub na początku przebudzenia lata.
DEBATA „DWADZIEŚCIA LAT NIEPODLEGŁOŚCI
UKRAINY OCZAMI POLITYKÓW I DZIENNIKARZY”
z udziałem: Wołodymyra Łytwyna (przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy), Grzegorza
Schetyny (marszałka Sejmu RP), Aleksandra Kwaśniewskiego (prezydenta Polski w latach
1995–2005), Pawła Kowala (deputowanego Parlamentu Europejskiego, przewodniczącego
delegacji do komisji współpracy parlamentarnej UE-Ukraina), Marcina Wojciechowskiego
(„Gazeta Wyborcza”).
Polskie Radio Koszalin, Sala im. Czesława Niemena, ul. Piłsudskiego 41 – godz. 16:00
(2 lipca)