ZAWARTOŚĆ Rozdział 1 Wskazówki bezpieczeństwa i deklaracja kompatybilności Rozdział 2 Wstęp Rozdział 3 Instalacja mechaniczna Rozdział 4 Instalacja elektryczna Rozdział 5 Przykłady zastosowań Rozdział 6 Panel obsługi Rozdział 7 Parametry trybu wyświetlania Rozdział 8 Parametry trybu podstawowego Rozdział 9 Tryb ekspercki – ważne parametry Rozdział 10 Lista parametrów Rozdział 11 Komunikaty błędów Rozdział 12 Lista kontrolna parametrów użytkownika WSKAZÓWKI BEZPIECZEŃSTWA I DEKLARACJA KOMPATYBILNOŚCI Przed instalacją i uruchomieniem tego urządzenia należy bardzo uważnie przeczytać niniejsze wskazówki bezpieczeństwa i ostrzeżenia. Poza tym przestrzegać wszystkich tabliczek ostrzegawczych umieszczonych na samym urządzeniu. Zabezpieczyć, aby tabliczki ostrzegawcze były zawsze czytelne, a w razie potrzeby uszkodzone lub brakujące tabliczki zastąpić nowymi. OSTRZEŻENIE Urządzenia te wytwarzają niebezpieczne napięcia elektryczne i sterują niebezpieczne mechaniczne elementy wirujące. Nie przestrzeganie wskazówek zawartych w tej instrukcji może prowadzić do śmierci, poważnych obrażeń ciała lub strat materialnych. Przy tych urządzeniach może pracować tylko odpowiednio wykwalifikowany personel po tym, jak zostanie on zapoznany ze wszystkimi zawartymi w tej instrukcji określeniami bezpieczeństwa, jak również z instalacją, obsługą i konserwacją. • Używać tylko trwale podłączonych przyłączy przewodów wejściowych. Urządzenia muszą być uziemione (IEC 536 Klasa 1, NEC i inne normy stosowane). • Jeśli wymagane, stosować wyłączniki ochronne / automaty zabezpieczające z charakterystyką B. • Po wyłączeniu napięcia sieciowego odczekać przynajmniej 5 minut przed otwarciem urządzenia. Kondensator napięciowego obwodu pośredniego pozostaje naładowany niebezpiecznie wysokim napięciem również po wyłączeniu napięcia sieciowego. Podczas prac przy otwartym urządzeniu bezwzględnie przestrzegać, że wyeksponowane są części czynne i nie wolno dotykać tych części. • Urządzeń z trójfazowym przyłączem sieciowym nie wolno przyłączać do sieci poprzez wyłącznik ochronny różnicowoprądowy (patrz DIN VDE 0160, Rozdział 6.5). • Należy uwzględnić, że określone nastawy parametrów mogą spowodować automatyczny ponowny rozruch przekształtnika po zaniku napięcia. • Urządzenia te nie mogą być stosowane jako mechanizmy wyłączenia awaryjnego (patrz EN 60204, 9.2.5.4.). • Stosować się do wszystkich ogólnie obowiązujących oraz lokalnych przepisów instalacji i bezpieczeństwa dla prac przy instalacjach silnoprądowych. Ponadto przestrzegać odnośnych przepisów dla właściwego użytku narzędzi i stosowania środków ochrony osobistej. 2 • Należy mieć na uwadze, że następujące zaciski mogą znajdować się pod niebezpiecznymi napięciami nawet, jeśli przekształtnik nie pracuje: Zaciski przyłączeniowe sieci L/L1, N/L2 i L3 Zaciski silnika U, V i W Zaciski rezystora hamowania MICROMASTER Eco B+/DC+ i BMIDIMASTER Eco DC+ i DC• Urządzenia te posiadają wewnętrzną ochronę przed przeciążeniem zgodnie z Dyrektywą UL508C , Rozdział 42. Jeśli potrzebna jest zewnętrzna ochrona przed przegrzaniem silnika, należy stosować zewnętrzny czujnik temperatury PTC (por. Instalacja elektryczna) • Urządzenie to jest przystosowane do stosowania w obwodach rozdzielczych, które przy maksymalnym napięciu 230/460 V * osiągają prąd nie większy niż 100 000 A (wart. skuteczna) i są chronione przez bezpieczniki zwłoczne. * Szczegółowe informacje patrz Podręcznik Referencyjny ECO • Nie wolno używać przekształtnika ani do napędu silnika o mocy znamionowej większej niż przekształtnik, ani o mocy mniejszej niż połowa mocy przekształtnika. Przekształtnik można uruchomić tylko wtedy, gdy prąd znamionowy wprowadzony w parametrze P083 odpowiada dokładnie prądowi znamionowemu z tabliczki znamionowej silnika. • Przed uruchomieniem silnika wprowadzić do parametrów dane silnika (P080–P085) i wykonać automatyczną kalibrację (P088). Nie wykonanie powyższego może prowadzić do niestabilnej i niezamierzonej pracy silnika (np. odwrócony kierunek obrotów). Przy tego rodzaju niestabilności przekształtnik musi zostać odłączony od sieci. • Przy zadawaniu analogowym należy właściwie ustawić przełączniki DIP oraz wybrać odpowiedni typ wejścia analogowego w P023, zanim może zostać uaktywnione zadawanie analogowe poprzez P006. Nie wykonanie tych kroków może spowodować niezamierzony start silnika. • Odchylenie w dół kratki ochronnej wentylatora przy wielkości C MICROMASTER Eco otwiera dostęp do ruchomych części. Urządzenie musi zostać wyłączone przed jego otwarciem. .......................................................................................... UWAGA • Dzieci i inne niepowołane osooby nie mogą mieć dojścia lub dostępu do urządzenia . • Instrukcję obsługi przechowywać w pobliżu urządzenia i udostępnić wszystkim użytkownikom. • W żadnym przypadku przekształtnik nie może być narażony na uderzenia i drgania mechaniczne, oraz promieniowanie elektromagnetyczne, działanie wody i zanieczyszczeń powietrza, jak np. kurz lub agresywne gazy. • Urządzenia te mogą być używane wyłącznie do celu określonego przez producenta. Nie dokonywać żadnych zmian przy urządzeniu i stosować tylko oryginalne części zamienne lub części zamienne zalecane przez producenta. Nie przestrzeganie powyższego może spowodować pożar, porażenie elektryczne lub obrażenia. • Nie wolno stosować wysokonapięciowych urządzeń do pomiaru rezystancji izolacji przy kablach podłączonych do przekształtnika Eco. EUROPEJSKA DYREKTYWA NISKIEGO NAPIĘCIA Paleta produktów MICROMASTER Eco i MIDIMASTER Eco odpowiada wymaganiom Dyrektywy Niskiego Napięcia 73/23/EEC, zgodnie ze zmianą przez dyrektywę 93/68/EEC Zaświadcza się zgodność z następującymi normami: EN 60146-1-1 EN 60204-1 Przekształtniki półprzewodnikowe - Wymagania ogólne i prostowniki z komutacją sieciową Bezpieczeństwo maszyn Wyposażenie elektryczne maszyn EUROPEJSKA DYREKTYWA MASZYNOWA Paleta produktów MICROMASTER Eco i MIDIMASTER Eco nie podlega obszarowi stosowania Dyrektywy Maszynowej. Urządzenia zostały jednak (dla typowych zastosowań) oszacowane tak, że odpowiadają ważnym wymaganiom dyrektywy odnośnie ochrony roboczej. Deklaracja zgodności jest dostępna na zapytanie. EUROPEJSKA DYREKTYWA KOMPATYBILNOŚCI ELEKTOMAGNETYCZNEJ Jeśli urządzenia MICROMASTER Eco i MIDIMASTER Eco zostaną zainstalowane zgodnie z instrukcjami tego podręcznika, to spełniają one wymagania Dyrektywy Kompatybilności Elektromagnetycznej EMC tak, jak są one zdefiniowane w Normie Produktowej EMC dla Układów z Napędem Silnikowym EN 61800-3. Dopuszczenie UL i CUL jednostki konwersji mocy 5B33 dla zastosowania w środowisku roboczym o stopniu zanieczyszczenia 2 ISO 9001 Siemens posiada system zarządzania jakością zgodny z wymaganiami ISO 9001. 3 WSTĘP WSKAZÓWKI OGÓLNE Podręcznik ten służy jako instrukcja obsługi dla MICROMASTER Eco i MIDIMASTER Eco. Została ona przewidziana tylko do szybkiego i łatwego uruchamiania. W razie potrzeby dokładniejsze informacje oraz kompletną listę parametrów dla specjalnych aplikacji można znaleźć w Podręczniku Referencyjnym oraz na naszej stronie internetowej (szczególy na odwrocie instrukcji). Paleta produktowa przekształtników Eco obejmuje różne przekształtniki częstotliwości do sterowania prędkości obrotowej silników wentylatorów i pomp. Ponadto urządzenia Eco mogą być programowane dla sterowania wielu dalszych funkcji silnika i wartości granicznych. Funkcje te są ustawiane poprzez parametry, które mogą być programowane przy użyciu panela obsługi. RODZAJE STEROWANIA SYSTEMU Normalnie przekształtniki MICROMASTER Eco i MIDIMASTER Eco sterowane są poprzez panel obsługi lub przez wejścia/wyjścia. Opcjonalnie możliwe jest jednak zdalne sterowanie poprzez złącze RS485 typu D na panelu obsługi (bliższe informacje patrz podręcznik referencyjny). Częstotliwość wyjściowa, a zatem i prędkość obrotowa silnika może być sterowana poprzez zadawanie binarne lub analogowe. Zadawanie binarne dla sterowania silnika można zapropgramować przez: • wartości zadane częstotliwości przy pomocy przycisków • stałe wartości częstotliwości przy pomocy wejść binarnych • funkcję potencjometru silnikowego. Wartości analogowe można zaprogramować jako napięcie wejściowe lub prąd wejściowy w połączeniu z przełącznikami wyboru DIP. Przy pomocy zintegrowanego regulatora PID (proporcjonalny, całkujący, różniczkujący) można zbudować zamknięty obwód regulacji. Regulacja ta jest ustawiana przez parametry, przełączniki wyboru DIP i wejście analogowe 2. Urządzenie wyposażone jest w przyłącze 15 V, 50 mA, które można wykorzystać do zasilania przetwornika sprzężenia zwrotnego. 4 INSTALACJA MECHANICZNA MONTAŻ Urządzenia Eco w stopniu ochrony IP20/21 mogą być montowane obok siebie bez odstępów. Należy zachować wolny odstęp conajmniej 100 mm od góry i 160 mm od dołu dla cyrkulacji powietrza. Dla urządzeń Eco w stopniu ochrony IP56 musi być zachowany we wszystkich kierunkach minimalny odstęp 150 mm. Wymagane jest dobre połączenie elektryczne pomiędzy urządzeniem Eco i tylną płytą metalową, aby zapewnić dobre uziemienie i mniejsze impedancje dla wysokich częstotliwości. W razie potrzeby usunąć trochę farby z tylnej płyty i/lub zastosować podkładki ząbkowane, aby zagwarantować bezpieczeństwo i kompatybilność elektromagnetyczną (EMC). Temperatura otoczenia: MICROMASTER Eco 0 °C do 50 °C MIDIMASTER Eco (IP20/21/56) 0 °C do 40 °C. Upewnić się, że urządzenia Eco nie są wystawione na wpływy wstrząsów mechanicznych, drgań lub zanieczyszczeń powietrza. KABLE SILNIKOWE Dla redukcji emisji wyższych harmonicznych: • Pomiędzy Eco i silnikiem stosować tylko ekranowane kable łączeniowe. • Kable do silnika układać tak krótko, jak to możliwe, generalnie poniżej 25 m. • Poprawnie przyłączyć ekrany kabli (stosować śrubunki PG z ekranowaniem dookoła) zarówno po stronie urządzenia Eco, jak i skrzynki zaciskowej silnika. Wszystkie urządzenia MICRO/MIDIMASTER Eco odpowiadają wymaganiom Dyrektywy EMC, jeśli zostaną one zainstalowane zgodnie z zaleceniami przyłączania podanymi w tej instrukcji. Ponadto urządzenia odpowiadają Normie Europejskiej EN61800-3 dla napędów ze zmienną prędkością obrotową. W normie tej ustalone są różne wartości graniczne dla zastosowań domowych i przemysłowych, które definiują, czy wymagany jest zintegrowany filtr EMC. Bliższe informacje patrz podręcznik referencyjny. Jeśli zastosowane zostaną urządzenia Eco ze zintegrowanym filtrem, to odpowiadają one wartościom granicznym ustalonym w normie EN55011 dla zakłóceń przewodzonych przewodami i wysokoczęstotliwościowych zakłóceń wypromieniowywanych. PRZEWODY STEROWANIA I KOMUNIKACJI SZEREGOWEJ Dla redukcji emisji wyższych harmonicznych i interferencji: • Dla urządzeń Eco stosować ekranowane przewody sterowania i komunikacji. • Poprawnie przyłączyć przewody sterowania i komunikacji do urządzenia Eco przez płytę ekranującą i/lub przewidziane do tego zaciski. Przeczytać instrukcje Systemu Zarządzania Budynkiem (BMS) lub jednostki sterowania, która jest przyłączona na drugim końcu kabla. • NIE WOLNO UKŁADAĆ PRZEWODÓW STEROWANIA I KOMUNIKACJI RÓWNOLEGLE DO KABLI SIECIOWYCH LUB KABLI PRZEKSZTAŁTNIKA. STOSOWAĆ ODDZIELNE KANAŁY KABLOWE I W RAZIE POTRZEBY KRZYŻOWAĆ JE POD KĄTEM PROSTYM. • Przy wszystkich stycznikach muszą być zainstalowane ograniczniki przepięć. PRĄDY WYRÓWNAWCZE • Jeśli powinien być zabudowany zewnętrzny wejściwy filtr EMC, to należy go ustawić możliwie blisko Eco i dobrze uziemić przez tylną płytę metalową. Do połączenia filtra EMC z wejściem urządzenia Eco stosować kable ekranowane i dobrze je uziemić. Jeśli pomiędzy obudową Eco i BMS (lub sterowaniem) występuje niewielka różnica potencjałów, może to doprowadzić do przepływu prądów wyrównawczych w ekranach przewodów sterowania i komunikacji. Należy unikać prądów wyrównawczych przez oddzielne podłączenie obudów obydwu elementów do wspólnego punktu uziemiającego. 5 INSTALACJA ELEKTRYCZNA PRZYŁACZE ZASILANIA Zaciski przyłączeniowe L/L1, N/L2 i L3 Upewnić się, czy dane napięcia na tabliczce znamionowej urządzenia Eco odpowiada napięciu sieci oraz, czy odpowiada ono mocy silnika. Sprawdzić, czy urządzenia ochronne obwodu zasilania zostały oszacowane poprawnie dla dla prądu wejściowego podanego na tabliczce znamionowej urządzenia Eco. Upewnić się, czy wszystkie kable sieciowe są dobrane odpowiednio do oczekiwanej pracy. PRZYŁĄCZE SILNIKA Zaciski przyłączeniowe U, V i W Urządzenia Eco mogą być stosowane tylko z silnikami wentylatorów lub pomp (zmienny moment obrotowy). KIERUNEK OBROTÓW MICROMASTER Eco – Zaciski dla zasilania, silnika i sterowania MIDIMASTER Eco – zaciski zasilania i silnika. Upewnić się, czy Eco został bezpiecznie zamontowany. Dla urządzeń 110kW do 315kW zaciski przyłączeniowe zasilania znajdują się u dołu, a zaciski przyłączeniowe silnika u góry obudowy. 6 Kierunek obrotów silnika można odwrócić przez zamianę przewodów wyjściowych przy urządzeniu Eco. WSKAZÓWKA Ekrany kabli sieciowych i przewodów sterowania muszą być przyłączone do płyty ekranowej przekształtnika. INSTALACJA ELEKTRYCZNA (CIĄG DALSZY) 7 PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ PODŁĄCZENIE WENTYLATORA PODŁĄCZENIE POMPY EG Typowe podłączenie pompy Typowe podłączenie wentylatora Do sterowania prędkości obrotowej wentylatora pomiędzy 0–50 Hz, (60Hz w Ameryce Pn.) stosowany jest potencjometr lub zadajnik wartości zadanej prędkości obrotowej pomiędzy 0–10 V. Konfiguracja przełączników DIP • • • • • Do zmiany prędkości obrotowej pompy w układzie pompowym zastosowany jest sygnał sterujący 0–20 mA, który odpowiada prędkości obr. silnika 0–100 % normalnie 0–50 Hz (60Hz w Ameryce Pn.). Sygnał wyjściowy, który odpowiada częstotliwości wyjściowej potrzebny jest np. do wyświetlania prędkości silnika. W tym celu można użyć wyjście analogowe (zaciski 12 i 13) 0-20 mA, co odpowiada częstotliwości 0-50Hz (60Hz w Ameryce Pn.). Konfiguracja przełączników DIP • • • • • P006 = 1, P007 = 0 (Zmiana parametrów podstawowych względem ustawień fabrycznych) A B C 8 Przełącznik zewnętrzny lub styk przekaźnika Potencjometr lub sygnał 0–10 V Sygnał regulacji prędkości PANEL OBSŁUGI ZAKRESY PARAMETRÓW Urzadzenie Eco posiada trzy różne zakresy parametrów: dla wyświetlania, trybu podstawowego i trybu eksperckiego. Jeden z parametrów podstawowych (P199) określa dostęp do parametrów eksperckich. W tym rozdziale zostaną opisane parametry trybu podstawowego. Lista parametrów trybu eksperckiego jest zawarta w następnym rozdziale. Dodatkowe informacje do używania trybu eksperckiego można znaleźć w podręczniku referencyjnym. DOSTĘP DO PARAMETRÓW I ZMIANA ICH WARTOŚCI Przyciski służą do zmiany wartości parametrów. Przyciski te mają dwa tryby pracy. Przy krótkotrwałym przyciśnięciu zmienia się wartość o 1, natomiast podczas dłuższego przyciśnięcia przycisku następuje szybsza zmiana wartości parametru. PANEL OBSŁUGI Panel obsługi składa się z przycisków membranowych i czteropozycyjnego siedmiosegmentowego wyświetlacza LED. Panel posiada nastepujące przyciski ZAŁĄCZ, WYŁĄCZ, GÓRA, DÓŁ i P. Przy pomocy tych przycisków można wybierać i zmieniać wszystkie parametry. W celu zmiany parametrów postępować następująco: Przycisk P P 1 Parametry wartości. Jak np. ustawienie parametru P003 na 10 s powoduje, że przekształtnik potrzebuje 10 s dla zatrzymania silnika od normalnej prędkości roboczej (czas zatrzymania). 2 Parametry stanu. Wartości nie mają samodzielnego znaczenia i reprezentują tylko żądane funkcje. Parametr P199 można np. ustawić tylko na 1 lub na 0. Ustawienie tego parametru na 0 umożliwia dostęp do podstawowych parametrów przekształtnika. Jeśli ustawi się ten parametr na 1 otrzymuje się dostęp do parametrów dla ekspertów. 3 Parametry do odczytu. Wartości tych parametrów są ustawione fabrycznie i służą użytkownikowi jako informacja. Takim parametrem jest np. P111. Podaje on moc znamionową przekształtnika w kW. Wskazanie Nacisnąć P, aby przejść do trybu parametrów Użyć przycisku GÓRA lub DÓŁ, aby wybrać żądany numer parametru (np. czas rozruchu) RODZAJE PARAMETRÓW Istnieją 3 różne rodzaje parametrów: Działanie Nacisnąć P dla potwierdzenia zamiaru zmiany parametru. Wyświetli się aktualna wartość. Przy pomocy przycisków GÓRA lub DÓŁ wprowadzić żądaną wartość. P Potwierdzić zmianę wartości przy pomocy P. Ponownie wyświetli się numer parametru. Przyciskami GÓRA lub DÓŁ powrócić do wyświetlania standardowego parametru. P Nacisnąć P, dla przywrócenia standardowego wyświetlania. Wyświetlacz na przemian pokazuje krótko zadaną wartość częstotliwości i aktualną częstotliwość wyjściową. 9 PARAMETRY TRYBU WYŚWIETLANIA Parametr Funkcja Zakres Ustawienie fabr. Wyświetlacz (Częstotliwość wyj.) roboczy Pokazuje wartość wybraną w parametrze P001 (parametr trybu eksperckiego). Jednostki Hz Wybór wyświetlacza przez P001: 0 = Częstotliwość wyjściowa (Hz) 1 = Wartość zadana częstotliwości tzn. wymagana od napędu) (Hz) 2 = Prąd silnika (A) 3 = Napięcie obwodu pośredniego (V) 4 = Moment obr. silnika (% wartości znamionowej) 5 = Prędkość silnika (min-1) 6 = Status USS (kod) 7 = Wartość rzeczywista regulacji PID (%) 8 = Napięcie silnika (V) Przy wyborze wyświetlacza (P001) = 0 wyświetlana jest częstotliwość wyjściowa przekształtnika. Jeśli przekształtnik jest w stanie gotowości na przemian wyświetlana jest wartość zadana częstotliwości i rzeczywista częstotliwość wyjściowa, która przy postoju wynosi 0 Hz. W przypadku błędu wyświetlany jest odpowiedni kod błędu (F…). PARAMETRY TRYBU PODSTAWOWEGO Parametr Funkcja Zakres Ustawienie fabr. Jednostki Czas rozruchu 0 - 150,0 20 sekundy Czas dla przyspieszenia silnika od stanu zatrzymania aż do częstotliwości maksymalnej. Częstotliwość maksymalna ustawiana jest przez parametr P013. Ustawienie zbyt krótkiego czasu rozruchu może prowadzić do wyłączenia przekształtnika (kod błędu F002 = przeciążenie prądowe). Czas zatrzymania 0 - 150,0 20 sekundy Czas dla hamowania silnika od częstotliwości maksymalnej aż do stanu zatrzymania. Częstotliwość maksymalna ustawiana jest przez parametr P013. Ustawienie zbyt krótkiego czasu zatrzymania może prowadzić do wyłączenia przekształtnika (kod błędu F001 = za wysokie napięcie obwodu pośredniego). Ten okres czasu jest również czasem trwania hamowania prądem stałym, jeśli wybrane (patrz parametr P073 w trybie eksperckim). Wybór 0-2 0 częstotliwości zadanej Wartość tego parametru (0, 1 lub 2) wybiera źródło wartości zadanej częstotliwości przekształtnika. EM 0 = Cyfrowy potencjometr silnikowy. Przekształtnik pracuje z częstotliwością ustawioną w P005 (patrz tryb ekspercki), która może być ustawiana przy pomocy przycisków GÓRA i DÓŁ. Jeśli ustawi się P007 (patrz poniżej) na 0, to można zwiększać lub zmniejszać częstotliwość poprzez ustawienie dwóch z wejść binarnych (P051 do P055 lub P356, patrz tryb ekspercki) na wartość 11 i 12. 1 = Wejście analogowe. Częstotliwość wyjściowa przekształtnika sterowana jest przez analogowe sygnały wejściowe (0–10 V, 0/4–20 mA lub potencjometr). 2 = Stała częstotliwość. Stała częstotliwość jest wybierana tylko wtedy, gdy ustawi się co najmniej jedno z wejść binarnych (P051 do P055 lub P356, patrz tryb ekspercki) na wartość 6 lub 7. 14 10 PARAMETRY TRYBU PODSTAWOWEGO (C.D.) Parametr Funkcja Zakres Ustawienie fabr. Zwolnienie 0 lub 1 1 klawiatury Wartość tego parametru konfiguruje zwolnienie klawiatury (0 lub 1). Jednostki - 0 = Sterowanie poprzez wejścia binarne (P051 do P055 lub P356, patrz tryb ekspercki) 1 = Uaktywnienie klawiatury na panelu frontowym. Poziom dostępu będzie jednak zwolniony lub zablokowany w zależności od ustawienia parametrów P121 P124 (patrz tryb ekspercki). Minimalna 0.0- 150.0 0.00 Hz częstotliwość silnika Wartość ta ustawia minimalną częstotliwość silnika i musi być niższa od wartości ustawionej w P013 (patrz poniżej). Maksymalna 0.0- 150.0 50.00 / 60.00 Hz częstotliwość silnika (Ameryka Pn.) Wartość ta ustawia maksymalną częstotliwość silnika. Dla zagwarantowania stabilnej pracy napędu wartość ta nie powinna być wyższa niż 3 x znamionowa częstotliwość silnika z tabliczki znamionowej (patrz poniżej). Lotny start 0 lub 2 0 Załączanie przy wirującym silniku P016 = 0 Lotny start zablokowany P016 = 2 Lotny start uaktywniony Umożliwia załączanie przekształtnika przy wirującym silniku. Zawsze wprowadzić poprawne dane silnika z tabliczki znamionowej przed uaktywnieniem tej funkcji. * Częstotliwość znam. 0 - 150.00 silnika z tabl. znam. 50.00 60,00 (Ameryka Pn.) Hz * Znam. prędkość obr. 0 – 9999 Silnika z tabl. znam. Zależnie od mocy przekształtnika U/min * Prąd znamionowy silnika z tabl. znam. 0.1 – 590.0 Zależnie od mocy przekształtnika A * Napięcie znam. silnika z tabl. znam. 0 – 1000 Zależnie od mocy przekształtnika V Zależnie od mocy przekształtnika KW (hp – Ameryka Pn.) Moc znamionowa 0.12 – 400.0 silnika z tabl. znam. *Uwagi do parametrów P081 do P085 * - Parametry te muszą być ustawione dla zastosowanego silnika. Wartości przyjąć z tabliczki znamionowej silnika. - Jeśli dla P081 do P085 ustawi się wartości inne niż wartości standardowe, to należy przeprowadzić automatyczną kalibrację (P088 = 1, patrz tryb ekspercki). - Jeśli przekształtnik jest ustawiony do pracy w Ameryce Pn. (P101 = 1, patrz tryb ekspercki), to standardowo P081 wynosi 60 Hz i P085 wskazywane jest w hp (zakres = 016 od 530). Dostęp do trybu 0 lub 1 eksperckiego Wartość ta umożliwia lub blokuje dostęp do parametrów trybu eksperckiego. EM - 0 = Można zmieniać tylko parametry trybu podstawowego. 1 = Oprócz parametrów trybu podstawowego można zmieniać parametry trybu eksperckiego. Poprzez P944 = 1 możliwe jest przywrócenie ustawień fabrycznych wszystkich parametrów, dotyczy to również parametrów silnika P081 do P085. 11 13 TRYB EKSPERCKI – WAŻNE PARAMETRY Poniżej pokazano najczęściej stosowane parametry trybu eksperckiego. Kompletna lista parametrów znajduje się w podręczniku referencyjnym. UWAGA • Przed zmianą parametru trybu eksperckiego zapoznać się z podręcznikiem referencyjnym. Parametr Funkcja Opis/uwagi Zakres (ustawienie fabryczne) Wybór wyświetlacza: 0 = Częstotliwość wyjściowa (Hz) 1 = Wartość zadana częstotliwości (tzn. żądana od napędu w Hz) 2 = Prąd silnika (A) 3 = Napięcie obwodu pośredniego (V) 4 = Moment obr. silnika (% wartości znamionowej) 5 = Prędkość silnika (obr./min) 6 = Status USS (kod) 7 = Wartość rzeczywista regulacji PID (%) 8 = Napięcie silnika (V) Tryb wyświetlacza 0-8 [0] Automatyczny ponowny rozruch po zaniku zasialnia 0-1 [1] 0 = Brak automatycznego rozruchu po zaniku zasilania sygnał ZAŁĄCZ musi być podany ponownie 1 = Automatyczny ponowny rozruch po zaniku zasilania jeśli nadal występuje sygnał ZAŁĄCZ Automatyczny ponowny rozruch po błędzie 0-1 [0] 0 = Zablokowany, na przekształtniku będzie wskazywany błąd i musi on być pokwitowany. 1 = Po wystąpieniu błędu przekształtnik będzie do pięciu razy próbował ponownego rozruchu. Jeśli po piątej próbie błąd nie ustąpi przekształtnik pozostaje w stanie błędu. Uwaga: Wskazanie może być skalowane poprzez P010. Wejście analogowe 1 0-2 [0] EM 12 14 Ostrzeżenie: Oznacza to, że w każdej chwili może nastąpić uruchomienie. Kody błędu można podejrzeć w P930. Ustala w połączeniu z ustawieniami przełączników wyboru DIP 1, 2 i 3 typ wejścia analogowego dla wejścia anlogowego 1: 0 = 0 V do 10 V/4 do 20 mA wejście unipolarne 1 = 2 V do 10 V/4 do 20 mA wejście unipolarne 2 = 2 V do 10 V/4 do 20 mA wejście unipolarne ze sterowanym rozruchem/zatrzymaniem, jeśli używane sterowanie wejściem analogowym. Silnik startuje, gdy napięcie >2V. Przy pomocy tego parametru można ustawić pomijanie częstotliwości dla zapobiegnięcia efektów rezonansów mechanicznych mechanischer. Tłumione są częstotliwości pomiędzy ±2 Hz (wartość P019). Nie jest możliwa praca stacjonarna w zakresie pomijanych częstotliwości, zakres ten będzie tylko przechodzony. 2. Częstotliwość pomijana (Hz) 0-150,0 [0.0] 3. Częstotliwość pomijana 0-150.0 [0.0] patrz P027 (Hz) 4. Częstotliwość pomijana 0-150.0 [0.0] patrz P027 (Hz) TRYB EKSPERCKI – WAŻNE PARAMETRY (C.D.) Parametr Funkcja Zakres (ustawienie fabryczne) Opis/uwagi Wartość Funkcja od Funkcja w stanie P051 do P055 niskim i P356 (0 V) Funkcja w stanie wysokim (>10 V) Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 1 (zacisk 5), stała częst. 5 (P046) ** 0-24 [1] 0 Wejście nie działa - - Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 2 (zacisk 6), stała częst. 4 (P044) ** 0-24 [10] 1 ZAŁĄCZ w prawo WYŁĄCZ Załącz w prawo 4 WYŁĄCZ 2 Zablokowanie wyjścia przekształtnika WYŁĄCZ 2 Załączone Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 3 (zacisk 7), stała częst. 3 (P043) ** 0-24 [6] 5 WYŁĄCZ 3 Szybkie zatrzymanie WYŁĄCZ 3 Załączone 6 Stałe częstotl. 1-6, wymagany jest rozkaz ZAŁĄCZ Wyłączone Załączone Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 4 (zacisk 8), stała częst. 2 (P042) ** 0-24 [6] Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 5 (zacisk 16), stała częst. 1 (P041) ** 0-24 [6] Wybór funkcji sterowania wejścia binarnego 6 (zacisk 17), stała częst. 6 (P047) ** 0-24 [6] * Działa tylko wtedy, gdy P007 = 0 ** Wybór stałej częstotliwości,gdy P051 do P055 i P356 zostanie ustawione na 6 lub 18. P006 musi być ustawione na 2. (patrz P041-P047) *** Przed rozpoczęciem załadowania parametrów silnik musi być zatrzymany. Załadowanie trwa około 30 s. 9 Sterowanie zdalne (P910=1 lub 3) Start/stop lokalnie z klawiatury Start/stop zdalnie przez przyłącze (lub USS) 10 Kwitowanie błędu Wyłączone Kwitowanie przy zboczu rosnącym 11 Zwiększanie częstotliwości* Wyłączone Zwiększanie 12 Zmniejszanie częstotliwości* Wyłączone Zmniejszanie 13 Zamiana pomiędzy nastawą częst. przez wejście analogowe i nastawą częst. z klawiatury Analogowa wartość zadana Cyfrowa wartość zadana z klawiatury 14 Blokada P' aktywne możliwości zmiany parametrów. 'P' zablokowane 18 Stałe częstotl. 1-6, Wyłączone nie jest wymagany rozkaz ZAŁĄCZ, jeśli P007=0. (patrz P041-P047) Załączone 19 Wyłączenie przez błąd zewnętrzny Wyłączone Załączone 22 Załadowanie zestawu parametrów 0 z panela OPe*** Wyłączone Załadowanie 23 Załadowanie zestawu parametrów 1 z panela OPe*** Wyłączone Załadowanie 24 Przełączenie analogowej wartości zadanej Aktywne wejście analogowe 1 Aktywne wejście analogowe 2 EM . 13 TRYB EKSPERCKI – WAŻNE PARAMETRY (C.D.) Parametr Funkcja Zakres (ustawienie fabryczne) Opis/uwagi Wybór wyjscia przekaźnik. RL1 0-13 [6] Ustawia funkcję przekaźnika, wyjście RL1 (zaciski 18, 19 i 20) Wybór wyjscia przekaźnik. RL2 0-13 [1] Ustawia funkcję przekaźnika, wyjście RL2 (zaciski 21 i 22) Wart. EM Hamowanie prądem stałym (%) Funkcja przekaźnika Aktywny3 0 Brak przypisanej funkcji (przekaźnik nieaktywny) Niski 1 Przekształtnik pracuje Wysoki 2 Częst. przekszt. 0,0 Hz Niski 5 Częst. przekszt. mniejsza lub równa częstotl. minimalnej Niski 6 Komunikat błędu 1 7 Częst. przekszt. większa lub równa wartości zadanej Wysoki 9 Prąd wyjściowy większy lub równy P065 Wysoki 12 Osiągnięto dolną granicę prędkości przy regulacji PID Wysoki 13 Osiągnięto górną granicę prędkości przy regulacji PID Wysoki Niski 1 Przekształtnik zostanie wyłączony (patrz parametr P930 i P140). 3 'Aktywny NISKI’ = przekaźnik wyłączony/ /otwarty lub 'Aktywny WYSOKI' = przekaźnik włączony/ /zamknięty 0-200 [0] Szybko zatrzymuje silnik przez podanie hamującego prądu stałego. Ponadto do zakończenia okresu hamowania utrzymuje wał. Dochodzi do dodatkowego podgrzania uzwojeń w silniku. Hamowanie działa w Zakres jest okresie czasu określonym przez P003. Hamowanie zależny od prądem stałym może być aktywowane przez wejścia typu binarne DIN1-DIN6 (patrz P051-P055 i P356) OSTRZEŻENIE: Częste używanie długotrwałego hamowania prądem stałym może prowadzić do przegrzania silnika. Jeśli hamowanie prądem stałym jest aktywowane przez wejście binarne, to zasilanie prądem stałym trwa tak długo, jak długo wejście binarne znajduje się w stanie wysokim. Powoduje to podgrzewanie silnika. 14 TRYB EKSPERCKI – WAŻNE PARAMETRY (C.D.) Parametr Funkcja Częstotliwość pulsowania Zakres (ustawienie fabryczne) Opis/uwagi 0-7 [0] Przy pomocy tego parametru ustalana jest częstotliwość pulsowania (od 2 do 16 kHz) i rodzaj modulacji PWM. W przypadku jeśli nie jest koniecznie wymagana cicha praca silnika, to poprzez wybór niższej częstotliwości pulsowania można zmieniejszyć straty w przekształtniku oraz emisję zakłóceń. 0/1 = 16 kHz (230 V ustawienie fabryczne) 2/3 = 8 kHz 4/5 = 4 kHz (400 V ustawienie fabryczne) 6/7 = 2 kHz Liczby parzyste = standardowy sposób modulacji Liczby nieparzyste = sposób modulacji ze zmniejszonymi stratami, używany głównie przy pracy z częstotliwościami powyżej 5Hz. Uwaga: Przy 8kHz lub 16kHz może zmniejszyć się prąd wyjściowy (redukcja mocy). Ograniczenie prądu silnika (%) 0-200 [100] Definiuje prąd przeciążenia silnika jako % wartości prądu znamionowego silnika (P083), którego czas przepływu dopuszczalny jest do 1 minuty. Przy pomocy tego parametru można ograniczyć prąd silnika dla zapobiegnięcia przegrzaniu silnika. Jeśli ustawiona wartość zostanie przekroczona powyżej 1 minuty, to zostanie zmniejszona częstotliwość wyjściowa, aż prąd zmniejszy się do wartości 2 ustawionej w P083. Jeśli ustawiono kontrolę I t w P074 może spowodować wyłączenie przekształtnika. Wskazówka: Maksymalna wartość, na jaką można ustawić P086, jest ograniczona przez moc znamionową przekształtnika. EM 15 LISTA PARAMETRÓW P Parametr *P000 Funkcja Wyświetlacz wartości roboczej 0-8 P001 *P002 *P003 P005 Wybór wyświetlacza Czas rozruchu Czas zatrzymania Cyfrowa wartość zadana czestotliwości 0-8 0-150.0 0-150.0 0-150.0 *P006 *P007 P010 *P012 *P013 Wybór wartości zadanej częstotliwości Zwolnienie klawiatury Skalowanie wyświetlacza Minimalna częstotliwość silnika Maksymalna częstotliwość silnika 0-2 0 lub 1 0,01-500.0 0-150.0 0-150.0 P014 P015 *P016 P018 P019 P021 P022 Częstotliwość pomijana 1 Automatyczny ponowny rozruch po zaniku zasilania Lotny start Automatyczny ponowny rozruch po wystąpieniu błędu Szerokość pasma częstotliwości pomijanej Minimalna częstotliwość analogowa Maksymalna częstotliwość analogowa 0-150.0 0-1 0 lub 2 0-1 0.0-10.0 0-150.0 0-150.0 P023 P025 P026 P027 P028 P029 P041 P042 P043 P044 P046 P047 P051 P052 P053 P054 P055 P061 P062 P065 P066 P073 Typ wejścia analogowego 1 Wyjście analogowe 1, Wyjście analogowe 2 (tylko MIDIMASTER Eco) Częstotliwość pomijana 2 Częstotliwość pomijana 3 Częstotliwość pomijana 4 Częstotliwość stała 1 Częstotliwość stała 2 Częstotliwość stała 3 Częstotliwość stała 4 Częstotliwość stała 5 Częstotliwość stała 6 Wybór funkcji sterowania, DIN 1 (zacisk 5), częst. stała 5 Wybór funkcji sterowania, DIN 2 (zacisk 6), częst. stała 4 Wybór funkcji sterowania, DIN 3 (zacisk 7), częst. stała 3 Wybór funkcji sterowania, DIN 4 (zacisk 8), częst. stała 2 Wybór funkcji sterowania, DIN 5 (zacisk 16), częst. stała 1 Wybór wyjścia przekaźnikowego RL1 Wybór wyjścia przekaźnikowego RL2 Wartość prądu przełączania dlaprzekaźnika (A) Hamowanie mieszane Hamowanie prądem stałym 0-2 0-105 0-105 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 0-150.0 024 024 024 024 024 0-13 0-13 0.0-300.0 0-250 0-200 P074 P076 P077 0-7 0-7 0-4 0-250 0.00-1.00 50 *P081 Redukcja mocy silnika l2t Częstotliwość pulsowania Wybór trybu oszczędzania energii lub pracy wielosilnikowej Forsowanie dynamiczne Znamionowy współczynnik mocy silnika z tabliczki znamionowej (cosϕ) Częstotliwość znamionowa silnika z tabliczki znamionowej Ust. fabryczne 0 (częstotliwość wyjściowa) 0 20 20 50.00 (60,00 = Ameryka Pn.) 0 1 1.00 0,0 50.00 (60,00 = Ameryka Pn.) 0.0 1 0 0 2.0 0.0 50.00 (60,00 = Ameryka Pn.) 0 0 2 0.0 0.0 0.0 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 1 10 6 6 6 6 1 1.0 0 0 zakres zależny od typu 1 0 4 0-150.00 *P082 *P083 *P084 Znam. prędkość obrotowa silnika z tabliczki znamionowej Prąd znamionowy silnika z tabliczki znamionowej Napięcie znamionowe silnika z tabliczki znamionowej 0-9999 0.1-590.0 0-1000 50.00 (60,00 = Ameryka Pn.) P079 P080 * oznacza parametry podstawowe Wartość jest zależna od znamion przekształtnika 16 Zakres Jedn. Hz sek. sek. Hz Hz Hz Hz V Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz Hz A % Hz min-1 A V LISTA PARAMETRÓW (C.D.) Parametr *P085 Funkcja Moc znamionowa silnika z tabliczki znamionowej Zakres 0.12-400.0 Ust. fabryczne P086 P087 P088 P089 P091 P092 P093 P094 0-200 0-1 0-1 0.01-199.99 0-30 3-7 0-240 0-150.0 0-2 0-2 100 0 0 0 6 0 50.00 (60,00 Ameryka Pn.) 0 2 1.1-90.0 1-10 0-47 0-1 0-1 0-600 1 1 120 P131 P132 P133 P134 P135 P136 P140 P141 P142 P143 *P199 P201 P202 P203 P204 P205 P206 P207 P208 P210 P211 P212 P220 P321 P322 Ograniczenie prądu silnika Uaktywnienie kontroli czujnika temp. silnika PTC Autokalibracja Rezystancja stojana Adres slave złącza szeregowego Szybkość transmisji złącza szeregowego Monitoring czasu złącza szeregowego Maksymalna wartość zadana częstotliwości dla złącza szeregowego Kompatybilność USS Praca Europa / Ameryka Pn. (po pierwszym uruchomieniu ustawiana na 0 lub 1) Moc znamionowa przekształtnika Typ przekształtnika Model napędu Zwolnienie/blokada przyciskau ZAŁĄCZ Zwolnienie/blokada przycisków▲ i ▼ Czas opóźnienia wyłączenia wentylatora przekształtnika (tylko MM) Wartość zadana częstotliwości Prąd silnika Moment obrotowy silnika Napięcie obwodu pośredniego Prędkość silnika Napięcie wyjściowe Ostatni komunikat błędu Ostatni komunikat błędu -1 Ostatni komunikat błędu -2 Ostatni komunikat błędu -3 Dostęp do trybu eksperckiego Tryb regulacji PID Wzmocnienie P Wzmocnienie I Wzmocnienie D Czas próbkowania (X 25 ms) Filtracja czujnika Całkowany zakres przechwytywania Typ przetwornika Sygnał przetwornika Wartość zadana 0 % Wartość zadana 100 % Tryb minimalnej częstotliwości PID Częstotliwość minimalna dla wejścia analogowego 2 Częstotliwość maksymalna dla wejścia analogowego 2 0.00-150.0 0.0-590.0 0-250 0-1000 0-9999 0-1000 0-255 0-255 0-255 0-255 0 or 1 0-1 0.0-999.9 0.00-99.9 0.0-999.9 1-2400 0-255 0-100 0-1 0.00-100.00 0.0-100.00 0.0-100.00 0-1 0-150.00 0-150.0 P323 P356 P386 P720 P721 P722 P723 P724 P725 P726 P910 P922 P923 P930 P944 Typ wejścia analogowego 2 Konfiguracja wejscia binarnego 6 Kompensacja bezwładności Bezpośrednie funkcje wejść/wyjść Wejście analogowe 1 - napięcie Wyjście analogowe 1 - prąd Status wejść binarnych Sterowanie przekaźnika wyjściowego Wejście analogowe 2 napięcie (tylko typy powyżej 7,5 kW) Wyjście analogowe 2 – prąd (tylko typy powyżej 7,5 kW) Rodzaj pracy lokalnie/zdalnie Wersja oprogramowania Numer aplikacyjny urządzenia Ostatni komunikat błędu Przywrócenie ustawień fabrycznych 0-2 0-24 0.0-20.0 0-7 0.0-10.0 0.0-20.0 0-3 0-3 0.0-10.0 0.0-20.0 0-4 0.00-99.99 0-255 0-255 0-1 1 0 0 1.0 0 0 1 0 100 0 0.0 100.00 0 0.00 50.00 (60,00 Ameryka Pn.) 0 6 1.0 0 0.0 0 0.0 0 0 0 P095 P101 P111 P112 P113 P121 P124 P128 * oznacza parametry podstawowe Wartość jest zależna od znamion przekształtnika Jedn. kW (hp = Am. Pn.) % X sek. Hz kW/hp sek. Hz A % V -1 min V % % Hz Hz P V mA V mA 17 KOMUNIKATY BŁĘDÓW Kod błędu 18 Przyczyna Środki zapobiegawcze F001 Zbyt wysokie napięcie Sprawdzić, czy napiecie sieci leży pomiędzy granicami podanymi na tabliczce znamionowej. Zwiększyć czas hamowania (P003). F002 Zbyt duży prąd Skontrolować, czy silnik nie jest zablokowany lub przeciążony. Sprawdzić, czy moc silnika odpowiada mocy przekształtnika. Zwiększyć czas rozruchu (P002). Sprawdzić, czy nie przekroczono dopuszczalnych długości kabli. Sprawdzić, czy przewody zasilające silnik nie mają zwarcia lub doziemienia. Skontrolować, czy parametry silnika (P080-P085) zgadzają sie z zastosowanym silnikiem. Sprawdzić rezystancję stojana (P089). Zmniejszyć forsowanie napięcia ustawione w P079. F003 Przeciążenie Skontrolować, czy silnik nie jest przeciążony. F004 Przegrzanie silnika (kontrola przez PTC) Skontrolować, czy silnik nie jest przeciążony. Sprawdzić połaczenie do czujnika PTC. Skontrolować, czy ustawiono P087 na "1", bez podłączenia czujnika PTC. F005 Przegrzanie przekształtnika (wewnętrzny czujnik PTC) Skontrolować, czy temperatura otoczenia nie jest zbyt wysoka. Skontrolować, czy zapewniony jest dopływ i odpływ powietrza. Skontrolować, czy działa wbudowany wentylator. F008 Czas kontrolny telegramu USS Sprawdzić złącze szeregowe. Skontrolować ustawienia mastera magistrali i P091-P093. Skontrolować, czy okres czasu kontrolnego nie jest zbyt krótki (P093). F010 Błąd inicjalizacji Sprawdzić cały zestaw parametrów. Przed wyłączeniem napięcia ustawić P199 na "0000". F011 Błąd interfejsu wewnętrznego Wyłączyć i ponownie włączyć urządzenie. F012 Wyłączenie zewnętrzne Źródłem wyłączenia jest zmiana sygnału wejścia binarnego (skonfigurowanego jako wejście wyłączenia zewnętrznego) na poziom niski. Skontrolować sygnał wejściowy. F013 Błąd programu Wyłączyć i ponownie włączyć urządzenie. F016 Lotny start Sprawdzić, czy dane z tabliczki znamionowej silnika są poprawne (P081 do P085) Deaktywować P016 i ponownie uaktywnić F074 Przegrzanie silnika I2t Skontrolować, czy prąd silnika przekracza wartość ustawioną w P083 i P086. Wyłączenie nastąpi tylko, jeśli P074 = 4,5,6 lub 7. F106 Błąd parametryzacji P006 Sparametryzować stałe czestotliwości przy wejściach binarnych. F112 Błąd parametryzacji P012/P013 Ustawić parametr P012 < P013. F151-156 Błąd parametryzacji wejścia binarnego Zmienić ustawienia wejść binarnych P051 do P055 i P0356 F188 Błąd przy automatycznej kalibracji Silnik nie podłączony do przekształtnika – podłączyć silnik. Jeśli błąd nadal występuje, ustawić P088=0 i ręcznie wprowadzić rezystancę stojana silnika w P089. F212 Błąd parametryzacji P211/P212 Ustawić wartość parametru P211 < P212. F231 Różnica przy pomiarze prądu wyjściowego Sprawdzić silnik i przewody silnikowe pod względem zwarć i doziemień. LISTA KONTROLNA PARAMETRÓW UŻYTKOWNIKA Parametr P000 P001 P002 P003 P004 P005 P006 P007 P010 P012 P013 P014 P015 P016 P018 P019 P021 P022 P023 P025 P026 P027 P028 P029 P041 P042 P043 P044 P046 P047 P051 P052 P053 P054 P055 P061 P062 P065 P066 P073 P074 P076 P077 P079 P080 P081 P082 P083 P084 P085 P086 P087 P088 Ustawienie fabryczna Państwa ustawienie 0 20.0 20.0 30 50 (60 Ameryka Pn.) 0 1 1.00 0.0 50 (60 Ameryka Pn.) 0.0 1 0 0 2.0 0.0 50 (60 Ameryka Pn.) 0 0 2 0.0 0.0 0.0 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 1 10 6 6 6 6 1 1.0 0 0 zakres jest zależny od modelu 1 0 4 50 50 (60 Ameryka Pn.) 100 0 1 - Wartość jest zależna od znamion przekształtnika Parametr P089 P091 P092 P093 P094 P095 P101 P111 P112 P113 P121 P124 P128 P131 P132 P133 P134 P135 P136 P140 P141 P142 P143 P199 P201 P202 P207 P208 P210 P211 P212 P220 P321 P211 P212 P220 P321 P322 P323 P356 P386 P720 P721 P722 P723 P724 P725 P726 P910 P922 P923 P930 P944 Ustawienie fabryczne Państwa ustawienie 0 6 0 50 (60 Ameryka Pn.) 0 2 (po pierwszym załączeniu zostanie ustawione na 0 lub 1) 1 1 120 0 0 1.0 100 0 0.0 100.00 0 0.00 0.0 100.00 0 0.00 50 (60 Ameryka Pn.) 0 6 1.0 0 0.0 0 0 0.0 0 0 0 19