Wskazania /1

LECZENIE PITNYMI WODAMI
MINERALNYMI
KRENOTERAPIA
KRENOTERAPIA
jest to picie wody leczniczej
przez określony czas, dozowanej
co do ilości, temperatury, czasu
w stosunku do posiłku i zgodnie z
zaleceniami lekarskimi.
WODA LECZNICZA
jest to woda podziemna,
bakteriologicznie i chemicznie czysta, o
niewielkich wahaniach składu
chemicznego i właściwościach fizycznych,
uznana za leczniczą przez Ministra
Zdrowia na podstawie udowodnionego
badaniami naukowymi lub długotrwałą
obserwację lekarską działania
leczniczego.
LECZNICZE WODY
MINERALNE
to wody podziemne, które
zawierają co najmniej 1 g
składników mineralnych w 1
litrze.
SWOISTE WODY LECZNICZE
to wody podziemne, które zawierają
mniej niż 1g składników
mineralnych w 1 litrze
DZIAŁANIE WÓD
MINERALNYCH PODANYCH
DOUSTNIE
Działanie miejscowe
wiąże się z fizycznym i
chemicznym działaniem wody na
błonę śluzową przewodu
pokarmowego / zmiana
czynności wydzielniczej
gruczołów błon śluzowych,
zmiana czynności ruchowej
ścian przewodu pokarmowego /
Działanie ogólne
sprowadza się do działania:
1. farmakologicznego
2. chemicznego wynikającego
ze składu wody
3. adaptogennego
Działanie farmakologiczne swoiste
zależy bezpośrednio od :
1. składu chemicznego
2. stężenia odpowiednich
składników danej wody.
Wody mineralne stosowane w kuracji
pitnej są w stanie w wybranych
przypadkach uzupełnić niedobory
elektrolitów lub poprawić gospodarkę nimi.
Działanie adaptogenne - ogólne
Występuje po kuracji pitnej trwającej
około 3-4 tygodni. W jej efekcie następuje
zwiększone wydalanie wody i jej
składników oraz pojawienie się
ogólnoustrojowych procesów
przystosowawczych z tendencją do
stabilizacji zwłaszcza wydalania i
procesów regulacyjnych. Działanie
adaptogenne dotyczy przede wszystkim
układu trawiennego, moczowego i
krwionośnego.
Mechanizmy odruchowe
działają przede wszystkim na drodze
nerwowej i chemicznej dzięki sprzężeniu
odruchowo – warunkowemu. Woda po
dostaniu się do jamy ustnej na drodze
odruchowej wywołuje zwiększone
wydzielanie soku żołądkowego o
niewielkiej ilości kwasu solnego i pepsyny.
Wody siarczanowe na drodze odruchowej
powodują obkurczanie się pęcherzyka
żółciowego.
1. Kuracja pitna wodami leczniczymi
powinna trwać przeciętnie 3 tygodnie, 6
razy w tygodniu.
2. Kurację należy rozpoczynać
stopniowaniem dawki.
Podział dawek stosowanych w
krenoterapii
Ilość wody
Dawka
ml/kg
ml/70 kg
maksymalna
Mała
8
560
750
Podstawowa
15
1050
1400
Średnia
20
1400
1800
Duża
30
2100
2700
Maksymalna
35
2450
3500
METODY KURACJI PITNEJ
Kuracja standardowa
stosuje się dawkę podstawową lub
średnią.
Godz. 7.00 – 50% dawki dziennej
Godz. 12.00 – 20% dawki dziennej
Godz. 17.00 – 30% dawki dziennej
Kuracja wspomagająca
ma zastosowanie wówczas, gdy
potrzebne jest zwiększenie działania
farmakologicznego kąpieli
leczniczych lub innych zabiegów
balneologicznych.
Godz. 7.00 – 60% dawki dziennej
Godz. 17.00 – 40% dawki dziennej
Kuracja frakcjonowana /1/
jest stosowana u osób z
zaburzeniami krążenia oraz układu
moczowego i trawiennego, u
których konieczne jest
prowadzenie kuracji pitnej. Kurację
należy stosować w 6 porcjach,
pobierając dzienną dawkę
podstawową.
Kuracja frakcjonowana /2/
Godz. 7.00 - 20% dawki dziennej
Godz. 9.00 - 15% dawki dziennej
Godz. 12.00 - 15% dawki dziennej
Godz. 15.00 - 15% dawki dziennej
Godz. 17.00 - 20% dawki dziennej
Godz. 21.00 - 15% dawki dziennej
Kuracja oszczędzająca
ma zastosowanie u osób w podeszłym wieku z
przewlekłymi schorzeniami układu trawiennego
i moczowego, zakłóceniami diurezy nocnej, we
wczesnym okresie rekonwalescencji po
zabiegach operacyjnych i leczeniu
zachowawczym. Należy stosować dawkę małą
w dwóch porcjach.
Godz. 7.00 - 70% dawki dziennej
Godz. 12.00 - 30% dawki dziennej
Kuracja moczopędna zwykła
dla uzyskania wyraźnego, ale
krótkotrwałego efektu
moczopędnego należy stosować
dawkę dużą.
Godz. 7.00 - 80% dawki dziennej
Godz. 17.00 - 20% dawki dziennej
Kuracja moczopędna
intensywna
zazwyczaj powinna być stosowana
wówczas, gdy jest konieczne
intensywne przepłukanie układu
moczowego. Należy stosować dawkę
maksymalną, nie przekraczając 3500
ml w 6 równych porcjach w ciągu
doby.
Kuracja moczopędna
uderzeniowa
może być stosowana w
wybranych przypadkach kamicy
nerkowej, polega na stosowaniu
dawki maksymalnej do 3500 ml,
wypijanej w godzinach rannych
w czasie 2-3 godzin.
Kuracja specjalistyczna
ma zastosowanie wówczas,
gdy kuracja pitna jest jedną
lub podstawową formą
leczenia w uzdrowisku,
wymagającą szczególnych
wskazań.
RODZAJE WÓD
STOSOWANYCH DO LECZENIA
PITNEGO W POLSCE
1. Wody chlorkowo – sodowe zwane
wodami słonymi i chlorkowo – sodowo –
jodkowymi.
2. Wody alkaliczne / wodorowęglanowe /.
3. Szczawy nisko zmineralizowane /
hipotoniczne / i szczawy żelaziste.
4. Wody siarczkowo – siarkowodorowe.
WODY SŁONE
Są to wody o niskim stężeniu
NaCl
Do kuracji pitnej stosuje się wody
mało zmineralizowane
0,3% – 1,5%.
Wody hiperosmotyczne
1,0% - 1,5% powodują :
1. zwiększenie perystaltyki jelit
2. wzmagają wydzielanie soku
żołądkowego
3. zwiększają kwasotę soku żołądkowego
4. działają rozrzedzająco na śluz
Wody hipoosmotyczne
0,3% - 0,5%
działają łagodząco w zapaleniach
śluzówki żołądka i jelit.
Zastosowanie wód słonych
1. przewlekłe nieżyty żołądka z niedokwasotą
2. zaparcia – również wody słone z zawartością
magnezu i siarczanów
3. skaza moczanowa
4. zatrucia metalami, alkoholem, nikotyną
5. nadciśnienie tętnicze i miażdżyca – wody
słone z zawartością jodu.
6. ciężka praca fizyczna w uciążliwych
warunkach
Przeciwwskazania do
stosowania wód słonych
nadkwaśność żołądka
nieżyt żołądka z nadmierną perystaltyką
wrzód żołądka i dwunastnicy
zaburzenia przewodu pokarmowego z
biegunkami
5. choroby serca i nerek z obrzękami
1.
2.
3.
4.
W towarzystwie soli kuchennej
często występuje jod. Wody z
zawartością jodu mają
zastosowanie w leczeniu
niektórych chorób tarczycy,
nadciśnieniu, miażdżycy.
WODY ALKALICZNE
Zawierają wodorowęglany sodu i
potasu (alkaliczne) oraz wapnia i
magnezu (ziemno-alkaliczne)
Działanie wód alkalicznych polega na
/1/ :
1. alkalizacji kwaśnego soku żołądkowego, która
trwa bardzo krótko, zaledwie 15-20 min po
wypiciu wody. Po przejściu do dwunastnicy
powstaje dodatkowy efekt w postaci
odruchowego hamowania wydzielania soku
żołądkowego. Jednak po tym czasie następuje
wzmożone wydzielanie soku żołądkowego,
ponieważ wydzielający się CO2 działa silnie
drażniąco na czynność wydzielniczą błony
śluzowej żołądka. Wtórny wzrost kwasowości
można jednak znacznie zmniejszyć, pijąc
wodę podgrzaną małymi łykami w wielu
małych porcjach.
Działanie wód alkalicznych polega na
/2/ :
2. rozluźnianiu i rozpuszczaniu śluzu w
przewodzie pokarmowym
3. mechanicznym usuwaniu ze światła jelit
bakterii i ich toksyn, uszkodzonych komórek
nabłonka oraz zalegających resztek
pokarmowych
4. przyspieszają ustępowanie stanów zapalnych
błony śluzowej, zwłaszcza przez
przeciwzapalne i uszczelniające działanie
jonów Ca i Mg
Wskazania do stosowania wód
alkalicznych
1. Choroby wątroby i dróg żółciowych
2. Choroby żołądka i dwunastnicy
3. Choroby wydzielania wewnętrznego i
metaboliczne
Choroby wątroby i dróg
żółciowych
Wskazania /1/
1. Przewlekłe stany zapalne pęcherzyka
żółciowego i dróg żółciowych bez żółtaczki,
stanów gorączkowych i nasilonych
dolegliwości bólowych
2. Stany pooperacyjne pęcherzyka żółciowego i
dróg żółciowych w 6 miesięcy po zabiegu lub
w 3 miesiące w wyspecjalizowanych
ośrodkach w przypadkach bez powikłań i z
dobrym stanem ogólnym
3. Zaburzenia czynnościowe pęcherzyka i dróg
żółciowych
Wskazania /2/
4. Stany po WZW w 3 miesiące od
ustąpienia ostrych i podostrych objawów
5. Stłuszczenie wątroby
6. Przewlekłe toksyczne uszkodzenie
wątroby
7. Marskość wątroby we wczesnym okresie:
pozapalna, toksyczna, cholestatyczna,
autoimunologiczna
Przeciwwskazania /1/
1. Ostre i podostre stany zapalne
pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
2. Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg
żółciowych z napadami bólowymi lub
odczynem zapalnym
3. Ropniak pęcherzyka żółciowego i ropnie
wątroby
Przeciwwskazania /2/
4. Żółtaczka
5. Niewyrównwna marskość wątroby
6. Przewlekłe choroby jamy brzusznej
wymagające leczenia chirurgicznego
Choroby żołądka i
dwunastnicy
Wskazania /1/
1. Przewlekły nieżyt żołądka z
niedokwasotą
2. Przewlekły nieżyt jelit
3. Zaburzenia czynnościowe żołądka i jelit
4. Choroba wrzodowa żołądka i jelit w
okresie remisji
Wskazania /2/
5. Stany po leczeniu operacyjnym choroby
wrzodowej żołądka i dwunastnicy w 2-3
miesiące po wykonaniu zabiegu
6. Zespół poresekcyjny
7. Zaparcia nawykowe / atoniczne /.
8. Zaparcie spastyczne jelita grubego
Przeciwwskazania /1/
1. Wszystkie ostre stany zapalne przewodu
pokarmowego
2. Czynna choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy
3. Znaczne zwężenie przełyku i
odźwiernika
4. Przewlekłe zaburzenia drożności jelit
5. Krwawienie jawne i utajone z przewodu
pokarmowego
Przeciwwskazania /2/
6. Choroby pasożytnicze przewodu
pokarmowego
7. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
8. Niegojące się rany i przetoki po
wykonanych zbiegach operacyjnych
jamie brzusznej
9. Przewlekłe choroby jamy brzusznej
wymagające leczenia chirurgicznego
Choroby wydzielania
wewnętrznego i metaboliczne
/ Szczawy wodorowęglanowosodowe, hiperosmotyczne typu
„Zuber” /.
Wskazania
1. Cukrzyca : łagodne postacie cukrzycy,
neuropatia cukrzycowa o przebiegu
łagodnym, cukrzyca skojarzona z
otyłością
2. Dna
3. Zaburzenia przemiany mineralnej.
Przeciwwskazania
1. Nadciśnienie tętnicze.
2. Niewydolność krążenia.
Choroby zawodowe
Wskazania
1.Przewlekłe zatrucie ołowiem,
kadmem, cynkiem, tlenkiem siarki i
kwasu siarkowego
Przeciwwskazania
1. Ostre i podostre zatrucia
przemysłowe
SZCZAWY
NISKOZMINERALIZOWAN
/SZCZAWY HIPOTONICZNE/
Działają moczopędnie w związku
z czym maja zastosowanie
głównie w leczeniu chorób dróg
moczowych. Pobudzają one
również wydzielanie żołądka i
jelit, gdyż zawierają naturalny
dwutlenek węgla.
Kamica moczowa
Do leczenia kwalifikują się chorzy z
kamicą moczanową, cystynową i
szczawianową, natomiast nie zaleca
się stosowania tych wód przy kamicy
fosforanowej, ponieważ przy
intensywnej kuracji dochodzi do
alkalizacji moczu, czego skutkiem
jest krystalizacja fosforanów.
Wskazania /1/
1. Kamica kielichów, miedniczek i moczowodów,
gdy wielkość kamieni rokuje ich samoistne
odejście.
2. Drobne złogi i związki kamieniotwórcze w
całym przewodzie moczowym, zwłaszcza z
częstym ich odchodzeniem.
3. Stany przed zabiegiem operacyjnym,
powikłane zapaleniem miedniczek i miąższu
nerkowego, względnie jako przygotowanie
ogólne i miejscowe do zabiegu operacyjnego
Wskazania /2/
4. Stany po operacyjnym usunięciu
kamienia z dróg moczowych w okresie
do 2-3 miesięcy celu zapobiegania
nawrotom oraz dla uzyskania poprawy
funkcji układu moczowego
5. Stany po skruszeniu kamieni
6. Stany po wydaleniu złogów, z tendencją
do ich tworzenia się, jako profilaktyka
kamicy nerkowej
Przeciwwskazania /1/
1. Ostry stan zapalny układu moczowego.
2. Kamica powikłana ograniczeniem lub
wyłączeniem czynności nerki, zastojem,
zakażeniem, wodonerczem lub
roponerczem.
3. Kamica miedniczki lub moczowodu nie
rokująca odejścia kamienia.
Przeciwwskazania /2/
4. Kamica z częstymi napadami bólowymi
lub mocznicą
5. Kamica pęcherza lub cewki
6. Zwężenie cewki moczowej
7. Uporczywe zaleganie moczu w różnych
odcinkach dróg moczowych niezależnie
od przyczyny.
Przewlekłe schorzenia
układu moczowego
Leczenie infekcji dróg moczowych z
zastosowaniem kuracji pitnej
wymaga stosowania dużych ilości
wody leczniczej w granicach 2000
ml/dobę, przyjmowanej w wielu
dawkach w ciągu dnia wraz z
dodatkowym piciem 2-3 razy w ciągu
nocy. Uzyskuje się dzięki temu
mechaniczne wypłukanie bakterii i
produktów ich przemiany oraz
zmiany pH moczu.
Wskazania /1/
1. Nawrotowe zakażenie dróg moczowych bez
ograniczonej przeszkody w odpływie moczu
2. Przebyte ostre zapalenie kłębków nerkowych
po upływie 3 miesięcy od ustąpienia objawów
klinicznych z poprawnymi wynikami badań
laboratoryjnych
3. Łagodne stwardnienie nerek bez nadciśnienia i
obrzęków
Wskazania /2/
4. Zaburzenia neurogenne pęcherza
moczowego
5. Wysiłkowe nietrzymanie moczu
6. Przewlekłe zapalenie gruczołu
krokowego i pęcherzyków nasiennych
7. Stwardnienie ciał jamistych prącia
Przeciwwskazania
1. Ostre i podostre stany zapalne układu
moczowego
2. Schorzenia miąższu nerek z
towarzyszącym nadciśnieniem
3. Uporczywe zaleganie moczu w różnych
odcinkach przewodu moczowego
4. Nerczyca
5. Mocznica
Szczególną postacią szczaw są wody
żelaziste. Wyróżnia się wody zawierające
wodorowęglan żelazowy oraz siarczan
żelazowy. Pobudzają one układ
krwiotwórczy i są stosowane w leczeniu
niedokrwistości, w chorobach wieku
dziecięcego oraz w zaburzeniach
wydzielania gruczołów dokrewnych
WODY SIARCZKOWOSIARKOWODOROWE
Wykazują złożony skład chemiczny.
Najbardziej aktywny jest w tych
wodach siarkowodór. Powstaje on
wskutek redukcji siarczanów w
warunkach beztlenowych przy
współudziale bakterii redukujących.
Wody siarczkowo-siarkowodorowe mają
działanie:
1.
2.
3.
4.
5.
w obecności kationu wapniowego obniżają poziom
cukru we krwi i w moczu i wpływają korzystnie na
aktywność insuliny.
ich stosowanie przyczynia się do zwiększonego
wydalania kwasu moczowego i obniżenia jego
poziomu we krwi, przy jednoczesnym wzroście
kreatyniny, potasu oraz wapnia w moczu.
kuracja pitna prowadzona w dużych dawkach od
1500 do 2000 ml wody dziennie, prowadzi do
zwiększenia podstawowej przemiany materii.
mają działanie odczulające, odtruwające
pobudzają wydzielanie żółci i soku trzustkowego
Wody siarczkowo-siarkowodorowe mają
zastosowanie :
1.
2.
3.
4.
w chorobach przewodu pokarmowego
zaburzeniach przemiany materii
zatruciach metalami
chorobach dróg oddechowych
LECZNICZE WODY
SIARCZANOWE
W zależności od metalu, z którym związany
jest jon SO42- wyróżnia się wody:
1.
2.
3.
4.
glauberskie Na2SO4
gorzkie MgSO4
gipsowe CaSO4
witriolowe FeSO4
Wody siarczanowo – sodowe i siarczanowo
– magnezowe oraz wapniowe
Są stosowane głównie do kuracji pitnych w
schorzeniach jelit i dróg żółciowych.
Siarczany magnezu, sodu i wapnia
wywierają efekt osmotyczny, który polega na
gromadzeniu wody w świetle jelita, co
wywołuje działanie przeczyszczające
/ stężenie siarczanów powyżej 3000mg/dl /.
W mniejszym stężeniu działają żółciopędnie
łagodnie wzmagają perystaltykę jelit.
Specyficznym produktem
uzdrowiskowym, otrzymywanym
przez zagęszczenie roztworu soli
kamiennej z Inowrocławia jest tzw.
Inowrocławska solanka gorzka 38% roztwór chlorku sodowego i
kompleksowych soli siarczanowo –
magnezowych i potasowych.
UZDROWISKA ZAJMUJĄCE SIĘ
LECZENIEM
CHORÓB UKŁADU TRAWIENIA
Uzdrowisko
Nazwa tworzywa leczniczego
Klimat
DŁUGOPOLE ZDRÓJ
wody lecznicze siarczkowe słone,
jodkowe, bromkowe
Podgórski 400m n.p.m.
DUSZNIKI ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowe-wapniowosodowe, magnezowe, żelaziste
Górski 550m n.p.m.
INOWROCŁAW
Solanka magnezowa
Nizinny 90-100m
n.p.m.
IWONICZ ZDRÓJ
Szczawy słone, bromkowo-jodkowe
Górski 410m n.p.m.
KRYNICA ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowe, sodowe,
wapniowe, jodkowe, bromkowe
Górski 650m n.p.m.
MUSZYNA
Szczawy wodorowęglanowe-wapniowomagnezowo-sodowe, żelaziste
Górski 450-520m
n.p.m.
POLANICA ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowe-wapniowe
Podgórski 400m n.p.m.
SZCZANO ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowe-sodowe,
sodowo-magnezowe
Górski 400m n.p.m.
WYSOWA
Szczawy wodorowęglanowe-słone i
wapniowe, bromkowe, jodkowe,
żelaziste
Górski 530m n.p.m.
UZDROWISKA ZAJMUJĄCE SIĘ
LECZENIEM
CHORÓB UKŁADU
MOCZOWEGO
Uzdrowisko
Nazwa tworzywa leczniczego
Klimat
CIEPLICE ŚLĄSKIE
Wody lecznicze termalne, słabo
mineralizowane
Podgórski 350m n.p.m.
KRYNICA ZDRÓJ
Szczawy wodoroweglanowe,
sodowe, wapniowe, magnezowe,
jodkowe, bromkowe
Górski 650m n.p.m.
SZCZAWNO ZDRÓJ
Szczawy wodoroweglanowosodowe, sodowo-magnezowe,
radoczynne
Górski 340-450m n.p.m.
ŻEGIESTÓW ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowowapniowo-magnezowe i
magnezowo-sodowe, żelaziste
Górski 480m n.p.m.
UZDROWISKA ZAJMUJĄCE SIĘ
LECZENIEM
CHORÓB METABOLICZNYCH I
ENDOKRYNOLOGICZNYCH
Uzdrowisko
Naturalne tworzywa lecznicze
Klimat
KONSTANCIN
Solanki jodkowe, bromkowe,
żelaziste
Nizinny 100m n.p.m.
KOŁOBRZEG
Solanki bromkowe, jodkowe
Nadmorski
KRYNICA
Szczawy wodoroweglanowe,
sodowe, wapniowe, magnezowe,
jodkowe, bromkowe
Górski 650m n.p.m.
KUDOWA ZDRÓJ
Szczawy wodorowęglanowowapniowo-sodowe, żelaziste,
siarczkowe lub radoczynne
Górski 400m n.p.m.
ŚWINOUJŚCIE
Solanki bromkowe, jodkowe
Morski
BUTELKOWANE WODY
MINERALNE
„Butelkowana woda lecznicza przeznaczona
do obrotu handlowego w opakowaniu
jednostkowym to pierwotnie czysta, nie
uzdatniona woda podziemna z jednego złoża,
której skład chemiczny i właściwości
fizyczne warunkują określone działanie
lecznicze, potwierdzone wynikami badań
farmakologicznych i klinicznych. Powinna
ona zawierać w litrze nie mniej niż 1000 mg
rozpuszczonych składników stałych lub
zawierać co najmniej jeden swoisty składnik
leczniczy w stężeniu warunkującym działanie
lecznicze wody.”
BUTELKOWANE WODY
MINERALNE
Lp.
Nazwa handlowa wody
Miejsce eksploatacji wody
Typ wody
1.
Multi Vita
Tylicz
Woda mineralna
2.
Multi Vita
Tylicz
Woda mineralna
niskosodowa
3.
Multi Vita
Tylicz
Woda źródlana
niegazowana
4.
Kryniczanka
Krynica
Woda mineralna
5.
Jan
Krynica
Woda lecznicza
6.
Zuber
Krynica
Woda lecznicza
7.
Słotwinka
Krynica
Woda lecznicza
8.
Krynica Zdrój
Krynica
Woda źródlana
9.
Krynica Minerale
Krynica
Woda mineralna
10.
Perła Krynicy
Krynica
Woda źródlana
11.
Galicjanka
Powroźnik
Woda mineralna
12.
Muszyna Minerale
Powroźnik
Woda mineralna
Lp.
Nazwa handlowa wody
Miejsce eksploatacji wody
Typ wody
13.
Muszynianka
Muszyna
Woda mineralna
14.
Muszyna Zdrój
Złockie
Woda mineralna
15.
Muszyńska
Złockie
Woda mineralna
16.
Piwniczanka
Piwniczna
Woda mineralna
17.
Szczawniczanka
Szczawnica
Woda mineralna
18.
Jan
Szczawnica
Woda lecznicza
19.
Stefan
Szczawnica
Woda lecznicza
20.
Helena
Szczawnica
Woda lecznicza
21.
Józefina
Szczawnica
Woda lecznicza
22.
Kinga
Krościenko
Woda mineralna
niskosodowa
23.
Wysowianka
Wysowa
Woda mineralna
24.
Franciszek
Wysowa
Woda lecznicza
Lp.
Nazwa handlowa wody
Miejsce eksploatacji wody
Typ wody
25.
Henryk
Wysowa
Woda lecznicza
26.
Józef
Wysowa
Woda lecznicza
27.
Krystyna
Ciechocinek
Woda mineralna
28.
Kujawianka
Ciechocinek
Woda mineralna
29.
Ciechocińska
Ciechocinek
Woda mineralna
30.
Połczynianka
Połczyn
Woda mineralna
31.
Buskowianka
Busko-Solec
Woda mineralna
32.
Nałęczowianka
Nałęczów
Woda mineralna
33.
Ostromecko
Ostromecko
Woda mineralna
34.
Czantoria
Ustroń
Woda mineralna
Pijalnie powinny być /1/:
1. Usytuowane jak najbliżej źródeł wód
stosowanych do kuracji w celu uniknięcia
zmian smakowych i wartości leczniczych wód
mineralnych.
2. Na tyle duże, aby umożliwiły pacjentom picie
wód w trakcie spacerów.
3. Wyposażone w pomieszczenia towarzyszące
pijalni: zadaszone hale lub trakty spacerowe
na wolnym powietrzu, sale koncertowe,
wystawowe, czytelnie