EDUKACJA HUMANISTYCZNA W DOBIE GLOBALIZACJI WILLIAM GAUDELLI COLUMBIA UNIVERSITY (USA) WWW.GLOBALGUIDEGROUP.COM Moje wystąpienie w skrócie • Globalizacja wywiera ogromny wpływ na szkoły, zwłaszcza poprzez wymuszanie konkurencyjności gospodarki. [Konkurencyjność gospodarki] • Ludzkość jest zagrożona, a szkoły straciły kontakt z rzeczywistością. [Zagrożenia dla ludzkości] • Dążenia do powrotu do edukacji humanistycznej w Tajlandii i Kanadzie. [Odmienne praktyki] Punkt wyjścia „Po pierwsze, jeśli chcemy, żeby na świecie panował pokój, nasza lojalność musi być ekumeniczna, a nie klasowa. Nasza lojalność musi wykraczać poza naszą rasę, nasze plemię, naszą klasę i nasz naród, a to oznacza, że musimy wypracować perspektywę globalną. Nikt nie może żyć sam; żaden naród nie może istnieć sam, a im usilniej będziemy do tego dążyć, tym więcej będzie wojen. Bóg nas osądzi, musimy więc nauczyć się żyć ze sobą jak bracia, bo inaczej zginiemy razem jak głupcy.” Dr. Martin Luther King, Jr., Kazanie o pokoju wygłoszone z okazji Bożego Narodzenia 24 grudnia 1967 r. Punkt wyjścia „Jesteśmy globalnymi obywatelami o plemiennych duszach.” Piet Hein, duński naukowiec Punkt wyjścia „Niewiedza tutaj jest zapracowana, ciągle coś liczy, porównuje, mierzy, wyciąga z tego wnioski i pierwiastki”. Wisława Szymborska Konkurencyjność gospodarki • Podstawowym uzasadnieniem edukacji są korzyści gospodarcze. • Od lat 80. ubiegłego wieku względy gospodarcze mają znaczący wpływ na reformę szkolnictwa... – wspólne standardy odnośnie podstawy programowej, – gotowość do podjęcia edukacji wyższej lub pracy (nawet nie gotowość „obywatelska”, to pojęcie zostało wycofane), – szkoły społeczne napędzają reformy, są inkubatorami zasad rynkowych. Konkurencyjność gospodarki • Przesłanie jest jasne: szkoły średnie znajdują się obecnie na linii frontu w amerykańskiej bitwie o zachowanie konkurencyjności gospodarki na arenie międzynarodowej. • Szkoły i placówki edukacyjne tracą umiejętność wypracowywania własnych metod pracy stosownie do potrzeb lokalnej społeczności. Przeważa podejście neoliberalane. Konkurencyjność gospodarki Rozwój BRIC (Brazylia, Rosja, Indie i Kanada) spowodował nowy podział sił w światowej gospodarce. Konkurencyjność gospodarki Konkurencja gospodarcza oznacza porównania w edukacji, np. : • PISA [program międzynarodowej oceny umiejętności uczniów]. Szkół ani uczniów nie można zredukować do łącznych wyników, należy zatem: • • • • przyglądanie się kulturze uczenia się, współpraca wśród nauczycieli, wywiązywanie się rodziców ze swojej roli, uczestniczenie szkoły i pracowników w krytycznej refleksji na temat pedagogiki. Konkurencyjność gospodarki Wartość dodana w edukacji: • Nasuwa się skojarzenie z linią montażową do produkcji dzieci, gdzie nauczyciele są poszczególnymi „stanowiskami”. • Każdy ponosi odpowiedzialność za własny element. Ale... • Wielu nauczycieli, którzy jednego roku osiąga dobre wyniki, w kolejnych latach spada na dno. • Nauczyciele, potrafiący szczególnie dobrze pracować ze słabszymi uczniami, dostają ich coraz więcej, w wyniku czego wyniki ich pracy pogarszają się. • Zmienne niepowiązane (Salzman, 2012 cytat za Carl Bialik, WSJ). Konkurencyjność gospodarki Problem sumy zerowej Konkurencyjność gospodarki Ewaluatorzy odwiedzający szkołę zadają sobie pytanie: Czy powinienem wierzyć w to, co widzę? Wiarygodność „obrazu” szkoły ma kluczowe znaczenie zarówno dla sprawiedliwej oceny jak i zrozumienia tego, co naprawdę tam się dzieje, jak wygląda życie w tej szkole. W miarę wzrostu znaczenia ewaluacji w skali międzynarodowej: - decyzje dotyczące wartości i procesów są podejmowane daleko od szkół, - wyniki osiągane przez szkoły wzrastają, ale czy rośnie jakość ich pracy? A tak wygląda rzeczywistość... Zagrożenia dla ludzkości Maplewood, NJ Huragan Sandy, 30.10.2012 Zagrożenia dla ludzkości Metro w Nowym Jorku Huragan Sandy, 30.10.2012 Tuckerton, NJ Huragan Sandy, 30.10.2012 Zagrożenia dla ludzkości a edukacja Edukacja w XX w. - dominacja jednego państwa, - hegemonia, Edukacja w XXI w. - rozproszone siły globalne, - porównywalna pozycja różnych państw, - brak świadomości godności ludzkiej, - wzrost świadomości, - autorytarność, - dialog, informacje z wielu źródeł, - konkurencja państw, - wspólnota i współpraca, Edukacja humanistyczna/globalna (Parker): • nadzieja - dzieci nauczą się troszczyć się o świat, • strach lub obawa, że Ziemia zostanie zniwelowana lub "spłaszczona” , • hiperbola lub przesadne twierdzenie, że gospodarkę napędza jedynie system edukacyjny. Odmienne praktyki • Nie stanowi utopii ani nie jest „wielką ucieczką” demistyfikacji, a jedynie odkrywa inną konstelację mocy/wiedzy.” (507) • Alternatywa dla tego, co jest w staniewyobrazić sobie, jak mogłoby być inaczej i jak wprowadzić to w życie. • Odmienne praktyki są przykładem na to, co jest inne od oczekiwań. Odmienne praktyki w Tajlandii „Szkoła globalna” Co się za tym kryje? • określanie się instytucją międzynarodową, • nastawienie na klasę światową (pojmowaną jako wysoka jakość), • elitarni, osiągający wysokie wyniki uczniowie, którzy pewnego dnia będą „rządzić światem”, • tym wysiłkom może towarzyszyć alienacja, koncentrowanie się jedynie na ewaluacji, pominięciem wewnętrznej oceny nauczycieli Odmienne praktyki w Tajlandii Szkoła Marjoon • parkowy układ budynków „wrośniętych” w krajobraz, • budynki szkoły podstawowej, średniej, kolegiów nauczycielskich i wydziału architektury, • skupiska uczniów i grupy nauczycieli (stosunek 30:5), • nastawienie na dociekanie. Odmienne praktyki w Tajlandii Szkoła Marjoon • praktyka medytacji, • uprawa ryżu, • uczniowie zajmują się gospodarstwem, od gotowania przez recykling po stolarnię. Odmienne praktyki w Kanadzie „Kształcenie nauczycieli” Co się za tym kryje? Lokalne, odgrodzone od globalnych dyskusji o edukacji, czyli: • przygotowywanie przyszłych nauczycieli do pracy z „typowymi” uczniami przez normatywny dyskurs w zakresie „najlepszych praktyk”, • atrakcyjne dla osób niechętnych do podejmowania ryzyka, które szukają spokojnej posady państwowej, lubią dzieci i środowisko lokalne. Odmienne praktyki w Kanadzie Uniwersytet Torg • rozwijanie myślenia krytycznego w przyszłych nauczycielach poprzez analizę tego, w jaki sposób globalność jest odgrywana w społeczności, • współpraca ze szkołami nastawionymi na globalizację, które jednocześnie dbają o sprawiedliwość społeczną, • poszukiwanie kontaktów i możliwości międzynarodowych dla grona 60-80 studentów. Odmienne praktyki w Kanadzie Me to We: • Przedstawienie dzieciom w wieku szkolnym zmieniany świata, z muzyką i udziałem sławnych osób, sponsorowane przez organizację pozarządową Odmienne praktyki w Kanadzie Krytyka • Komu służą kampanie „Me to We”? • Jak pomóc uczniom zrozumieć przedstawienie? • Jak zburzyć stosunek hegemonii pomiędzy wizytowanym a wizytatorem? • Jaką rolę w tym projekcie odgrywa konsumpcjonizm? Podsumowanie • Globalizacja wywiera ogromny wpływ na szkoły, zwłaszcza poprzez wymuszanie konkurencyjności gospodarki. [Konkurencyjność gospodarki] • Ludzkość jest zagrożona, a szkoły straciły kontakt z rzeczywistością. [Zagrożenia dla ludzkości] • Dążenia do powrotu do edukacji humanistycznej w Tajlandii i Kanadzie. [Odmienne praktyki] Kilka myśli na zakończenie... • Edukacja humanistyczna ? Moje skojarzenie z edukacją (np. globalna, międzynarodowa, międzygrupowa, wewnątrzgrupowa, sprawiedliwość społeczna itp.) • Doświadczenie estetyczne lub to coś więcej, - co daje edukacja? • Pytania i dyskusja.... • Dziękuję za uwagę!! • Śledź mnie na blogu/twitterze: www.globalguidegroup.com