strategia rozwoju gminy krzywiń na lata 2014
advertisement
STRATEGIA ROZWOJU GMINY KRZYWIŃ NA LATA 2014 – 2020 Gmina Krzywiń 2014 Gmina Krzywiń, kwiecień 2014 2 Spis treści Spis treści .............................................................................................................................................. 3 I. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń .................................................... 5 II. Zgodność z dokumentami programowymi................................................................................ 7 2.1 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 oraz Strategia Rozwoju Kraju 2020................................................................................................................................................ 7 2.2 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. .............................. 10 2.3 Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Powiatu Kościańskiego na lata 20022015.............................................................................................................................................. 12 III. Poziom realizacji Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Krzywiń do roku 2013 …………………………………………………………………………………………………………………………………………….15 IV. Diagnoza sytuacji społeczno- gospodarczej Gminy ......................................................... 18 3.1 Położenie i uwarunkowania administracyjne ................................................................... 18 3.2. Historia ................................................................................................................................. 19 3.3 Infrastruktura i Przestrzeń .................................................................................................. 20 3.4 Kultura i dziedzictwo kulturowe ......................................................................................... 22 3.5 Gospodarka .......................................................................................................................... 25 3.6 Rynek pracy.......................................................................................................................... 27 3.7 Demografia ........................................................................................................................... 28 3.8 Edukacja i oświata ............................................................................................................... 31 3.9 Ochrona zdrowia i opieka społeczna ................................................................................ 32 3.10 Sport .................................................................................................................................... 33 3.11 Turystyka ............................................................................................................................ 34 3.12 Analiza budżetu Gminy..................................................................................................... 37 Analiza SWOT ............................................................................................................................ 43 V. Konsultacje społeczne ................................................................................................................... 56 VI. Założenia strategiczne / Wizja.............................................................................................. 56 Cele strategiczne ............................................................................................................................ 57 3 Cele operacyjne i działania ........................................................................................................... 58 VII. Plan finansowy założeń Strategii ......................................................................................... 64 VIII. System monitoringu i ewaluacji ............................................................................................ 70 Podsumowanie ................................................................................................................................... 74 VIII. Załączniki..................................................................................................................................... 75 Załącznik 1: Ankieta ....................................................................................................................... 75 Załącznik 2: Raport z badania ankietowego .............................................................................. 83 4 I. Obszar i czas realizacji Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń Wszelkie działania z zakresu planowania strategicznego na szczeblu lokalnym, pozostają w świetle aktualnych regulacji prawnych w Polsce wciąż nieobowiązkowe. Z drugiej strony jednak powszechnie wiadomo, iż planowanie strategiczne jest w zarządzaniu Gminy niezbędne. Sam fakt uświadomienia sobie tej potrzeby i podjęcia wysiłku i kosztów związanych z tworzeniem Strategii wskazuje na dojrzałość Gminy w podejściu do zarządzania. Podobnie jak w przypadku podmiotów gospodarczych, tak i w Gminie występują złożone procesy, inwestycje, planowanie finansowe oraz codzienne zarządzanie operacyjne. Przez analogię łatwo zauważyć, iż aby szereg złożonych czynności, procesów i zadań nie pozostawał przypadkowy i chaotyczny należy nadać im odpowiedni kierunek, cele i strukturę. W prostym ujęciu takie jest właśnie zadanie Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 20142020. Strategia sporządzona została przez Władze Gminy wspólnie z jej mieszkańcami przy udziale zewnętrznych ekspertów z dziedziny planowania strategicznego służących radą i wsparciem merytorycznym. Strategia opiera się na najnowszej metodologii i standardach wykorzystywanych w strategicznym planowaniu rozwoju jednostek samorządu terytorialnego popularyzowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w ramach projektu ”Strategicznie dla Rozwoju”. Zastosowanie tej metodologii zapewnia nie tylko aktualne podejście do analiz, planowania, wnioskowania i budowy dokumentu, ale też wprowadza najlepsze praktyki wykorzystywane aktualnie na świecie w tych dziedzinach. Okres objęty planowaniem wynosi 6 lat. Jest to czas krótszy niż standardowo przyjmowany okres dekady, ale decyzja o skróceniu tego okresu ma ważne przesłanki merytoryczne. Obserwowana w ostatnich latach w gospodarce światowej i krajowej niespotykana wcześniej skala zmienności i ryzyka pozwala zakładać, że najbliższe 6 lat przyniesie istotne zmiany warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W warunkach gospodarki globalnej zmiany takie odczuwane będą w każdej jednostce, nawet stosunkowo niewielkiej. Ponadto zakończenie planowania 5 na roku 2020 podyktowane jest zakresem czasowym dokumentów strategicznych wyższego rzędu, które mają duży wpływ na działalność Gmin w Polsce (Strategia Rozwoju Kraju do roku 2020, Europa 2020). Lata 2014-2020 to również czas kolejnego okresu budżetowego Unii Europejskiej. Biorąc pod uwagę fakt iż warunki prowadzenia działalności Gmin (szczególnie pozyskiwania środków unijnych) uległy istotnej zmianie w stosunku do okresu budżetowego 2007-2013, tak samo zakładać należy istotne zmiany po roku 2020. Autorzy Strategii pragną aby był to dokument faktycznie wykorzystywany, wbrew często spotykanym praktykom sporządzania takiegoż dokumentu dla celów pobocznych, luźno związanych z planowaniem długoterminowym. Aby zapewnić taką funkcję i żywotność przyjęte ramy czasowe muszą być realne. Geograficzny zakres Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020 obejmuje cały obszar w granicach administracyjnych Gminy Krzywiń. Dokument Strategii składa się z kilku głównych części: diagnozy sytuacji społeczno – gospodarczej Gminy, analizy SWOT, założeń strategicznych wraz z planem finansowym oraz systemu monitoringu. Diagnoza sytuacji społeczno – gospodarczej jest owocem wielu analiz mikro i makro gospodarczych, społecznych i środowiskowych z wykorzystaniem danych zbieranych przez Gminę, Główny Urząd Statystyczny oraz Eurostat. Wnioski wypływające z analiz pozwalają na identyfikację problemów oraz atutów Gminy, które zostały skonkretyzowane w tzw. Analizie SWOT (mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń). Pełny obraz potencjału i problemów Gminy pozwolił na zarysowanie Wizji Gminy, czyli opisu pożądanego jej stanu w roku 2020. Aby Wizja mogła stać się rzeczywistością ustalono hierarchię celów służących jej realizacji: trzy cele strategiczne oraz szereg przypisanych im celów operacyjnych. Uszczegółowieniem celów operacyjnych są natomiast działania (zwane w innych metodologiach zadaniami). Aby planowanie długoterminowe zakotwiczyć w realiach należy regularnie badać postęp działań i wprowadzać korekty. Służy temu sprecyzowany w końcowej części dokumentu system monitoringu. Niniejszy dokument Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020 jest owocem prac wielu osób ale przede wszystkim mieszkańców Gminy. Podjęto wiele 6 starań aby dokument nie był stworzonym bez grono eksperckie, zewnętrznie narzuconym narzędziem. W takiej sytuacji trudno zaakceptować plany i cele jako swoje, co jest niezbędne przy skutecznym dążeniu do ich realizacji. Eksperci od początku tworzenia dokumentu byli wsparciem a nie zastępstwem jego wykonania. Wszelkie kluczowe elementy dokumentu dogłębnie, konsultowano z mieszkańcami i komentowano przez lokalny zespół. Przeprowadzone wśród mieszkańców badanie ankietowe przyniosło wiele nowych wniosków i pomysłów. Strategia Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020 jest dokumentem mieszkańców Gminy. Jako taki powinien być powodem do dumy a każdy kto mieszka i pracuje w Gminie może osobiście przyczyniać się do jego realizacji. II. Zgodność z dokumentami programowymi 2.1 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 oraz Strategia Rozwoju Kraju 2020. Ze względu na czas obowiązywania Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń (lata 2014 – 2020), odnosi się ona do dwóch następujących po sobie czasowo krajowych dokumentów programowych. Pierwszym z nich jest Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013, w oparciu o którą zostały opracowane zgodnie z Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (NSRO). Ze względu na dwuletni okres rozliczeniowy NSRO (do 2015 roku) jego zapisy wciąż pozostają punktem odniesienia dla realizacji Strategii Gminy Krzywiń w jej początkowym etapie. Kolejnym obowiązującym dokumentem jest Strategia Rozwoju Kraju 2020 (SRK) przyjęta uchwałą Rady Ministrów w dniu 25 września 2012 roku. Stanowi ona odniesienie dla nowej generacji dokumentów strategicznych przygotowywanych w Polsce na potrzeby programowania środków Unii Europejskiej na lata 2014 – 2020. W nowym modelu administrowania dążącym do unifikowania dokumentacji nie występuje już dokument programowy taki jak Narodowe Strategiczne Ramy 7 Odniesienia. Strategia Rozwoju Kraju tworzy więc zasadnicze ramy dla interwencji strukturalnej w Polsce, podejmowanej w ramach poszczególnych polityk europejskich w kolejnym okresie programowania 2014 – 2020. Zadania zmierzające do poprawy sytuacji na terenie Gminy Krzywiń określone w Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014 - 2020 są zgodne z powyższymi dokumentami. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia zawierają analizę sytuacji społecznogospodarczej Polski i jej regionów w perspektywie kolejnych lat. Dokument ten przedstawia najważniejsze wyzwania dla kraju oraz określa cele zmierzające do osiągnięcia spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej z krajami i regionami Wspólnoty, prezentuje alokację środków finansowych na poszczególne programy oraz ramy systemu przygotowania realizacji. NSRO programów operacyjnych, jest instrumentem uwzględniając odniesienia jednocześnie dla zapisy Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 (SRK) oraz Krajowego Programu Reform na lata 2005-2008, odpowiadającego na wyzwania zawarte w Strategii Lizbońskiej. Celem strategicznym NSRO dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Celem głównym Strategii Rozwoju Kraju 2020 staje się wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Działania strategiczne uwzględnione w SRK koncentrują się wokół trzech obszarów strategicznych: Sprawne i efektywne państwo Konkurencyjna gospodarka Spójność społeczna i terytorialna Cele uwzględnione w Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń wpisują się w strategiczne cele rozwoju kraju. 8 Cele operacyjne Strategii Rozwoju Cele i obszary Strategii Rozwoju Kraju Gminy Krzywiń 2020 Cel Strategiczny I Obszar strategiczny II. Konkurencyjna Stabilny rozwój strategicznych branż gospodarka gospodarczych Gminy. Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki; w szczególności: Cel II.2.3. Zwiększenie konkurencyjności i modernizacja sektora rolno-spożywczego Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel Strategiczny II Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni i infrastruktury. Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu Obszar strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka Cel Strategiczny III Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego Obszar strategiczny III. Spójność społeczna i terytorialna Cel III.1. Integracja społeczna 9 2.2 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku została przyjęta Uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego w dniu 19 grudnia 2005 r. Jako cel generalny stawia ona „poprawę jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkującej wzrostem poziomu życia mieszkańców”. Dla osiągnięcia celu generalnego, niezbędne jest osiągnięcie następujących celów strategicznych: 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku, 2. Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa, 3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia, 4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego. Określone w Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014 - 2020 zadania, pozostają zgodne z celami strategicznymi określonymi w Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. 10 Cele operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń Cele strategiczne i operacyjne Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku Cel strategiczny 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku Cel operacyjny 1.4. Poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej Cel operacyjny 1.5. Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych Cel Strategiczny I Cel strategiczny 2. Zwiększenie Stabilny rozwój strategicznych branż efektywności wykorzystania potencjałów gospodarczych Gminy. rozwojowych województwa Cel operacyjny 2.1. Wzmocnienie gospodarstw rolnych oraz gospodarki żywnościowej Cel operacyjny 2.2. Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw Cel operacyjny 2.4. Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekreacji w gospodarce regionu Cel strategiczny 1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku Cel Strategiczny II Cel operacyjny 1.1. Poprawa stanu Tworzenie wysokiej jakości środowiska i racjonalne gospodarowanie przestrzeni i infrastruktury. zasobami przyrodniczymi Cel operacyjny 1.5. Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych 11 Cel operacyjny 1.8. Restrukturyzacja obszarów o niewłaściwym potencjale rozwojowym Cel strategiczny 3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości oraz wzrost różnorodności form kształcenia Cel Strategiczny III Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. Cel strategiczny 4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego Cel operacyjny 4.2. Poprawa warunków mieszkaniowych Cel operacyjny 4.7. Wzrost udziału sportu i rekreacji w życiu mieszkańców regionu 2.3 Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Powiatu Kościańskiego na lata 2002-2015 Strategia Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Powiatu Kościańskiego na lata 2002 - 2015 jako główną misję określa zbudowanie bezpiecznego miejsca, które zamieszkuje zintegrowana społeczność, kultywująca tradycje Ziemi Kościańskiej, ze zrównoważonym rynkiem pracy, dobrym zapleczem dla rolnictwa, małej i średniej przedsiębiorczości, rozwiniętą siecią komunikacyjną oraz rozbudowaną infrastrukturą społeczną. 12 Aby osiągnąć cel główny niezbędna jest realizacja następujących celów strategicznych: 1. Gospodarka - Szybszy rozwój gospodarczy, w tym umożliwienie rozwoju lokalnego rolnictwa zjawiskom polityki przy jednoczesnym fiskalnej Państwa przeciwdziałaniu są priorytetami negatywnym w obszarze gospodarczym 2. Przestrzeń - Uaktywnienie prawa miejscowego w zakresie planowania przestrzennego dla stworzenia warunków do rozwoju i wykorzystania walorów turystycznych oraz pozyskania terenów pod nowe inwestycje. 3. Społeczność - Działania ograniczające wzrost i skutki bezrobocia oraz zwiększenie dostępności do kształcenia na poziomie średnim i wyższym przy jednoczesnym działaniu na rzecz poprawy funkcjonowania służby zdrowia. 4. Ekologia - Zwiększenie efektywności w zakresie ochrony powietrza, podjęcie działań w kierunku ochrony zbiorników wodnych i jednolity system utylizacji i segregacji odpadów są priorytetami ekologicznymi. 5. Infrastruktura - Podjęcie działań w kierunku rozbudowy infrastruktury komunalnej, rozwój infrastruktury społecznej i działania na rzecz poprawy systemu ochrony środowiska są priorytetami infrastrukturalnymi. Zadania określone w niniejszej Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014 - 2020 wpisują się w cele strategiczne określone w Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Powiatu Kościańskiego na lata 2002 - 2015. 13 Cele i kierunki działania Strategii Rozwoju Cele operacyjne Strategii Społeczno - Gospodarczego Powiatu Rozwoju Gminy Krzywiń Kościańskiego na lata 2002 - 2015 Gospodarka: - Stworzyć warunki do szybkiego rozwoju Cel Strategiczny I gospodarczego Stabilny rozwój - Stworzyć warunki dla rozwoju lokalnego rolnictwa strategicznych branż gospodarczych Gminy. Przestrzeń: - Stworzyć warunki do rozwoju i wykorzystania walorów turystycznych Ekologia: - Podjąć działania w kierunku ochrony wody - Stworzyć warunki dla zwiększenia efektywności ochrony powietrza -Stworzyć warunki zapobiegające dalszej degradacji Cel Strategiczny II środowiska Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni i infrastruktury. Infrastruktura: - Podjąć działania w kierunku rozbudowy infrastruktury komunalnej - Stworzyć warunki do rozwoju infrastruktury ekologicznej Społeczność: Cel Strategiczny III Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. - Podjąć działania w kierunku zwiększenia dostępności do kształcenia na poziomie średnim i wyższym - Podtrzymanie i wzmocnienie tożsamości narodowej, tradycji i obyczajów lokalnych 14 Gospodarka: - Podjąć działania dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego - Podjąć działania dla rozwoju różnych form oświaty i edukacji III. Poziom realizacji Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Krzywiń do roku 2013 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Krzywiń do roku 2013 opierała się na 3 celach głównych. Nowoczesna gospodarka, przyjazna środowisku, wykorzystująca lokalne zasoby Ekologicznie czyste środowisko, racjonalnie wykorzystywane zasoby Mądrzy, zdrowi, i bezpieczni mieszkańcy Osiągnięcie powyższych celów miało się realizować poprzez cele szczegółowe, określone dla każdego z 3 kierunków rozwoju: gospodarki, społeczeństwa oraz środowisko. Cele szczegółowe utworzone zostały na bazie analizy SWOT, czyli słabych i mocnych stron rozwoju Gminy oraz jej szans i zagrożeń. Przy tworzeniu strategii rozwoju na kolejne lata pod uwagę wzięto osiągnięcia Gminy Krzywiń przy realizacji dotychczasowej strategii oraz wyzwania jakie stoją przed nim w dalszych latach. W związku z tym kierunki dalszego rozwój Gminy oparto podobnie jak poprzednio na gospodarce oraz społeczeństwie, wyodrębniono jednak dodatkowo infrastrukturę techniczną jako element o równie istotnym znaczeniu. 15 Cele główne przyświecające dotychczasowemu rozwojowi Gminy zostały zmodyfikowane i rozszerzone w oparciu o aktualną analizę otoczenia Gminy Krzywiń. Cele główne strategii do 2013 r. Cele aktualne GOSPODARKA Realizacja celu Gospodarka Gminy Krzywiń dynamicznie rozwija się w oparciu o lokalne zasoby. Postępuje modernizacja gospodarstw rolnych. Problemem pozostaje jednak wciąż zaangażowanie inwestycyjne na Nowoczesna obszarze Gminy, który jest gospodarka, gwarantem dalszego stabilnego przyjazna Stabilny rozwój środowisku, rozwoju. Elementy odnoszące się strategicznych branż wykorzystująca do inwestycji infrastrukturalnych gospodarczych Gminy ze względu na strategiczne lokalne zasoby znaczenie zarówno dla wszystkich gałęzi gospodarki jak i dla społeczeństwa pozostają w obszarze zainteresowania strategii przenosząc się jednak na wyższy poziom realizacji. ŚRODOWISKO INFRASTRUKTURA Ochrona środowiska naturalnego TECHNICZNA jest integralną częścią działań, na które jest ukierunkowany rozwój Ekologicznie czyste środowisko, Tworzenie wysokiej racjonalnie jakości przestrzeni wykorzystywane i infrastruktury zasoby Gminy Krzywiń. Nacisk na ekologię uwzględniony jest w każdym aspekcie działań prowadzonych przez Gminę Krzywiń, zarówno 16 gospodarczych, jak i społecznych. W przyszłym planowaniu strategicznym wyróżniono infrastrukturę techniczną jako jeden z trzech najważniejszych kierunków rozwoju Gminy Krzywiń, podkreślając jednak wagę ochrony środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów w każdym z omawianych aspektów. SPOŁECZEŃSTWO Mieszkańcy gminy mają zaspokajane podstawowe potrzeby związane z edukacją, zdrowiem i kulturą. W związku jednak z dynamicznym rozwojem Gminy Krzywiń na pozostałych Mądrzy, zdrowi, i bezpieczni Stały wzrost jakości mieszkańcy kapitału ludzkiego i społecznego płaszczyznach potrzeby te również proporcjonalnie rosną. Wymaga to aktywnego działania Gminy Krzywiń w zakresie długoterminowego planowania działań i wychodzenia naprzeciw zarówno potrzebom mieszkańców jak i nowym problemom, które równolegle się ujawniają. 17 IV. Diagnoza sytuacji społeczno- gospodarczej Gminy 3.1 Położenie i uwarunkowania administracyjne Gmina miejsko-wiejska Krzywiń położona jest w centralnej części Województwa Wielkopolskiego w Powiecie Kościańskim. Gmina Krzywiń obejmuje obszar 179,16 km2 w tym 28,47 km2 to lasy, 104,79 km2 użytki rolne, a 45,90 km2 pozostałe. Do Gminy Krzywiń należą Sołectwa: Bielewo, Bieżyń, Cichowo, Czerwona Wieś, Gierłachowo, Jerka, Jurkowo, Kopaszewo, Lubiń, Łagowo, Łuszkowo, Mościszki, Nowy Dwór, Rąbiń, Rogaczewo Małe, Rogaczewo Wielkie, Świniec, Teklimyśl, Wieszkowo, Zbęchy, Zbęchy-Pole, Zgliniec, Żelazno oraz miejscowości: Boża Wola, Jurkowo (osada), Jurkowo-Huby, Kuszkowo, Mościszki (osada), Polesie, Rąbinek, Stary Dębiec, Szurkowo, Wymysłowo. Gmina Krzywiń graniczy od północnego - zachodu z Gminami: Kościan, Czempiń i Śmigiel (wszystkie należą do Powiatu Kościańskiego); od północnego - wschodu z Gminami Powiatu Śremskiego: Dolsk i Śrem; od południowego – wschodu z Gminą Gostyń (Powiat Gostyń); od południowego – zachodu: Osieczna i Krzemieniewo (Powiat Leszczyński). Obszar Gminy Krzywiń znajduje się w zlewni rzeki Obry, w dorzeczu rzeki Warty. Przeważają tereny rolnicze. 18 3.2. Historia Historia osadnictwa na terenach obecnej Gminy Krzywiń sięga XI wieku, gdy na te tereny przybyli mnisi Benedyktyni. Założyli oni klasztor w Lubiniu, miejscu gdzie przecinały się główne szlaki komunikacyjne pomiędzy Wielkopolską a Śląskiem. Podstawową rolą opactwa było szerzenie kultury chrześcijańskiej na tych terenach. W 1257 książę Przemysł I udzielił zezwolenia Benedyktynom na lokowanie miasta w należącej do nich osadzie Krzywiń. Źródeł nazwy miasta należy szukać w jednej z dwóch teorii: od nazwiska jednego z pierwszych osadników (Krzyw, Krzywosz, czy Krzywosad) bądź od okolicznego źródła wody o nazwie Krzywa bądź Krzywy. Miasto rozwijało się dzięki położeniu na ważnym w ówczesnych czasach szlaku handlowych pomiędzy Wrześnią, Lesznem a Wschową. Wraz z utratą znaczenia tegoż szlaku, miasto zaczęło podupadać. Miasto nigdy nie posiadało umocnień obronnych. Głównym źródłem utrzymania mieszkańców zawsze było rolnictwo i hodowla zwierząt. W okresie zaborów, władze pruskie rozważały zmianę statusu Krzywinia z miejskiego na wiejski ze względu na niskie znaczenie miasta. Udało się jednak tego uniknąć dzięki planowi rozwoju gospodarczego. Klasztor benedyktynów i należący do niego majątek na przestrzeni wieków wielokrotnie ucierpiał zarówno na skutek walk wewnętrznych w państwie polskim, jak i konfliktów zewnętrznych. Klasztor ostatecznie został opuszczony przez mnichów w XIX w. gdy władze pruskie skasowały klasztor i przejęły resztę majątku. Na ten okres datuje się również znaczne ożywienie gospodarcze Krzywinia. Nastąpił znaczny wzrost liczby ludności oraz jej zróżnicowanie, zarówno pod względem narodowościowym jak i wyznaniowym. Dzięki rewolucji przemysłowej w mieście mogły powstać Punty takie jak gazownia, czy rzeźnia. Z początkiem XX wieku nasiliły się tendencje niepodległościowe na obszarze Gminy. Powstawały liczne towarzystwa i organizacje, które czynnie uczestniczyły w walkach niepodległościowych w 1918 roku. Mnisi powrócili do Lubinia w 1924 roku. Obecnie, klasztor, będący samodzielnym przeoratem, należy do benedyktyńskiej Kongregacji Zwiastowania. 19 3.3 Infrastruktura i Przestrzeń Drogi i komunikacja Na terenie Gminy Krzywiń funkcjonuje rozwinięta sieć dróg. Przez Gminę Krzywiń nie przebiegają żadne drogi krajowe. Najbliższym miejscem z dostępem do dróg krajowych jest sąsiednia Gmina Gostyń (droga krajowa nr 12). Główny szlak komunikacyjny stanowi droga wojewódzka nr 432, która przebiega przez Miasto Krzywiń oraz stanowi ciąg komunikacyjny pomiędzy dwoma ważnymi ośrodkami w regionie – miastami Leszno oraz Śrem. Ponadto przez północną część Gminy przebiega również droga wojewódzka nr 308. Łączna długość dróg wojewódzkich wynosi 28 748 m. Łączna długość dróg gminnych w granicach administracyjnych Gminy wynosi 69 925 m. Łączna długość dróg powiatowych przebiegających na terenie Gminy Krzywiń wynosi 92 359 m. Wszystkie miejscowości w Gminie Krzywiń posiadają system oświetlenia głównych ulic. Na obszarze Gminy Krzywiń nie funkcjonuje komunikacja kolejowa PKP. Przemieszczanie za się pośrednictwem po terenie komunikacji Gminy Krzywiń publicznej PKS. możliwe jest Funkcjonujące wyłącznie połączenia autobusowe umożliwiają komunikację z sąsiednimi miastami takimi jak Leszno, Kościan, Śrem, Gostyń z częstotliwością dochodzącą do 5/24h a także z Poznaniem z częstotliwością 2/24h. W Gminie Krzywiń funkcjonuje odpowiednia infrastruktura umożliwiająca komunikację autobusową. Praktycznie w każdej miejscowości zlokalizowane są wiaty przystankowe. 20 Wodociągi i kanalizacja Cały obszar Gminy Krzywiń posiada dostęp do sieci wodociągowej. Wyjątkiem jest wieś Teklimyśl, której mieszkańcy nie wyrazili zgody na podłączenie do sieci. Łączna długość sieci wodociągowej w 2012 roku wyniosła 129,4 km. Dostarczała ona 417,9 dm3 wody poprzez 2286 połączeń w budynkach mieszkalnych. Zużycie wody w gospodarstwach domowych ogółem na terenie Gminy Krzywiń wyniosło 41,5 dm3 na 1 mieszkańca. Sieć wodociągowa w Gminie Krzywiń pokrywa około 99,5% obszaru Gminy. Łączna długość czynnej sieci kanalizacyjnej w tym samym roku wynosiła 20,3 km. Odprowadzała ona 105 dm3 ścieków poprzez 441 połączenia z budynkami mieszkalnymi. Sieć kanalizacyjna pokrywa obecnie około 30% obszaru Gminy Krzywiń. Skanalizowane są Wsie Łuszkowo Jerka Lubiń w całości, Kopaszewo w 50%, Mościszki (działki rekreacyjne oraz dom pomocy społecznej), Żelazno: pałac i budynki towarzyszące. Pozostałe miejscowości pozostają nieskanalizowane. Istnieje możliwość dofinansowania budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Na obszarze Gminy Krzywiń funkcjonują 4 oczyszczalnie ścieków: Jerka, Mościszki i Lubiń (dwie) o łącznej przepustowości 310 m3/24h. Energetyka i gazownictwo Cały obszar Gminy Krzywiń podłączony jest do sieci energetycznej. Przez teren Gminy przebiega sieć wysokiego napięcia (WN) – 110 kV relacji Leszno Gronowo – Śrem Helenki. W latach 2014-2015 planowana jest inwestycja pn. Budowa węzła energetycznego Krzywiń, finansowana w całości przez spółkę Enea Operator. Planowany węzeł energetyczny stanie w połowie odległości pomiędzy GPZ Kościan i GPZ Gostyń, na działce przy drodze powiatowej Krzywiń-Śrem. Początkowo prognozowany pobór 21 mocy to 6 MW, w ciągu około 4 lat planowany jest wzrost do 8-10 MW. Na inwestycji skorzystają również sąsiednie Gminy – Krzemieniewo, Gostyń, Kościan oraz Osieczna. W Gminie Krzywiń do sieci gazowej podłączona jest wyłącznie miejscowość Kopaszewo. Gospodarka odpadami Za gospodarkę odpadami na ternie Gminy Krzywiń odpowiada Komunalny Związek Gmin Regionu Leszczyńskiego. Jego celem jest wspólne wykonywanie zadań publicznych w zakresie tworzenia warunków niezbędnych do utrzymania czystości i porządku na terenach Gmin uczestników Związku, w dziedzinie gospodarki odpadami komunalnymi. Związek uzyskał osobowość prawną z dniem 12 grudnia 2012 roku. Tworzy go 18 Gmin : Bojanowo, Gostyń, Jutrosin, Krobia, Krzemieniewo, Krzywiń, Leszno, Lipno, Miejska Górka, Pakosław, Pępowo, Pogorzela, Poniec, Rawicz, Rydzyna, Śmigiel, Święciechowa, Wijewo 1. Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych oraz Miejsca Zagospodarowania Odpadów Komunalnych zlokalizowane są na terenie Gmin należących do Związku, żaden z nich jednak nie znajduje się na obszarze Gminy Krzywiń. 3.4 Kultura i dziedzictwo kulturowe W Gminie Krzywiń nie funkcjonuje Gminny Ośrodek Kultury. Głównym podmiotem zajmującym się krzewieniem kultury w Gminie Krzywiń jest Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Krzywiń. Działalność kulturalna prowadzona jest przy współpracy ze 1 Źródło: strona internetowa Komunalnego Związku Gmin Regionu Leszczyńskiego. http://kzgrl.pl 22 szkołami, OSP, Radą Miejską Młodych oraz organizacjami nieformalnymi, takimi jak Kluby Seniora, Grupy Odnowy Wsi, Koło Gospodyń Wiejskich czy Rady Sołeckie. Przy Bibliotece od 2006 roku funkcjonuje zespół Alemana. Jest to grupa taneczna działająca pod kierownictwem Dyrektora Biblioteki. Skupia on grupę kilkudziesięciu dzieci, podzielonych na trzy kategorie wiekowe. Pokazy taneczne zespołu uświetniają liczne imprezy regionalne. Z inicjatywami kulturalnymi wychodzi również Urząd Miasta i Gminy Krzywiń. Część wydarzeń kulturalnych organizowanych jest bezpośrednio przez Urząd - Gminny Dzień Seniora, Gminne Dożynki, koncerty czy inne wydarzenia o charakterze sportowo-kulturalnym. Oferta spędzania wolnego czasu dla dzieci, młodzieży kreowana jest w głównej mierze przez szkoły (projekty), Bibliotekę, Stowarzyszenie Oliwskie Słoneczko, 3 świetlice środowiskowe działające w ramach środków z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do młodzieży skierowany jest program nauki pływania „Wodny Świat”. Dla dorosłych organizowane są, głównie w okresie letnim, wydarzenia kulturalne, takie jak koncerty, imprezy plenerowe i imprezy taneczne (otwarcie lata, wianki, dożynki, pożegnanie lata, zabawy andrzejkowe, zabawy karnawałowe). Gmina Krzywiń dofinansowuje ponadto działalność Klubów Seniora. Animują one wydarzenia kulturalne jak np. spotkania andrzejkowe, wigilijne, wyjazdy krajoznawcze. Do tej grupy wiekowej skierowane są również wydarzenia takie jak coroczny Gminny Dzień Seniora. W Gminie Krzywiń kultywowane są zwyczaje wielkopolskie. Funkcjonuje Zespół Tańca Ludowego „Lubiniacy”. W 2013 roku w Gminie Krzywiń powstało pierwsze w regionie kino 3D. Filmy wyświetlane są co niedzielę, z ofert może korzystać jednocześnie 25 osób. 23 Tabela 1 Stowarzyszenia funkcjonujące na obszarze Gminy Krzywiń. l.p. Siedziba i adres Nazwa stowarzyszenia Stowarzyszenie Oliwskie Słoneczko 1. 2. Oddział Wielkopolski Krzywińskie Towarzystwo Kulturalne stowarzyszenia 64-010 Lubiń ul. Mickiewicza 3 64-010 Krzywiń, ul. D. Chłapowskiego 34 3. Klub Abstynentów „Dom” 64-010 Krzywiń, ul. Poprzeczna 1 Stowarzyszenie Działające na Rzecz Osób Chorych 4. Psychicznie i Ich Rodzin „Więź” Mościszki 37 64-010 Krzywiń Jerka, 5. Towarzystwo im. Mielchiora Wańkowicza ul. Szkolna 5 64-010 Krzywiń 6. Stowarzyszenie Gospodarstw Agroturystycznych ”Pojezierze Krzywińskie” Krzywiń ul. Rynek 1 64-010 Krzywiń Lubiń 7. Towarzystwo Promocji Turystyki i Rekreacji WATRA ul. Powstańców 23 64-010 Krzywiń W Gminie Krzywiń funkcjonują również liczne Ochotnicze Straże Pożarne, w miejscowościach: Gierłachowo, Bielewo, Bieżyń, Nowy Dwór, Mościszki, Zbęchy Pole, Zbęchy, Łuszkowo, Krzywiń, Zgliniec, Rąbiń, Łagowo, Lubiń, Jerka, Kopaszewo, Żelazno, Świniec. 24 3.5 Gospodarka Według stanu na koniec 2012 roku w Gminie Krzywiń zarejestrowane były 733 podmioty gospodarcze z czego 23 to podmioty publiczne. Prawie 80% zarejestrowanych podmiotów stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Zdecydowana większość podmiotów gospodarczych prowadzi działalność usługową. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL W posiadaniu Gminy Krzywiń znajdują się tereny przeznaczone pod inwestycje. Nie wszystkie jednak obiekty objęte są Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Na terenie Gminy Krzywiń obowiązuje uchwała Rady Miejskiej Krzywinia mówiąca o zwolnieniach z podatku od nieruchomości (w ramach pomocy de minimis) w przypadku budowy lub rozbudowy zakładu pracy (na obszarze obowiązywania Miejskiego Planu Zagospodarowania Przestrzennego). Ustanowienie takich warunków ma na celu zwiększenie ilości miejsc pracy na terenie Gminy. 25 W związku z okresem kryzysu i spowolnienia gospodarczego w kraju w okresie kilku minionych lat Gmina Krzywiń nie podnosiła podatków od środków transportowych oraz podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców. Do najważniejszych podmiotów gospodarczych na terenie Gminy Krzywiń należą: Lp. Nazwa firmy Branża 1 Firma Marcinkowscy Spożywcza / mięsna / chłodnictwo 2 Agro Handel Spożywcza / mięsna 3 Wytwórnia Pasz Lira Sp.zo.o. Produkcja pasz 4 Wiesław Konieczny Kowalstwo, Ślusarstwo 5 GSM Assets Metalowa 6 Assadena Meblowa 7 Salar Gościniak Kamieniarstwo 8 Andrzej Matuszewski Transport 9 Tiga Karol Wasiński Transport specjalistyczny 10 GS Krzywiń Spożywcza 11 Markowski Handel i usługi 12 Andrzej Kasprzak Budownictwo 13 WUZET Zborowscy Handel i usługi 14 Marek Langner Handel i usługi 26 3.6 Rynek pracy Bezrobocie jest jednym z najważniejszych problemów społeczno- gospodarczych naszego kraju posiadającym istotny wpływ na jakość życia lokalnej społeczności. W 2012 roku wskaźnik bezrobocia w Gminie Krzywiń definiowany jako udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wynosił 5,6%. Jest to wskaźnik niższy od średniego poziomu notowanego w tym czasie w kraju (13,4% na koniec 2012 roku) oraz nieznacznie niższy od poziomu bezrobocia w regionie (9,7% na koniec 2012 roku)2. Z końcem sierpnia 2013 roku bez pracy w Gminie Krzywiń pozostawało 325 osób z czego ponad 60% stanowiły kobiety. Bilans bezrobocia w Gminie Krzywiń na dzień 31.08.2013. Liczba bezrobotnych w końcu miesiąca Wyszczególnienie do 25 roku długotrwale życia bezrobotni oferty pracy zgłoszone w Liczba miesiącu sprawozdawczym mieszkańców ogółem kobiety Powiat kościański 2 487 1 498 571 963 224 79 543 Krzywiń 325 208 96 140 8 10 192 Źródło: PUP Kościan. 2 GUS 27 Do głównych przyczyn bezrobocia na terenie Gminy Krzywiń należą: 1. likwidacja PGR-ów i zakładów obsługujących rolnictwo, 2. niska aktywność i mobilność zawodowa, 3. niskie kwalifikacje zawodowe kandydatów do pracy. Pomoc bezrobotnym mieszkańcom Gminy udzielana jest podobnie jak w innych Gminach w kraju przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w głównej mierze poprzez wsparcie finansowe oraz pracę socjalną. 3.7 Demografia Na koniec 2012 roku Gminę Krzywiń zamieszkiwały 10 032 osoby co stanowiło niecałe 12% populacji powiatu Kościańskiego. Aby w pełni zobrazować sytuację na terenie Gminy Krzywiń, do analizy wzięto pod uwagę dane z ostatnich czterech lat: od roku 2009 - 2012. W analizowanym okresie, liczba ludności utrzymuje się na mniej więcej podobnym poziomie: około 10 tysięcy mieszkańców. 28 Poniższy wykres przedstawia jak kształtowała się liczba ludności w Gminie Krzywiń w latach 2009 - 2012. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL. Liczba kobiet zamieszkujących Gminę Krzywiń w 2012 roku wynosiła 5 018 a mężczyzn 5 014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL. 29 Wybrane wskaźniki demograficzne dla Gminy Krzywiń w latach 2008-2011 2009 2010 2011 2012 Liczba ludności 9974 10059 10069 10032 Liczba ludności w wieku 6367 6397 6435 6397 2,7 6 2,4 1,5 56,7 57,2 56,5 56,8 64,4 64,3 66,8 70,1 produkcyjnym Przyrost naturalny na 1000 osób Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym Liczba ludności w latach 2009 - 2012 utrzymywała się na mniej więcej stałym poziomie. W roku 2010 odnotowano znaczny wzrost przyrostu naturalnego, ale już w kolejnych latach przyrost naturalny ponownie spadł do niskiego poziomu. Analizując wskaźniki obciążenia demograficznego można zaobserwować, iż liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym pozostaje wciąż na tym samym poziomie. Niepokojącym jest także trend wzrostowy liczby ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Może to wskazywać na fakt, że przy założeniu niezmiennej liczby ludności w wieku produkcyjnym przybywa osób w wieku poprodukcyjnym, a jednocześnie zmniejsza się liczba osób, które pracy jeszcze nie podjęły. Zjawisko takie obserwowane jest w całej Polsce i jest jednoznacznie niekorzystne 30 3.8 Edukacja i oświata Na infrastrukturę oświatową Gminy Krzywiń w połowie 2013 roku składało się: Gminne Przedszkole Samorządowe z filiami, placówka niepubliczna Ochronka, Szkoła Podstawowa w Bieżyniu, Zespół Szkół w Jerce - szkoła podstawowa i gimnazjum, Zespół Szkół w Krzywiniu - szkoła podstawowa i gimnazjum, Zespół Szkół w Lubiniu – szkoła podstawowa i gimnazjum, Zespół Szkół Ponadgminazjalnych (liceum i szkoła zawodowa) w Krzywiniu. Na koniec 2012 roku do szkół podstawowych w Gminie Krzywiń uczęszczało łącznie 635 uczniów. W tym samym czasie w gimnazjach uczyły się 344 osoby. Współczynnik skolaryzacji netto3 dla szkół podstawowych wyniósł 96,91% (spadek ok. 0,5% w stosunku do roku 2011). Ten sam wskaźnik dla szkolnictwa gimnazjalnego wyniósł 94,35% i spadł ok. 3% w stosunku do roku 2011. W szkołach prowadzone są liczne zajęcia pozalekcyjne. W każdej placówce funkcjonuje po kilkanaście kółek zainteresowań. Szkolne zespoły taneczne i wokalne czynnie uczestniczą w życiu Gminy Krzywiń, występując na lokalnych wydarzeniach kulturalnych. W ramach programów PO KL odbywały się również zajęcia wyrównawcze dla klas 1-3. W 2014 na terenie Gminy Krzywiń powstanie sieć szkieletowa Internetu szerokopasmowego realizowanego w ramach projektu unijnego Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa (powstaną 3 punkty dostępowe – Krzywiń, Jerka, Bieżyń). Planowany jest też projekt doprowadzenia sieci do poszczególnych gospodarstw domowych na terenie Gminy Krzywiń. Finansowany z funduszu PO Polska Cyfrowa 3 Relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (w danej grupie wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. 31 na lata 2014-2020 realizowany będzie przez Gminę Krzywiń, operatora prywatnego lub w formule PPP (Partnerstwa Publiczno-Prywatnego). 3.9 Ochrona zdrowia i opieka społeczna W Gminie Krzywiń znajdują się 3 ośrodki podstawowej opieki zdrowotnej: Krzywiń Jerka Bieżyń Mieszkańcy Gminy Krzywiń nie mają możliwości uzyskania pomocy specjalistycznej. Najbliższe ośrodki znajdują się w okolicznych miastach powiatowych. W 2012 roku udzielono ogółem 44647 porad lekarskich. Na obszarze Gminy Krzywiń funkcjonują 4 apteki: 2 w Krzywiniu, jedna w Jerce oraz jedna w Bieżyniu. Żadna z nich nie jest czynna całą dobę. Urząd Miasta i Gminy Krzywiń cyklicznie organizuje bądź wspomaga organizację badań profilaktycznych takich jak badanie piersi, PSA, badanie słuchu. Pomoc w organizacji opiera się głównie na udostępnieniu pomieszczeń, użyczeniu miejsca i bezpłatnego dostępu do energii elektrycznej firmom które wykonują tego typu badania w ramach kontraktów z NFZ. Pomoc społeczna w Gminie Krzywiń świadczona jest przede wszystkim przez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W 2012 roku 181 gospodarstw domowych (551 osób) skorzystało ze środowiskowej pomocy społecznej. Było to o 1% mniej niż w roku 2011. W 2012 roku udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem wyniósł 5,5%. 32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL. 3.10 Sport Gmina Krzywiń posiada rozbudowaną infrastrukturę sportową. W 2002 roku wybudowano halę sportową przy Zespole Szkół w Jerce, zaś w 2005 roku halę sportowo – widowiskową w Krzywiniu. Każda szkoła posiada odpowiednie zaplecze sportowe, tj. salę gimnastyczną oraz miejsca do ćwiczeń korekcyjnych. W 2010 roku powstał w Gminie Krzywiń kompleks boisk Orlik. Mecze sportowe rozgrywane są najczęściej na dwóch boiskach zielonych do gry w piłkę nożną. Stan techniczny boisk sportowych wymaga jednak poprawy. Renowacji i przebudowy wymagają boiska w Krzywiniu, oraz te na terenach wiejskich tj. Jurkowo, Łuszkowo, Świniec, Wieszkowo, Żelazno, Lubiń etc. W Krzywiniu przy ZSP Krzywiń działa siłownia. W Gminie Krzywiń funkcjonuje drużyna piłkarska UKS Promień Krzywiń. W Jerce działa drużyna piłki ręcznej Spartanie. W Gminie funkcjonuje również kilka Uczniowskich Klubów Sportowych: Uczniowski Klub Sportowy „Spartanie” przy zespole Szkół w Jerce, Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Lubiń” przy Zespole 33 Szkół w Lubiniu, Uczniowski Klub Sportowy „Bieżyń” przy Szkole Podstawowej w Bieżyniu. 3.11 Turystyka Gmina Krzywiń, zarówno ze względu na walory przyrodnicze, jak i kulturowe jest atrakcyjna turystycznie i prezentuje duży potencjał rozwoju branży turystycznej. Dostęp do atrakcji oferowanych przez Gminę Krzywiń utrudniony jest ze względu na brak ważnych ciągów komunikacyjnych przebiegających przez jej obszar. Obszar Gminy zróżnicowany jest pod względem przyrodniczym. Lasy zajmują 28,47 km2 co stanowi 15,89 % powierzchni Gminy Krzywiń. Mieści się tu kilka zbiorników wodnych: Jezioro Zbęchy Jezioro Żelazno Jezioro Krzywiń Jezioro Bieżyn Jezioro Łagowo Zbiornik Żwirowni Świniec Ponadto Gmina graniczy również z Jeziorami Mórka, Jezierzyce, Cichowo. Największym ciekiem wodnym w Gminie Krzywiń jest Kościański Kanał Obry. Na obszarze Gminy Krzywiń znajduje się fragment obszaru Natura 2000 – Zbiornik Wonieść. Ochronie prawnej podlegają również obszary: Park Krajobrazowy im. Dezyderego Chłapowskiego Rezerwat przyrody „Czerwona Wieś” obejmujący 2,8 ha 34 Pojezierze Krzywińsko – Osieckie o powierzchni ok. 714 km2 Na terenie Gminy Krzywiń znajduje się 38 pomników przyrody. W 1992 roku utworzony został Agroekologiczny Park Krajobrazowy im. Generała Dezyderego Chłapowskiego o powierzchni 17 200 hektarów. Niemal w całości park usytuowany jest w międzyregionie Równiny Kościańskiej, a południowo – wschodni skrawek, okolice jeziora Zbęchy obejmuje Pojezierze Krzywińskie. Najważniejszym obiektem kulturalnym w Gminie Krzywiń jest zespół opactwa Benedyktynów w Lubiniu. Początki klasztoru sięgają XIII wieku i od tamtej pory przyczyniał się walnie do rozwoju osadnictwa i kultury w regionie. Obok klasztoru zachowały się dwa kościoły: romańsko-gotycki św. Leonarda oraz barokowy Narodzenia NMP z partiami murów romańskich. W romańskiej kaplicy został pochowany książę wielkopolski Władysław Laskonogi. Przy klasztorze działa Ośrodek Medytacji Chrześcijańskiej oparty na starochrześcijańskiej tradycji modlitwy monologicznej. Lubińscy mnisi produkują także likier Benedyktynkę, owoc wielowiekowej tradycji klasztornej leczenia ziołami. Kolejną wyjątkową atrakcją Gminy Krzywiń jest Krzywińska Kolej Drezynowa. Obecnie w skład taboru wchodzą dwie drezyny ręczne oraz jedna motorowa. Uczestnicy przejazdów otrzymują Prawo Jazdy na Drezynę Ręczną. Przejazdy odbywają się głównie na odcinku Bieżyn – Jerka oraz Bieżyn – Kunowo choć istnieje możliwość zamawiania przejazdów także w relacjach poza stację Gostyń, nawet do stacji Krobia. W Cichowie znajduje się Skansen Filmowy ,,Soplicowo”. Jest to kompleks turystyczno-rozrywkowy z tradycją zakorzenioną zarówno w polskiej kinematografii, jak i literaturze. Organizowane są tu wystawy i imprezy plenerowe poświęcone Adamowi Mickiewiczowi oraz kultywujące staropolską tradycję. Na przełomie czerwca i lipca odbywa się tu Jarmark Soplicowski. Na terenie Gminy Krzywiń istnieją warunki do rozwoju turystyki pieszej, konnej, wodnej, powietrznej, rowerowej i sportowej. W Gminie Krzywiń znajdują się ścieżki rowerowe o łącznej długości ok. 7 km. 35 Od kilku lat systematycznie na terenie Gminy Krzywiń rozwijana jest mała infrastruktura rekreacyjna. Jest to efekt odnowy wsi, procesów rewitalizacji skwerów oraz powstawania tzw. centrów rekreacji i wypoczynku (Jerka, Łuszkowo, Krzywiń). Mała infrastruktura jest okresowo remontowana – pojawiają się nowe ławki a stare elementy są odnawiane. Na terenie Gminy Krzywiń powstają corocznie ok. 3 nowe place zabaw. Modernizowane są już istniejące lub pojawiają się w nich nowe elementy. W 2013 roku w Gminie Krzywiń znajdowało się 14 placów zabaw. Gmina Krzywiń nie posiada rozbudowanej bazy noclegowej. Na jej obszarze znajduje się kilkanaście gospodarstw agroturystycznych oferujących zarówno nocleg, jak i możliwości aktywnego wypoczynku – rowery, wędkowanie, kajaki, turystyka piesza. Najwięcej miejsc noclegowych w regionie oferuje Pensjonat Gerwazy (42 miejsca) oraz Centrum Szkoleniowo- Konferencyjne „Różany Dwór” (100 miejsc). W Lubiniu oraz Łagowie znajdują się Szkolne Schroniska Młodzieżowe. 36 3.12 Analiza budżetu Gminy W roku 2012 dochody budżetowe Gminy Krzywiń wyniosły 30 071 772,96 zł co stanowi 4% wzrost w stosunku do roku 2011. W porównaniu do roku 2010 dochody wzrosły jednak aż o 14%. Na poniższym wykresie zestawiono dochody budżetowe Gminy w latach 2009 – 2012. Dochody budżetowe Gminy Krzywiń w latach 2009-2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Stały trend wzrostowy w ostatnich latach jest zjawiskiem pozytywnym i wyróżnia Gminę Krzywiń w jej grupie referencyjnej. W 2012 roku dochody własne stanowiły 31% ogółu dochodów budżetowych podczas gdy subwencja ogólna wyniosła 47% a dotacje 22%. 37 Struktura dochodów w Gminie Krzywiń w 2012 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Podczas gdy subwencja ogólna stanowi najważniejsze źródło dochodów Gminy Krzywiń należy zaznaczyć, że znaczna część subwencji (68%) to subwencja oświatowa. Szczegółową strukturę dochodów budżetowych Gminy Krzywiń według klasyfikacji budżetowej przedstawiono na wykresie poniżej. 38 Struktura dochodów budżetowych Gminy Krzywiń wg Klasyfikacji Budżetowej w 2012 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Największy udział w strukturze dochodów (50%) miały tzw. Różne rozliczenia, które obejmują dochody z subwencji i dotacji. 39 W 2012 roku wydatki budżetowe osiągnęły poziom 29 469 527,07 zł i wzrosły o 6% w stosunku do roku ubiegłego. Poniższy wykres prezentuje kształtowanie się poziomu wydatków budżetowych w latach 2009-2012. Wydatki budżetowe Gminy Krzywiń w latach 2009-2012. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS 40 Szczegółową strukturę wydatków budżetowych Gminy Krzywiń według Klasyfikacji Budżetowej przedstawiono na poniższym wykresie. Struktura wydatków budżetowych Gminy Krzywiń w 2012 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Wydatki dotyczące oświaty i wychowania stanowią największą grupę wydatków budżetowych. W 2012 roku stanowiły 46% ogółu wydatków budżetowych. Po stronie dochodów wydatek ten znajduje odzwierciedlenie w znacznej subwencji oświatowej. W latach 2011 i w 2012 Gmina Krzywiń zamknęła rok budżetowy nadwyżką, która w 2011 roku wyniosła 1.364.519,56 zł a w 2012 roku wyniosła 602.246,89 zł. 41 Różnica między dochodami i wydatkami budżetowymi w Gminie Krzywiń w latach 2009 – 2012. Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Analiza budżetu Gminy Krzywiń pozwala ocenić kondycję finansową Gminy jako stabilną. Wysoki poziom nadwyżki budżetowej pozytywnie wyróżnia Gminę na tle regionu. 42 V. Analiza SWOT Analiza SWOT (skrót podchodzący z angielskiego Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats – czyli Silne Strony, Słabe Strony, Szanse i Zagrożenia) jest narzędziem diagnostyczno-prognostycznym, które umożliwia przegląd uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych danego podmiotu. Metodę tą wykorzystano w celu sprecyzowania aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej w Gminie Krzywiń oraz zdiagnozowania potencjalnych problemów w kluczowych obszarach. Opierając się na wnioskach wypływających z analizy społeczno - gospodarczej oraz spotkań warsztatowych przeprowadzonych w Gminie Krzywiń wyodrębniono szereg czynników, które w dalszej kolejności przypisano jako szansa, zagrożenie, słaba strona lub mocna strona w jednym z trzech kluczowych obszarów rozwoju: Gospodarka, Infrastruktura techniczna, Społeczeństwo. Na dalszym etapie prac przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców Gminy Krzywiń w celu dalszego doprecyzowania wniosków SWOT. W konsekwencji, w każdym z obszarów kluczowych poszerzono lub skorygowano wewnętrzne czynniki pozytywne (silne strony) oraz negatywne (słabe strony) jak również zewnętrzne czynniki oddziałujące korzystnie na rozwój Gminy Krzywiń (szanse) oraz niekorzystnie (zagrożenia). 43 ANALIZA SWOT W OBSZARZE GOSPODARKA Słabe strony Silne strony 1. Atrakcyjne obszary przyrodnicze 1. rewaloryzacji (szczególnie miasta 2. Położenie obszarów NATURA Krzywinia) 2000 w sposób niekolidujący z rozwojem infrastrukturalnym 2. sadowniczo – ogrodnicze (liczne Dominacja gospodarstw małoobszarowych 3. Bogate tradycje gospodarcze 4. Kontynuowane tradycje Niezadowalające tempo procesu 3. Oddalenie od rynków zbytu 4. Niski poziom dochodów sady i gospodarstwa produkcji mieszkańców rolnej - głównie szparagi, czereśnie, jabłka, wiśnie) 5. Rynek konsumencki o niskiej sile nabywczej 5. Rozwijająca się dynamicznie działalność gospodarcza 6. zagospodarowania w zakresie produkcji mięsa i wędlin 7. kapitał wiedzy technologicznej rolne ustabilizowanym poziomie Mała ilość zakładów przemysłowych kumulujących 6. Zmodernizowane gospodarstwa 7. Wskaźnik bezrobocia na Brak lokalnych planów 8. Niski stopień egzekwowania wśród mieszkańców umów na wywóz odpadów (odpady wywożone na 8. Zasoby leśne dzikie składowiska) 9. Czyste środowisko naturalne (brak uciążliwych zakładów przemysłowych) 44 10. Dobra jakość gleb 11. Duża liczba pszczelarzy (ponad 30 pasiek) 12. Dostępna siła robocza 13. Stosunkowo niskie podatki lokalne Zagrożenia Szanse 1. Dostępność funduszy UE 2. Doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy UE 3. Rozwój alternatywnych źródeł energii (za wyjątkiem energii wiatrowej, której Gmina jest przeciwna) 4. Udział w LGD „Gościnna Wielkopolska” 5. Wzrastająca tendencja osiedlania się na terenie Gminy 1. Niestabilny system podatkowy i prawny 2. Konkurencja sąsiednich samorządów 3. Niedostateczne oddziaływanie Aglomeracji Poznańskiej 4. Upadek wielu dużych zakładów pracy w ościennych miejscowościach 5. Rosnący zakres zadań własnych przy jednoczesnym braku pełnego 45 mieszkańców z Gmin ościennych 6. Rozwój przedsiębiorczości opartej na nieuciążliwych ekologicznie, nowoczesnych technologiach pokrycia ich kosztów. 6. Spadek opłacalności w rolnictwie 7. Sytuacja makroekonomiczna w kraju 7. Pozyskiwanie inwestorów spoza Gminy 46 ANALIZA SWOT W OBSZARZE INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Silne strony 1. Bliskość Aglomeracji Poznańskiej 2. Bliskość portu lotniczego Poznań Ławica 3. Relatywnie gęsta sieć dróg 4. Zmodernizowane infrastrukturalnie gospodarstwa rolne Słabe strony 1. Niewystarczająca ilość uzbrojonych terenów do aktywizacji gospodarczej 2. Niezadowalająca jakość infrastruktury drogowej 3. Słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna 4. Brak sieci gazowej 5. Działki budowlane (z przeznaczeniem dla budownictwa mieszkaniowego i na cele inwestycyjne) 5. Brak obwodnicy miasta 6. Brak ścieżek rowerowych 7. Brak dostępu do szerokopasmowego Internetu Szanse 1. Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa, 2. Rozwijająca się infrastruktura turystyczna Zagrożenia 1. Słabe skomunikowanie z Aglomeracją Poznańską ( brak bezpośredniego połączenia kolejowego z Poznaniem) 2. Brak oczyszczalni ścieków i kanalizacji w wielu miejscowościach Gminy Krzywiń 3. Zagrożenie powodziowe 47 ANALIZA SWOT W OBSZARZE SPOŁECZEŃSTWO Słabe strony Silne strony 1. Bogate dziedzictwo kulturowe i historia 2. Aktywna działalność organizacji sportowych i kulturalnych 3. Zlokalizowanie szkoły zawodowej na terenie Gminy 4. Niski poziom przestępczości i wysoki poziom poczucia bezpieczeństwa 5. Rozwinięta sieć placówek oświatowych (szkoły, przedszkola) 6. Zapewniona podstawowa opieka medyczna 7. Obiekty zabytkowe i kultu religijnego 1. Rosnący odsetek liczby osób w wieku poprodukcyjnym 2. Brak pełnego powiązania kierunków kształcenia zawodowego w szkole zawodowej z potrzebami lokalnego rynku pracy 3. Słabe lub niepełne wykorzystanie istniejącej infrastruktury sportowej, oświatowej i kulturalnej (świetlice wiejskie, itp.) 4. Niewystarczająca, w stosunku do możliwości, oferta kulturalna i turystyczna 5. Mała aktywność społeczna mieszkańców Gminy (rady sołeckie, koła gospodyń wiejskich, itp.) 6. Niezadowalające wyniki osiągane przez dzieci i młodzież szkół gminnych 7. Powolny, ale stały wzrost patologii społecznych 48 8. Brak karetki pogotowia ratunkowego w Gminie Szanse Zagrożenia 1. Wzrastająca tendencja 1. Migracja wykształconych ludzi osiedlania się na terenie Gminy w wieku produkcyjnym do dużych mieszkańców z gmin ościennych aglomeracji miejskich oraz za 2. Wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców Gminy granicę 2. Rosnąca grupa mieszkańców Gminy w podeszłym wieku 3. Maskulinizacja przyrostku naturalnego 4. Starzenie się rolników - brak następców (niechęć do pozostawania na wsi) Zdiagnozowane w wyniku analizy SWOT problemy stanowią punkt wyjścia do sformułowania założeń strategicznych oraz hierarchii celów i działań stanowiących odpowiedź na te problemy. 49 Poszczególne czynniki zostały ocenione pod względem skali ich oddziaływania na rozwój Gminy. Posłużono się skalą od 1 do 4, gdzie: 1. - oznacza słabe oddziaływanie, 2. - średnie oddziaływanie, 3. - silne oddziaływanie, 4. - bardzo silne oddziaływanie. Podejście takie pozwala skupić uwagę na najistotniejszych na chwilę obecną problemach i nadać działaniom właściwe priorytety. Poniżej przedstawiono macierze oddziaływania w podziale na główne obszary rozwoju. Każdy ze zidentyfikowanych czynników opisany został w tabeli numerem odpowiadającym temu z tabeli SWOT. Obok danego czynnika przedstawiono ocenę oddziaływania wystawioną w drodze badania metodą ekspercką4 Metoda ekspercka ( zwana również delficką) jest metodą badań z grupy heurystycznych opierającą się na wykorzystaniu wiedzy i doświadczenia ekspertów z danej dziedziny. 4 50 Gospodarka Silne strony Oddziaływanie Słabe strony Oddziaływanie Szanse Oddziaływanie Zagrożenia Oddziaływanie 1 2 1 2 1 3 1 2 2 2 2 3 2 3 2 3 3 3 3 3 3 2 3 2 4 3 4 4 4 2 4 3 5 4 5 4 5 4 5 3 6 4 6 2 6 4 6 4 7 4 7 4 7 3 7 2 8 3 8 4 9 2 10 3 11 1 12 3 13 3 51 Infrastruktura techniczna Silne strony Oddziaływanie Słabe strony Oddziaływanie Szanse Oddziaływanie Zagrożenia Oddziaływanie 1 3 1 4 1 4 1 3 2 1 2 4 2 3 2 3 3 3 3 3 3 2 4 4 4 3 5 3 5 3 6 2 7 4 52 Społeczeństwo Silne strony Oddziaływanie Słabe strony Oddziaływanie Szanse Oddziaływanie Zagrożenia Oddziaływanie 1 2 1 4 1 4 1 3 2 3 2 4 2 4 2 4 3 2 3 3 3 2 4 4 4 3 4 3 5 4 5 4 6 4 6 4 7 2 7 4 53 Czynniki zaznaczone kolorem ciemno pomarańczowym mają najwyższy wskaźnik oddziaływania i jako takie traktowane były priorytetowo przy wyznaczaniu założeń strategicznych na dalszym etapie prac. Najmocniej oddziaływujące zagrożenia i słabe strony znalazły odzwierciedlenie w wyznaczonych celach strategicznych. Sposobów na rozwiązanie problemów poszukiwano w pierwszej kolejności w szansach i mocnych stronach o największym wpływie. Zdając sobie sprawę z faktu, iż wiele z ocen może wydać się kontrowersyjnych autorzy pozwalają sobie podeprzeć się zasięgniętą wiedzą i doświadczeniem eksperckim, zdobytym z obserwacji podobnych procesów zachodzących w innych jednostkach. Stąd, między innymi, relatywnie wysoki wpływ wielu zjawisk w sferze społecznej podkreślający tym samym, że jakość kapitału ludzkiego i społecznego pozostają nie do przecenienia w szczególności w małej Gminie. Wykorzystując obliczenia średnich wartości oszacowanych wskaźników oddziaływania w kolejnym etapie zwizualizowano na wykresach radarowych, które z czynników mają relatywnie największą siłę oddziaływania (mocne strony, słabe strony, szanse czy zagrożenia). Gospodarka 54 Infrastruktura techniczna Społeczeństwo W każdej z trzech dziedzin (gospodarka, infrastruktura i społeczeństwo) największa siła oddziaływania identyfikowana jest po stronie szans. Wskazuje to znaczny potencjał rozwojowy Gminy Krzywiń. Nie należy jednak zapominać, iż zgodnie z analizą duży wpływ na ogólną sytuację społeczno-gospodarczą Gminy Krzywiń mają jej słabe strony. 55 Konsultacje społeczne W przyjętej metodologii tworzenia Strategii czynnik uspołecznienia gra niezwykle istotną rolę. Strategia w konsekwencji pisana jest de facto przez mieszkańców z pomocą ekspertów a nie odwrotnie. Wszystkie kluczowe wnioski i założenia, które znalazły się w Strategii były szeroko dyskutowane w czasie spotkań konsultacyjnych w Urzędzie Miasta i Gminy. Poszczególne części Strategii były opiniowane przez wyznaczony w Gminie Krzywiń zespół znający lokalne realia i wskazujący na realne potrzeby i problemy. Konsultacje społeczne w formie spotkań uzupełnione zostały o badanie ankietowe przeprowadzone wśród mieszkańców Gminy Krzywiń w trzecim kwartale 2013 roku. Szczegółowy opis badania, wyniki i wnioski znajdują się w Załączniku 2 do niniejszej Strategii. VI. Założenia strategiczne / Wizja Wychodząc od analizy obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej w Gminie Krzywiń oraz zidentyfikowanych problemów podjęto próbę wyznaczenia kierunków strategicznego rozwoju Gminy Krzywiń, pokazujących pożądany obraz sytuacji w Gminie w roku 2020. Wspólnie z Władzami i mieszkańcami sformułowano następującą Wizję Gminy Krzywiń: Gmina Krzywiń w 2020 roku jest silnym ośrodkiem gospodarczym centralnej Wielkopolski. Nowoczesne podmioty branży rolno-spożywczej oraz czysty przemysł tworzą miejsca pracy i zapewniają mieszkańcom dostatnie życie w bezpiecznym i turystycznie atrakcyjnym otoczeniu. Aby deklarowana Wizja mogła stać się rzeczywistością potrzebne są równie ambitne, co realne cele uszczegółowiające zapisy Wizji. 56 Cele strategiczne Realizacja założeń strategicznych zawartych w Wizji oparta będzie na trzech celach strategicznych wyznaczonych na podstawie diagnozy sytuacji społeczno- gospodarczej oraz wniosków z konsultacji społecznych. Cel strategiczny I Stabilny rozwój strategicznych branż gospodarczych Gminy Krzywiń. Realizacja celu wpłynie na rozwój aktualnie szybko rosnącej w Gminie Krzywiń branży mięsnej, istotnej produkcji rolnej oraz umożliwi jednoczesne pobudzanie rozwoju innych branż dywersyfikując tym samym strukturę gospodarczą Gminy Krzywiń. Cel strategiczny II Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni i infrastruktury. Niezbędnym czynnikiem zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Krzywiń jest optymalna sieć dobrej jakości infrastruktury technicznej. Dobra infrastruktura warunkuje nie tylko rozwój gospodarczy, ale również wysoką jakość życia mieszkańców. Infrastruktura nie może być oderwana od przestrzeni. Jakoś jej projektowania i, w konsekwencji, zmian rzutuje w bardzo dużym stopniu na codzienność mieszkańców pomimo, iż często jest to nieuświadamiane. Dobrze zaprojektowana ulica czy plac publiczny będzie nie tylko ważnym miejscem spotkań i zacieśniania więzów wśród mieszkańców, ale wpłynie też na zwiększenie bezpieczeństwa. Czas dojazdu do pracy, dobra architektura, czyste środowisko to 57 tylko kilka przykładów niezwykle istotnych czynników warunkujących jakość życia wynikających bezpośrednio z infrastruktury i przestrzeni w Gminie Krzywiń. Cel strategiczny III Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. Zidentyfikowane w analizie SWOT czynniki społeczne oceniono relatywnie wysoko na dalszym etapie analizy wpływu. Wynika to z faktu, iż czynniki społeczne, pomimo że trudniej mierzalne niż np. długość wybudowanych dróg, mogą mieć równie znaczny jeśli nie większy wpływ na rozwój Gminy Krzywiń w długim terminie. Wykształceni, zdrowi ludzie gotowi do budowania zdrowych relacji społecznych, owocujących dobrą aktywnością tworzą niezwykle istotny grunt pod rozwój gospodarczy. Na takim właśnie gruncie rodzi się przedsiębiorczość i innowacyjny biznes. Przedstawione powyżej cele strategiczne realizowane będą poprzez szereg powiązanych z nimi celów operacyjnych. Celom operacyjnym przypisano natomiast szereg działań planowanych w Gminie Krzywiń do realizacji w ciągu najbliższych lat. Cele operacyjne i działania Cele operacyjne, będące niejako konkretyzacją celów strategicznych, przedstawiają bardziej szczegółowo kierunki rozwoju Gminy Krzywiń w najbliższych latach a realizowane są poprzez konkretne działania. Według przyjętej metodologii, projektując działania wzięto pod uwagę fakt dużej zmienności i nieprzewidywalności zjawisk społeczno - gospodarczych. W konsekwencji świadomie powstrzymano się od precyzowania wartości mierzalnych (jak kilometry dróg, wybudowanej kanalizacji etc.). W poniższej tabeli zestawiono pełną strukturę celów operacyjnych wraz z towarzyszącymi im działaniami w podziale na każdy z trzech celów strategicznych. 58 Cel Strategiczny I Stabilny rozwój strategicznych branż gospodarczych Gminy Krzywiń. Cele Działanie Cel Operacyjny 1. Modernizacja Powołanie gminnej spółki melioracyjnej / dofinansowanie zadań na bieżące utrzymanie i przyspieszenie rozwoju branży rolnej rowów na terenie gminy Cel Operacyjny 2. Modernizacja i przyspieszenie rozwoju branży produkcji Opracowanie planu wspierania produkcji mięsnej w Gminie Krzywiń mięsnej Budowa ścieżek rowerowych w miejscowościach Krzywiń, Jerka, Czerwona Wieś, Lubiń Cel Operacyjny 3. Wzmocnienie znaczenia Budowa infrastruktury turystycznej wokół Jeziora w miejscowości Krzywiń (Budowa branży turystycznej w strukturze gospodarczej nowych pomostów na plaży, budowa traktu pieszo-spacerowego wokół Jeziora) Gminy Krzywiń Budowa infrastruktury turystycznej wokół Jeziora w miejscowości Cichowo (Modernizacja pomostów na plaży ,,Zacisze”, Budowa zwodowanego pomostu na plaży) Cel Strategiczny II Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni i infrastruktury. Cele operacyjne Cel Operacyjny 1. Poprawa jakości infrastruktury energetycznej Gminy Krzywiń Działania Budowa Głównego Punktu Zasilania w energię elektryczną (Spółka Enea Operator) 59 Budowa kanalizacji w Mieście Krzywiń Cel Operacyjny 2. Poprawa jakości Budowa oczyszczalni ścieków dla Miasta Krzywiń infrastruktury wodno-kanalizacyjnej Gminy Krzywiń Kontynuacja programu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków Modernizacja kanalizacji deszczowej na terenie Miasta Krzywiń Bieżące remonty i rozwój sieci dróg gminnych w miejscowościach: Krzywiń, Jerka, Lubiń, Bieżyń, Nowy Dwór, Cichowo, Mościszki, Zbęchy Pole (część inwestycji planowanych do Cel Operacyjny 3. Rozbudowa i poprawa jakości infrastruktury drogowej w Gminie Krzywiń wykonania z Powiatem Kościańskim i Województwem Wielkopolskim) Wymiana i przebudowa nawierzchni chodnikowych w Mieście Krzywiń: na Rynku, na ul. Poprzecznej, Gen. Chłapowskiego, ul. Kościańskiej, ul. Księdza Nawrockiego Modernizacja i rozbudowa infrastruktury oświetlenia drogowego Cel Operacyjny 4. Gazyfikacja Gminy Krzywiń Budowa sieci gazowej w miejscowościach Jerka i Krzywiń Cel Operacyjny 5. Poprawa stanu środowiska Rewitalizacja Miasta Krzywiń i przestrzeni Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, modernizacja kotłowni Cel Operacyjny 6. Zapewnienie dostępu do Przyłączenie Gminy Krzywiń do sieci Internetu szerokopasmowego Internetu szerokopasmowego 60 Cel Strategiczny III Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. Cele operacyjne Działania Remonty istniejących mieszkań socjalnych Cel Operacyjny 1. Zapewnie skutecznej realizacji celów gospodarki mieszkaniowej Budowa nowych mieszkań socjalnych Dostosowanie na potrzeby mieszkań socjalnych części budynków gminnych Budowa i modernizacja świetlic wiejskich w miejscowościach: Łagowo, Jerka, Mościszki, Zbęchy, Łuszkowo, Żelazno, Teklimyśl, Zgliniec, Świniec, Rogaczewo Wielkie, Cel Operacyjny 2. Wspieranie aktywności kulturalnej Gierłachowo, Rąbiń, Nowy Dwór Kompleksowa modernizacja Sali Domu Strażaka w Krzywiniu Budowa świetlicy w Rogaczewie Wielkim Cel Operacyjny 3. Poprawa jakości kształcenia Przegląd ekosystemu szkolnictwa w Gminie Krzywiń pod kątem identyfikacji błędów oraz w Gminie Krzywiń jego słabych punktów 61 Wszystkie trzy cele strategiczne w dużej mierze uzupełniają się i są od siebie zależne. Szereg planowanych działań ma też wpływ na wiele dziedzin, nie tylko tą, do której został przypisany. Budowa drogi, pomimo iż wpływa na osiąganie celów z dziedziny infrastruktury, ma też znaczne oddziaływanie na gospodarkę i jakość życia mieszkańców. Zakwalifikowanie do danej grupy celów wynika z przeważającego wpływu na tą właśnie dziedzinę. Opierając się na zidentyfikowanych mocnych oraz słabych stronach, szansach i zagrożeniach, po konsultacjach z mieszkańcami zidentyfikowano, iż w sferze gospodarczej Gmina Krzywiń powinna skupić się na tym, co jest jej największym atutem i dodatkowo ma duży potencjalny wpływ na jej rozwój. Cele zalecają więc skupienie się na branżach: rolnej i spożywczej ze szczególnym uwzględnieniem produkcji mięsnej, która rozwija się w Gminie dynamicznie i odpowiednio wspierana ma szansę zostać jednym z trwałych filarów lokalnej gospodarki. Potencjał przyrodniczy Gminy nie może zostać pominięty – rozwój branży turystycznej stwarza istotną szansę wzmocnienia gospodarczego Gminy. Cel Strategiczny II dotyczy głównie szeregu tzw. inwestycji twardych. Będąc niezwykle istotną (często największą) bolączką wszystkich jednostek samorządu terytorialnego inwestycje w podstawy struktury gospodarczej Gminy (drogi, kanalizacja, energetyka) mają doniosłe znaczenie we wszystkich jednostkach samorządu porównywalnej wielkości zarówno w województwie, jak i w kraju. Wynika to z faktu, iż małe jednostki najczęściej rozwijają się wolniej. Szczególnie bliskość większych ośrodków miejskich skutkuje stałym działaniem efektu drenażu zasobów. Jest to zjawisko powszechne nie tylko w Polsce. Mniejsze zasoby pozwalają na relatywnie mniejsze tempo i skalę działań. Mimo wszystko działania te trzeba podejmować regularnie i konsekwentnie. Realizacja celu poprawy jakości infrastruktury i przestrzeni zapewnia wzmocnienie podstaw do jakichkolwiek dalszych działań. Wreszcie często ignorowana lub niedoceniana kwestia zasobów społecznych pojawia się jako trzeci filar planowania strategicznego. Od tego jak będzie wyglądało życie społeczne w Gminie zależy jej ogólny obraz i klimat. Dobrze wykształcone, przyjazne społeczeństwo przyciąga kapitał zagraniczny oraz ekspertów pragnących 62 zamienić zgiełk miast na życie w mniejszej społeczności. Efekt wzmacnia się pozytywnie przyciągając kolejne podmioty tworzące nowe możliwości. Bezpieczne, zdrowe i dobrze wykształcone lokalne społeczności bywają najlepszą inwestycją na rzecz przyszłego dobrobytu Gminy Krzywiń. Jak już wspomniano każdy z powyższych celów tworzy relacje z pozostałymi, wzajemny system. Kapitał ludzki przyciąga biznes, który potrzebuje pracowników. Ludzie potrzebują nie tylko pracy ale relacji, dobrej przestrzeni i czystego środowiska. Wszystkiemu służą duże infrastrukturalne inwestycje. Tym samym cele, chodź odmienne, warto postrzegać jako całość służącą realizacji Wizji Gminy. 63 VII. Plan finansowy założeń Strategii Poniższy plan finansowy zgodnie z metodologią budowany jest na wartościach szacunkowych, świadomie powstrzymując się od precyzowania kwot inwestycji. Do każdego z działań przypisano szacowany udział procentowych kosztów działania w ogólnej kwocie sumy wydatków Gminy Krzywiń na inwestycje. Obraz taki uzupełniono o ilustrację przewidywanej zmienności kosztów danego działania gdzie: oznacza, że koszty danego działania z dużym prawdopodobieństwem wzrosną, oznacza, że koszty działania prawdopodobnie utrzymają się na podobnym poziomie. Nie zakłada się spadku kosztów inwestycji, zakładając średnie tempo inflacji oraz w wyniku przyjęcia konserwatywnego podejścia do planowania. 64 Prognozowany Prognozowana zmiana udział w kosztach kosztów inwestycji ogółem Cel Strategiczny I Stabilny rozwój strategicznych branż gospodarczych Gminy Krzywiń. Działania Cele Cel Operacyjny 1. Modernizajca i przyspieszenie rozwoju branży rolnej Powołanie Gminnej spółki terenie Gminy Krzywiń 1% Opracowanie planu wspierania produkcji mięsnej produkcji mięsnej w Gminie Krzywiń w strukturze gospodarczej Gminy Krzywiń na bieżące utrzymanie rowów na i przyspieszenie rozwoju branży znaczenia branży turystycznej 2% melioracyjnej / dofinansowanie zadań Cel Operacyjny 2. Modernizajca Cel Operacyjny 3. Wzmocnienie 15% Budowa ścieżek rowerowych w 4% miejscowościach Krzywiń, Jerka, Czerwona Wieś, Lubiń Budowa infrastruktury turystycznej 4% wokół Jeziora w miejscowości Krzywiń 65 (Budowa nowych pomostów na plaży, budowa traktu pieszo-spacerowego wokół Jeziora) Budowa infrastruktury turystycznej 4% wokół Jeziora w miejscowości Cichowo (Modernizacja pomostów na plaży ,,Zacisze”, Budowa zwodowanego pomostu na plaży) Cel Strategiczny II Tworzenie wysokiej jakości przestrzeni i 65% infrastruktury. Działania Cele operacyjne Cel Operacyjny 1. Poprawa Budowa Głównego Punktu Zasilania jakości infrastruktury w energię elektryczną (Spółka Enea energetycznej Gminy Krzywiń Operator) Cel Operacyjny 2. Poprawa Budowa kanalizacji w Mieście Krzywiń 4% jakości infrastruktury wodno- Budowa oczyszczalni ścieków dla 13% kanalizacyjnej Gminy Krzywiń Miasta Krzywiń 0% 66 Kontynuacja programu budowy 2% przydomowych oczyszczalni ścieków Modernizacja kanalizacji deszczowej 4% na terenie Miasta Krzywiń Cel Operacyjny 3. Rozbudowa Bieżące remonty i rozwój sieci dróg i poprawa jakości infrastruktury gminnych w miejscowościach: drogowej w Gminie Krzywiń Krzywiń, Jerka, Lubiń, Bieżyń, Nowy 14% Dwór, Cichowo, Mościszki, Zbęchy Pole (część inwestycji planowanych do wykonania z Powiatem Kościańskim i Województwem Wielkopolskim) Wymiana i przebudowa nawierzchni 3% chodnikowych w Mieście Krzywin: na Rynku, na ul. Poprzecznej, Gen. Chłapowskiego, ul. Kościańskiej, ul. Księdza Nawrockiego 67 Modernizacja i rozbudowa 3% infrastruktury oświetlenia drogowego Cel Operacyjny 4. Gazyfikacja Budowa sieci gazowej w 3% Gminy Krzywiń miejscowościach Jerka i Krzywiń Rewitalizacja Miasta Krzywiń 10% Cel Operacyjny 5. Poprawa Termomodernizacja budynków 8% stanu środowiska i przestrzeni użyteczności publicznej oraz modernizacja kotłowni Cel Operacyjny 6. Zapewnienie 1% dostępu do Internetu Przyłączenie GminyKrzywiń do sieci szerokopasmowego Internetu szerokopasmowego Cel Strategiczny III 20% Stały wzrost jakości kapitału ludzkiego i społecznego. Cel Operacyjny 1. Zapewnienie Remonty skutecznej realizacji celów socjalnych gospodarki mieszkaniowej istniejących mieszkań Budowa nowych mieszkań socjalnych 4% 5% 68 Dostosowanie na potrzeby mieszkań 3% socjalnych części budynków gminnych Budowa i modernizacja świetlic 5% wiejskich w miejscowościach: Łagów, Jerka, Mościszki , Zbęchy, Łuszków, Cel Operacyjny 2. Wspieranie Żelaźno, Teklimyśla, Zgliniec, Świniec, aktywności kulturalnej Rogaczewo Wielkie, Gierłachów, Rąbiń, Nowy Dwór Kompleksowa modernizacja Sali 2% Domu Strażaka w Krzywiniu Cel Operacyjny 3. Poprawa jakości kształcenia w Gminie Krzywiń Przegląd ekosystemu szkolnictwa w Gminie Krzywin pod kątem identyfikacji błędów oraz jego słabych 1% punktów 69 VIII. System monitoringu i ewaluacji Rzetelny monitoring założonych celów strategicznych i operacyjnych jest warunkiem niezbędnym skutecznej realizacji założeń Strategii i w konsekwencji osiągnięcia sformułowanej na wcześniejszym etapie Wizji Gminy. System monitoringu realizacji Strategii opiera się na dwóch filarach: - pomiar postępu realizacji konkretnych celów z wykorzystaniem wybranych wskaźników, - raportowanie oraz działania korygujące. Pierwszy z filarów powinien być realizowany poprzez regularne badania (raz na kwartał) podczas których powołany Komitet Monitorujący (złożony z osób, które były aktywne przy tworzeniu Strategii) oszacuje wartość poszczególnych wskaźników dla każdego z celów. Komitet będzie analizował następujące wskaźniki: Cele Operacyjne Mierniki/Wskaźniki Cel Strategiczny I Cel Operacyjny 1. Modernizacja i przyspieszenie rozwoju Liczba kilometrów zmodernizowanych rowów melioracyjnych Średnie przychody w gospodarstwie rolnym branży rolnej Cel Operacyjny 2. Liczba nowopowstałych podmiotów gospodarczych Modernizacja i Liczba nowozatrudnionych przyspieszenie rozwoju Stopa bezrobocia skorygowany o migracje branży produkcji Liczba aktywnych przedsiębiorstw mięsnej Średnie obroty przedsiębiorstwa Wskaźnik upadłości gospodarczej przedsiębiorstw 70 Cel Operacyjny 3. Liczba turystów Wzmocnienie znaczenia Liczba noclegów branży turystycznej Udział turystów odwiedzających Gminę po raz w strukturze pierwszy w liczbie turystów ogółem gospodarczej Gminy Średnia długość pobytu turysty w Gminie Krzywiń Liczba kilometrów wybudowanych ścieżek rowerowych Liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury turystycznej Cel Strategiczny II Cel Operacyjny 1. Poprawa jakości Liczba nowo wybudowanych obiektów infrastruktury energetycznej infrastruktury energetycznej Gminy Krzywiń Cel Operacyjny 2. Poprawa jakości infrastruktury wodno- Procent powierzchni Gminy z dostępem do sieci kanalizacyjnej Liczba oczyszczalni ścieków kanalizacyjnej Gminy Krzywiń Cel Operacyjny 3. Liczba kilometrów zmodernizowanych dróg Rozbudowa i poprawa Liczba kilometrów nowo wybudowanych dróg jakości infrastruktury drogowej w Gminie Krzywiń 71 Cel Operacyjny 4. Gazyfikacja Gminy Procent powierzchni Gminy z dostępem do sieci gazowej Krzywiń Cel Operacyjny 5. Liczba zrewitalizowanych obiektów Poprawa stanu Liczba budynków poddanych termomodernizacji środowiska i przestrzeni Cel Operacyjny 6. Zapewnienie dostępu Procent obszaru Gminy Krzywiń z dostępem do sieci Internetu szerokopasmowego do Internetu szerokopasmowego Cel Strategiczny III Cel Operacyjny 1. Liczba wyremontowanych mieszkań socjalnych Zapewnienie skutecznej Liczba mieszkańców objętych działaniami realizacji celów gospodarki mieszkaniowej Cel Operacyjny 2. Nakłady na kulturę w budżecie Gminy Krzywiń Wspieranie aktywności Liczba osób i podmiotów zajmujących się kulturą kulturalnej Liczba osób uczestniczących w wydarzeniach kulturalnych Liczba zmodernizowanych świetlic wiejskich Cel Operacyjny 3. Poprawa jakości kształcenia w Gminie Krzywiń Liczba uczniów w szkołach przypadająca na 1 nauczyciela Średnie wyniki uczniów z gminnych szkół na egzaminach maturalnych 72 Realizacja procesów wynikających z pierwszego z filarów nie miałaby realnego znaczenia gdyby nie działania w ramach filaru drugiego. Komitet Monitorujący realizację Strategii jest zobowiązany do corocznych spotkań w czasie których przedstawiony będzie Raport okresowy z realizacji Strategii. Spotkania oraz raporty pełnią kluczową rolę w sutuacji gdy osiągane rezultaty nie są zadowalające. Raport okresowy powinien przedstawiać wtedy jasne zalecenia działań naprawczych (np. przesunięcie w budżecie, korekty działań). 73 Podsumowanie Przyjęta metodologia sporządzenia Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020 ma zapewnić, między innymi, iż będzie to wykorzystywane w praktyce narzędzie. Wszelkie działania podejmowane w Gminie Krzywiń muszą wynikać z kierunków strategicznych nakreślonych w Strategii i odpowiadać na zidentyfikowane problemy. Warto pamiętać, że Strategia jest dokumentem planowania wyższego rzędu. Jako taka, powstrzymuje się od doprecyzowania jako inwestycja, kiedy i jakim kosztem ma być realizowana. Funkcje takie spełniają dokumenty planistyczne niższego rzędu, które w Strategię powinny się wpisywać. Strategia natomiast precyzując problemy oraz cele jasno sugeruje jakie działania należy podejmować. Sama nie ma jednak mocy sprawczej zapewnienia właściwych decyzcji. Autorzy pragną podkreślić ten fakt dla wszystkich decydentów i pecjalistów, którzy będą korzystali z dokumentu przez najbliższe 6 lat. Warto jednak też pamiętać o tym mieszkańcom i przyszłym krytykom podejmowanych działań, iż w dużej mierze to od nich zależy jak będą one wykonywane. 74 VIII. Załączniki Załącznik 1: Ankieta 75 ANKIETA Strategia Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020 - Konsultacje społeczne Szanowni Państwo W związku prowadzeniem prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020, zwracamy się do Państwa z prośbą o wypełnienie poniższej ankiety. Ma ona na celu zapoznanie się z opinią mieszkańców Gminy na temat aktualnej sytuacji społecznogospodarczej, mocnych i słabych stron Krzywinia, szans oraz zagrożeń związanych z jego rozwojem. Państwa opinia jest niezwykle istotna z punktu widzenia realności i skuteczności przyjętych w Strategii celów oraz zadań, mając tym samym duży wpływ na jakość gotowego opracowania. Jednocześnie pragniemy zapewnić, że ankieta jest anonimowa, a wyniki będą prezentowane wyłącznie w formie zbiorczej. Prosimy o wpisanie znaku X w odpowiednie pola w poniższej tabeli. W przyjętej skali 1 oznacza ocenę najniższą, natomiast 5 ocenę najwyższą. Społeczeństwo Pytanie 1 2 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie Jak oceniasz poziom zaangażowania mieszkańców w sprawy społeczności lokalnej? Jak oceniasz poziom usług pomocy społecznej w Gminie? Jak oceniasz dostępność do usług ochrony zdrowia w Gminie (podstawowa opieka medyczna, apteki, stomatolog)? Jaka jest skala występowania w Gminie alkoholizmu? (1-bardzo niska, 2-niska, 3-średnia, 4-wysoka, 5 -bardzo wysoka)? Jaka jest skala występowania w Gminie przemocy w rodzinie? (1-bardzo niska, 2-niska, 3-średnia, 4-wysoka, 5 -bardzo wysoka)? 76 Gospodarka Pytanie 1 2 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie 4 5 Uwagi/uzasadnienie Jak oceniasz atrakcyjność inwestycyjną obszaru Gminy (cechy, dzięki którym jest atrakcyjna dla inwestorów z zewnątrz)? Jak oceniasz możliwość uzyskania zatrudnienia na terenie Gminy? Jak oceniasz warunki do prowadzenia działalności rolnej (czy organizowane są szkolenia, czy rolnicy mają dostęp do informacji na temat specjalizacji lub zmiany profilu upraw)? Jak oceniasz warunki prowadzenia działalności produkcyjnej (udogodnienia i ulgi dla przedsiębiorców, dostęp do informacji na temat zakładania własnej działalności)? Jak oceniasz dostępność usług na terenie Gminy (handel, punkty usługowe)? Środowisko i przestrzeń Pytanie 1 2 3 Jak oceniasz estetykę przestrzeni publicznych w swojej miejscowości? Jak oceniasz stan środowiska naturalnego na terenie Gminy? Jak oceniasz efektywność zagospodarowania przestrzeni w Gminie (czy tereny są wykorzystywane optymalnie)? 77 Infrastruktura technicza Pytanie 1 2 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie Jak oceniasz stan dróg w Gminie? Jak oceniasz małą infrastrukturę drogową w Gminie (ciągi pieszo-rowerowe, oświetlenie, przystanki, itp.)? Jak oceniasz komunikację zbiorową w Gminie (linie autobusowe itp.) ? Jak oceniasz system segregacji odpadów na terenie Gminy? Jak oceniasz poziom rozwoju sieci wodociągowej? Jak oceniasz poziom rozwoju sieci kanalizacyjnej? Jak oceniasz dostęp do Internetu w Twojej miejscowości? Turystyka i rekreacja Pytanie 1 2 Jak oceniasz atrakcyjność turystyczną Gminy? (ilość i jakość zabytków, miejsc atrakcyjnych pod względem przyrodniczym, stan środowiska naturalnego, obszary chronione i rezerwaty, ścieżki przyrodnicze i edukacyjne) Jak oceniasz poziom bazy turystycznowypoczynkowej (baza noclegowa, gastronomiczna) Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla dzieci? Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla młodzieży? Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla dorosłych? 78 Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla seniorów? Jak oceniasz poziom rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (boiska, place zabaw, parki, ławeczki itp.)? Jak oceniasz działania promocyjne Gminy, mającą na celu pozyskanie potencjalnych turystów? Kultura Pytanie 1 2 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie 3 4 5 Uwagi/uzasadnienie Jak oceniasz jakość usług świadczonych przez obiekty kulturalne na terenie Gminy? (świetlice, biblioteki) Jak oceniasz liczbę obiektów kulturalnych w Gminie? (świetlice, biblioteki)? Jak oceniasz jakość i różnorodność wydarzeń kulturalno – rozrywkowych odbywających się na terenie Gminy? Edukacja Pytanie 1 2 Jak oceniasz poziom edukacji w Gminie (jakość kształcenia, dostępność zajęć dodatkowych dla uczniów, zajęcia wyrównawcze)? Jak oceniasz liczbę obiektów oświatowych w Gminie (przedszkola, szkoły)? 2. Prosimy o podanie 3 aspektów, które są najpilniejsze do poprawy w Gminie Krzywiń w najbliższym czasie ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 79 Przykładowe: o o o o o o o o o o o o poprawa infrastruktury drogowej (chodników, dróg) rozwój turystyki budowa kanalizacji sanitarnej oraz przydomowych oczyszczalni ścieków budowa i modernizacja świetlic wiejskich zajęcia pozalekcyjne dla dzieci i młodzieży promocja Gminy rozwój przedsiębiorczości ochrona środowiska poprawa jakości obsługi medycznej zmniejszenie bezrobocia edukacja poprawa bezpieczeństwa publicznego 3. Prosimy o podanie najpoważniejszych problemów związanych obecnie z jakością życia w Gminie Krzywiń (czego brak/niedostatek/niewłaściwe funkcjonowanie jest odczuwalne najbardziej): ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 4. Prosimy o podanie 3 mocnych stron Gminy Krzywiń: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Przykładowe: o o o o o o o o niskie bezrobocie korzystne położenie wysokie walory środowiska przyrodniczego (specyficzny mikroklimat) wysoki poziom edukacji jakość infrastruktury podmioty gospodarcze o silnej pozycji w regionie duży udział sektora prywatnego w gospodarce dobre połączenie komunikacyjne z większymi miastami (PKP, linie autobusowe) 5. Prosimy o podanie 3 słabych stron Gminy Krzywiń: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Przykładowe: o o o o o niska inicjatywa społeczna zły stan dróg niewystarczająca infrastruktura komunalna (wodociągi, kanalizacja) bałagan urbanistyczny (chaos w zabudowie) słaby dostęp do opieki medycznej 80 o o o o o zbyt mała ilość miejsc w przedszkolach i punktach przedszkolnych zanieczyszczenie środowiska zbyt mała ilość bibliotek i świetlic wiejskich niska konkurencyjność usług na rynku lokalnym mała ilość zajęć pozalekcyjnych dla dzieci 6. Prosimy o podanie 3 największych zagrożeń dla rozwoju Gminy Krzywiń: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Przykładowe: o o o o o o o o bariery dla przedsiębiorczości trudności budżetowe niski przyrost naturalny ucieczka ludzi młodych z obszarów wiejskich do większych miast degradacja środowiska naturalnego brak obszarów przeznaczonych bezpośrednio pod działalność inwestycyjną brak inicjatywy społecznej słaba jakość infrastruktury drogowej (dróg, chodników) 7. Proszę o zaznaczenie 3 szans rozwojowych dla obszaru Gminy Krzywiń: ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Przykładowe: o o o o o o o o o środki z Unii Europejskiej wysokie walory środowiska naturalnego rozwój tzw. czystego przemysłu (przemysł wysokiej technologii) nie wpływającego negatywnie na stan środowiska naturalnego agroturystyka i ekoturystyka przeznaczenie obszarów pod inwestycje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w celu ochrony i wykorzystania walorów środowiska przyrodniczego na terenie Gminy rozwój małej przedsiębiorczości (handel, usługi) Metryczka Płeć: kobieta Wiek: poniżej 25 lat mężczyzna 26-45 lat 46-60 lat 61 lat i więcej 81 Zatrudnienie: uczeń/student rolnik przedsiębiorca inne (jakie?) ......................................... osoba pracująca osoba bezrobotna Czy jesteś mieszkańcem Gminy Krzywiń? TAK NIE 82 Załącznik 2: Raport z badania ankietowego Badanie ankietowe przeprowadzone w Gminie Krzywiń w ostatnim kwartale 2013 było jednym z elementów procesu konsultacji społecznych w ramach prac nad Strategią Rozwoju Gminy Krzywiń na lata 2014-2020. Zadane pytania dotyczyły postrzegania przez mieszkańców obecnej sytaucji społeczno-gospodarczej w Gminie i zachodzących w tej dziedzienie zmian. Ankiety w liczbie 150 sztuk rozdano wśród mieszkańców Gminy za pośrednictwem szkół, Urzędu Miasta i Gminy oraz prasy lokalnej. Zwrócone ankiety w liczbie 118 stanowią istotną statystycznie próbę na bazie, której wnioskowano w ramach prac nad kierunkami strategicznymi Gminy. Ze 118 otrzymanych ankiet 4 (3.4%) należało odrzucić z powodu błędnego wypełnienia. Rezultaty obliczono na bazie pozostałych 114 a rezultaty zaprezentowano w formie graficznej oddzielnie dla każdego z pytań. Zdecydowaną większość ankietowanych stanowiły kobiety (64%) oraz osoby młode, do 45 roku życia (łącznie 56%). Prawie 60% ankietowanych stanowiły osoby pracujące. Prawie wszyscy ankietowani pozostają również mieszkańcami Gminy (82%). 83 Metryczka badania ankietowego 84 Opracowanie własne 85 Wyniki szczegółowe dla każdego z pytań Społeczeństwo Jak oceniasz poziom zaangażowania mieszkańców w sprawy społeczności lokalnej? Jak oceniasz poziom usług pomocy społecznej w Gminie? 86 Jak oceniasz dostępność do usług ochrony zdrowia w Gminie (podstawowa opieka medyczna, apteki, stomatolog)? Jaka jest skala występowania w Gminie alkoholizmu? (1-bardzo niska, 2-niska, 3-średnia, 4-wysoka, 5 -bardzo wysoka)? 87 Jaka jest skala występowania w Gminie przemocy w rodzinie? (1-bardzo niska, 2-niska, 3-średnia, 4-wysoka, 5 -bardzo wysoka)? Gospodarka Jak oceniasz atrakcyjność inwestycyjną obszaru Gminy (cechy, dzięki którym jest atrakcyjna dla inwestorów z zewnątrz)? 88 Jak oceniasz możliwość uzyskania zatrudnienia na terenie Gminy? Jak oceniasz warunki do prowadzenia działalności rolnej (czy organizowane są szkolenia, czy rolnicy mają dostęp do informacji na temat specjalizacji lub zmiany profilu upraw)? 89 Jak oceniasz warunki prowadzenia działalności produkcyjnej (udogodnienia i ulgi dla przedsiębiorców, dostęp do informacji na temat zakładania własnej działalności)? Jak oceniasz dostępność usług na terenie Gminy (handel, punkty usługowe)? 90 Środowisko i przestrzeń Jak oceniasz estetykę przestrzeni publicznych w swojej miejscowości? Jak oceniasz stan środowiska naturalnego na terenie Gminy? 91 Jak oceniasz efektywność zagospodarowania przestrzeni w Gminie (czy tereny są wykorzystywane optymalnie)? Infrastruktura techniczna Jak oceniasz stan dróg w Gminie? 92 Jak oceniasz małą infrastrukturę drogową w Gminie (ciągi pieszorowerowe, oświetlenie, przystanki, itp.)? Jak oceniasz komunikację zbiorową w Gminie (linie autobusowe itp.) ? 93 Jak oceniasz system segregacji odpadów na terenie Gminy? Jak oceniasz poziom rozwoju sieci wodociągowej? 94 Jak oceniasz poziom rozwoju sieci kanalizacyjnej? Jak oceniasz dostęp do Internetu w Twojej miejscowości? 95 Turystyka i rekreacja Jak oceniasz atrakcyjność turystyczną Gminy? (ilość i jakość zabytków, miejsc atrakcyjnych pod względem przyrodniczym, stan środowiska naturalnego, obszary chronione i rezerwaty, ścieżki przyrodnicze i edukacyjne) Jak oceniasz poziom bazy turystycznowypoczynkowej (baza noclegowa, gastronomiczna) 96 Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla dzieci? Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla młodzieży? 97 Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla dorosłych? Jak oceniasz ofertę spędzania wolnego czasu na terenie Gminy dla seniorów? 98 Jak oceniasz poziom rozwoju infrastruktury sportoworekreacyjnej (boiska, place zabaw, parki, ławeczki itp.)? Jak oceniasz działania promocyjne Gminy, mającą na celu pozyskanie potencjalnych turystów? 99 Kultura Jak oceniasz jakość usług świadczonych przez obiekty kulturalne na terenie Gminy? (świetlice, biblioteki) Jak oceniasz liczbę obiektów kulturalnych w Gminie? (świetlice, biblioteki)? 100 Jak oceniasz jakość i różnorodność wydarzeń kulturalno – rozrywkowych odbywających się na terenie Gminy? Edukacja Jak oceniasz poziom edukacji w Gminie (jakość kształcenia, dostępność zajęć dodatkowych dla uczniów, zajęcia wyrównawcze)? 101 Jak oceniasz liczbę obiektów oświatowych w Gminie (przedszkola, szkoły)? Z powyżej zilustrowanych odpowiedzi można wnioskować, iż mieszkańcy oceniają sytuajcę społeczną relatywnie pozytywnie. Zdecydowana większość ankietowanych jako zadowalający ocenia poziom zaangażowania mieszkańców w sprawy społeczności lokalnej, poziom usług pomocy społecznej czy dostępność usług medycznych. Niepokojącym wydaję się być jednak wynik odpowiedzi na pytanie o skalę występowania zjawiska alkoholizmu, którą prawie 60% ankietowanych oceniła jako średnią. Podobnie w kwestiach gospodarczych większość mieszkańców ocenia warunki prowadzenia działalności, atakacyjność inwestycyjną czy dostępność usług jako zadowalającą. Ankietowani w większości (42%) dostrzegają jednak małe sznase na znalezienie zatrudnienia w Gminie Krzywiń. Estetyka przestrzeni publicznych i stan środowiska naturalnego są postrzegane przez mieszkańcow jako mocna strona Gminy. Większość odpowiedzi oscylowało tutaj wokół oceny 3 lub 4. Ankietowani postrzegają jakość infrastruktury raczej negatywnie. Większość oceniła poszczególne elementy infrastruktuy na nie więcej niż 3. Wyróżnia się tutaj postrzeganie infrastruktury sieci wodociagowej i dostępności Internetu, które zebrały pozytywne oceny. 102 Podobnie jak w kwestaich oceny atrakcyjności środowiska, tak i większość kwestii związanych z turystyką ankietowani widzą jako atut Gminy. Wysokie oceny udzielone zostały na większość z zadanych tutaj pytań. Problemem pozostaje jednak według ankietowanych niska jakość oferty spędzania czasu wolnego dla poszczegołnych grup wiekowych mieszkańców. Kultura i edukacja stoją według ankietowanych na wysokim poziomie i wnioskując po ocenach są oni zadowoleni z jakości świadczonych w tej dziedzinie usług. Opinie mieszkańców w zdecydowanej większości poruszonych kwestii potwierdzają wnioski z analizy sytuacji społeczno-gospodarczej przeprowadzonej na wcześniejszych etapach. Mieszkańcy dostrzegają te same problemy, które wynikają z badań ilościowych. Odpowiedzią na zidentyfikowane problemy są wyznaczone do realizacji cele strategiczne. 103
