artykuł -Dwa światy

DWA ŚWIATY - klasyczny model komunikacji a model NLP
Zbigniew Kieras
Komunikacja skuteczna
Większość z nas wie, jak wygląda klasyczny model komunikacji.
Jest sobie nadawca - chce coś przekazać i koduje to coś we właściwy dla siebie sposób.
Następnie działa - wydaje dźwięki, rusza się, często coś pisze - czyli przekazuje swój
komunikat.
Jest teŜ odbiorca - odbiorca patrzy i słucha, odczytuje otrzymany komunikat, interpretuje go
i staje się posiadaczem rozkodowanej informacji.
Do tego modelu: NADAWCA – KODOWANIE – DZIAŁANIE – ODBIORCA –
INTERPRETACJA powstało sporo instrukcji. James Bond nazwałby je „standardowymi
działaniami operacyjnymi”. Większość z nich dotyczy słuchania.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Komunikacja_interpersonalna/
„Klasycznie”, aby skutecznie słuchać naleŜy wykonać cztery kroki:
1. Słuchać aktywnie /parafrazować, precyzować i udzielać informacji zwrotnej/
2. Słuchać empatycznie /wczuwać się w emocje rozmówcy, rozumieć je/
3. Nie oceniać
4. Słuchać świadomie - czyli integrować słowa i emocje. Być spójnym.
Model wydaje się ciekawy, jeśli przyjmiemy, Ŝe miarą dobrej komunikacji jest skuteczne
słuchanie.
W tym klasycznym modelu, o jakości komunikacji decyduje głównie odbiorca. To odbiorca
poprzez narzędzia skutecznego słuchania pomaga nadawcy omijać rozmaite przeszkody i
eliminować szumy komunikacyjne. Model dość wygodny dla mówiącego, choć mało
praktyczny dla słuchającego.
To biedny słuchacz ma odrzucić zbędne informacje, dodać potrzebne i odtworzyć to, o co
nam chodziło. Oczywiście znajdziemy teŜ zalecenia dla nadawcy. PoniewaŜ jednak na
większości szkoleń kładzie się największy nacisk na słuchanie, to jeśli coś idzie nie tak, to od
razu wiadomo, Ŝe zawinił słuchacz. Zawinił, bo nie dopytał.
1
W NLP (1), o jakości komunikacji decyduje rezultat, jaki uzyskuje nadawca.
Jeśli osiągnął to, o co mu chodziło, to jakość komunikacji jest wysoka. Jeśli prosisz o pomoc,
a następnie ją otrzymujesz, to Twoja komunikacja jest skuteczna. Jeśli chcesz dostać piłkę do
metalu, a dostajesz piłkę noŜną - wtedy jakość komunikacji jest niska.
W nie tak odległych czasach krąŜył dowcip – pytanie: Czym róŜni się demokracja od
demokracji socjalistycznej? NaleŜało odpowiedzieć: „Tym, czym krzesło od krzesła
elektrycznego”.
Zwolennikom klasycznego modelu komunikacji pozostawiam dopytanie, parafrazowanie i
empatyzowanie, dzięki którym zrozumieją, dlaczego autor przywołał tu i teraz taki dowcip.
Zwolennikom skuteczności, elastyczności i rozwoju, pragnę dopowiedzieć, Ŝe w tym Ŝarciku
widzę pewną analogię do związku pomiędzy modelem komunikacji NLP i modelem w wersji
Classic.
Na swój uŜytek wersję klasyczną nazywam Newtonowską a model NLP Teorią Względności
w komunikacji. KaŜdy z tych modeli komunikacyjnych działa. KaŜdy działa inaczej i pozwala
nam inaczej patrzeć na świat, rozumieć go i uzyskiwać inne rezultaty.
Co w NLP jest odpowiednikiem E=mc2
Tak jak Einstein sformułował swoją teorię dzięki pewnym załoŜeniom, jakie przyjął, tak NLP
przyjmuje określone załoŜenia. Jak Einstein wyobraŜał sobie, Ŝe siedzi na strumieniu światła i
pędzi w przestrzeń obserwowany przez drugiego Einsteina stojącego twardo na Ziemi, tak i w
NLP mówimy, Ŝe te załoŜenia nie są „prawdziwe”.
Po prostu, kiedy wyobrazisz sobie, Ŝe są prawdziwe będziesz bardziej skuteczny w działaniu,
w porozumiewaniu się z ludźmi, w osiąganiu swoich celów.
ZałoŜenie pierwsze - juŜ znasz - O
JAKOŚCI KOMUNIKACJI DECYDUJE WYNIK, JAKI
OSIĄGASZ.
A zatem to Ty, jako nadawca dostosowujesz się i zmieniasz sposób komunikowania, aŜ
osiągniesz to, o co Ci chodzi. Komunikujemy się cały czas. Komunikujemy się werbalnie i
niewerbalnie, świadomie i nieświadomie, logicznie i psycho-logicznie. Nie sposób się nie
2
komunikować. KaŜde twoje zachowanie oznacza coś dla osób, które Cię widzą i słyszą.
KaŜdemu Twojemu zachowaniu ludzie nadadzą jakieś znaczenie. Swoje własne znaczenie.
Jeśli chcesz, Ŝeby to znaczenie było dla Ciebie uŜyteczne, to rób coś - obserwuj i jeśli nie
dostałeś jeszcze tego, co pragniesz, to zmień swoje zachowanie. Zmieniaj je tak długo, aŜ
uzyskasz upragniony rezultat.
ZałoŜenie drugie - ułatwiające realizację pierwszego - NIE
ZWROTNE, NIE MA BŁĘDÓW, SĄ TYLKO REZULTATY.
MA PORAśEK, SĄ INFORMACJE
Jest ono waŜne w powiązaniu z
załoŜeniem następnym.
ZałoŜenie trzecie - MAPA, TO NIE TERYTORIUM, CHOĆ MAPA JAKĄ WYMYŚLASZ, STAJE SIĘ
TWOIM TERYTORIUM.
Kilka słów o załoŜeniach 2 i 3 czyli - o mc²
Coś takiego, jak prawda absolutna, jak uniwersalna interpretacja nie istnieje.
KaŜdy z nas słyszy dźwięki, widzi obrazy, odczuwa temperaturę i dotyk, czuje zapachy. To,
co widzimy, słyszymy i czujemy jest minimalnym wycinkiem z bodźców, z informacji,
docierających do nas z otoczenia. Widzimy określone spektrum barw (nie zauwaŜając
natomiast gamy ultrafioletu i podczerwieni), słyszymy wąski wycinek częstotliwości z
dźwięków (zaledwie 20 -20 000Hz), odczuwamy wąski zakres temperatur. Ten wąski i
ograniczony kawałeczek z bogactwa całego świata, to i tak zbyt duŜo informacji dla odbiorcy.
śeby nie zwariować, Ŝeby funkcjonować i przetrwać informacje musimy je grupować a
następnie nadawać im znaczenie. KaŜdy z nas robi to błyskawicznie i nieświadomie.
Jak mawiał jeden z twórców NLP Richard Bandler: „Twój mózg myśli szybciej niŜ myślisz”.
Nazywając bodźce, powstaje jakaś nasza wewnętrzna rzeczywistość, na którą reagujemy
emocjami, z których następnie powstają określone zachowania. Chodzimy po świecie według
własnej mapy. WaŜne jest, Ŝeby pamiętać, Ŝe ta mapa nie jest światem.
To, co dla mnie jest brzydkie, dla kogoś jest piękne. Dla jednych dom, to miejsce leŜenia do
góry brzuchem i zmieniania kanałów w telewizorze, dla innych jest miejscem gdzie się
rozmawia i wymienia emocjami. Dla jednych dom to budynek, dla innych relacje z bliskimi. I
to jest OK.
3
NLP uczy nas szacunku do innych map, daje konkretne narzędzia, jak poznać ludzkie mapy i
jak rozumieć mapę drugiego człowieka. Po co to robić? Po to, Ŝeby lepiej się z nim
komunikować, Ŝeby zrozumieć i uzyskać to, czego chcesz. Ludzie wymyślając swoje mapy
wierzą, Ŝe to jest prawda, to jest rzeczywistość, to jest to!
Co zatem się stanie, jeśli na twojej mapie fakt, Ŝe chciałeś X, zrobiłeś coś i dostałeś Y
nazywasz poraŜką? Co, jeśli wierzysz, Ŝe masz zdolność do odnoszenia poraŜek?
Nie trzeba specjalnej wyobraźni, moŜna na chwilę odłoŜyć NLP i pozostać przy dobrej, starej
„Samosprawdzającej się przepowiedni”. Jeśli myślisz, Ŝe Ci się nie uda, to zwiększasz
prawdopodobieństwo, Ŝe Ci się nie uda. Kropka.
A co się stanie, jeśli fakt chcenia X i dostania Y nazwiesz informacją zwrotną?
KaŜdy z nas uczy się na podstawie zbieranych informacji. Przy takiej nazwie na Twojej mapie
łatwiej będzie się uczyć, zmieniać i rozwijać. Łatwiejsze stanie się uzyskanie Y, czyli tego, c0
chcesz.
Z załoŜeń NLP wynikają określone umiejętności, te z kolei prowadzą do generowania
uŜytecznych zachowań, a zachowania wpływają na zmiany w otoczeniu.
Jak skuteczny i potęŜny musi być model NLP, skoro znalazł zastosowanie w terapii,
marketingu, zarządzaniu, sprzedaŜy, rozwoju osobistym, coachingu. Korzystają z niego
psycholodzy i politycy, handlowcy i specjaliści od reklamy.
Popularność bywa dobra i zła. Wiedzę moŜna wykorzystać do osiągania celów szlachetnych,
jak i niskich. Jedno nie ulega wątpliwości: warto ją mieć. Warto z niej korzystać. Warto
aktywnie budować swoje zadowolenie i działać. Działać, by zbudować osobisty sukces i
szczęście. Cokolwiek one znaczą na Twojej mapie.
Zbigniew Kieras,
z.kieras @act.edu.pl
Autor jest szefem Działu Szkoleń Biznesowych w ACT Advanced Corporate Training.
Trenerem NLP, Coach, autorem programów szkoleniowych z zakresu budowania i rozwoju
zespołu, komunikacji i rozwoju osobistego.
4
Przypisy
1. NLP – Neurolingwistyczne Programowanie - kierunek w psychologii, interdyscyplinarny system
wiedzy o strukturze subiektywnego doświadczenia człowieka. "NLP to studium efektywności i model
sposobu, w jaki ludzie organizują swoje doświadczenie." - Joseph O’Connor, John Seymour
Bibliografia
Polecam ksiąŜki o NLP:
1.
Przygoda z komunikacją, Bateson, Perls, Satir, Erickson. Początki NLP, Walker
Wolfgang. 250, B5, M, KLETT-COTTA, prezentacje, Joanna Mańkowska, 83-795736-4, Gdańsk 2001 Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
2.
Z Ŝab w księŜniczki. Jak za pomocą słowa przeobrazić siebie i swoje Ŝycie? Richard
Bandler, John Grinder, Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
oraz dla ambitnych MAŁEGO KSIĘCIA, a dla mniej ambitnych MISTRZA I
MAŁGORZATĘ, bo warto przypominać sobie, co w Ŝyciu moŜe być waŜne.
5