Sewilla 300 lat temu

Po panowaniu arabskim pozostał w sewilli Alkazar – dawny pałac
królewski, którego początki sięgają XI w. Tutaj podejmowano
decyzje o wysłaniu ekspedycji, m.in. Ferdynanda Magellana,
tutaj Krzysztof Kolumb został przyjęty przez Izabelę
Kastylijską i Ferdynanda Aragońskiego po podróży do Ameryki.
Sewilla podlegała władzy Hiszpanów od 1248 roku, a inkwizycji
o- od 1480. Po odkryciu Ameryki, Sewilla stała się punktem
przeładunkowym w handlu z zamorskimi koloniami. W XV i XVI
wieku była trzecim pod względem wielkości miastem zachodniego
świata posiadając ok. 150 000 mieszkańców. Z tego okresu
pochodzi budynek giełdy (1583-1598), w którym w XVIII wieku
Karol III umieścił Główne Archiwum Indii, gromadzące dokumenty
związane z dziejami odkrywania i podboju Nowego Świata.
Archiwum mieści się tam do dziś.
Il. 1. Widok Sewilli pod koniec XVIII wieku, źródło:
http://4.bp.blogspot.com/_NEAERJbnUgo/SpLPp_iknuI/AAAAAAAABTU/
In3AAne0Jjs/s1600-h/vista+de+Sevilla+por+A.+Guedson.JPG
(dostęp: 8.08.2011 r.).
W XVI wieku obok Sewilli jako drugi port handlu amerykańskiego
wyrósł Kadyks, tym samym złote czasy monopolu skończyły się.
Po epidemii dżumy w 1649, która wybiła połowę mieszkańców
(miasto długo nie osiągało liczby ludności sprzed plagi; np.
jeszcze w 1842 Sewilla miała tylko 100.000 mieszkańców)
nastąpiło powolne osłabianie pozycji gospodarczej. Plaga
zredukowała ilość mieszkańców do ok. 70.000 i zmieniła miasto
z kwitnącego miasta handlu w miasto-klasztor. W 1671 było tam
45 klasztorów mnichów i 28 klasztorów zakonników. Wszystkie
duże zakony: franciszkanie, dominikanie, augustianie i jezuici
miały swą filię w Sewilli .
Il. 2. La Alameda – sewilski park spacerowy z XVI wieku, na
anonimowym
obrazie
z
XVIII
wieku,
źródło:
http://saboranejo.blogspot.com/2009/02/la-alameda-de-herculesdoble-vida.html (dostęp: 8.08.2011 r.).
Po panowaniu arabskim pozostał w Sewilli Alkazar – dawny pałac
królewski, którego początki sięgają XI w. Tutaj podejmowano
decyzje o wysłaniu ekspedycji, m.in. Ferdynanda Magellana,
tutaj Krzysztof Kolumb został przyjęty przez Izabelę
Kastylijską i Ferdynanda Aragońskiego po podróży do Ameryki.
Sewilla podlegała władzy Hiszpanów od 1248 roku, a inkwizycji
o- od 1480. Po dkryciu Ameryki, Sewilla stała się punktem
przeładunkowym w handlu z zamorskimi koloniami. W XV i XVI
wieku była trzecim pod względem wielkości miastem zachodniego
świata posiadając ok. 150 000 mieszkańców. Z tego okresu
pochodzi budynek giełdy (1583-1598), w którym w XVIII wieku
Karol III umieścił Główne Archiwum Indii, gromadzące dokumenty
związane z dziejami odkrywania i podboju Nowego Świata.
Archiwum mieści się tam do dziś. W XVI wieku obok Sewilli jako
drugi port handlu amerykańskiego wyrósł Kadyks, tym samym
złote czasy monopolu skończyły się.
Po epidemii dżumy w 1649, która wybiła połowę mieszkańców
(miasto długo nie osiągało liczby ludności sprzed plagi; np.
jeszcze w 1842 Sewilla miała tylko 100.000 mieszkańców)
nastąpiło powolne osłabianie pozycji gospodarczej. Plaga
zredukowała ilość mieszkańców do ok. 70.000 i zmieniła miasto
z kwitnącego miasta handlu w miasto-klasztor. W 1671 było tam
45 klasztorów mnichów i 28 klasztorów zakonników. Wszystkie
duże zakony: franciszkanie, dominikanie, augustianie i jezuici
miały swą filię w Sewilli .
W XVII wieku Miguel de Maňara ufundował Szpital Miłosierdzia
na terenie Stoczni Królewskiej. Przy szpitalu zbudowany został
również barokowy kościół, w którym dziś znajduje się bogata
kolekcja malarstwa hiszpańskiego. Sewilski Uniwersytet
założony w 1505 roku, wg. statutu z 1621 roku, kształcił
studentów na 4 fakultetach: teologii, prawa(kanonicznego i
świeckiego), medycyny i sztuk i mógł nadawać stopnie
licencjata, bakałarza i doktora. Od 1768 roku oświeceniowi
reformatorzy wprowadzali na nim kursy matematyki, i innych
przedmiotów ścisłych. Po wypędzeniu jezuitów, Uniwersytet
otrzymał dekretem królewskim, ich dom przy ulicy Laraña. W
maju 1700 roku zatwierdzona zostaje Regia Sociedad de
Filosofía y Medicina de Sevilla – pierwsze w Hiszpanii tej
klasy towarzystwo naukowe. Vide: A. Domínguez Ortiz, Historia
de Sevilla: la Sevilla del siglo XVII, Universidad de Sevilla
2006, s. 74.
Podczas srogiej zimy 1709 ludność Andaluzji ucierpiała
podobnie jak wielkich połaci Europy od Atlantyku po Rosję i
Prusy. Jakby mrozu było mało, Andaluzję tak jak Galicję
gnębiły plagi . W roku 1710 w Santiago rozruchy z powodu
wysokich cen żywności, vide: J. Lynch, Bourbon Spain, s. 32.
W 1717 ze względu na zamulenie koryta Gwadalkiwiru musiała
odstąpić Kadyksowi monopol w handlu z Ameryką. Sewilską Casa
de Contratación przeniesiono do lepiej usytuowanego Kadyksu.
Sevilla straci część swego znaczenia gospodarczego i
politycznego. zgodnie z tradycją pierwszego hiszpańskiego
miasta, którego mieszkańcy palili i żuli tytoń, w 1728
pobudowano w Sewilli wielką Real Fábrica de Tabacos. Piękna
fabryka tytoniu, zatrudniająca aż 1500 pracowników, jedna z
największych fabryk w Europie, nie przełamała jednak stagnacji
demograficznej . J. Lynch, Bourbon Spain, s. 245.
W roku 1749 rozpoczęto budowę areny walk byków (La Plaza de
Toros de la Real Maestranza de Caballería de Sevilla), którą
ukończono dopiero w pod koniec następnego stulecia. W roku
1755 trzęsienie ziemi w Lizbonie było również odczuwalne w
budynkach miasta, powodując 9 ofiar. W 1758 roku zaczęto
wydawać w Sewilli
„Hebdomario”.
lokalną
gazetę:
zwaną
po
prostu:
Główne Archiwum Indii utworzono w 1785 z woli króla Hiszpanii
Karola III, w celu zgromadzenia w jednym miejscu dokumentów
dotyczących hiszpańskich kolonii, do tej pory rozproszonych w
trzech miastach: Simancas, Kadyksie i Sewilli. Za realizację
projektu odpowiedzialny był ówczesny minister ds. kolonii José
de Gálvez y Gallardo, który na głównego wykonawcę wyznaczył
historyka Juana Bautistę Muñoza. Za utworzeniem nowego
archiwum przemawiały dwa argumenty. Po pierwsze, przepełnienie
centralnego archiwum Korony – Głównego Archiwum w Simancas,
oraz zgodna z duchem Oświecenia potrzeba opisania historii
konkwisty i kolonizacji hiszpańskiej, która byłaby odpowiedzią
na antyhiszpańską leyenda negra głoszoną przez elity Anglii,
Niemiec i Francji. W październiku 1785 do Archiwum zaczęły
napływać pierwsze dokumenty. Od tej chwili w różnych transzach
do Sewilli docierały źródła z najważniejszych instytucji
związanych z koloniami, a już wkrótce archiwum stało się
najważniejszym zbiorem dokumentów dotyczących administracji
hiszpańskiej w Nowym Świecie i na Filipinach. Rok 1760
przyjęto jako cezurę podziału dokumentacji na część
administracyjną i historyczną – wszelkie akta sprzed tej daty
musiały być wysłane do Sewilli, pozostałe zaś dokumenty
instytucje mogły zachować dla celów bieżącego zarządzania.
szystkie dokumenty pochodziły z najważniejszych instytucji
związanych z hiszpańskimi koloniami: Rady Indii (Consejo de
Indias), Domu Handlowego Indii (Casa de Contratación de
Indias) (XVI-XVIII wiek), Konsulatów w Sewilli i Kadyksie,
sekretariatów Kancelarii Powszechnej Indii (Despacho Universal
de Indias), sekretariatu Trybunału Portowego w Kadyksie
(Juzgado de Arribadas de Cádiz) i Królewskiej Kompanii w
Hawanie (utworzonej w XVIII w.) . Barokowa Sewilla była
miastem nieustannych procesji i festynów religijnych i
świeckich. Najsłynniejszy był chyba wjazd Filipa V do Sewilli
w 1729 roku. Uroczystości tego typu spotykały się z
największym entuzjazmem, ponieważ dawały ludziom możliwość
zbliżenia się do ich królów. Vide: P. Gonzales Garcia, Archivo
General de Indias. Lunwerg Barcelona 1995.
Il. 3. Przejazd „wozu powszechnej radości” – Carro de la Común
Alegría z okazji otwarcia fabryki tytoniu w 1748 roku, obraz
Domingo
Martíneza,
źródło:
http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Domingo_Mart%C3%ADnez,_Re
al_m%C3%A1scara_de_la_f%C3%A1brica_de_tabacos.jpg
(dostęp:
8.08.2011 r.).
Pierwszy Burbon na hiszpańskim tronie przebywał w Sewilli aż
pięć lat (1729-1733), co bardzo przyczyniło się do rozkwitu
sztuk w stolicy Andaluzji. Z Sewillą związany był świetny
malarz Domingo Martínez (1688 -1749) urodzony i zmarły w tym
mieście, który uwiecznił wiele świątecznych momentów w
historii swego miasta. Malował też wiele obrazów o tematyce
religijnej.