RAK SZYJKI MACICY

Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miejskiego w Sosnowcu
zaprasza mieszkanki Sosnowca do udziału w programie profilaktycznym pn.:
Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy
finansowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia
Opis problemu zdrowotnego:
Rak szyjki macicy jest szóstym, co do częstości, nowotworem u kobiet w Polsce - stanowi 11,6% nowotworów u kobiet.
Rocznie około 1 900 kobiet umiera z tego powodu.
Badania przesiewowe w kierunku wykrywania raka szyjki macicy polegają na wykonywaniu badań cytologicznych
wymazów z ujścia zewnętrznego kanału i z tarczy szyjki macicy. Skryning cytologiczny, ze względu na niski koszt i wysoką
skuteczność, jest najpopularniejszą metodą badań przesiewowych. W wyniku przeprowadzenia badania cytologicznego
można wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym okresie zaawansowania choroby.
W przypadku stwierdzenia zmian o charakterze dysplastycznym należy w celu weryfikacji wstępnego rozpoznania
wykonać kolposkopowe z celowanym pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.
Główne czynniki ryzyka raka szyjki macicy:
- przewlekłe infekcje wysokoonkogennym typem wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV z ang. Human Papilloma Virus) najczęściej 16 i 18, które odpowiadają za około 91% raków szyjki macicy;
- wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem, szczyt zachorowań przypada pomiędzy 45 a 55 rokiem życia);
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego;
- duża liczba partnerów seksualnych;
- duża liczba ciąż i porodów szczególnie odbytymi w młodym wieku (5-7 lub >);
- niski status społeczny i ekonomiczny (regiony wiejskie, dieta uboga w antyoksydanty, niski poziom wykształcenia
i świadomości społecznej, nieregularne korzystanie z opieki medycznej, częste i nieleczone stany zapalne pochwy);
- palenie papierosów;
- stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna w badaniu cytologicznym;
- partnerzy seksualnie niemonogamiczni, z infekcją HPV (ryzyko zachorowania wzrasta 20-krotnie).
Niezbędnym warunkiem efektywności skryningu cytologicznego jest jego masowość, szacuje się bowiem, że dopiero przy
objęciu badaniami przesiewowymi 75% populacji można uzyskać 25% spadek umieralności. Badania naukowe dowodzą,
iż 1,5% - 2% rozmazów cytologicznych prezentuje nieprawidłowości wymagające dalszych procedur diagnostycznych.
Cel Programu:
Celem realizacji programu jest zmniejszenie wskaźnika zachorowalności i umieralności kobiet na raka szyjki
macicy w Polsce, o ok. 50% do roku 2015, czyli do poziomu osiągniętego w przodujących w tym zakresie krajach Unii
Europejskiej oraz podniesienie poziomu wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka szyjki macicy i wprowadzenie na terenie
całego kraju jednolitego modelu postępowania diagnostycznego.
Tryb zapraszania do Programu:
Dla osiągniecia zamierzonych celów optymalny jest system imiennego zapraszania świadczeniobiorców.
Uzupełniająco do wysyłko zaproszeń prowadzonej w ramach wieloletniego programu pn.: „Narodowy Program Zwalczania
Chorób Nowotworowych” akcję informacyjną o programie prowadzą świadczeniodawcy realizujący program.
Populacja, do której skierowany jest Program:
Bezpłatne badanie cytologiczne jest najskuteczniejszą formą profilaktyki raka szyjki macicy. Badanie jest
bezpieczne, polega na pobraniu próbki komórek szyjki macicy i trwa zaledwie kilka minut. Cytologia jest wykonywana
w ramach „Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy” i nie wymaga skierowania.
Każda kobieta w wieku między 25 a 59 rokiem życia (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia) powinna
wykonywać badanie cytologiczne (etap podstawowy programu) raz na 3 lata w ramach powszechnego ubezpieczenia
zdrowotnego w NFZ. Tylko regularne badania dają szanse na wczesne podjęcie leczenia w przypadku wykrycia zmian.
Świadczeniodawca leczony z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję
podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostaje objęty skryningiem cytologicznym.
1
Organizacja Programu:
Każda kobieta uczestnicząca w programie ma zapewnioną kompleksową i wieloetapową opiekę medyczną:
• w przypadku podejrzenia nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego w etapie diagnostycznym pacjentka jest
kierowana na powtórne badanie cytologiczne lub do placówki etapu pogłębionego na badanie kolposkopowe wraz z biopsją,
czyli pobraniem celowanych wycinków z tarczy szyjki macicy oraz wyłyżeczkowaniem kanału szyjki i ewentualnie jamy
macicy;
• w przypadku potwierdzenia diagnozy pacjentka kierowana jest do leczenia na oddział onkologiczny.
Program realizowany w latach 2006 - 2015 składa się z trzech etapów:
l Etap podstawowy obejmuje:
• zarejestrowanie kobiety w programie SIMP jeśli znajduje się w ustalonej przez MZ grupie wiekowej;
• wypełnienie ankiety;
• pobranie materiału cytologicznego do badania przy użyciu jednorazowego wziernika i szczoteczki typu „cervex-brush";
• edukację w zakresie prewencji nowotworu szyjki macicy;
• wysłanie pobranego materiału wraz z wypełnioną ankietą do pracowni diagnostycznej;
• wręczenie przez lekarza pacjentce wyniku badania i decyzja, co do dalszego postępowania.
II Etap diagnostyczny obejmuje wykonanie oceny mikroskopowej materiału cytologicznego (barwienie i diagnostyka)
przesłanego przez realizatora etapu podstawowego programu.
III Etap pogłębionej diagnostyki obejmuje:
• zarejestrowanie (wprowadzenie do bazy danych) kobiety skierowanej w ramach realizacji etapu podstawowego programu;
• badanie kolposkopowe;
• w przypadku zaistnienia wskazań do weryfikacji obrazu kolposkopowego - pobranie celowanych wycinków
z tarczy szyjki macicy oraz wyłyżeczkowanie kanału szyjki i ewentualnie jamy macicy, a następnie przesłanie
materiału do pracowni diagnostycznej;
• badanie histopatologiczne pobranego materiału w pracowni diagnostycznej i postawienie ostatecznego rozpoznania;
• decyzja, co do dalszego postępowania (skierowanie na leczenie lub określenie terminu kolejnego badania cytologicznego).
Ważne informacje przed zgłoszeniem się na badanie cytologiczne:
- na badanie nie należy zgłaszać się w czasie miesiączki,
- od ostatniego dnia miesiączki powinny upłynąć co najmniej 4 dni,
- na badanie należy zgłaszać się nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki,
- co najmniej 4 dni przed badaniem nie należy stosować żadnych leków dopochwowych,
- od ostatniego badania ginekologicznego/USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień.
Co to jest cytologia?
Badanie cytologiczne polega na mikroskopowej ocenie komórek nabłonka szyjki macicy pobranych specjalną
szczoteczką.
Na początku badania ginekologicznego, lekarz lub położna pomocy szczoteczki z elastycznymi włóknami z tworzywa
sztucznego, pobiera materiał komórkowy jednocześnie z kanału i tarczy szyjki macicy. Następnie przenosi go na szkiełko
mikroskopowe i w ciągu 5 sekund utrwala spryskując utrwalaczem.
W pracowni diagnostycznej rozmaz jest barwiony i oceniany pod mikroskopem przez cytotechnika i/lub lekarza
specjalistę patomorfologa.
Zastosowanie szczoteczki typu „cervex-brush” oraz niezwłoczne utrwalenie pobranej próbki gwarantuje, że na szkiełku
znajdzie się duża liczba komórek z tarczy i trudno dostępnego kanału szyjki, oraz że komórki te będą dobrze widoczne
w preparacie. Ma to decydujące znaczenie dla jakości otrzymanego wyniku oraz zmniejsza prawdopodobieństwo
przeoczenia rozwijającej się choroby.
Należy jednak pamiętać, że badanie cytologiczne choć najbardziej popularne i najtańsze posiada pewne ograniczenia. Ma
ono jedynie charakter wstępny - dla postawienia pełnej diagnozy i podjęcia leczenia niezbędne jest wykonanie dalszych
badań:
1. kolposkopia z ewentualną biopsją, czyli pobraniem wycinków z tarczy szyjki macicy do oceny histopatologicznej oraz
wyłyżeczkowaniem kanału szyjki i ewentualnie jamy macicy;
2. badanie genetyczne na obecność 37 typów DNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) lub 5 typów mRNA HPV.
2
Podmioty, w których mieszkanki Sosnowca mogą wykonać bezpłatne badania w ramach w/w programu - etap podstawowy:
L.p.
Miasto
1
2
Ulica
Nazwa świadczeniodawcy
Wawel 15
Sosnowiec
3
Nowopogońska 57
Telefon / Strona internetowa
(32) 36 84 800
Zakład Lecznictwa Ambulatoryjnego
Hallera 5
(32) 26 61 968
(32) 29 13 787
4
Sosnowiec
Bolesława Prusa 253a
„ŁUBINOWA” Sp. z o.o. Sp. k.
- Poradnia ginekologiczna Nr 1
(32) 26 37 614
5
Sosnowiec
Sobieskiego 29
NZLA - Medycyna Rodzinna
Sp. z o.o. „Start”
(32) 29 98 493
www.medycynarodzinna.sosnowiec.pl
6
Sosnowiec
Zabłockiego 1
NZOZ „ANET-MED” Centrum Medyczne
Aneta Grzegorczyk
(32) 26 30 500
7
Sosnowiec
Baczyńskiego 14
Przychodnia „MILOWICE” sp. z o. o.
(32) 36 30 850
(32) 36 30 851
8
(32) 41 30 525
(32) 41 30 540
www.szpital.sosnowiec.pl
Szpitalna 1
Sosnowiec
9
Sosnowiecki Szpital Miejski sp. z o. o.
Zegadłowicza 3
(32) 41 30 349
(32) 41 30 408
(32) 41 30 409
www.szpital.sosnowiec.pl
10
Sosnowiec
Romana Dmowskiego 6A
FUNDACJA „UNIA BRACKA” Przychodnia Bracka:
„Porąbka-Klimontów”
(32) 29 88 937
www.uniabracka.pl
11
Sosnowiec
Ogrodowa 1
FUNDACJA „UNIA BRACKA” Przychodnia Bracka:
„Kazimierz-Juliusz”
(32) 29 69 621
www.uniabracka.pl
12
Sosnowiec
Marsz. Edwarda Rydza Śmigłego 7
NZOZ Przychodnia
Ginekologiczno-Endokrynologiczna
(0) 501 716 526
www.ginekolog-endokrynolog.pl
13
Sosnowiec
Kadłubka 16
NZOZ „Centrum Promocji i Ochrony Zdrowia”
- Filia Sosnowiec
(32) 71 07 329
14
Sosnowiec
Naftowa 35
NZOZ “Pro-Fem” s.c.
Jacek Szczepara, Janina Szczepara
(32) 29 33 777
15
Sosnowiec
al. Wolności 6
NZOZ Centrum Medyczne „SANTE” s.c.
(32) 29 24 847
(0) 601 507 014
16
Sosnowiec
Piłsudskiego 9
OLK PORADNIE SPECJALISTYCZNE
W SOSNOWCU
sp. z o. o.
(32) 71 04 747
17
Sosnowiec
Niwecka 16
NZOZ „SALUS” Lekarze Jurkowska
i Łabęcka - Gorczyca Spółka Partnerska
(32) 26 60 221
18
Sosnowiec
Niwecka 18
NZOZ - Przychodnia Rejonowa
„NIWECKA - WALCOWNIA”
(32) 26 63 032
www.niwecka-walcownia.sosnowiec.pl
19
Sosnowiec
Niepodległości 17
Poradnia dla Kobiet - ginekologicznopołożnicza lek. med. Roman Borek
(32) 29 14 565
20
Sosnowiec
Czołgistów 5
NZOZ „OL-MED” Sp. z o. o.
(32) 29 48 417
(32) 29 48 418
21
Sosnowiec
Kossaka 10A
NZOZ - Przychodnia Lekarska „ŚRODULA”
(32) 29 29 921
www.nzozsrodula.sosnowiec.pl
22
Sosnowiec
Kisielewskiego 2
NZOZ „Nasza Przychodnia”
(32) 26 31 097
23
Sosnowiec
Teatralna 10
NZOZ Instytut Zdrowia Centrum
Spółka Cywilna
(32) 29 24 455
www.instytutcentrum.pl
3
Podmioty, w których można wykonać bezpłatne badania w ramach w/w programu - etap pogłębionej diagnostyki:
L.p.
Nazwa świadczeniodawcy
Miasto
Ulica
Telefon
1
Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej „Poli-Med”
Bielsko-Biała
Żywiecka 71
(33) 816 04 43
2
Niepubliczny Specjalistyczny
Zakład Opieki Zdrowotnej
„SUPRA-MED”
Bielsko-Biała
Olszówka 10a
(33) 822 77 22
3
Szpital Specjalistyczny nr 2
w Bytomiu
Bytom
Batorego 15
(32) 786 14 00
4
Przychodnia Specjalistyczna
Chełm Śląski
Imielińska 189
(32) 225 58 79
5
Specjalistyczna Przychodnia
Lekarska Medicus
Chorzów
Lompy 4
(32) 241 37 14
6
Wojewódzki Szpital
Specjalistyczny im. N.M.P.
Częstochowa
Bialska 104/118
(34) 367 30 00
7
Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Centrum Medyczne
"OLMEDICAL"
Częstochowa
Krynicka 1/3
(34) 361 16 92
8
Centrum Onkologii-Instytut
im. Marii Skłodowskiej-Curie
Oddział w Gliwicach
Gliwice
Wybrzeże Armii Krajowej 15
(32) 278 86 66
9
NWZOZ "MEDICUS 99"
Jastrzębie Zdrój
Dworcowa 1D
(32) 476 45 55
10
Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej "ALFA MED"
Jeleśnia
Żywiecka 11A
(33) 863 66 52
11
Szpital im. Stanisława
Leszczyńskiego
w Katowicach Zespół Nr 1
Katowice
Raciborska 26
(32) 251 52 31
12
Ośrodek Diagnostyki
i Leczenia Chorób Kobiecych
oraz Schorzeń Sutka Tommed Leczenie ambulatoryjne
Katowice
Żelazna 1
(32) 201 62 08
13
Centrum Medyczne "Femina"
Katowice
Kłodnicka 23
(32) 257 06 99
14
NZOZ Centrum Medyczne
Graniczna
Katowice
Graniczna 45
(32) 255 49 49
15
Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Przychodnia
"Na Witosa"
Katowice
Witosa 21
(32) 254 02 39
16
Olimed Wielospecjalistyczne
Poradnie Lekarskie
Zabrze
Krasińskiego 8
(32) 270 65 68
17
Zakład Lecznictwa
Ambulatoryjnego Przychodnia
Rejonowo-Specjalistyczna
Zawiercie
Piłsudskiego 80
(32) 672 15 32
4