Zaskroniec zwyczajny
advertisement
(http://www.cites.zoo.waw.pl) Strona główna > Gady > Zaskroniec zwyczajny Zaskroniec zwyczajny łac: Natrix natrix ang: Grass (Ringed) snake Występowanie: Gatunek o dużym zasięgu występowania, występuje na terenach większej części Europy. Zamieszkuje również w północnej części Afryki, środkowej części Azji oraz Azji Mniejszej. W Polsce zasiedla tereny całego kraju, głównie są to niziny. W górach jest gatunkiem rzadkim, nie przekraczającym 1000 m n.p.m. Morfologia: Zaskroniec zwyczajny jest jednym z pospolitszych gatunków węży występujący w naszym kraju. Jest wężem niejadowitym, o wielkości dochodzącej do 150cm u samic, lub 80cm ciała u samców. Głowa wyraźnie oddzielona od reszty ciala, duża o delikatnie grzbietowo spłaszczona. Na jej powierzchni występuje 9 dużych tarcz. Tułów w przekroju poprzecznym owalny, ogon zakończony ostrym kolcem. Ciało zaskrońca pokryte jest drobnymi i chropowatymi łuskami. Ubarwienie strony grzbietowej jest szaro-brunatne, oliwkowo-brunatne o niebieskawym lub oliwkowym połysku, często na całej długości grzbietu występują małe, ciemniejsze plamki. W tylnej części głowy, występują dwie charakterystyczne, półksiężycowate, żółto-pomarańczowe plamy skroniowe, otoczone czarnymi, poprzecznymi pasami. Na powierzchni brzusznej występują czarne pierścienie, zakończone po obu stronach białymi plamami. Przed wylinką ubarwienie ciała węża jest płowe, szarawe, po wylince barwy stają się wyraźne i świeże. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony. Samice są większe od samców, bardziej masywne. Od żmii zygzakowatej odróżnia go: okrągła źrenica, smuklejsze i dłuższe ciało, występowanie charakterystycznych plam skroniowych – szczególnie wyraźnych u młodych osobników, praktycznie jednolite ubarwienie grzbietu z drobną ciemniejszą plamistością. Głowa żmii jest bardzo wyraźnie oddzielona (występują u niej gruczoły jadowe), sercowata, źrenica pionowa. Jej powierzchnię grzbietową pokrywa charakterystyczny ciemny zygzak. Środowisko życia i zimowanie: Zaskroniec jest bardzo dobrym pływakiem i nurkiem, przez co nazywany jest także wężem wodnym. Bardzo często spotykany jest w pobliżu wód, nad brzegami stojących zbiorników wodnych np. moczarów, stawów, nad brzegami rzek, starorzeczy, strumieni oraz pływający w wodzie. Występuje na terenach podmokłych, w wilgotnych lasach mieszanych lub łąkach, w ogrodach oraz parkach. Preferuje tereny o bogatej roślinności. Jest wężem o aktywności dziennej, w ciągu dnia często spotykany wygrzewający się na słońcu. W razie zagrożenia z gruczołów odbytowych wydziela gęstą substancję o bardzo nieprzyjemnym, mdłym zapachu lub udaje martwego. W sen zimowy zapada jesienią, na przełomie końca września i października. Zimuje w kryjówkach na lądzie, często gromadnie. Ze snu budzi się wiosną, na początku kwietnia lub z końcem marca. Jest dobrym pływakiem dlatego lubi tereny podmokłe, bagniste, występuje blisko jezior nawet widywany na morzem, jednak najczęściej na nizinach i w górach. Rozmnażanie: Gody odbywają się wiosną, tuż po przebudzeniu się ze snu zimowego. Największa ich intensywność przypada na koniec kwietnia i maj, odbywają się w ciągu dnia, w miejscach spokojnych i zwykle nasłonecznionych. Gody odbywają się czasami jeszcze jesienią, przez co samica zwykle wtedy zimuje z zapłodnionymi jajami i składa je dopiero w następnym roku. Zapłodnienie jest wewnętrzne. Zaskroniec jest gatunkiem jajorodnym, samica składa około 10-30 jaj (zależnie od jej wielkości) w miejscach ciepłych i wilgotnych (są to np. kompostowniki, obory, sterty butwiejących liści), inkubacja jaj trwa ok. 2-3 miesięcy. Wylęg młodych osobników odbywa się od sierpnia do późnej jesieni, młode węże osiągają ok. 15-20 cm ciała. Zagrożenia: Przede wszystkim naturalni drapieżnicy: ptaki drapieżne, ptaki brodzące – czaple i bociany, ssaki m.in. lisy, tchórze, łasice, inne gady oraz płazy odżywiające się młodymi zaskrońcami. Zagrożeniem są również tereny zurbanizowane i wykorzystywane przez człowieka, przez co ginie pod kołami samochodów, traktorów. Szkodliwe jest używanie w miejscach występowania węża środków ochrony roślin i herbicydów, zanieczyszczanie zbiorników wodnych i lasów. Ochrona: Zaleca się obejmowanie ochroną miejsc występowania zaskrońca, oraz miejsc, gdzie odbywa gody i składa jaja. Zachowywanie różnorodności terenu, bardzo korzystne jest także tworzenie korytarzy ekologicznych, podejmowanie akcji naukowo – informacyjnych oraz monitorowanie liczebności i zachowania lokalnych populacji . W Polsce zaskroniec zwyczajny podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
