RAKOOBRONA NAJLEPSZY CZAS NA DZIAŁANIE JEST TERAZ! Dlaczego rak szyjki macicy, rak płuca i czerniak skóry? Ponieważ w przypadku wymienionych nowotworów istnieje skuteczna profilaktyka pierwotna i wtórna (szczepionki, zdrowy tryb życia, rozsądne przebywanie na słońcu). Wybraliśmy te dolegliwości, których przyczynami mogą być zachowania i nawyki kształtujące się w wieku młodzieńczym (palenie papierosów, nadmierna ekspozycja na słońce, zakażenie wirusem HPV). Akcja ma podnieść świadomość prozdrowotną młodzieży i ich opiekunów oraz uzmysłowić im, jakimi konsekwencjami grozi niestosowanie się do paru prostych zasad profilaktyki nowotworowej. RAK SZYJKI MACICY Rak szyjki macicy jest przyczyną śmierci pięciu kobiet dziennie w Polsce, Zajmujemy pierwsze niechlubne miejsce w Europie pod względem liczby zachorowań na raka szyjki macicy Chociaż rak szyjki macicy w początkowym stadium, tzw. stadium przedinwazyjnym, jest prawie całkowicie uleczalny, to umieralność z powodu RSM jest wciąż wysoka, Rak szyjki macicy najczęściej jest skutkiem długotrwałego zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, szczególnie jego wysoko rakotwórczymi typami HPV16, HPV18, i należy do nowotworów złośliwych. Inwazyjne stadium raka szyjki macicy poprzedza śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (CIN), Niewykryta i nieleczona neoplazja, może jednak ulegać progresji do raka inwazyjnego, który jest zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia kobiety. Taki stan przednowotworowy może trwać od trzech do dziesięciu lat. Dlatego tak ważne są profilaktyczne badania cytologiczne.. OBJAWY RAKA SZYJKI MACICY W początkowym stadium rak szyjki macicy nie powoduje żadnych objawów, co niestety nie zmusza do natychmiastowej wizyty u ginekologa. Jednym z pierwszych objawów raka szyjki macicy jest krwawienie: krwawienie międzymiesiączkowe, po stosunku czy badaniu ginekologicznym, krwawienie po menopauzie. Mogą również pojawić się krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu. W późniejszym stadium, gdy nastąpił już znaczny rozrost guza, mogą pojawić się bóle w dole brzucha oraz okolicy lędźwiowo–krzyżowej. Mogą pojawić się również obrzęki nóg i trudności przy oddawaniu moczu. RAK SZYJKI MACICY – PRZYCZYNY zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, przenoszonego drogą płciową; wczesne rozpoczęcie życia seksualnego oraz częsta zmiana partnerów seksualnych; kobiety po licznych porodach, stosujące doustną antykoncepcję hormonalną oraz palące papierosy; zakażenie wirusem HIV lub innym osłabiającym układ odpornościowy dieta uboga w witaminy, brak właściwej higieny osobistej. LECZENIE RAKA SZYJKI MACICY Jest ono uzależnione od stopnia zaawansowania choroby, ogólnego stanu pacjentki oraz jej wieku. Wymienione wyżej czynniki decydują o metodzie leczenia. 1.W początkowym stadium choroby (0 i IA-1) stosowana jest konizacja, czyli chirurgiczne usuniecie stożka szyjki macicy; 2. Od stopnia IA-2 do II-A stosowana jest histerectomia całkowita lub częściowa, również chirurgiczne usunięcie chorych obszarów. Histerectomia radykalna polega na całkowitym usunięciu macicy, górnej części pochwy oraz przyległych węzłów chłonnych. 3. Rak szyjki macicy w stopniu II-B i wyższym jest leczony radioterapią lub chemioterapią. We wszystkich przypadkach może być stosowane leczenie skojarzone, czyli chirurgiczne z radioterapią lub chemioterapią oraz chemioterapia z radioterapią. RAK SZYJKI MACICY – ROKOWANIA Rak szyjki macicy wykryty w początkowym stadium, czyli stadium przedinwazyjnym, jest prawie całkowicie wyleczalny. Na tym etapie jest bezobjawowy, a o jego wykryciu decydują systematyczne, profilaktyczne badania cytologiczne. Natomiast leczenie raka szyjki macicy podjęte w chwili gdy nowotwór jest już w stadium II, daje tylko 50 proc. szansy na powodzenie terapii, a w rezultacie na przeżycie. Szanse te maleją, im w wyższym stadium zaawansowania jest nowotwór. CZERNIAK SKÓRY Czerniak to jeden z nowotworów, który wywołuje w nas paniczny lęk. Jest on uzasadniony, bo ten typ nowotworu szybciej niż inne daje przerzuty. Wcześnie wykryty może być całkowicie wyleczony. Wywodzi się z melanocytów, czyli komórek barwnikowych wytwarzających i zawierających melaninę, które mogą ulec złośliwej przemianie. Czerniak najczęściej występuje na skórze, ale może także pojawiać się wszędzie tam, gdzie są melanocyty, czyli na błonach śluzowych w jamie ustnej, odbytnicy, w siatkówce oka. Jest groźny, bo niełatwo poddaje się leczeniu. CZERNIAK - OBJAWY Czerniaki najczęściej rozwijają się ze znamion barwnikowych, czyli znamion płaskich, złośliwych plam soczewicowatych, rzadziej zaś ze znamion błękitnych oraz ze skóry niezmienionej. Z płaskich znamion barwnikowych najgroźniejsze są te silnie wybarwione, prawie czarne, całkiem płaskie lub tylko delikatnie uwypuklone, pozbawione włosów. Bardzo rzadko nowotwór rozwija się ze znamion owłosionych, ale ta zasada nie dotyczy znamion wrodzonych. Złośliwe plamy soczewicowate występują najczęściej na twarzy, częściej u kobiet i osób w starszym wieku. Cechą tych zmian jest bardzo ciemne zabarwienie. Plamy wolno się powiększają i mają nacieczoną podstawę. Nie należy ich mylić z pospolicie występującymi plamami soczewicowatymi, które zalicza się do łagodnych znamion barwnikowych, które CZERNIAK - PROFILAKTYKA rozsądne korzystanie ze słońca, bezwzględny zakaz opalania się na słońcu i w solarium, (dotyczy osób ze znamionami dysplastycznymi, osób o jasnej karnacji i tych, którzy mają dużo znamion), osoby z grupy ryzyka, przed każdym spacerem powinny nakładać na skórę preparaty zawierające filtry o wysokim stopniu ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB, najlepiej tzw. blokery, czyli preparaty całkowicie chroniące przed słońcem, osoby nie obarczone ryzykiem też powinny zachować umiar w opalaniu i stosować kremy do opalania z filtrami, dostosowane do typu skóry i nasłonecznienia. CZERNIAK - LECZENIE I etap leczenia - leczenie chirurgiczne (polega ono na radykalnym wycięciu nowotworu, wraz z marginesem skóry zdrowej o szerokości 1 cm dla czerniaka o grubości do 2 mm. II etap- gdy grubość naciekania jest większa aniżeli 2 mm, usuwa się 2-3 cm zdrowej skóry. Chirurg musi usunąć także powięź powierzchowną, aby mieć więcej pewności, że nie pozostały w niej komórki nowotworowe. Immunoterapia, zwłaszcza z wykorzystaniem biomodulatorów, takich jak, np. interferon nawet w skojarzeniu z chemioterapią nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Podobnie jest ze szczepionkami, które nie okazały się skuteczną bronią w walce z czerniakiem. Radioterapia -jeżeli chory nie może być poddany operacji lub nie zgadza się na operację oraz jako leczenie miejscowe, kiedy nie ma możliwości przeprowadzenia radykalnej operacji. OBJAWY RAKA PŁUC Od powstania pierwszej komórki nowotworowej do ujawnienia się choroby mija zwykle kilkanaście lat. To z tego powodu często raka odkrywa się zbyt późno. Ponadto łatwo przeoczyć jego pierwsze objawy: kaszel (zwłaszcza poranny) chrypka duszności krótki oddech ze świstem złe samopoczucie ogólne osłabienie szybkie męczenie się brak apetytu nocne poty kłucie i pobolewanie w klatce piersiowej powtarzające się zapalenia oskrzeli odpluwanie żółto-białej wydzieliny obecność krwi w plwocinie Takie objawy są szczególnie podejrzane, gdy na zmianę nasilają się i ustępują, co nierzadko zdarza się przy tej chorobie. Ponieważ takie objawy mogą towarzyszyć "zwykłemu" przeziębieniu, często są przez chorych lekceważone. Pacjenci leczą się domowymi sposobami, zamiast szybko zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, by zbadał ich i zlecił wykonanie badania rentgenowskiego płuc. Trzeba pamiętać, że dopiero spory guz może uciskać duże naczynia krwionośne śródpiersia (przestrzeni dzielącej prawe i lewe płuco) i powodować obrzęk szyi, twarzy. Kiedy zacznie uciskać nerwy, pojawi się ból barku. Bywa też, że guz uciska przełyk, utrudniając PROFILAKTYKA RAKA PŁUC Badanie rentgenowskie płuc pozwala wykryć zmiany nowotworowe. Palacze powinni je wykonywać raz w roku. Oblicza raka z około 25 proc. przypadków nowotworów płuca to rak drobnokomórkowy. Reszta zaś to trudny do leczenia rak niedrobnokomórkowy, który ma trzy postacie: - raka płaskokomórkowego (najczęstszy u palących mężczyzn); - gruczolakoraka (występuje częściej u kobiet i osób niepalących); - raka wielkokomórkowego. LECZENIE RAKA PŁUC Wybór terapii zależy od rozległości i rodzaju nowotworu. •Jeśli guz zostanie wykryty we wczesnym stadium, bez przerzutów - zwykle usuwa się zajęty przez raka płat płuca, •Ze względu na ryzyko nawrotu część chorych poddawana jest napromienianiu (radioterapii) po operacji, •W niektórych przypadkach operację poprzedza chemioterapia. Bywa i tak, że chory nie kwalifikuje się do zabiegu. Wtedy zwykle pozostaje tzw. leczenie zachowawcze: radio- lub chemioterapia. Czasem obie te metody stosuje się łącznie co pozwala ok. 30-40 proc. PRZYCZYNY RAKA PŁUC palenie papierosów ( aż 80-95 proc. chorych to palacze), palenie bierne, ryzyko zachorowania wzrasta u osób, które mają długotrwały kontakt z azbestem i metalami ciężkimi. przewlekła obturacyjna chorobę płuc i podłoże genetyczne. Wielu specjalistów prezentuje pogląd, że w 70 procentach przyczyną wszystkich nowotworów jest niewłaściwa dieta i niezdrowy tryb życia - mówi dr Dariusz M. Kowalski z Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej z Centrum Onkologii w Warszawie. Ciągle jednak nauka nie potrafi odpowiedzieć precyzyjnie jak i co powinno się znajdować w menu, a czego unikać. Poza naturalnie paleniem, ponieważ ta przyczyna jest bezsporna ROKOWANIA RAKA PŁUC Rokowanie, czyli prognozowana długość życia zależy od stopnia zaawansowania raka i tak: Rak niedrobnokomórkowy (NDRP-przeżycie 5-letnie): I stopień – 60% do 70% chorych II stopień – 40% do 50% chorych IIIA stopień – poniżej 15%chorych IIIB i IV stopień – 1% chorych Rak drobnokomórkowy (DRP) Dla chorych nieleczonych czas przeżycia wynosi średnio 6–8 miesięcy. Chorzy leczeni za pomocą radioterapii i chemioterapii – dwuletnie przeżycie wynosi 2%–40%. Ludzie nie są skorzy, by o tej chorobie rozmawiać. Jakikolwiek rak to w Polsce nadal temat wstydliwy. Kora wyznała, że nie będąc tego świadomą, z chorobą borykała się od lat. Paradoksalnie to, że ćwiczyła jogę, sprawiło, że jej ciało znosiło chorobę, a lekarz zbagatelizował objawy. Lekarz nie zlecił mi przede wszystkim badań, które zleciła mi inna lekarką. Po tygodniu byłam na stole operacyjnym. Dlatego nieprawdopodobnie słabłam przez te wszystkie lata. Ból mnie zginał do ziemi. ~ Kora Jackowska Autor cenionych kryminałów Henning Mankell ogłosił, że cierpi na nowotwór. Pisarz chce publikować na łamach szwedzkiej gazety zapiski o swojej walce z chorobą. Pisarz dowiedział się o nowotworze dwa tygodnie temu, gdy wybrał się do ortopedy do Sztokholmu - sądził, że wypadł mu dysk. Do Göteborga, gdzie mieszka, wrócił już z diagnozą raka w poważnym stadium. Kilka dni później dokładne badania potwierdziły, że ma kilka guzów, m.in. na karku i w lewym płucu