wszystko w nosie_v2.cdr
advertisement
Mam wszystko w nosie – fakty na temat zapachu „Często traktujemy nasze doznania zmysłowe jako oczywiste. Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, jak odczuwanie zapachów wpływa na Twoje dobre samopoczucie i relacje społeczne?” – powiedział prof. Lars-Gösta Dahlöf z Wydziału Psychologii Uniwersytetu w Goteborgu. Dzięki tej broszurze dowiesz się, jaką rolę odgrywa to w postrzeganiu przez nas innych ludzi, jak determinuje wybór partnera oraz w jaki sposób pewne zapachy mogą wywołać silne wspomnienia z przeszłości. Czym jest zapach? Zapach, podobnie jak smak, jest tzw. zmysłem chemicznym, wyczuwalnym dzięki komórkom zwanym chemoreceptorami. Kiedy woń pobudzi chemoreceptory znajdujące się w komorze nosowej, do mózgu za pomocą impulsów nerwowych przesyłany jest sygnał. Następnie mózg interpretuje wzory aktywności nerwowej jako właściwą woń i tak powstaje doznanie zmysłowe – coś, co możemy zidentyfikować jako zapach. Każdy z nas posiada ponad 1000 neuronów receptorów węchowych. Możemy wyróżnić 10 000 różnych woni. Prawidłowo możemy zdefiniować 3000 różnych zapachów. Neurony receptorowe regenerują się w ciągu naszego życia. Wraz z upływem lat nasz zmysł węchu słabnie. Zapach i percepcja Udowodniono, że ludzie, którzy byli wystawieni na działanie przyjemnych woni, wykazywali skłonnoś do dawania wysokich not Dlaczego zmysł węchu jest tak ważną częścią w „rankingach atrakcyjności” przy ocenianiu ludzi naszego życia? znajdujących się na zdjęciach. Z kolei obecność nieprzyjemnej woni spowodowała, że ludzie nie tylko niżej ocenili sfotografowane postacie, ale również same zdjęcia uznali Zmysł węchu nie tylko dostarcza nam informacji o otoczeniu, za mniej profesjonalne. ale również odgrywa istotną rolę w komunikacji, Czy przyjemny zapach rzeczywiście może uczynić nas bardziej rozpoznawaniu siebie nawzajem i przywoływaniu wspomnień.1 atrakcyjnymi dla innych osób? A może to właściwie nasza pewność siebie sprawia, że jesteśmy bardziej interesujące? Czy wiesz, że...? Poprawienie nastroju spowodowane przyjemnymi zapachami nie zawsze może Każda osoba posiada swój działać na naszą korzyść: pozytywne zapachy niepowtarzalny zapach. mogą zakłócić nasz osąd poprzez Mo żemy rozpoznać inne osob wzmocnienie naszych pozytywnych y 5 i by ć przez nie rozpoznaną na spostrzeżeń i emocji. wet tylko na podstawie nasze go zapachu. 2 Dzieci są zdolne do odróżn iania zapachu swojego rodzeństw a od innych dzieci w podobnym wieku.2 Matki i dzieci potrafią rozp oznać się przez ich własny zapach.2 Partner: Zapach i atrakcyjność Wpływ zapachu na atrakcyjność seksualną jest bardziej skomplikowany, niż może się wydawać. Prawdopodobnie słyszeliście o feromonach – silnych substancjach chemicznych, wytwarzanych przez organizm człowieka. Nie możemy ich wyczuć świadomie, ale są one wykrywane przez odpowiedni receptor znajdujący się w naszym nosie. Zapach jest istotnym czynnikiem wpływającym na wybór partnera. Nasz system odpornościowy determinuje nasz rodzaj zapachu.3 Jesteśmy atrakcyjni dla ludzi z różną od naszej odpornością immunologiczną (biologiczna ochrona nas przed chorobą lub infekcją).3 To oznacza, że nasze dzieci będą miały zwiększoną odporność na choroby.3 Zapach a zapamiętywanie emocji Na odbiór zapachu składają się nie tylko wrażenia zapachowe, ale również doświadczenia i emocje z nimi związane. 5 Wrażenia zapachowe są przekazywane do konkretnej części mózgu – kory mózgowej, w której występuje rozpoznanie, dzięki czemu możemy prawidłowo nazwać daną woń, na przykład waniliową. Jednocześnie woń uaktywnia odpowiedni obszar mózgu, który wywołuje silne reakcje emocjonalne. 5 „Dzięki zapachowi możemy pobudzić wszystkie wspomnienia i związane z nimi emocje. Proces ten odbywa się całkowicie nieświadomie. Czynnik pobudzający nasz zmysł węchu nie znajduje się w samym nosie, lecz znacznie wyżej, w przewodzie nosowym zawierającym komórki receptorowe. Są one bezpośrednio połączone z najstarszą i najbardziej prymitywną częścią mózgu, uważaną za miejsce powstawania emocji. Może to tłumaczyć, dlaczego konkretne zapachy wywołują tak silne uczucia i wspomnienia” – powiedział prof. Tim Jacobs z Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu w Cardiff. Nasz zmysł węchu słabn ie w miarę upływu lat, ale zdolność do zapamiętywania za pachów pozostaje nawet wtedy, kiedy inne wspomnienia się za cierają.6 Zapach przywołuje wspo mnienia w taki sposób, w jaki ża den inny zmysł nie jest w stanie te go zrobić.1 Czy zapachy faktycznie mogą oddziaływać na Twój nastrój? Ostatnio przeprowadzone badania pokazały, że nawet mała ilość przyjemnego aromatu poprawia nasz nastrój. „Dobre samopoczucie, dobry humor i pewność siebie, które są odzwierciedlone w zachowaniu, mogą pomóc w przyciąganiu potencjalnych partnerów.” 5 Kobiety w okresie ym stosujące postmenopauzaln mają mniejsze terapię hormonalną awek nastroju skłonności do huśt dobnym niż mężczyźni w po 5 wieku! Pozytywne i negatywne powiązania z zapachem Zapachy często są powiązane z doświadczeniami. Co ciekawe, obiektywnie przyjemne aromaty mogą kojarzyć się ze złym doświadczeniem czy wspomnieniem. Powąchanie czegoś podczas negatywnego dla nas doświadczenia lub przed nim powoduje klasyfikowanie danego zapachu jako nieprzyjemnego. Działa to również w drugą stronę – zapach często kojarzy nam się dobrze, jeśli wiąże się z pozytywnym doświadczeniem. Często jest to problemem dla pacjentów, którzy wiążą swój ostatni posiłek przez operacją z bólem, jaki ona wywołała. W przyszłości ten aspekt może jednak być wykorzystany jako środek terapeutyczny – zapachy przywołujące dobre doświadczenia, mogą pomóc w procesie rehabilitacji. 4 Jeśli konkretny zapach przywołuje szczęśliwe wspomnienia, przypomnij go sobie, kiedy poczujesz się przygnębiona lub smutna. Pozytywne emocje są często ść przetwarzane przez lewą czę mózgu a negatywne –5 przez jego prawą część. Dokument zaakceptował prof. Lars-Gösta Dahlöf z Wydziału Psychologii Uniwersytetu w Goteborgu. 1.Reineke R. (2002). It’s Right Under Our Noses: The Importance of Smell to Science and our Lives. Serendip. Biology 103. Dostep on-line 15.09.2009: http://serendip.brynmawr. edu/exchange/node/1751 2. Roberts D. (2002). Signals and Perception; the Fundamentals of Human Sensation. Hampshire: Open University Press and Palgrave Macmillan. 3. Wedekind C., Furi S. (1997). Body odour preferences in men and women: do they aim for specific MHC combinations or simply heterozygosity? London: Royal Society Publishing. 4. Stockhorst U. Gritzmann E. (1999). Psychosomatic Medicine. pp.424-435. 5. Fox K. (1997-2009).The Smell Report. The Social Issues Research Centre Dostęp on-line 15.09.2009: http://www.sirc.org/publik/smell.html 6. Miles C., Jenkins R. (2000). Recency and suffix effects with serial recall of odours. Memory, 8(3). pp.195-206.
