Nazwa modułu: Rok akademicki: Wydział: Kierunek: Inżynieria wiedzy 2013/2014 Kod: MME-2-105-ME-s Punkty ECTS: 4 Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Metalurgia Poziom studiów: Specjalność: Studia II stopnia Język wykładowy: Polski Metalurgia ekstrakcyjna Forma i tryb studiów: Profil kształcenia: Stacjonarne Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: Osoba odpowiedzialna: Mrzygłód Barbara ([email protected]) Osoby prowadzące: Mrzygłód Barbara ([email protected]) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) M_W001 Ma wiedzę o trendach rozwojowych i najistotniejszych osiągnięciach z zaskresu sztucznej inteligencji i inzynierii wiedzy ME2A_W11 Aktywność na zajęciach, Wykonanie projektu M_W002 Ma wiedze z zakresu sztucznej inteligencji w tym zagadnień związanych z budową systemów ekspertowych z bazą wiedzy ME2A_W11 Wykonanie projektu M_U001 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, w tym także konsultacje z ekspertami, w celu dokonania jej formalizacji dla systemu ekspertowego, potrafi integrować uzyskane informacje, wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie ME2A_U01 Wykonanie projektu M_U002 potrafi samodzielnie opracować i zaimplementować system ekspertowy rozwiązujący proste zagadnienie technologiczne z samodzielnie wybranego zakresu ME2A_U17 Wykonanie projektu Wiedza Umiejętności 1/5 Karta modułu - Inżynieria wiedzy M_U003 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, w tym także konsultacje z ekspertami, w celu dokonania jej formalizacji dla systemu ekspertowego, potrafi integrować uzyskane informacje, wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie ME2A_U01 Wykonanie projektu ME2A_K01 Wykonanie projektu Kompetencje społeczne M_K001 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy wykorzystując narzędzia informatyczne do wspomagania zadań w dziedzinie metalurgii Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Zajęcia praktyczne - - - - - - - - - - M_W002 Ma wiedze z zakresu sztucznej inteligencji w tym zagadnień związanych z budową systemów ekspertowych z bazą wiedzy + - - - - - - - - - - M_U001 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, w tym także konsultacje z ekspertami, w celu dokonania jej formalizacji dla systemu ekspertowego, potrafi integrować uzyskane informacje, wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie - - + - - - - - - - - M_U002 potrafi samodzielnie opracować i zaimplementować system ekspertowy rozwiązujący proste zagadnienie technologiczne z samodzielnie wybranego zakresu - - + - - - - - - - - E-learning Zajęcia seminaryjne + Zajęcia Konwersatori um Ma wiedzę o trendach rozwojowych i najistotniejszych osiągnięciach z zaskresu sztucznej inteligencji i inzynierii wiedzy Zajęcia terenowe Ćwiczenia projektowe M_W001 Inne Ćwiczenia laboratoryjne Forma zajęć Ćwiczenia audytoryjne Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Wykład Kod EKM Wiedza Umiejętności 2/5 Karta modułu - Inżynieria wiedzy M_U003 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, w tym także konsultacje z ekspertami, w celu dokonania jej formalizacji dla systemu ekspertowego, potrafi integrować uzyskane informacje, wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie - - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy wykorzystując narzędzia informatyczne do wspomagania zadań w dziedzinie metalurgii Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Podstawowe pojęcia w inżynierii wiedzy. Dane, informacja , wiedza; pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie, przechowywanie wiedzy (2 godz.) Komputerowe systemy z bazą wiedzy. Charakterystyka systemów z bazą wiedzy, podział (czasu rzeczywistego, wspomagania decyzji, ekspertowe). Rola i zadania systemów ekspertowych. Przykłady istniejących systemów z bazą wiedzy. Struktura (moduły charakterystyczne) i zasada działania systemów z bazą wiedzy (2 godz.) Systemy regułowe - fakty i reguły. Co to są fakty dla systemu ekspertowego. Sposoby reprezentacji, definiowania, rodzaje faktów. Reguły: typy reguł, sposób reprezentacji. Drzewa decyzyjne a systemy regułowe (2 godz.) Systemy regułowe - wnioskowanie. Charakterystyka metod wnioskowania: wprzód, wstecz, mieszane. Przykłady (2 godz. ) Języki do tworzenia systemów ekspertowych. Język CLIPS/JESS jako narzędzie do tworzenia systemów ekspertowych. Podstawowe komendy, sposób kodowania faktów i reguł, przykładowe realizacje prostych systemów ekspertowych (6. godz.) Symboloczne metody reprezentacji wiedzy. Symboloczne metody reprezentacji wiedzy (bazujące na: modelach obliczeniowych, logice klasycznej, sieciach semantycznych, ramach) (2 godz.) Reprezentacja wiedzy niepewnej i niepełnej. - zbiory rozmyte, logika rozmyta - sieci Bayesa (8 godz.) Ontologie w reprezentacji wiedzy Tworzenie ontologii. Informatyczne narzędzia do tworzenia ontologii (2 godz.) 3/5 Karta modułu - Inżynieria wiedzy Ćwiczenia laboratoryjne Pierwsza część ćwiczeń poświęcona jest na zapoznanie studentów ze środowiskiem do tworzenia systemów ekspertowych JESS. - Wprowadzenie do języka programistycznego JESS - Kontrola przepływu wykonywania -pętle (foreach, if, while …). Tworzenie własnych funkcji przy pomocy polecenia deffunction( ). - JESS – FAKTY. - JESS – REGUŁY - JESS – PRZYKŁADOWY SYSTEM EKSPERTOWY W ramach drugiej części studenci realizuja projekt i implementacje systemu ekspertowego dla wybranego zagadnienia. - podział na zespoły; - zdefiniowanie obszaru technologicznego oraz problemu jaki ma zostać rozwiązany przez system ekspertowy; - identyfikacja i ocena źródeł wiedzy (wiarygodność, pewność, zupełność) - pozyskiwanie wiedzy: —ocena i strukturyzacja zgromadzonej wiedzy; —zdefiniowanie zmiennych potrzebnych do rozwiązania problemu; —regułowy zapis reprezentacji wiedzy. Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa (Ok) to: Ok = 0,6 OL + 0,4 Kol OL – ocena z ćwiczeń laboratoryjn Kol – kolokwium z wykładów Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1. Mulawka J. Systemy ekspertowe, 1997, 2. Niederliński A. Regułowe systemy ekspertowe, 2000. 3. Bubnicki z. Wstęp do systemów ekspertowych, PWN, 1990. 4. Rutkowska D., Piliński M., Rutkowski L., Sieci neuronowe, algorytmy genetyczne i systemy rozmyte. PWN, Warszawa 1997. 5. Białko M. Sztuczna inteligencja i elementy hybrydowych systemów ekspertowych. Koszalin 2005. 6. Bolc L. Cytowski J., Stacewicz P., O logice i wnioskowaniu rozmytym. IPI PAN, Warszawa 1996. 7. Zadech L. A. , An introduction to fuzzy aplications in intelligent systems. Kluwer Academic Publ. Boston 1992. 8. Cowell R.G. [et al.] Probabilistic networks and expert systems [w] Statistic for Engineering and Information Science. New York: Spronger 1999. 9. Tematyczne strony internetowe: http://clipsrules.sourceforge.net/ http://www.rmse.pl/ http://jessrules.com/ http://mathworks.com/help/toolbox/fuzzy Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu http://www.bpp.agh.edu.pl/ Informacje dodatkowe Brak 4/5 Karta modułu - Inżynieria wiedzy Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Obciążenie studenta Przygotowanie do zajęć 30 godz Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 30 godz Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. 20 godz Udział w wykładach 30 godz Samodzielne studiowanie tematyki zajęć 8 godz Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe 2 godz Sumaryczne obciążenie pracą studenta 120 godz Punkty ECTS za moduł 4 ECTS 5/5