Día de los Muertos

Día de los
Muertos
MEKSYK
Día de los Muertos - Dzień Zmarłych,
to najstarsze religijno-etniczne święto meksykańskie,
czczące pozagrobowe życie zmarłych i więzy rodzinne.
Obchodzone jest od 31 październia do
2 listopada w powiązaniu z katolickimi świętami
Wszystkich Świętych (Todos los Santos)
i Zaduszek (Día de los Fieles Difuntos) .
W formie pierwotnej wywodzi się z epoki
prekolumbijskiej tradycji o wieku szacowanym
na 3000 lat.
Przygotowania do Día de los Muertos przed katedrą w stolicy Meksyku.
Sprzedaż kwiatów z okazji Día de los Muertos
W stolicy Meksyku,Torre Latinoamericana
Na cmentarzu w Almoloya del Rio
Początki Dnia Zmarłych w Meksyku wywodzą
się z tradycji ludów Ameryki Centralnej,
takich jak Aztekowie, Majowie, Taraskowie
(Purépecha), Nahua i Totonakowie.
Kult przodków w tych kulturach ma co
najmniej 3000 lat.
W epoce prekolumbijskiej nagminnie
kolekcjonowano tu czaszki jako trofea
wojenne i wystawiano je na pokaz podczas
rytuałów symbolizujących życie i śmierć.
Jednym z nich był festiwal, który odbywał się
podczas całego 9. miesiąca kalendarza
słonecznego Azteków, miesiąca zwanego
Tlaxochimaco
(narodziny
kwiatów),
odpowiednika sierpnia. Z festiwalu tego
wywodzi się współczesny Dzień Zmarłych.
Festiwal był w gestii bogini
Mictecacíhuatl, żony boga Mictlantecuhtli,
Władcy Krainy Zmarłych, znanej jako
"Królowa Śmierci" (obecnie związanej
z wizją postaci "la Catrina"
spopularyzowanej przez meksykańskiego
rysownika i mistrza litografii
José Posada Guadelupe (1852–1913).
Obchody skupiały się, podobnie jak
i dziś, na czci dzieci i drogich bliskich,
którzy odeszli.
Na cmentarzu w San Antonio Tecómitl w Milpa Alpa, dzielnicy Mexico City.
Najpowszechniejszym kwiatem
święta jest rodzima
meksykańska aksamitka
wzniesiona (cempaxóchitl,
cempasúchil lub cempazúchil
– Tagetes erecta, turek),
hodowana już przez
prekolumbijskich Azteków,
zwana w Meksyku
Kwiatem Zmarłych
(Flor de Muertos).
Nazwa cempaxóchitl jest
stosowaną hiszpańską
transkrypcją nazwy kwiatu
w języku nahuatl,
a zempoalxochitl –
transkrypcją angielską,
dosłownie: „20 kwiatów".
Aksamitce tej przypisuje się
moc wzywania i prowadzenia
dusz osób zmarłych do ołtarzy
ku ich czci.
W tradycji meksykańskiej Dzień Zmarłych jest radosną okazją, bowiem zmarli nadal egzystują, a ich dusze, wywołane
i naprowadzone pąkami aksamitek, współucztują z żywymi, ciesząc się w towarzystwie swoich świętujących rodzin
Wg tradycyjnych wierzeń, 1 listopada przychodzą na cmentarze do odwiedzających rodzin
dusze zmarłych dzieci , a następnego dnia dusze dorosłych .
Nagrobek w kształcie tzompantli*
(Aztec skull rack /czaszki) na cmentarzu
kościoła San Andres Mixquic, Meksyk
*Tzompantli (z języka nahuatl tzontli =
"włosy", pantli = "rząd") - w meksykańskich
kulturach
prekolumbijskich
drewniana
konstrukcja
służąca
do
publicznego
pokazywania czaszek jeńców złożonych w
ofierze w wyniku tzw. kwietnych wojen.
Tego typu rzeźbione "ściany czaszek"
spotykane
są
na
stanowiskach
archeologicznych, często były również
przedstawiane w kodeksach azteckich.
W przypadku niemożności
odwiedzenia grobu, z powodu jego
braku lub dużej do niego odległości ,
wznosi się domowe ołtarze, na których
składa się rytualne ofiary (ofrendas).
Tradycyjny ołtarz ku czci zmarłych
cukrowe czaszki
meksykańska aksamitka wzniesiona
świeca, znicz
fotografia zmarłego
meksykańskie
papierowe wycinanki
chleb zmarłych
Co powinno znaleźć się
na tradycyjnym ołtarzu
ku czci zmarłych
Są to m.in. przygotowane potrawy, chleb
zmarłych, szklanki z wodą.
Dla dusz dorosłych zmarłych – butelki
z meskalem, tequilą, itp., cygara.
Dla dusz dzieci słodycze a także zabawki.
Zestaw ofrendas umieszcza się przy
portretach zmarłych, otoczonych
zapalonymi, woskowymi świeczkami
zwanymi veladoras.
Święto ma formę wesołej zabawy.
Współczesny wielkomiejski meksykański ołtarz w dzielnicy Xochimilco miasta Meksyk.
Calaveritas – czaszeczki jako ozdoby
Tradycyjne słodycze
Ludzkie czaszki zrobione z
cukru (calaveras de dulce),
często doprawione tequillą,
czekoladą
czy
szarłatem
wyniosłym
(spożywczym),
opatrzone imionami zmarłych a
czasem imionami osób jeszcze
żyjących.
Są spożywane przez rodzinę i
przyjaciół.
Czaszka z cukru, przyprawiona czekoladą i szarłatem wyniosłym
Wszystko z cukru. Za czaszkami wycinanka – papel picado .
Papel picado to meksykańskie wycinanki
ludowe, mające swoje korzenie
starożytnej kulturze Azteków.
w
Obecnie wycinane są najczęściej z bibułki,
a dokładniej kilkudziesięciu złożonych
bibułek , przy pomocy ostych nożyczek
lub małych dłut.
Najczęściej występującymi motywami są
kwiaty, liście, ptaki, anioły, krzyże, szkielety
i postacie historyczne, jak również słowa
lub wyrażenia związane z okazją, na którą
powstała dana dekoracja.
Wycinanki są przyklejane do sznurka
i wywieszane lub kładzione w różnych
miejscach. Są dekoracją ulic, domów
i świątyń.
Najczęściej robi się je z okazji świąt
religijnych oraz wesel i chrzcin.
Tradycyjny wypiek Chleb zmarłych (pan de muerto)
Chleb zmarłych (pan de muerto) jest specjalnym wypiekiem ze słodkiego ciasta z jajkiem, o różnym
kształcie. Są tu zaokrąglone bułki, pieczywo podobne do czaszki, figurki zajączków z piszczelami,
pokryte lukrem itp.
Szkieletowa figura w restauracji
w Taxco de Alarcon, Guerrero, Meksyk
Figury z masy papierowej
Rzeźba ludowa postaci "la Catrina" wykonana
w ramach Dnia Zmarłych w Meksyku (El Día de los
Muertos)
www.rotfl.com.pl
Amparo Ochoa-La calaca
oprac. na podstawie WEB - jokoretsina