Ekonomika budownictwa IBB1516
advertisement
Ekonomika budownictwa wykład 1 Wykład: Dr inż. Marek Sawicki Zakład Technologii i Zarzadzania w Budownictwie Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego PWr. Budynek C-7, pok. 816 Tel.71- ….-320-37-96, mail: [email protected] Ekonomika budownictwa Budynek C-7, pok. 816 Konsultacje w semestrze zimowym 2015/2016 Terminy wstępnie ustalone Wtorek…13.15-15.00 Środa …8.15-9.00 Niedziela SZ TP 9-10. , Budynek C-7, pok. 816 Ekonomika budownictwa Wykład: Zaliczenie na podstawie kolokwium zaliczeniowego na ostatnim wykładzie w styczniu 2016 Obecność na wykładach jest nieobowiązkowa!!!!!!!!!!!! Cele zajęć (efekty kształcenia i kompetencje) Przekazanie wiedzy dotyczącej ekonomiki budownictwa m.in. • planowania i monitorowania kosztów realizacyjnych, • szacowania efektywności przedsięwzięć budowlanych, • sporządzania kosztorysów budowlanych z zastosowaniem nowoczesnych programów komputerowych do kosztorysowania m.in. Rhodos, Norma, . Ekonomika budownictwa IBB1516 Prowadzący przedmiot: ZAKŁAD TECHNOLOGII I ZARZĄDZANIA w BUDOWNICTWIE Treść wykładu: • Podstawy ekonomiki – założenia podstawowe • Rola i funkcje dokumentacji kosztowej w procesie inwestycyjnym. Podstawy techniczno-prawne w procesie kosztorysowania. • Metody kosztorysowania robót i obiektów budowlanych (uproszczona, szczegółowa). • Rodzaje kosztorysów, zasady ich sporządzania. • Zamówienia publiczne i kosztorys inwestorski. • Struktura ceny kosztorysowej. Przedmiarowanie robót. • Baza normatywna i cenowo-kosztowa. • Przetargi - rodzaje, organizacja. • Elementy metod oceny efektywności przedsięwzięcia budowlanego Pojęcie ekonomika • Ekonomika • Ekonomika (łac. oeconomicus z gr. oikonomikós związany z zarządzaniem domem, ekonomiczny) to dział ekonomii zajmujący się poszczególnymi gałęziami gospodarki wraz z relacjami pomiędzy nimi (np. ekonomika transportu, budownictwa, rolnictwa) oraz zagadnieniami związanymi z rodzajami działalności gospodarczej • Potocznie rozumienie pojęcia ekonomika. • • • • Przedsiębiorstwa budowlane w Polsce Wg rocznika GUS na koniec 2010 roku mamy blisko 300000 firm budowlanych Struktura firm budowlanych Skala produkcji budowlanej Ekonomika budownictwa • 1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa budowlanego Ekonomika budownictwa 1.System ekonomiczny przedsiębiorstwa budowlanego opiera się na: • Alokacja środków • Ograniczenia uprawnień i odpowiedzialności kierownictwa • Zwiększenie znaczenia ekonomiki Ekonomika budownictwa • KOSZTY BUDOWY Etap planowania Inwestor- Projektant Planowanie budowy Orientacja kosztowa Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie Orientacja harmonogramowa Czas realizacji – ścieżka krytyczna Zasoby • Koszty – ustalenie przewidywanych nakładów jakie należy ponieść na realizacje przedsięwzięcia • Co generuje koszty?????? 1.Przygotowanie inwestycji 2.Nabycie terenu 3.Koszty uzgodnień, decyzji i projektów branżowych 4.Realizacja inwestycji 5. Przekazanie do użytkowania 1. Przygotowanie inwestycji Etap wstępny – definiowanie wymagań klientainwestora Studium wykonalności inwestycji Opracowanie strategii Przygotowanie budowy Ekonomika budownictwa • KOSZTY BUDOWY Perspektywy kosztów w kolejnych fazach projektu inwestycyjno - budowlanego Jarosław Górecki – Przegląd budowlany 2/2013 ---- Kolejny slajd Ekonomika budownictwa koszty • cena Odrębność budownictwa powoduje powstanie wielu czynników, które w odmienny sposób kształtują koszty i ceny oraz wymagają stosowania odmiennych metod działania jak rachunek kosztów, analiza ekonomiczna, kalkulacja kosztów i cen. Ekonomika budownictwa Analiza ekonomiczna Rachunek kosztów Kalkulacja kosztów i cen Ekonomika budownictwa Specyfika produkcji budowlanej polega na: • Powiązanie produktu budowlanego z terenem • Złożoność produktu budowlanego , • Skala produkcji budowlanej, • Rozmiar obiektu budowlanego • Odmienność od innych organizacji produkcji • Sezonowość produkcji Ekonomika budownictwa • Polak A. Przegląd budowlany 1/2011 Ekonomika budownictwa • • • • Pojęcia budowy i budowania: 1. czynność wznoszenia obiektu budowlanego 2. jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa budowlanego przeznaczona do realizacji określonego zadania tym zajmuje się ekonomika Z reguły budowa powinna być odrębnie rozliczana i organizacyjnie wyodrębniona Ekonomika budownictwa • 1. 2. 3. 4. Rozliczenie może być analizowane budowy pod względem: Określonych zadań rzeczowych, Rozliczeń otrzymanych środków w stosunku do wykonanych robót, Rozliczenie zaplanowanych zadań rzeczowych i finansowych, Możliwości korzystania z usług innych jednostek firmy czy podwykonawców w odniesieniu do realizacji inwestycji Ekonomika budownictwa • Niezbędne kryteria do właściwego przebiegu budowy: Przygotowanie produkcji Zaopatrzenie w siłę roboczą i środki produkcji Rozliczenie i kontrola zużycia środków i osiągnięć produkcji Ekonomika budownictwa • Rozwiązanie organizacyjne i ekonomiczne procesu produkcji na budowie zależy od charakteru zadania, czyli od rodzaju robót i warunków realizacji. • Co wymaga odpowiedniego podziału na procesy cząstkowe, co ułatwi rozliczenie i przygotowanie realizacji. Ekonomika budownictwa • 2. Zakres i formy działania ekonomicznego budowy • cel działania Wzrost produkcji Obniżenie kosztów, zwiększenie wydajności, podwyższenie efektywności, oszczędność w gospodarowaniu materiałami i sprzętem Rozwój firmy generujący zyski Ekonomika budownictwa Kształtowanie cen i ustalanie wynagrodzeń W latach 80-tych funkcjonowały 3 rodzaje cen: • Urzędowe - nie dotyczyły budownictwa • Regulowane - instrument oddziaływania państwa, są cenami maksymalnymi obowiązującymi w gospodarce scentralizowanej • Umowne Cena ustalana jest przez inwestora i wykonawcę. Powinna uwzględniać koszty uzasadnione. Ustalenie ceny odbywa się wg ustalonej metody kalkulacji ceny. Obecnie stosowane są metody kalkulacji pełna i uproszczona. Ekonomika budownictwa • Regulatory ekonomicznej działalności firmy: 1. Ceny i koszty 2. Podatki 3. Kredyty 4. Oszczędności w gospodarowaniu materiałami i racjonalne wykorzystanie sprzętu 5. Rentowność działania firmy Ekonomika budownictwa • Elementy niezbędne do poprawnej kalkulacji ceny kosztorysowej robót: 1. 2. 3. 4. 5. Poprawny i kompletnie wykonany projekt budowlany Protokół ustalenia danych wyjściowych do kosztorysowania uzgodniony przez wykonawcę i inwestora Projekt organizacji robót i zagospodarowania placu budowy Normatywna baza nakładów zużycia podstawowych czynników produkcji (KNR) Ceny i składniki poszczególnych składników ceny Ekonomika budownictwa Wynagrodzenie za roboty budowlane • Ryczałtowe – korzystne dla zamawiającego, ryzykowne dla wykonawcy • Umowne wg ustalonego kosztorysu Dodatki, dopłaty i opusty do ceny Dodatki – za pełnienie generalnego wykonawstwa ( koordynowanie podwykonawców, zapewnieniu im warunków wykonania robót, ochronę mienia i zabezpieczenia ppoż., utrzymania ogólnego porządku), prowadzenie robót zimą ( gdy roboty prowadzone są pomiędzy 15.1115.03 i mogą powstać dodatkowe koszty powodujące wzrost czynników produkcji budowlanej Opusty – mają znaczenie przy ustalaniu i negocjacji ceny Ekonomika budownictwa Zasady gospodarki finansowej i kredytowej • Samofinansowanie przedsiębiorstwa • Przychody powinny pokryć koszty działalności i zobowiązania; • Gromadzenie zapasów – z zysku, • Stopień samofinansowania firmy zależy od: wykorzystania zasobów ludzkich, maszyn, niedoboru materiału, stanu maszyn i urządzeń • O zysku decydują: • • • • Wielkość sprzedanej produkcji, Koszty własne produkcji sprzedanej, Saldo zysku i strat nadzwyczajnych Podatek obrotowy Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty. Ekonomika budownictwa Zasady gospodarki finansowej i kredytowej Ważną rolę w kształtowaniu zysku odgrywają koszty. • Koszty własne – wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków produkcji( zużycie środków trwałych – amortyzacja , materiałów, usług itp.) oraz wynagrodzenie pracowników. Do kosztów zalicza się ponadto wydatki o charakterze niematerialnym ( odsetki bankowe, niektóre podatki obciążające koszty – podatek od płac, nieruchomości, czy składki na ubezpieczenia społeczne. • Ponadto do kosztów wchodzą koszty pośrednie: k. ogólne i k. zarządu. • Ewidencjonowanie kosztów na poszczególnych kontach stanowi podstawę do przeprowadzenia rachunku kosztów. Ekonomika budownictwa 1. Fundusze przedsiębiorstwa Gospodarka firmy oparta jest na własnych zasobach środków trwałych i obrotowych , pozostałe są środkami zewnętrznymi. Ekonomika budownictwa Zasady wynagradzania za pracę Rodzaje i formy wynagrodzeń, taryfikatory kwalifikacyjne i stawki wynagrodzenia Taryfikacja – skala oceny kwalifikacji i warunków wykonania robót, służą do ustalenia prawidłowych proporcji przy opłacaniu robót w różnym stopniu złożoności i wymagających od wykonawców odpowiednich kwalifikacji Stawki wynagrodzenia zasadniczego określają poziom płac za wykonanie robót o ustalonej złożoności, odpowiedzialności i uciążliwości w jednostce czasu. ( 11 kategorii) Niektóre firmy wprowadziły własne systemy wynagradzania: akord, dniówka zadaniowa i wynagrodzenie czasowe. Ekonomika budownictwa Wynagrodzenie robotników • Taryfikator kwalifikacyjny • Katalogi norm pracy • Podstawowe zasady ustalania stawek wynagrodzenia robotników: – – – Stawka wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii zaszeregowania nie niżej niż najniższe wynagrodzenie Stworzenie zachęty do podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez odpowiednio wysokie ustawienie rozpiętości stawki wynagrodzenia zasadniczego wyrażonej relacją stawki w najniższej kategorii do stawki w najwyższej kategorii, Ustalenie wynagrodzenia zasadniczego wynikającego ze stawek zaszeregowania robotników na poziomie około 2/3 płacy ogółem Ekonomika budownictwa Wynagrodzenie robotników – – – – Akord Akord zryczałtowany Dniówka zadaniowa Płaca czasowa (efektywność systemu wynagradzania: sumienność zawodowa, motywacja do pracy, fachowy nadzór.) Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w systemach zakładowych występują: nagrody z funduszu mistrza, dodatki dla brygadzisty wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych, wynagrodzenie dla młodocianych. Dodatki do płac: Za dni wolne, godziny nadliczbowe, pora nocna, stażowe Ekonomika budownictwa • Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie – Istota rachunku kosztów, plan kosztów, relacja między cena a kosztem, rys.2-1 Zasada kosztu własnego Realizator zadania odpowiada tylko za koszty przez siebie poniesione,rys.2-2 Ekonomika budownictwa • Informacja ekonomiczna pojęcia • Produkcja – zadania produkcyjne w ujęciu wartościowym( wskaźniki • • • • • ekonomiczne) ii rzeczowym zakończone i w toku realizacji z uwzględnieniem robót wykonywanych przez wykonawców Siła robocza –wskaźniki ekonomiczne określające gospodarkę zatrudnieniem, pracą i płacami, Środki trwałe – maszyny i urządzenia w ujęciu rzeczowym i wartościowym Środki obrotowe – środki materiałowe i finansowe w ujęciu rzeczowym i wartościowym Koszty własne –wskaźniki poniesionych nakładów w wyrażeniu pieniężnym w kosztach bezpośrednich i pośrednich , w kosztach w układzie kalkulacyjnym, kosztach materialnych sprzedaży. Wyniki finansowe – wskaźniki oceny działalności gospodarczej określające wpływy ze sprzedaży i zysk jednostki organizacyjnej Ekonomika budownictwa • 3. Ekonomika na budowie Ekonomika budownictwa • Analiza i ocena działalności firmy • Efektywność ( wykład kolejny) • Działania ekonomiczne w poszczególnych fazach procesu inwestycyjnego – Przygotowanie produkcji, Ekonomika budownictwa Ekonomika budownictwa
