Załącznik nr 6

Wzór
Sylabus przedmiotu/modułu kształcenia
Kod przedmiotu
wypełnia rada programowa dla kierunku
Rok
akad./semestr 2012/2013/2-3 (letni-zimowy)
(zimowy, letni)
Nazwa przedmiotu
Ogólna Uprawa Roli i Roślin
Kierunek
Rolnictwo
Typ studiów
studia I stopnia
Rodzaj przedmiotu
obligatoryjny
Semestr studiów
4,5
Punkty ECTS
7
Formy kształcenia
(wykłady/ćwiczenia/inne)
- liczba godz.
wykłady 30 ćwiczenia laboratoryjne 45
Prowadzący
Dr hab. Piotr Sobkowicz, prof. nadzw. UP
Język
polski
Efekty kształcenia
Wiedza:
Student nabywa wiedzę o funkcjonowaniu agroekosystemu,
uprawie roli, technologii siewu, pielęgnowaniu i metodach zbioru
roślin uprawnych R1R_W09, R1R_W14, R1R_W21
Kojarzy i opisuje tradycyjną uprawę roli i zadania narzędzi
uprawowych użytych w całokształcie uprawy roli w zmianowaniu.
R1R_W11
Wyjaśnia wpływ uproszczeń w uprawie roli na środowisko
glebowe, zachwaszczenie i roślinę uprawną. R1R_W18
Kojarzy i określa środowiskową rolę międzyplonów i mulczów.
R1R_W23
Umiejętności:
Ocenia i dostosowuje poszczególne rośliny uprawne do warunków
siedliskowych oraz stosuje właściwe narzędzia uprawowe do
założonych celów uprawy roli RIR_U01, RIR_U04 RIR_U06
RIR_U07
Opracowuje produkcję roślinną w ramach płodozmianów i
wskazuje możliwości uprawy międzyplonów w zmianowaniu.
RIR_U08; RIR_U09
Kompetencje społeczne:
Organizuje i rekomenduje uprawę roli w sposób nie degradujący
środowiska glebowego. R1A_K01
Organizuje i prowadzi badania w zespole. R1A_K02
Przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie
wykonywania zabiegów uprawowych. R1A_K03
Docenia znaczenie nieustannego poszerzania wiedzy i
umiejętności. R1A_K04
Wykazuje odpowiedzialność za powierzony sprzęt R1A_K08.
Wymagania wstępne
Treści kształcenia
Literatura
Metody oceny
botanika, gleboznawstwo, agrometeorologia
Siedlisko roślin uprawnych, teoretyczne podstawy uprawy roli,
technologia tradycyjna i uproszczenia w uprawie roli,
przygotowanie materiału siewnego i technologia siewu, ocena
roślin w różnych fazach rozwojowych, mechaniczne
pielęgnowanie roślin uprawnych, technologie zbioru roślin
uprawnych, podstawowe zagadnienia płodozmianowe
1. Ogólna uprawa roli i roślin, Świętochowski B., Jabłoński B.,
Krężel R., Radomska M., PWRiL Warszawa 1996
2. Zagadnienia uprawy roli i roślin. Krężel R., Parylak D., Zimny
L., AR Wrocław 1999
3. Nasionoznawstwo. Młodzianowska D. PWRiL Warszawa 1984
Ocena efektów kształcenia w zakresie wiedzy: egzamin pisemny +
projekt całokształtu uprawy roli w różnych zmianowaniach,
Ocena efektów kształcenia w zakresie umiejętności: ocena w
terenie. Prace domowe w postaci projektów, obserwacja
wykonawstwa, prezentacja ppt,
Ocena efektów kształcenia w zakresie kompetencji społecznych:
praca indywidualna i w grupach, dyskusja na zajęciach
Uwagi
SEMESTR 4
Wykłady w semestrze 4 (1 godz. / tydzień)
1. Charakterystyka polowej produkcji roślinnej. Terminologia rolnicza. Zakres przedmiotu,
podstawowe pojęcia związane z uprawą roli i roślin, specyfika produkcji roślinnej
2. Agroekosystem. Agroekosystem – ekologiczne poziomy organizacji, struktura troficzna,
ekosystem i agroekosystem – najważniejsze różnice.
3. Sieldlisko roślin uprawnych. Czynniki siedliska, podstawowe reguły rządzące oddziaływaniem
czynników siedliskowych na rośliny, amplituda ekologiczna gatunku znaczenie światła w
siedlisku, możliwości regulowania czynnika świetlnego w siedlisku.
4. Temperatura i woda jako czynniki siedliska. Znaczenie temperatury w siedlisku,
mrozoodporność i zimotrwałość roślin uprawnych, możliwości regulowania czynnika termicznego
w siedlisku, zużycie wody przez rośliny uprawy polowej, skutki niedoboru i nadmiaru wody dla
roślin uprawnych.
5. Wiatr jako czynnik siedliska, czynnik topograficzny, biotyczny i antropogeniczny. Znaczenie
wiatru w siedlisku i możliwości jego regulowania, problemy gospodarowania w warunkach
górskich, pozytywne i negatywne działanie czynnika biotycznego na rośliny uprawne, rola
człowieka w kształtowaniu krajobrazu rolniczego, kompleksowe oddziaływanie czynników
siedliska na rośliny uprawne.
6. Gleba jako czynnik siedliska. Najważniejsze właściwości gleby, istotne z punktu widzenia
uprawy roli i roślin, uprawa roli a jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne.
7. Teoretyczne podstawy uprawy roli. Cele uprawy roli, agronomiczne właściwości roli, choroby
gleby wynikające z niewłaściwej uprawy roli.
8. Systemy uprawy roli, rodzaje uprawek. Współczesne technologie uprawy roli, system płużny i
beżpłużny, pozytywne cechy tradycyjnej uprawy, rodzaje uprawek.
9. Rodzaje orek. Orka – podział wg. głębokości, funkcji i sposobu wykonania Orki zasadnicze.
10. Rodzaje orek. Orki uzupełniające i specjalne.
11. Uprawki spulchniające i wyrównujące rolę. Kultywatorowanie – zadania i technika wykonania,
bronowanie – zadania i technika wykonania.
12. Uprawki ugniatające i kruszące rolę. Podział wałów, wałowanie – zadania i technika
wykonania.
13. Zespoły uprawek. Zespół uprawek pożniwnych – cele i sposoby wykonania, zespół uprawek
przedsiewnych pod oziminy – cele i sposoby wykonania.
14. Zespoły uprawek. Zespół uprawek przedzimowych – cele i sposoby wykonania, zespół uprawek
wiosennych – cele i sposoby wykonania.
15. Uprawa roli w różnych warunkach siedliska. Uprawa gleb ciężkich i lekkich, uprawa gleb
torfowych, uprawa gleb zadarnionych.
Ćwiczenia w semestrze 4 (2 godz. / tydzień)
1. Nasionoznawstwo roślin uprawnych. Wstęp do nasionoznawstwa rolniczego, rodzaje owoców,
grupy użytkowe roślin uprawnych.
2. Zboża. Znaczenie gospodarcze, charakterystyka morfologiczna i agrotechniczna.
3. Strączkowe. Znaczenie gospodarcze, charakterystyka morfologiczna i agrotechniczna.
4. Motylkowe drobnonasienne. Znaczenie gospodarcze, charakterystyka morfologiczna i
agrotechniczna.
5. Przemysłowe, okopowe i pastewne jednoroczne. Znaczenie gospodarcze, charakterystyka
morfologiczna i agrotechniczna.
6. *Ocena przezimowania roślin uprawnych. Diagnostyka uszkodzeń roślin uprawnych
spowodowana złym przezimowaniem według obserwowanych objawów, porównanie rzeczywistej
obsady roślin z założeniami teoretycznymi, podejmowanie decyzji o ewentualnym zaoraniu
plantacji w przypadku złego przezimowania
7. Zaliczenie tematów 1-5. Ocena organoleptyczna i laboratoryjna materiału siewnego.
Oznaczenie czystości materiału siewnego. Badanie MTS różnych gatunków roślin uprawnych
8. Wartość użytkowa materiału siewnego. Oznaczenie zdolności kiełkowania, ocena wartości
użytkowej materiału siewnego, planowanie ilości wysiewu badanych gatunków roślin uprawnych
9. *Ocena siewu i wschodów roślin jarych. Ocena błędów popełnionych w przygotowaniu roli do
siewu, diagnostyka nieprawidłowości związanych z siewem roślin, porównywanie obsady
rzeczywistej roślin po wschodach z danymi teoretycznymi
10. *Ocena uprawek. Agregatowanie narzędzi. Demonstracja orki szybkiej i ocena parametrów jej
jakości, demonstracja pozostałych narzędzi do uprawy roli, ocena działania na glebę agregatów i
maszyn uprawowych
11. *Rozpoznawanie roślin uprawnych w różnych fazach ich rozwoju. Rozpoznawanie siewek
jarych roślin uprawnych po wschodach, rozpoznawanie roślin zbożowych przed ich wykłoszeniem
12. Metody badania trwałości agregatów glebowych oraz oznaczanie ich wodoodporności.
Metody oznaczania wodoodporności agregatów glebowych, wykonanie oznaczenia
wodoodporności agregatów glebowych metodą Miczyńskiego na przykładzie różnych rodzajów
gleb, demonstracja szlifów glebowych
13. Woda w glebie i jej ruch. Badanie podsiąkania i przesiąkania wody w różnych rodzajach gleb.
Znaczenie optymalnej wilgotności uprawowej, badanie zdolności gleby do zgruźlania i
rozmywania
14. *Ocena uproszczeń w uprawie roli i roślin. Wpływ uproszczeń w uprawie roli oraz siewu
bezpośredniego na stan roślin uprawnych i zachwaszczenie łanów. Problematyka badawcza
Katedry.
15. Zaliczenie tematów 6-14 z rozpoznawaniem roślin uprawnych w różnych fazach wzrostu
* - ćwiczenia terenowe w RZD Swojec
SEMESTR 5
Wykłady w semestrze 5 (1 godz. / tydzień)
1. Uproszczenia w uprawie roli. Przyczyny uproszczeń w uprawie roli, krytyka tradycyjnej uprawy
roli, uprawa konserwująca i jej znaczenie.
2. Uproszczenia w uprawie roli. Możliwości uproszczeń w tradycyjnej uprawie roli, agregatowanie
narzędzi, cechy uproszczonej uprawy roli przy użyciu agregatów uprawowo-siewnych.
3. Siew bezpośredni (uprawa zerowa). Sposób przygotowania pola do siewu bezpośredniego,
rodzaje siewników, wpływ siewu bezpośredniego na właściwości fizyczne, chemiczne i
biologiczne gleby oraz na patogeny i roślinę uprawną, ekonomiczna strona uproszczeń w uprawie
roli i siewu bezpośredniego.
4. Siew i sadzenie roślin uprawnych. Przygotowanie materiału siewnego, błędy popełniane w
przygotowaniu roli do siewu, czynniki wpływające na termin siewu, czynniki wpływające na
głębokość siewu.
5. Gęstość i sposób siewu roślin uprawnych. Zasady ustalania optymalnej obsady roślin w uprawie
polowej, czynniki decydujące o sposobie rozmieszczenia roślin – metody siewu.
6. Mechaniczne pielęgnowanie roślin uprawnych. Zadania pielęgnowania, pielęgnowanie roślin w
uprawie szeroko- i wąskorzędowej, pielęgnowanie koniczyny i lucerny.
7. Zbiór roślin - zbożowe i przemysłowe. Fazy dojrzałości roślin a termin zbioru roślin uprawnych,
sposoby zbioru najważniejszych gatunków roślin uprawnych.
8. Zbiór roślin - okopowe i pastewne. Czynniki decydujące o zbiorze okopowych, sposoby zbioru
okopowych, fazy dojrzałości i sposoby zbioru roślin pastewnych.
9. Rośliny okrywowe w polowej produkcji roślinnej. Gatunki stosowane jako rośliny okrywowe,
czas trwania okrywy, zadania stawiane roślinom okrywowym, zagospodarowanie roślin
okrywowych, problemy związane z uprawą roślin okrywowych
10. Mulcz w polowej produkcji roślinnej. Cele mulczowania, rodzaje mulczów, ujemne strony
mulczowania, żywy mulcz, sposoby ochrony roślin uprawnych przed konkurencją ze strony
żywego mulczu.
11. Płodozmiany – przyrodnicze czynniki zmianowania. Podstawowe pojęcia związane z
zagadnieniami płodozmianowymi, funkcje płodozmianu, przyrodnicze czynniki zmianowania
12. Agrotechniczne czynniki zmianowania. Nawożenie organiczne, mineralne, wapnowanie w
zmianowaniu, regulacja zachwaszczenia i uprawa roli w ogniwie zmianowania
13. Płodozmiany polowe i paszowe. Płodozmian zbożowy – zagrożenia, czynniki łagodzące ujemne
skutki płodozmianu zbożowego, płodozmiany: okopowy i przemysłowy i mieszany, płodozmian
pastewny i przemienny pastwiskowo-łąkowy.
14. Płodozmiany specjalne i uproszczone. Płodozmian nasienny i przeciwerozyjny, płodozmian z
polem wypadającym i wędrującym, zmianowanie dowolne.
15. Odłogowanie i ugorowanie pól uprawnych. Przyczyny odłogowania pól, skutki pozostawienia
pól odłogiem w sposób niekontrolowany, rodzaje ugorów.
Ćwiczenia w semestrze 5 (2 godz. / tydzień)
1. *Diagnostyka pól jesienią. Ocena pól zajętych przez niezebrane plony główne, międzyplony i
wysiane oziminy, ocena stanu pól w trakcie wykonywania różnych zespołów uprawek.
2. *Szacowanie plonów roślin uprawnych. Stan pól z roślinami okopowymi, ocena dojrzałości,
zdrowotności i zachwaszczenia upraw, porównanie obsady rzeczywistej roślin z obsadą
teoretyczną, wykonanie praktyczne oceny szacunkowej plonu buraka cukrowego.
3. *Technika wykonywania orki i jej ocena. Ocena wyorania grzbietu przy orce w zgon oraz
zakończenia orki w rozorywkę wg. klasyfikacji międzynarodowych konkursów orek, ocena
parametrów jakości orki, współczynnik spulchnienia i wyskibienia.
4. Sposoby wykonywania orek. Wyznaczanie właściwej liczby składów, orka w skład i rozorywkę,
orki kombinowane, zaorywanie pól o nieregularnych kształtach – orki figurowe, orka
jednostronna.
5. Zaliczenie tematów 1-4. Zasady konstruowania płodozmianów. Dobór elementów
zmianowania do rodzaju gleby, konstruowanie członów zmianowania.
6. Płodozmiany polowe. Projektowanie płodozmianów polowych według podanych założeń
7. Płodozmiany paszowe. Układanie płodozmianów paszowych według założeń, pole wypadające
8. Zaliczenie tematów 5-7.
* - ćwiczenia terenowe w RZD Swojec