WYCIECZKI SZKOLNE (Komplet dokumentacji szkolnej obejmuje):
advertisement
Zarządzenie nr 4 Dyrektora Zespołu Szkół nr 13 W Gorzowie Wlkp. z dnia 28.04.2008 r REGULAMIN WYCIECZEK ORAZ IMPREZ SZKOLNYCH W ZESPOLE SZKÓŁ NR 13 W GORZOWIE WLKP. opracował Arkadiusz Bajraszewski ...................................................... /podpis dyrektora szkoły/ USTAWY I ROZPORZĄDZENIA Podstawę opracowania regulaminu stanowią przepisy prawne zawarte w: Ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1185). Ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 i Nr 102, poz. 1115 oraz z 2002 r. Nr 4, poz. 31, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 93, poz. 820 i Nr 130, poz. 1112). Ustawie z dn. 29 sierpnia 1997 r. „O usługach turystycznych.” (Dz. U. 97.133.884) Ustawie z dn. 20 czerwca 1997 r. „Prawo o ruchu drogowym.” (Dz. U. 97.98.602) Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. W sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz. U. Nr 57, poz. 358 z 1997 r.). Rozporządzeniu MENiS z dn. 8 listopada 2001 r. „W sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.” (Dz. U. Nr 135) Rozporządzeniu MEN z dn. 17 sierpnia 1992 r. „W sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych.” (Dz. U. Nr 65) Rozporządzeniu PRM z dn. 26 marca 1999 r. „W sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek.” (Dz. U. 99.31.301) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. WYCIECZKI SZKOLNE (Komplet dokumentacji szkolnej obejmuje): 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. rozporządzenia i ustawy w zakresie organizowania turystyki młodzieżowej, bhp itp. regulamin wycieczek lub szkolne zasady organizowania wycieczek karta wycieczki harmonogram wycieczki budżet wycieczki rozliczenie sprawozdanie oświadczenie opiekuna oświadczenie rodzica ewentualne przeciwwskazania lekarskie lub zgoda /informacja rodzica o występowaniu takich... lista uczestników wycieczki oferta organizatorów/przewoźników (uzasadnienie wyboru) pouczenie, że na każdym druku powinny być podpisy: wpłacających zaliczki na wycieczkę, przyjmujących rozliczenie, sprawozdanie z wycieczki itp. 2 SPIS TREŚCI: 1. Definicja wycieczki ................................................................................................ 4 2. Cele organizowanej działalności krajoznawczo – turystycznej .............................. 4 3. Formy działalności w zakresie krajoznawstwa i turystyki ..................................... 4 4. Zasady organizacji wycieczek (imprez) szkolnych ................................................ 5 5. Zadania dyrektora szkoły ........................................................................................ 7 6. Obowiązki kierownika wycieczek (§ 12. ust. 1. rozporządzenia) .......................... 7 7. Obowiązki i uprawnienia opiekuna wycieczki ....................................................... 7 8. Prawa i obowiązki uczestników wycieczki ............................................................ 8 9. Regulamin wycieczek ............................................................................................. 8 10. Postanowienia końcowe .......................................................................................... 9 11. Załączniki ................................................................................................................ 10 3 §1. DEFINICJA WYCIECZKI 1. 2. 3. 4. Przez wycieczkę szkolną rozumiemy wyjście z uczniami poza obręb budynku szkolnego i bezpośrednie zetknięcie się z przedmiotami i zjawiskami przyrodniczo- ekonomiczno- kulturowymi w celu realizacji określonych zadań dydaktyczno- wychowawczych. Wycieczki przedmiotowe są inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów pokrewnych. Wycieczki krajoznawczo – turystyczne są to wyjścia, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych. Wszystkie inne wyjścia, typu: imprezy turystyki kwalifikowanej, obozy wędrowne, biwaki, rajdy, złazy, rejsy, spływy itp., wymagają od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych. §2. CELE ORGANIZOWANEJ DZIAŁALNOŚCI KRAJOZNAWCZO – TURYSTYCZNEJ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Poznanie kraju i środowiska, kultury i historii. Poznanie miejsc Pamięci Narodowej.1 Poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego. Upowszechnianie zasad ochrony środowiska naturalnego oraz korzystania z zasobów przyrody. Upowszechnianie form aktywnego wypoczynku. Wspomaganie rodziny w procesie wychowawczym. Przeciwdziałanie patologiom społecznym. Podnoszenie kondycji zdrowotnej oraz sprawności fizycznej. §3. FORMY DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE KRAJOZNAWSTWA I TURYSTYKI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1 Wycieczki przedmiotowe. Wycieczki krajoznawczo – turystyczne. Imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne. Imprezy krajoznawczo-turystyczne (biwaki, konkursy, turnieje). Imprezy wyjazdowe – związane z realizacją programu nauczania, takie jak: zielone szkoły, szkoły zimowe, szkoły ekologiczne. Krajoznawstwo i turystyka może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych oraz pozaszkolnych. „Miejsca Pamięci Narodowej – Program Wycieczek Edukacyjnych dla dzieci i młodzieży” KO – Katowice. 4 §4. ZASADY ORGANIZACJI WYCIECZEK (IMPREZ) SZKOLNYCH Na podstawie Zarządzenia Nr 18 MEN z dnia 29 września 1997r. w sprawie zasad i warunków organizowania przez szkoły i placówki publiczne krajoznawstwa i turystyki (Dz. Urz. MEN Nr 9 z dnia 16 października 1997r., poz. 40 ze zm.) ustala się poniższe zasady organizowania wycieczek i imprez szkolnych dla uczniów Zespołu Szkół nr 13 w Gorzowie Wlkp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Organizacja i program wycieczki powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych. Obowiązkiem organizatora jest sprawdzenie stanu zdrowia i umiejętności uczniów, wymaganych podczas wycieczki (imprezy). Wycieczka powinna być należycie przygotowana pod względem programowym i organizacyjnym, a także omówiona za wszystkimi uczestnikami w zakresie: celu wycieczki, trasy i terminów postojów, zwiedzanych obiektów, harmonogramu i regulaminu zachowania uczniów podczas wycieczki. Program, trasa, cel, harmonogram wycieczki oraz regulamin zachowania uczniów powinien być omówiony ze wszystkimi uczestnikami. (zał. 4 i 5) Na udział uczniów w wycieczce wymagana jest pisemna zgoda rodziców (prawnych opiekunów), z wyjątkiem wycieczek przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych w obrębie tej samej miejscowości gdzie usytuowana jest szkoła. (zał. 1 i 2) Rodzice zobowiązani są poinformować kierownika wycieczki o stanie zdrowia dziecka, prowadzonym leczeniu, ewentualnych alergiach, uczuleniach i innych przeciwwskazaniach. (zał. 1) Opiekunami wycieczki powinni być nauczyciele szkoły, lub za zgodą dyrektora rodzice uczniów posiadający odpowiednie kwalifikacje i pisemną zgodę. Na wycieczce przedmiotowej lub krajoznawczo-turystycznej poza teren szkoły w obrębie tej samej miejscowości, bez korzystania ze środków lokomocji opiekę powinna sprawować co najmniej jedna osoba nad grupą 30 uczniów. Na wycieczce przedmiotowej lub krajoznawczo – turystycznej udającej się poza teren szkoły przy korzystaniu z publicznych środków lokomocji, ewentualnie udającej się poza miejscowość będącą siedzibą szkoły opiekę powinna sprawować jedna osoba nad grupą do 15 uczniów. Na imprezie turystyki kwalifikowanej opiekę powinna sprawować jedna osoba nad grupą do 10 uczniów. Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1000 m n.p.m. mogą prowadzić wyłącznie górscy przewodnicy turystyczni. W wycieczkach rowerowych mogą brać udział uczniowie od 12 lat posiadający kartę rowerową. Długość dziennych odcinków trasy nie powinna przekraczać 50 km, przy tempie jazdy do 15 km/godz. Uczestnicy wycieczek narciarskich, rajdów w rejony górskie, muszą posiadać umiejętność jazdy na nartach. W razie gwałtownego załamania się warunków pogodowych (szczególnie przy planowaniu wycieczek pieszych górskich), należy wycieczkę odwołać. Nie wolno uczestnikom wycieczki zezwalać na kąpiel, pływanie lub wypływanie na łodziach lub kajakach, jeżeli nie zostało to uwzględnione w programie wycieczki. W wycieczkach górskich powyżej 1000 m n.p.m. mogą brać udział uczniowie po ukończeniu 12 lat. Długość trasy i tempo należy dostosować do wydolności najsłabszego uczestnika każdej wycieczki. Zwiedzanie parku narodowego lub rezerwatu, wycieczki górskie powinny odbywać się po oznakowanych szlakach turystycznych. Organizację wycieczek w górach określają odrębne przepisy. Zgodę na wyjazdy zagraniczne uczniów wydaje dyrektor szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. 5 19. Organ prowadzący lub / i organ nadzoru pedagogicznego wydaje akceptację wycieczek/imprez krajowych dłuższych niż 2 dni robocze. Zgłoszenie takiego wyjazdu następuje nie później niż 2 tygodnie przed planowanym terminem. 20. Organizator wycieczki zobowiązany jest do zapewnienia właściwej opieki i bezpieczeństwa jej uczestnikom. 21. Organizator wycieczki wypełnia w 2 egzemplarzach kartę wycieczki opracowaną przez dyrektora szkoły, zawierającą najważniejsze obowiązki kierownika i opiekunów wycieczki. (zał. 4) 22. Dokumentacja wycieczki/imprezy zawiera: kartę wycieczki z załączoną listą uczestników - po 2 egz. (zał. 4), harmonogram wycieczki / imprezy, (zał. 5) pisemne zgody rodziców (pozostają w szkole), (zał 1 i 2) pisemne oświadczenia opiekuna bądź opiekunów wycieczki, (zał. 3) regulamin zachowania się uczniów podczas wycieczki (ustalony przez opiekuna wycieczki i uwzględniający specyfikę programową planowanej imprezy), preliminarz finansowy wycieczki, przewidujący koszty realizacji programu (kierownik i opiekunowie nie ponoszą kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, koszty te uwzględniają biura podróży w ofercie kierowanej do szkół), dowód ubezpieczenia wszystkich uczestników wycieczki od następstw nieszczęśliwych wypadków, oferty przewoźników / biur podróży na przejazd / wycieczkę (na odpowiednim druku), (zał. 6) pisemne podsumowanie, ocenę i rozliczenie finansowe wycieczki po jej zakończeniu. (zał. 7) 23. Kierownik wycieczki powinien posiadać zaświadczenie o ukończeniu kursu dla kierowników wycieczek szkolnych. 24. Zgodę na wycieczkę (imprezę) wydaje i podpisuje kartę wycieczki co najmniej na 3 tygodnie przed jej rozpoczęciem dyrektor szkoły lub osoba wskazana przez dyrektora, która pełni obowiązki zastępcy dyrektora na czas jego nieobecności. Rozliczenie wycieczki składa się w terminie 2 tygodni od dnia jej zakończenia u wicedyrektora szkoły. 25. Wycieczki powinno rozpoczynać się i kończyć przed budynkiem szkoły, lub kończyć w innym miejscu w obrębie zamieszkania po uprzednim uzgodnieniu z dyrektorem szkoły i rodzicami lub opiekunami uczniów biorących udział w wycieczce. 26. Rozliczenia wycieczki dokonuje kierownik wycieczki po jej zakończeniu i ; dokumentację finansowąorganizacyjną przekazuje wicedyrektorowi szkoły. 27. Kierownik i opiekunowie nie ponoszą kosztów przejazdu, zakwaterowania, wyżywienia i innych związanych z programem wycieczki. Dyrektor Szkoły Tadeusz Wierzbicki Gorzów Wlkp., 28.04.2008 r. 6 §5. ZADANIA DYREKTORA SZKOŁY 1. Powołanie kierownika wycieczki (imprezy) i zatwierdzanie opiekunów przedstawionych przez kierownika oraz nadzór nad dobrem osób mających sprawować bezpośrednią opiekę nad uczniami. 2. Zapoznanie się z treścią programu wycieczki (imprezy), regulaminem wycieczki, trasą i zatwierdzenie tych dokumentów. 3. W przypadku organizacji wycieczek zagranicznych, wydanie zgody na wyjazd oraz zawiadomienie organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny. §6. OBOWIĄZKI KIEROWNIKA WYCIECZEK (§ 12. UST. 1. ROZPORZĄDZENIA): Kierownikiem wycieczki krajoznawczo-turystycznej powinien być nauczyciel o kwalifikacjach odpowiednich do realizacji określonych form wycieczki lub w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły inna pełnoletnia osoba będąca instruktorem harcerskim albo posiadająca uprawnienia posiada uprawnienia przewodnika turystycznego, przodownika lub instruktora turystyki kwalifikowanej lub pilota wycieczek lub zaświadczenie ukończenia kursu kierowników wycieczek szkolnych. Opracowuje program i harmonogram wycieczki lub imprezy, oraz przedstawia dokumentację wycieczki dyrektorowi szkoły do zatwierdzenia, 2. Opracowuje regulamin i zapoznaje z nim wszystkich uczestników, 3. Zapewnia warunki do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki lub imprezy oraz sprawuje nadzór w tym zakresie, 4. Zapoznaje uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnia warunki do ich przestrzegania, 5. Określa zadania opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczestnikom wycieczki lub imprezy, 6. Nadzoruje zaopatrzenie uczestników w sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy, 7. Organizuje transport, wyżywienie i noclegi dla uczestników, 8. Dokonuje podziału zadań wśród uczestników, 9. Dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy , 10. Dokonuje podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki lub imprezy po jej zakończeniu. 1. §7. OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA OPIEKUNA WYCIECZKI Opiekunem wycieczki może być nauczyciel albo w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły inna /pełnoletnia/ osoba. Do podstawowych obowiązków opiekuna należy: 1. Sprawowanie opieki nad powierzonymi mu uczestnikami, 2. Współdziałanie z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki, 3. Nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczestników, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, 4. Nadzór nad wykonywaniem przez uczestników przydzielonych zadań, 5. Wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika wycieczki. 7 §8. PRAWA I OBOWIĄZKI UCZESTNIKÓW WYCIECZKI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zgłaszanie propozycji rozwiązań dotyczących szczegółowych kwestii organizacyjnych i merytorycznych wycieczki. Uczestniczenie w zajęciach przewidzianych w programie. Korzystanie z pomocy kierownika, opiekunów i innych uczestników wycieczki. Poinformowanie kierownika wycieczki o ewentualnych dolegliwościach oraz stosowanych lekach, środkach zapobiegawczych, które powinny uzupełnić apteczkę. Przestrzeganie przepisów obowiązujących w miejscu pobytu dotyczących m.in. stosowania urządzeń elektrycznych, ognia, przestrzegania ciszy nocnej, zachowania się na obszarach chronionych itp. Dbanie o otaczające mienie, posiadany bagaż oraz własność współuczestników wyjazdu. Pozostawienie czystości w środkach transportu i miejscach pobytu uczestników wycieczki. Informowanie kierownika wycieczki o ewentualnych wypadkach, wyrządzonych szkodach lub innych istotnych problemach związanych z wycieczką. §9. REGULAMIN WYCIECZEK Zasady zachowania się na wycieczkach, zajęciach szkolnych w terenie, obozach szkolnych 1. Każdy uczestnik wycieczki szkolnej ma obowiązek: godnie reprezentować swoim zachowaniem Zespół Szkół nr 13, postępować zgodnie z zasadami statutowymi oraz naukami i postawami propagowanymi przez Zespół Szkół nr 13 bezwzględnie stosować się do wszystkich poleceń kierownika wycieczki, opiekuna lub przewodnika, przestrzegać zasad bezpieczeństwa podczas poruszania się środkami komunikacji zbiorowej, punktualnego zgłaszania się na miejsce zbiórki znajdujące się w pobliżu szkoły, które wyznacza nauczyciel oraz powrotu z całą grupą do szkoły lub na miejsce zbiórki, z którego wyruszył na wycieczkę (o ile umowa pisemna z rodzicami nie stanowi inaczej), kulturalnego zachowania się we wszystkich miejscach pobytu grupy takich jak: środki komunikacji zbiorowej, kina, teatry, muzea, galerie i in., stosowania się do sygnalizacji świetlnej na ulicach/trasach wycieczki i przechodzenia tylko w oznaczonych miejscach, kasowania biletów (o ile nie posiada biletu okresowego)w środkach komunikacji zbiorowej oraz pokrywania kosztów za bilety wstępu (o ile przyjęte zasady konkretnej wycieczki nie stanowią inaczej), posiadania w czasie wycieczki aktualnej legitymacji szkolnej, natychmiastowego zgłoszenia opiekunowi grupy zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu (zdrowiu, życiu) uczestników wycieczki, od chwili przybycia do obiektu noclegowego / miejsca publicznego stanowiącego cel wycieczki podporządkować się obowiązującym tam regulaminom, w przypadku zagubienia się oczekiwania w tym miejscu, w którym spostrzegł że odłączył się od grupy (jeśli to możliwe podjąć próby skontaktowania się telefonicznie z jakimś uczestnikiem wycieczki bądź opiekunem) lub zgłosić się do policji, straży miejskiej, TOPR-u, GOPR-u i poprosić o pomoc. bezwzględnie przestrzegać uwag gospodarzy terenu gościnnego. 2. Każdy uczestnik zobowiązany jest do przestrzegania programu dnia: ustalonych godzin: zbiórki, pobudki, posiłków, wycieczek fakultatywnych, zajęć rekreacyjno-sportowych, ciszy nocnej, który ogłaszany jest przez kierownika wycieczki w formie ustnej. 3. Wszyscy uczestnicy biorą aktywny udział w zajęciach programowych. 8 4. 5. 6. 7. 8. Za wszelkie szkody spowodowane z winy uczestnika w czasie pobytu odpowiedzialność ponosi uczestnik i/lub jego opiekun prawny. Zakazy: - Surowo zabrania się samowolnego oddalania od grupy uczestnikom wycieczki poza tren miejsca pobytu bez zgody kierownika, opiekuna wycieczki, który odpowiada za bezpieczeństwo grupy. - Surowo zabrania się palenia tytoniu, spożywania alkoholu i korzystania z innych używek, zarówno w czasie podróży jak i w miejscu docelowym. Za naruszenie zasad regulaminu wycieczki uczeń poniesie konsekwencje przewidziane w obowiązującym WSO, może być wobec niego zastosowana kara ujęta w zapisach statutowych i regulaminie szkoły. Wycieczka może zostać przerwana bez względu na poniesione przez młodzież koszty w przypadku: a) w razie powszechnej niesubordynacji uczestników wycieczki; b) w przypadku odmowy odebrania uczestnika, który naruszył punkt 5, przez jego rodziców bądź opiekunów prawnych. c) zewnętrznych warunków uniemożliwiających dalsze prowadzenie wycieczki i/lub zagrażających bezpieczeństwu grupy; Uczeń może być zwolniony po zakończeniu wycieczki w innym miejscu niż wyznaczy nauczyciel tylko na pisemną prośbę jego rodziców. §10. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Wycieczki (imprezy) mogą być finansowane ze środków: a) pochodzących od rodziców uczniów biorących udział w wycieczce (imprezie); b) ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji działających na terenie szkoły; c) ze środków wypracowanych przez uczniów; d) ze środków przekazanych przez radę rodziców; e) ze środków przekazanych przez osoby prawne i fizyczne. Kierownicy i opiekunowie wycieczek (imprez) nie ponoszą kosztów przejazdu i zakwaterowania. Wydatki z tego tytułu pokrywa się ze środków zebranych na pokrycie kosztów wycieczki 2. Udział uczniów w wycieczkach (imprezach) (z wyjątkiem przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych) wymaga pisemnej zgody rodziców (prawnych opiekunów). 3. Organizacja i program wszystkich wycieczek (imprez) powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznej. 4. Na odstępstwa od wyżej wymienionych punktów regulaminu musi wyrazić zgodę dyrektor szkoły. 5. Z chwilą zatwierdzenia przez Dyrektora Szkoły, niniejszy regulamin wchodzi w życie jednocześnie zastępując poprzedni. Zatwierdzam .................................. 9 Załącznik 1 Rodzice są zobowiązani do podpisania poniższego oświadczenia: .............................................., dnia ..................... ZGODA RODZICÓW NA WYJAZD DZIECKA NA WYCIECZKĘ ........................................................................................................................................................................... (imię i nazwisko prawnego opiekuna dziecka) ........................................................................................................................................................................... (adres) ........................................... (telefon kontaktowy) OŚWIADCZENIE Znając stan zdrowia / mojej córki / mojego syna* ........................................................ .................................................................................................uczennicy / ucznia* klasy.................. w roku szkolnym ........................ wyrażam zgodę na jego / jej udział w wycieczce klasowej / szkolnej * do .................................................................................................................................... , organizowanej przez ......................................................................................................................... (nazwa organizatora, adres) w terminie od dnia .........................do dnia ...........................pod opieką .......................................... ............................................................................................................................................................ Środek transportu ............................................................................................................................... Oświadczam, że o programie i regulaminie wycieczki zostałem(am) poinformowany(a) na zebraniu w dniu ............................................................... Zobowiązuję się partycypować w kosztach wycieczki / imprezy na prawach określonych przez organizatora / opiekuna wycieczki* oraz pokryć ewentualne szkody wyrządzone przez moją córkę / mojego syna* ........................................................ podpis prawnego opiekuna ucznia * niepotrzebne skreślić 10 Załącznik 2 OŚWIADCZENIE Zgadzam się na udział mojego dziecka ............................................................................................. (Imię i nazwisko) w wycieczce szkolnej ........................................................................................................................ (termin i trasa wycieczki) Wyrażam zgodę na przeprowadzenie wszelkich niezbędnych zabiegów lub operacji w stanach zagrażających życiu lub zdrowiu mojego dziecka. Jednocześnie oświadczam, iż zapoznałam(em) się z regulaminem wycieczki. ............................................................. (Data, czytelny podpis rodzica/opiekuna) 11 Załącznik 3 Gorzów Wlkp., dnia ..................... OŚWIADCZENIE OPIEKUNA WYCIECZKI ................................................................... (imię i nazwisko opiekuna) ................................................................... (stanowisko: nauczyciel......) ................................................................... (szkoła) OŚWIADCZENIE Oświadczam, że zapoznałem się z przepisami dotyczącymi zasad bezpieczeństwa na wycieczkach dla dzieci i młodzieży, a w szczególności z Rozporządzeniem Ministra Edukacji narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135, poz. 1516 ze zm.), Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 sierpnia 1992r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych (Dz. U. z 1992 r. Nr 65, poz. 331 z późn. zmianami – Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69), Rozporządzenie z 15 marca 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasady jego organizowania i nadzoru (Dz. U. z 1997 r. Nr 12, poz. 67 ze zm.) oraz Regulaminem Wycieczek Szkolnych Zespołu Szkół nr 13 w Gorzowie Wlkp. Zobowiązuję się do przestrzegania postanowień w nich zawartych oraz biorę pełną odpowiedzialność za życie i zdrowie powierzonych mojej opiece uczniów na czas trwania wycieczki. Podpis opiekuna wycieczki ............................................. ............................................................. (data i podpis osoby przyjmującej oświadczenie) 12 Załącznik 4 K A R T A W Y C I E C Z K I (IMPREZY) Cel i założenia programowe wycieczki (imprezy) ............................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Trasa wycieczki (imprezy) ................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Termin ................................ ilość dni ......................... klasa/grupa .................................................. Liczba uczestników ........................................................................................................................... Kierownik .......................................................................................................................................... (imię i nazwisko) Liczba opiekunów: ............................................................................................................................ Środek lokomocji ............................................................................................................................... OŚWIADCZENIE Zobowiązuję się do przestrzegania przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa na wycieczkach i imprezach dla dzieci i młodzieży. Opiekunowie wycieczki (imprezy) : Kierownik wycieczki (imprezy): .................................................................. ............................................................... (imię i nazwisko, podpis) (imię i nazwisko, podpis) .................................................................. (imię i nazwisko, podpis) .................................................................. (imię i nazwisko, podpis) .................................................................. (imię i nazwisko, podpis) Obowiązki kierownika wycieczek (§ 12. ust. 1. rozporządzenia): 1) opracowuje program i harmonogram wycieczki lub imprezy, oraz przedstawia dokumentację wycieczki dyrektorowi szkoły do zatwierdzenia, 2) opracowuje regulamin i zapoznaje z nim wszystkich uczestników, 3) zapewnia warunki do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki lub imprezy oraz sprawuje nadzór w tym zakresie, 4) zapoznaje uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnia warunki do ich przestrzegania, 5) określa zadania opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczestnikom wycieczki lub imprezy, 6) nadzoruje zaopatrzenie uczestników w sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy, 7) organizuje transport, wyżywienie i noclegi dla uczestników, 8) dokonuje podziału zadań wśród uczestników, 9) dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy , 10) dokonuje podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki lub imprezy po jej zakończeniu. 13 Załącznik 5 HARMONOGRAM WYCIECZKI (IMPREZY) Data i Ilość godz. Miejscowość km wyjazdu Program Adnotacje organu prowadzącego lub sprawującego nadzór pedagogiczny Adres punktu noclegowego i żywieniowego Zatwierdzam .................................................................. (pieczęć i podpis dyrektora szkoły) Podstawowe obowiązki opiekuna wycieczki (§ 13, ust. 2) 1) sprawuje opiekę nad powierzonymi mu uczniami, 2) współdziała z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki lub imprezy, 3) sprawuje nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, 4) nadzoruje wykonywanie zadań przydzielonych uczniom, 5) wykonuje inne zadania zlecone przez kierownika Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135, poz. 1516 ze zm.) 14 warunków Załącznik 6 LISTA UCZESTNIKÓW WYCIECZKI Lista uczestników wycieczki do ............................... w terminie ............................... Lp Imię Nazwisko Data ur. Miejsce ur. Adres Klasa Nr leg. szk. ............................................................. Potwierdzenie dyrektora szkoły (podpis wychowawcy klasy/kierownika wycieczki) ................................................................... (podpis i pieczęć) Gorzów Wlkp., .................................................. 15 Załącznik 7 WYKAZ OFERT PRZEWOŹNIKÓW wycieczka szkolna w dniach ................................................ do ........................................................ Organizator: ......................................................................................................... dla klasy .............. (wychowawca/Trójka Klasowa Rodziców/inne) Dodatkowe warunki dla przewoźnika: liczba km: ........................; inne .......................................... liczba miejsc: ..............; wymagany bagażnik: tak/nie; standard autokaru: ............................................................................................................................. inne warunki: ..................................................................................................................................... Lp. Nazwa oferenta, telefon Data złożenia oferty telefonicznej Telefoniczna oferta cenowa Uwagi o ofercie Decyzja o wyborze 1 2 3 4 5 Podpis wychowawcy klasy / opiekuna wycieczki: .............................................................................................................................................. Podpis Przewodniczącego Klasowej Trójki Rodziców i/lub Gospodarza klasy: ............................................................................................................................................... Druk jest stosowany w celu wyeliminowania zarzutów o preferowaniu przewoźników . Gorzów Wlkp., ................................................. 16 Załącznik 8 ROZLICZENIE wycieczki (imprezy) szkolnej do ..................................................................................................................... zorganizowanej w dniu .................................. przez ....................................................................................... I. DOCHODY 1. Wpłaty uczestników: liczba osób .............. x koszt wycieczki ....................... = ............................... zł. 2. Inne wpłaty: ................................................................................................................................................. Razem dochody: .............................................. II. WYDATKI 1. Koszt wynajmu autobusu: .............................. 2. Koszt noclegu: ................................................ 3. Koszt wyżywienia: ......................................... 4. Bilety wstępu: .................. .............................. 5. Inne wydatki (.............) .................................. Razem wydatki.............................................. 6. Forma płatności: przelew bankowy* wpłata w ratach** wpłata gotówką*** III. Koszt wycieczki (imprezy) na 1 uczestnika: - ........................................... IV. Pozostała kwota w wysokości ................... zł. zostaje ............................zł. ........................................................................................................................................................................... (określić sposób zagospodarowania kwoty – np. zwrot, wspólne wydatki klasowe itp.) ORGANIZATOR Uczestnicy wycieczki (imprezy): (kierownik wycieczki) .................................................... 1. ................................................. 2. ................................................. Rozliczenie przyjął: 3. .................................................. ...................................................... (data i podpis dyrektora szkoły) Załączniki: Rachunki na wymienione wydatki Lista uczestników (wpłata, podpis) Karta wycieczki Regulamin wycieczki (imprezy) Zgoda rodziców na wyjazd Oferta przewoźników / lub wycieczek (uzasadnienie wyboru oferty) 17 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jednolity) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1.1) Ustawa określa warunki świadczenia, przez przedsiębiorców i przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509), zwanych dalej "przedsiębiorcami", usług turystycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także za granicą, jeżeli umowy z klientami o świadczenie tych usług są zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2) Art. 2. Zawieranie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego umów z klientami o świadczenie usług turystycznych jest dopuszczalne, jeżeli przedsiębiorca ten prowadzi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą na warunkach określonych w ustawie, o której mowa w art. 1. Art. 3. Przez użyte w ustawie określenia należy rozumieć: 1) usługi turystyczne - usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym, 2) impreza turystyczna - co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu, 3) wycieczka - rodzaj imprezy turystycznej, której program obejmuje zmianę miejsca pobytu jej uczestników, 4)3) organizowanie imprez turystycznych - przygotowywanie lub oferowanie, a także realizacja imprez turystycznych, 5) organizator turystyki - przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, 6) pośrednik turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych, 7)4) agent turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju, 7a)5) przewodnik turystyczny - osobę zawodowo oprowadzającą grupy wycieczkowe po wybranych obszarach, miejscowościach i obiektach oraz udzielającą o nich informacji, 7b)5) pilot wycieczek - osobę towarzyszącą, w imieniu organizatora turystyki, uczestnikom imprezy turystycznej, sprawującą opiekę nad nimi i czuwającą nad sposobem wykonania na ich rzecz usług, 8)6) usługi hotelarskie - krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług z tym związanych, 9) turysta - osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc, 10) odwiedzający - osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości oraz niekorzystającą z noclegu, 11) klient - osobę, która zamierza zawrzeć lub zawarła umowę o świadczenie usług turystycznych na swoją rzecz lub na rzecz innej osoby, a zawarcie tej umowy nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej, jak i osobę, na rzecz której umowa została zawarta, a także osobę, której przekazano prawo do korzystania z usług turystycznych objętych uprzednio zawartą umową, 12) (skreślony),7) 13) (skreślony). 7) 8) Rozdział 2 Organizatorzy turystyki, pośrednicy i agenci turystyczni Art. 4. 1. Działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu imprez turystycznych oraz na pośredniczeniu na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych wymaga uzyskania zezwolenia. 2. Nie wymaga uzyskania zezwolenia działalność agentów turystycznych polegająca na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenie lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju. Art. 5. 1. Zezwolenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, udziela się na czas nieoznaczony, jeżeli przedsiębiorca spełnia następujące warunki: 1) zapewnia kierowanie działalnością przedsiębiorstwa oraz działalnością jego jednostek organizacyjnych samodzielnie dokonujących czynności prawnych przez osoby: 18 a) posiadające odpowiednie wykształcenie i praktykę, o których mowa w art. 6 ust. 1 i 2, b) nie karane za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu, wiarygodności dokumentów, mieniu oraz przeciwko obrotowi gospodarczemu, 2) przedstawi dowód zapewnienia pokrycia kosztów powrotu klienta do kraju, w wypadku gdy organizator turystyki wbrew obowiązkowi nie zapewnia tego powrotu, a także na pokrycie zwrotu wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych, w formie: a) umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej albo b) umowy ubezpieczenia na rzecz klientów. 2. Obowiązek posiadania gwarancji lub umowy ubezpieczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, dotyczy całego okresu prowadzonej działalności. 3. Treść gwarancji lub umowy ubezpieczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 2, obejmuje upoważnienie dla wojewody lub wskazanej przez niego jednostki do wydawania dyspozycji wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do kraju. 9) 4. Wojewoda jest uprawniony do występowania na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów. 5.9) Z sumy określonej w umowie gwarancji bankowej, umowie gwarancji ubezpieczeniowej lub umowie ubezpieczenia pokrywa się w pierwszej kolejności koszty sprowadzenia do kraju klientów, o których mowa w ust. 1 pkt 2. Jeżeli pozostała suma gwarancji jest niewystarczająca na zwrot wszystkich wpłat wniesionych przez klientów, wypłaty obniża się proporcjonalnie do wysokości pozostałej sumy. Art. 6. 1. Działalnością w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz działalnością w zakresie pośrednictwa w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, o której mowa w art. 4 ust. 1, mogą kierować osoby posiadające: 1) 1 rok praktyki w obsłudze turystów i ukończone studia wyższe z zakresu turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii, zarządzania i marketingu, 2) 2 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią z zakresu obsługi turystów lub ukończone studia wyższe inne niż wymienione w pkt 1, 3) 4 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią inną niż wymieniona w pkt 2, 4)10) 6 lat praktyki w obsłudze turystów, w pozostałych przypadkach. 2. Za praktykę w obsłudze turystów, o której mowa w ust. 1, uważa się samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie organizowania imprez turystycznych lub pośrednictwa w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, kierowanie jednostkami organizującymi imprezy turystyczne, pracę na stanowiskach związanych z przygotowywaniem i zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych, samodzielne przygotowywanie programów imprez turystycznych, a także wykonywanie zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. 3. Potwierdzeniem praktyki, o której mowa w ust. 2, jest zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarczej11) albo zaświadczenie wydane przez jednostkę organizacyjną powierzającą zainteresowanemu czynności przy obsłudze turystów. Art. 7. 1. Udzielenie, odmowa udzielenia, cofnięcie i ograniczenie zakresu zezwolenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, następuje w formie decyzji administracyjnej. 2. Organem właściwym do udzielenia, odmowy udzielenia, cofnięcia i ograniczenia zakresu zezwolenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, jest wojewoda właściwy dla siedziby przedsiębiorcy. 3. Wniosek o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, powinien zawierać: 1) oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby (miejsca zamieszkania), 2) określenie zakresu i rodzaju działalności wymagającej zezwolenia, 3) wskazanie miejsca wykonywania działalności objętej zezwoleniem, 4) dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w art. 5. 4.12) Wojewoda odmawia udzielenia zezwolenia albo ogranicza jego zakres w stosunku do wniosku o udzielenie zezwolenia, jeżeli przedsiębiorca nie spełnia wymagań niezbędnych do jego udzielenia. Art. 8.13) 1. Wojewoda przesyła kopię zezwolenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, oraz dane dotyczące formy zapewnienia pokrycia kosztów i zwrotu wpłat, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, ministrowi właściwemu do spraw turystyki. 2. Minister właściwy do spraw turystyki, na podstawie zezwoleń i danych dotyczących form zapewnienia pokrycia kosztów i zwrotu wpłat, o których mowa w ust. 1, prowadzi centralny rejestr zezwoleń, zwany dalej "rejestrem". 3. Wpisu do rejestru dokonuje się z urzędu, na podstawie zezwoleń i danych, o których mowa w ust. 1. 4. Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady i tryb prowadzenia centralnego rejestru zezwoleń, wskazując w szczególności dokumenty i dane, na podstawie których dokonuje się wpisu do rejestru, oraz zakres danych gromadzonych w księdze rejestrowej i jej wzór. 5.14) Wojewoda prowadzi ewidencję wydanych na terenie województwa zezwoleń i związanych z nimi umów gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, oraz udziela informacji o wydanych zezwoleniach na zasadach ustalonych dla rejestru. Art. 9. 1.15) Minister właściwy do spraw turystyki oraz wojewoda jest upoważniony do kontroli prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, o której mowa w art. 4 ust. 1, w zakresie: 19 1) spełniania wymagań niezbędnych do uzyskania zezwolenia, 2) zgodności prowadzonej działalności z wydanym zezwoleniem, 3) przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej określonych ustawą. 1a.16) Minister właściwy do spraw turystyki oraz wojewoda jest upoważniony do kontroli działalności agentów turystycznych w zakresie: 1) zgodności prowadzonej działalności z zawartymi umowami agencyjnymi, 2) przestrzegania przez przedsiębiorców dających zlecenie agentom warunków wykonywania działalności gospodarczej określonych ustawą. 2. Wojewoda może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie, pod rygorem cofnięcia lub ograniczenia zakresu zezwolenia. 3.17) W razie stwierdzenia przez ministra właściwego do spraw turystyki w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 1 i 1a, uchybień w sposobie prowadzenia działalności gospodarczej, występuje on do właściwego wojewody o podjęcie działań, o których mowa w ust. 2. Art. 10. 1. Organizator turystyki oraz pośrednik turystyczny są obowiązani przedkładać organowi udzielającemu zezwolenia dokumenty potwierdzające zawarcie kolejnych umów gwarancji lub ubezpieczenia, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, przed upływem terminu obowiązywania umowy poprzedniej. 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, uwzględniając zakres i rodzaj działalności prowadzonej przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, określa: 1) minimalną wysokość sumy gwarancji, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a), 2) minimalną wysokość sumy gwarancyjnej na rzecz jednego klienta z tytułu umowy ubezpieczenia, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b). Art. 10a. 1. Wojewoda może cofnąć wydane zezwolenie albo ograniczyć jego zakres w następujących wypadkach: 1) prawomocnego orzeczenia sądu zakazującego przedsiębiorcy-osobie fizycznej prowadzenia działalności objętej zezwoleniem, 2) naruszania obowiązków określonych ustawą, gdy powoduje to zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych klientów, a także poważne zagrożenie interesów majątkowych klientów, 3)18) nieusunięcia przez przedsiębiorcę stwierdzonych uchybień, pomimo wezwania, o którym mowa w art. 9 ust. 2. 2. Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie, a także przedsiębiorca, który prowadził działalność bez uzyskania wymaganego zezwolenia, nie może uzyskać żadnego z tych zezwoleń, o których mowa w art. 4 ust. 1, w okresie 3 lat od daty cofnięcia zezwolenia lub ujawnienia prowadzenia działalności bez zezwolenia. 3.19) Przepis ust. 2 stosuje się także do osób kierujących działalnością przedsiębiorstwa w imieniu przedsiębiorcy, któremu cofnięto zezwolenie lub który prowadził działalność bez wymaganego zezwolenia. Osoby te w okresie wskazanym w ust. 2 nie mogą również kierować działalnością przedsiębiorstwa lub jego jednostek organizacyjnych w zakresie wymagającym zezwolenia. Art. 10b.20) Przedsiębiorcę występującego wobec klientów jako agent turystyczny uważa się za organizatora turystyki w rozumieniu ustawy, jeżeli: 1) w umowach zawieranych z klientami nie wskazuje jednoznacznie właściwego organizatora turystyki, którego reprezentuje, lub 2) działa jako agent organizatora turystyki, który nie jest uprawniony do zawierania umów z klientami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub 3) działa bez ważnej umowy agencyjnej lub przekracza jej zakres. Rozdział 3 Ochrona klienta Art. 11.21) W zakresie nieuregulowanym ustawą do umów z klientami zawieranych przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego oraz inne przepisy dotyczące ochrony konsumenta. Art. 11a.22) 1. Organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: 1) działaniem lub zaniechaniem klienta, 2) działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo 3) siłą wyższą. 2. Wyłączenie odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, w przypadkach wymienionych w ust. 1, nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku udzielenia w czasie trwania imprezy turystycznej pomocy poszkodowanemu klientowi. Art. 11b.22) 1. Nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności określonej w art. 11a, także w razie wyboru prawa obcego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 20 2. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną klientowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych może być ograniczona tylko wówczas, gdy określa to umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska. 3. Organizatorzy turystyki w umowach z klientami mogą ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług w czasie imprezy turystycznej do dwukrotności ceny imprezy turystycznej względem każdego klienta. 4. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 3, nie może dotyczyć szkód na osobie. Art. 12. 1. Organizator turystyki lub pośrednik turystyczny, który proponuje klientom imprezy turystyczne lub usługi turystyczne, udostępniając im odpowiednie informacje pisemne, a w szczególności broszury, foldery, katalogi, jest obowiązany wskazać w tych materiałach w sposób dokładny i zrozumiały: 1) cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia, 2) miejsce pobytu lub trasę imprezy, 3) rodzaj, klasę, kategorię lub charakterystykę środka transportu, 4) położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania, według przepisów kraju pobytu, 5) ilość i rodzaj posiłków, 6) program zwiedzania i atrakcji turystycznych, 7) kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny, 8)23) termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń, 9) podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy, 10)24) ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej. 1a.25) Informacje, o których mowa w ust. 1, nie mogą wprowadzać klienta w błąd. 2. Jeżeli umowa zawarta z klientem nie zawiera odmiennych postanowień, to odpowiednie wskazania zawarte w informacjach pisemnych, o których mowa w ust. 1 pkt 1-8, stają się elementem umowy. Art. 13. 1. Organizator turystyki lub pośrednik turystyczny jest obowiązany podać klientowi, przed zawarciem umowy: 1)26) ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych, w szczególności o terminach oczekiwania na wydanie paszportu i wizy oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej, 2) informację o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej oraz o zakresie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. 2. Organizator turystyki jest obowiązany poinformować klienta o szczególnych zagrożeniach życia i zdrowia na odwiedzanych obszarach oraz o możliwości ubezpieczenia z tym związanego. Dotyczy to także zagrożeń powstałych po zawarciu umowy. 3.27) Organizator turystyki jest obowiązany we właściwym czasie, przed rozpoczęciem imprezy turystycznej, podać klientom: 1) nazwisko lub nazwę lokalnego przedstawiciela organizatora turystyki (lub innej instytucji), do którego klient może zwracać się w razie trudności, a także jego adres i numer telefonu, 2) w odniesieniu do imprez turystycznych dla dzieci - informację o możliwości bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osobą odpowiedzialną w miejscu pobytu dziecka, 3) planowany czas przejazdu, miejsca i czas trwania postojów, 4)28) szczegółowe informacje dotyczące połączeń komunikacyjnych oraz miejsca, jakie klient będzie zajmował w środku transportu, w szczególności kabiny na statku lub przedziału sypialnego w pociągu. 3a.29) Informacje, o których mowa w ust. 1-3, powinny być podane klientowi na piśmie. 4. Udzielenie informacji, o których mowa w ust. 1-3, nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku opieki nad turystami. Art. 14. 1. Umowa o świadczenie usług turystycznych polegających na organizowaniu imprez turystycznych wymaga formy pisemnej. 2. Umowa powinna określać: 1) organizatora turystyki i numer jego zezwolenia30) oraz imię i nazwisko osoby, która w jego imieniu umowę podpisała, 2) miejsce pobytu lub trasę wycieczki, 3) czas trwania imprezy turystycznej, 4) program imprezy turystycznej obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, w tym: a) rodzaj, charakter i kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i planowanego powrotu, b) położenie, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów niezaliczanych do rodzajów i kategorii, c) ilość i rodzaj posiłków, d) program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy turystycznej, 21 5) cenę imprezy turystycznej, wraz z wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków i opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie, oraz wyraźne sformułowanie okoliczności, które mogą spowodować podwyższenie ceny zgodnie z art. 17, 6) sposób zapłaty, 7)31) rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów oraz nazwę i adres ubezpieczyciela, 7a)32) termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń, 7b)32) termin zawiadomienia o przeniesieniu uprawnień i przejęciu obowiązków, o którym mowa w art. 16 ust. 2, 8) sposób zgłaszania reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki lub osobę z nim współpracującą wraz z podaniem terminu zgłaszania takich reklamacji, 9) wymagania specjalne, o których klient powiadomił organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego i na które strony umowy wyraziły zgodę, 10) podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy. 2a.33) Osoba, która zawarła z klientem umowę o świadczenie usług turystycznych, jest obowiązana niezwłocznie dostarczyć klientowi jeden egzemplarz tej umowy. 3. Organizatorzy turystyki, organizujący imprezy turystyczne za granicą, mają obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. 4.34) Organizator turystyki jest obowiązany wydać klientowi wpłacającemu należność za imprezę turystyczną lub zaliczkę przekraczającą 10% tej sumy: 1) pisemne potwierdzenie posiadania gwarancji, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a), wraz ze wskazaniem sposobu ubiegania się o wypłatę środków z tej gwarancji w wypadkach określonych ustawą, lub 2) pisemne potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b), wraz ze wskazaniem sposobu ubiegania się o wypłatę środków z umowy ubezpieczenia. 5.35) Organizator, który przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony, z przyczyn od niego niezależnych, zmienić istotne warunki umowy z klientem, z zastrzeżeniem art. 17, powinien niezwłocznie o tym powiadomić klienta. W takiej sytuacji klient powinien niezwłocznie poinformować organizatora, czy: 1) przyjmuje proponowaną zmianę umowy albo 2) odstępuje od umowy za natychmiastowym zwrotem wszystkich wniesionych świadczeń i bez obowiązku zapłaty kary umownej. 6.35) Jeżeli klient, zgodnie z ust. 5, odstępuje od umowy lub jeżeli organizator odwołuje imprezę turystyczną z przyczyn niezależnych od klienta, klient ma prawo, według swojego wyboru: 1) uczestniczyć w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie, chyba że zgodzi się na imprezę o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie, 2) żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń. 7.35) W wypadkach określonych w ust. 6 klient może dochodzić odszkodowania za niewykonanie umowy, chyba że odwołanie imprezy turystycznej nastąpiło z powodu: 1)36) zgłoszenia się mniejszej liczby uczestników niż liczba minimalna określona w umowie, a organizator powiadomił o tym klienta na piśmie w uzgodnionym terminie, 2) siły wyższej. Art. 15. 1.37) Niedopełnienie obowiązków określonych w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14 i art. 16a może być, zgodnie z art. 10a ust. 1 pkt 2, uznane przez wojewodę za podstawę cofnięcia lub ograniczenia zezwolenia. Nie ogranicza to możliwości dochodzenia przez klienta odszkodowania. 2.38) Powierzenie przez organizatora turystyki samodzielnego wykonania zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek osobie nieuprawnionej lub nieznającej odpowiedniego języka może stanowić również podstawę cofnięcia lub ograniczenia zezwolenia organizatora turystyki. Art. 16.39) 1. Klient może bez zgody organizatora turystyki przenieść na osobę spełniającą warunki udziału w imprezie turystycznej wszystkie przysługujące mu z tytułu umowy o świadczenie usług turystycznych uprawnienia, jeżeli jednocześnie osoba ta przejmuje wszystkie wynikające z tej umowy obowiązki. 2. Przeniesienie uprawnień i przejęcie obowiązków, o którym mowa w ust. 1, jest skuteczne wobec organizatora turystyki, jeżeli klient zawiadomi go o tym przed rozpoczęciem imprezy turystycznej w terminie określonym w umowie. 3. Za nieuiszczoną część ceny imprezy turystycznej oraz koszty poniesione przez organizatora turystyki w wyniku zmiany uczestnika imprezy turystycznej klient i osoba przejmująca jego uprawnienia odpowiadają solidarnie. Art. 16a.40) 1. Organizator turystyki, który w czasie trwania danej imprezy turystycznej nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, stanowiących istotną część programu tej imprezy, jest obowiązany, bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami, wykonać w ramach tej imprezy odpowiednie świadczenia zastępcze. Jeżeli jakość świadczenia zastępczego jest niższa od jakości usługi określonej w programie imprezy turystycznej, klient może żądać odpowiedniego obniżenia ceny imprezy. 2. Jeżeli wykonanie świadczeń zastępczych, o których mowa w ust. 1, jest niemożliwe albo klient z uzasadnionych powodów nie wyraził na nie zgody i odstąpił od umowy, organizator turystyki jest obowiązany, bez obciążania klienta 22 dodatkowymi kosztami z tego tytułu, zapewnić mu powrót do miejsca rozpoczęcia imprezy turystycznej lub do innego uzgodnionego miejsca w warunkach nie gorszych niż określone w umowie. 3. W razie odstąpienia od umowy, o którym mowa w ust. 2, organizator turystyki nie może żądać od klienta żadnych dodatkowych świadczeń z tego tytułu, w szczególności zapłaty kary umownej. Klient może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania umowy. 4. W razie niemożności wykonania świadczenia zastępczego, o której mowa w ust. 2, klient może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania umowy, chyba że niemożność wykonania świadczenia zastępczego jest spowodowana wyłącznie: 1) działaniami lub zaniechaniami osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu świadczenia zastępczego, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo 2) siłą wyższą. Art. 16b.40) 1. Jeżeli w trakcie imprezy turystycznej klient stwierdza wadliwe wykonywanie umowy, powinien niezwłocznie zawiadomić o tym wykonawcę usługi oraz organizatora turystyki, w sposób odpowiedni dla rodzaju usługi. 2. Umowa powinna jednoznacznie określać obowiązek klienta w zakresie, o którym mowa w ust. 1. Art. 17. 1. Cena ustalona w umowie nie może być podwyższona, chyba że umowa wyraźnie przewiduje możliwość podwyższenia ceny, a organizator turystyki udokumentuje wpływ na podwyższenie ceny jednej z następujących okoliczności: 1) wzrostu kosztów transportu, 2)41) wzrostu opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za takie usługi, jak lotniskowe, załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych, 3) wzrostu kursów walut. 2. W okresie 20 dni przed datą wyjazdu cena ustalona w umowie nie może być podwyższona. 42) Art. 18. (skreślony). Art. 19. 1. Postanowienia umów zawieranych przez organizatorów turystyki z klientami mniej korzystne dla klientów niż postanowienia niniejszej ustawy są nieważne. 2. W miejsce postanowień umowy mniej korzystnych dla klienta obowiązują przepisy ustawy. Art. 19a.43) Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy działającego w okolicznościach określonych w art. 10b. Rozdział 4 Przewodnicy turystyczni i piloci wycieczek Art. 20. 1. Przewodnikiem turystycznym lub pilotem wycieczek może być osoba, która posiada uprawnienia określone ustawą. 2. Do zadań przewodnika turystycznego należy oprowadzanie wycieczek, fachowe udzielanie ich uczestnikom informacji o kraju, odwiedzanych miejscowościach, obszarach i obiektach oraz sprawowanie opieki nad uczestnikami wycieczki. 3. Do zadań pilota wycieczek należy sprawowanie, w imieniu organizatora turystyki, opieki nad uczestnikami imprezy turystycznej w niezbędnym zakresie, wynikającym z charakteru imprezy, oraz czuwanie nad sposobem wykonywania usług świadczonych na rzecz uczestników podczas imprezy, a także reprezentowanie organizatora turystyki wobec kontrahentów świadczących usługi w trakcie trwania imprezy. Art. 21. 1. Przewodnicy turystyczni otrzymują uprawnienia następujących rodzajów: 1) przewodników górskich dla określonych obszarów górskich, 2) przewodników miejskich dla poszczególnych miast, 3) przewodników terenowych dla poszczególnych województw lub regionów. 2. Uprawnienia przewodników górskich dzielą się na trzy klasy w zależności od stopnia trudności tras i wycieczek. 3.44) Uprawnienia przewodnika terenowego obejmują również miasta położone w obrębie województwa lub regionu. 4.45) Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, może określić wykaz miast, w których wykonywanie zadań przewodnika turystycznego wymaga posiadania uprawnień przewodnika miejskiego, uwzględniając szczególne walory turystyczne tych miast. Art. 22. Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek otrzymuje osoba, która: 1) ukończyła 18 lat, 2) ukończyła szkołę średnią, 3) posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, 4) nie była karana za przestępstwa umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, 5) odbyła szkolenie i praktykę oraz zdała egzamin na przewodnika turystycznego lub na pilota wycieczek. Art. 23. 23 Osoba ubiegająca się o wydanie uprawnień przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek podlega badaniom lekarskim wstępnym, a osoba posiadająca uprawnienia - badaniom okresowym, w trybie i zakresie określonym w przepisach o badaniach lekarskich pracowników. Art. 24. 1. Szkolenie, o którym mowa w art. 22 pkt 5, mogą prowadzić jednostki organizacyjne lub osoby upoważnione na podstawie decyzji administracyjnej wojewody, które: 1) dysponują kadrą wykładowców posiadających wykształcenie wyższe oraz praktykę - w zakresie zagadnień objętych programem, 2) zapewnią warunki umożliwiające realizację zajęć, w tym także praktycznych, oraz odpowiednią obsługę biurową wraz z przechowywaniem i udostępnianiem dokumentacji szkolenia. 2. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się na przeprowadzenie jednego szkolenia lub na stałe. Upoważnienie wydane na stałe może zostać cofnięte, jeżeli upoważniona jednostka organizacyjna lub osoba przestała spełniać warunki określone w ust. 1 lub gdy szkolenie jest prowadzone niezgodnie z obowiązującym programem. Art. 25. 1. Egzamin przeprowadza komisja egzaminacyjna powoływana przez wojewodę właściwego ze względu na: 1) obszar uprawnień - dla przewodników turystycznych, 2) miejsce organizacji kursu - dla pilotów wycieczek. 2. W skład komisji egzaminacyjnych, o których mowa w ust. 1, wchodzą przedstawiciele stowarzyszeń zrzeszających przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz organizacji biur podróży. 3. Wojewoda, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, może odmówić dopuszczenia do egzaminu osoby, która nie spełnia warunków określonych w art. 22. Odmowa ta następuje w drodze decyzji administracyjnej. Art. 26. 1. Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek mogą być zawieszone za powtarzające się uchybienia w wykonywaniu zadań lub postępowaniu przewodnika turystycznego albo pilota wycieczek: 1) jeżeli uchybienie stwierdzą osoby uprawnione do kontroli, 2) w wypadku skarg potwierdzonych co do ich słuszności. 2. Zawieszenie uprawnień przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek może nastąpić na okres do 12 miesięcy. Przywrócenie zawieszonych uprawnień wojewoda może uzależnić od zdania egzaminu sprawdzającego, obejmującego część lub całość zakresu umiejętności wymaganych od przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. 3. Egzamin sprawdzający przeprowadza komisja egzaminacyjna, o której mowa w art. 25 ust. 1. Art. 27. Uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek cofa się, jeżeli przewodnik turystyczny lub pilot wycieczek: 1) przestał spełniać warunki, o których mowa w art. 22 pkt 3 i 4, 2) nie zdał egzaminu sprawdzającego, o którym mowa w art. 26 ust. 2. Art. 28. 1. Uprawnienia przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek wydają, odmawiają wydania, zawieszają i przywracają oraz cofają wojewodowie, właściwi dla miejsca zamieszkania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek, w drodze decyzji administracyjnej. 2. Ewidencję nadanych uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek prowadzi wojewoda. Art. 29. 1. Osoby wykonujące zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek podlegają kontroli. Kontrola obejmuje: 1) posiadanie uprawnień co do ich obszaru i ważności, 2) poprawność wykonywania zadań przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. 2. Kontroli podlega także zapewnienie przez organizatorów turystyki opieki przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek nad uczestnikami imprezy turystycznej, przewidzianej w art. 30 i art. 31. 3.46) Kontroli, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonują osoby imiennie upoważnione przez ministra właściwego do spraw turystyki oraz przez wojewodów. 4. Osoby dokonujące kontroli powiadamiają o stwierdzonych uchybieniach wojewodę właściwego ze względu na miejsce dokonanej kontroli. 5. Wojewoda, o którym mowa w ust. 4, otrzymane wyniki kontroli przekazuje odpowiednio: 1) wojewodzie, który nadał uprawnienia przewodnikowi turystycznemu lub pilotowi wycieczek, 2)47) ministrowi właściwemu do spraw turystyki w sprawach dotyczących działalności organizatora turystyki. Art. 30. 1.48) Organizatorzy turystyki podlegający obowiązkowi uzyskania zezwolenia, określonego w art. 4 ust. 1, organizujący wycieczki w kraju i za granicą, w których uczestniczy co najmniej 10 osób realizujących wspólny program, są obowiązani, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, zapewnić uczestnikom opiekę osób posiadających uprawnienia: 1) przewodnika turystycznego - dla wycieczek w kraju, 2) pilota wycieczek - dla wycieczek w kraju, z wyjątkiem wymagających udziału przewodnika turystycznego zgodnie z art. 34 ust. 2 pkt 4 ustawy, oraz dla wycieczek za granicą. 24 2. Przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani wystawić przewodnikowi turystycznemu i pilotowi wycieczek pisemne zlecenie, określając w nim miejsce (obszar) i czas usługi przewodnickiej lub pilotarskiej, oraz upoważnienie do działania w imieniu organizatora w zakresie niezbędnym do prowadzenia imprezy turystycznej. Art. 31. 1. Organizator turystyki organizujący wycieczki za granicą jest obowiązany zapewnić opiekę pilota posiadającego znajomość języka powszechnie znanego w kraju odwiedzanym lub języka uzgodnionego z kontrahentem zagranicznym. 2. Organizator turystyki organizujący wycieczki dla turystów z zagranicy jest obowiązany zapewnić opiekę przewodnika turystycznego i pilota wycieczek posiadających znajomość języka umożliwiającego swobodny kontakt z uczestnikami lub języka uzgodnionego z kontrahentem zagranicznym. Art. 32. 1. Znajomość języka obcego dokumentuje się dyplomem ukończenia studiów filologicznych, nauczycielskiego kolegium języków obcych lub świadectwem ukończenia szkoły z obcym językiem wykładowym za granicą. 2. Osoby, które nie legitymują się dokumentami wymienionymi w ust. 1, mogą złożyć egzamin ze znajomości języka obcego przed komisją egzaminacyjną języków obcych, o której mowa w ust. 3. 3.49) Komisje egzaminacyjne języków obcych powołują wojewodowie spośród osób znajdujących się na liście ministra właściwego do spraw turystyki, ogłoszonej w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw turystyki. 4.50) Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania51), w drodze rozporządzenia, może uznać za udokumentowaną znajomość języka obcego potwierdzoną świadectwem wystawionym przez inne instytucje niż wymienione w ust. 1. Art. 33. 1. Przewodnicy turystyczni mogą po przeszkoleniu oprowadzać obsługiwane wycieczki po muzeach, wystawach i zabytkach, gdy zadania tego nie wykonuje uprawniony pracownik etatowy. 2. W programie szkolenia przewodników turystycznych uwzględnia się znajomość muzeów położonych na obszarze ważności ich uprawnień. 3.52) Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporządzenia, określa zasady szkolenia i wykonywania funkcji przewodnika turystycznego w muzeach i zabytkach. Art. 33a.53) Za sprawdzenie kwalifikacji osób ubiegających się o uprawnienia przewodnika turystycznego i pilota wycieczek oraz sprawdzenie znajomości języka obcego przez przewodnika turystycznego i pilota wycieczek pobiera się opłaty. Art. 34. 1.54) Minister właściwy do spraw administracji publicznej, w drodze rozporządzenia, określa właściwość terytorialną organów powołujących komisje egzaminacyjne dla przewodników górskich. 2.55) Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa: 1) warunki, jakim powinien odpowiadać wniosek o nadanie uprawnień przewodnika turystycznego i pilota wycieczek, 2) warunki, jakim powinien odpowiadać wniosek o upoważnienie, o którym mowa w art. 24 ust. 1, 3) wysokość opłat za sprawdzenie kwalifikacji osób ubiegających się o uprawnienia przewodnika turystycznego i pilota wycieczek, sprawdzenie znajomości języka obcego przez przewodnika turystycznego i pilota wycieczek oraz wysokość wynagrodzenia egzaminatorów, 4) miasta i obszary, na których organizatorzy turystyki mają obowiązek zapewnienia udziału przewodnika turystycznego, 5) programy szkolenia i zasady egzaminowania kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, 6) warunki uzyskiwania poszczególnych klas przewodników górskich, zakres terytorialny uprawnień przewodników górskich i stopień trudności tras oraz wycieczek prowadzonych przez przewodników górskich posiadających uprawnienia odpowiedniej klasy, 7) skład, sposób powoływania i odwoływania członków komisji egzaminacyjnych, o których mowa w art. 25, 8) skład i zasady działania komisji egzaminacyjnych języków obcych, o których mowa w art. 32 ust. 3, oraz wzory świadectw wydawanych przez te komisje, 9) wzory dokumentów potwierdzających posiadanie uprawnień przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. Rozdział 5 Usługi hotelarskie Art. 35. 1. Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają: 1) wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany, 2) wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. 2. Usługi hotelarskie mogą być świadczone również w innych obiektach, jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia, o których mowa w art. 45 pkt 4, oraz wymagania określone w ust. 1 pkt 2. Art. 36. Ustala się następujące rodzaje obiektów hotelarskich: 1) hotele - obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów, 2) motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem, 3) pensjonaty - obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie, 25 4) kempingi - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach i przyczepach samochodowych, domkach turystycznych lub innych obiektach stałych, oraz przyrządzanie posiłków i parkowanie samochodów, 5) domy wycieczkowe - obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów, 6) schroniska młodzieżowe - obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów, 7) schroniska - obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów, 8) pola biwakowe - obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach. Art. 37. Ustala się dla: 1) hoteli, moteli i pensjonatów - pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami, 2) kempingów - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami, 3) domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi. Art. 38. 1. Zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów dokonuje, kategorię nadaje oraz prowadzi ich ewidencję wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Ewidencję pól biwakowych prowadzi wójt (burmistrz, prezydent) właściwy ze względu na miejsce ich położenia. 3. Wójt (burmistrz, prezydent) właściwy ze względu na miejsce położenia obiektów, o których mowa w art. 35 ust. 2, prowadzi ich ewidencję. 4. Przed wydaniem decyzji w zakresie rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich organy wymienione w ust. 1 mogą zwracać się o opinię do wyspecjalizowanych stowarzyszeń. 5. Zadania określone w ust. 2 i 3 są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej. 6. Zadania zlecone gminom, określone w ustawie, są finansowane ze środków będących w dyspozycji właściwego wojewody, który przekazuje je gminom. Art. 39.; 1. Przed rozpoczęciem świadczenia usług hotelarskich w obiekcie hotelarskim, o którym mowa w art. 35 ust. 1, przedsiębiorca jest obowiązany uzyskać zaszeregowanie tego obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii. 2. Przed rozpoczęciem świadczenia usług hotelarskich w obiekcie, o którym mowa w art. 35 ust. 2, przedsiębiorca jest obowiązany zgłosić ten obiekt do ewidencji wymienionej w art. 38 ust. 3. 3. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie w obiektach, o których mowa w art. 35, mają obowiązek informowania właściwego organu o okolicznościach powodujących zmianę rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich. Art. 40. 1. (skreślony). 56) 56) 2. (skreślony). 3. Organy wymienione w art. 38 mają prawo kontrolować, w zakresie swojej właściwości miejscowej, przestrzeganie wymagań, określonych w art. 35, w stosunku do wszystkich obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. Jeżeli obiekt, pozostający poza ewidencją organu dokonującego kontroli, nie spełnia wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których został zaszeregowany, lub minimalnych wymagań dla innych obiektów świadczących usługi hotelarskie, organ kontrolujący zawiadamia organ prowadzący ewidencję obiektu. 4.57) Organy, o których mowa w art. 38, mogą wykonywać następujące czynności kontrolne: 1) dokonywać kontroli wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w skład kontrolowanych obiektów, 2) żądać od kierownika obiektu oraz od wszystkich osób, które są w tym obiekcie zatrudnione, pisemnych i ustnych informacji w sprawach objętych kontrolą, 3) żądać okazania dokumentów potwierdzających spełnienie przez obiekt wymagań, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 2. 5.58) Minister właściwy do spraw turystyki może dokonywać kontroli w zakresie spełniania przez obiekt hotelarski wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których został zaszeregowany. Do kontroli wykonywanej przez ministra właściwego do spraw turystyki stosuje się odpowiednio ust. 3 i 4. 6.58) W razie stwierdzenia, że obiekt hotelarski nie spełnia wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których został zaszeregowany, minister właściwy do spraw turystyki występuje do właściwego organu o dokonanie zmiany rodzaju lub kategorii obiektu. Art. 41. 1. Jeżeli obiekt hotelarski przestał spełniać wymagania określone dla rodzaju i kategorii, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 1, właściwy organ dokonuje z urzędu zmiany rodzaju lub kategorii obiektu bądź uchyla decyzję o zaszeregowaniu obiektu do określonego rodzaju. 2. Jeżeli obiekt, w którym są świadczone usługi hotelarskie, nie spełnia wymagań określonych w art. 35 ust. 1 pkt 2 lub w art. 35 ust. 2, organ prowadzący ewidencję obiektu może nakazać wstrzymanie świadczenia usług hotelarskich do czasu usunięcia stwierdzonych uchybień. 3. Przepis ust. 2 nie narusza uprawnień innych organów, wynikających z odrębnych przepisów. Art. 42. 26 Zaszeregowanie, odmowa zaszeregowania bądź zmiana zaszeregowania obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju, nadanie, odmowa nadania lub zmiana kategorii, a także nakazanie wstrzymania świadczenia usług hotelarskich następuje w drodze decyzji administracyjnej. Art. 43. 1. Nazwy rodzajów i oznaczenia kategorii obiektów hotelarskich, o których mowa w art. 36 i art. 37, podlegają ochronie prawnej i mogą być stosowane wyłącznie w odniesieniu do obiektów hotelarskich w rozumieniu niniejszej ustawy. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy nazw rodzajów używanych w kontekście, z którego jednoznacznie wynika, że obiekty te nie są obiektami hotelarskimi w rozumieniu niniejszej ustawy. 3. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie mogą do oznaczenia obiektów hotelarskich, obok nazw rodzajów określonych w ustawie, stosować inne nazwy. Art. 44. 1. W obiektach hotelarskich należy umieścić na widocznym miejscu: 1) nazwę oraz siedzibę lub imię i nazwisko, a także adres przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie w tym obiekcie, 2) tablicę określającą rodzaj i kategorię obiektu, 3) informację o zakresie świadczonych usług wraz z podstawowymi cenami, 4) informację o przystosowaniu obiektu do obsługi osób niepełnosprawnych. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 4, należy umieścić również na zewnątrz obiektu hotelarskiego. 3. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie w obiektach hotelarskich mogą, w celu zapewnienia porządku oraz bezpieczeństwa klientów i ich mienia, wydawać regulaminy porządkowe wiążące wszystkie osoby przebywające na terenie obiektu. 4. Wykaz wymagań dla obiektów hotelarskich, odpowiadający rodzajowi i kategorii obiektu, a także pełny cennik usług powinny być udostępnione na żądanie klienta. Art. 44a.59) 1. Za dokonanie oceny spełniania przez obiekt hotelarski wymagań niezbędnych do zaszeregowania obiektu do określonego rodzaju i kategorii pobiera się opłaty. 2. Minister właściwy do spraw turystyki określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat związanych z dokonywaniem ocen określonych w ust. 1 oraz tryb pobierania tych opłat. Art. 45.60) Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa: 1) wymagania dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich co do wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług, w tym usług gastronomicznych, oraz warunki dopuszczenia odstępstw od tych wymagań, 2) szczegółowe zasady i tryb zaliczania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów i kategorii, 3) sposób dokumentowania spełnienia wymagań, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 2, 4) minimalne wymagania co do wyposażenia obiektów świadczących usługi hotelarskie, o których mowa w art. 35 ust. 2, 5) tryb sprawowania kontroli nad przestrzeganiem w poszczególnych obiektach wymagań co do wyposażenia i świadczenia usług, odpowiadających rodzajowi i kategorii obiektu, o których mowa w art. 40, 6) sposób prowadzenia ewidencji obiektów hotelarskich oraz innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. Rozdział 6 Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe Art. 46. (pominięty).61) Art. 47. (pominięty).61) Art. 48. (pominięty).61) Art. 49. 1. Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) posiadały uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek krajowych, nadane im przez terenowe organy administracji rządowej, 2) zdały egzamin na przewodnika turystycznego w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym albo u innego organizatora szkolenia w zakresie obowiązującym w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, 3) posiadały uprawnienia pilota wycieczek zagranicznych, nadane im przez centralny organ administracji rządowej do spraw turystyki lub przez instytucję uprawnioną przez ten organ, - stają się odpowiednio przewodnikami turystycznymi lub pilotami wycieczek w rozumieniu ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Osoby, o których mowa w ust. 1, są obowiązane, pod rygorem utraty dotychczasowych uprawnień, do wystąpienia, w terminie dwóch lat od dnia wejścia w życie ustawy, z wnioskiem o potwierdzenie posiadanych uprawnień oraz ich udokumentowanie. 3.60) Minister właściwy do spraw turystyki, w drodze rozporządzenia, określa sposób i tryb zaliczania uprawnień, o których mowa w ust. 1, do zakresu uprawnień przewodników turystycznych i pilotów wycieczek ustalonego ustawą. 4. W sprawach, o których mowa w ust. 2, wydaje się decyzję administracyjną. Art. 50. 27 1. Zaszeregowanie obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów i kategorii na podstawie dotychczasowych przepisów zachowuje ważność, o ile rodzaj i kategoria obiektu odpowiada wymaganiom ustalonym w ustawie. 2. Jeżeli do dnia wejścia w życie ustawy obiekt hotelarski nie został zaszeregowany do określonego rodzaju i kategorii lub dotychczasowy rodzaj i kategoria obiektu nie odpowiada wymaganiom ustalonym w ustawie, przedsiębiorca świadczący usługi hotelarskie w tym obiekcie jest obowiązany wystąpić, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktów wykonawczych do ustawy, o których mowa w art. 45, do właściwego organu o zaszeregowanie obiektu według nowych przepisów. Art. 51. 1. Wpisy do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie organizowania imprez turystycznych lub pośrednictwa w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych zachowują ważność: 1)62) w terminie do dnia 31 grudnia 1998 r., 2) do czasu uprawomocnienia się decyzji wydanej na wniosek o udzielenie zezwolenia30), złożony w terminie określonym w pkt 1, nie dłużej jednak niż do upływu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 2.63) Organ zezwalający zawiadomi właściwy organ ewidencyjny o uprawomocnieniu się decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2. 3. Przedsiębiorcy niepodlegający wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, a prowadzący w dniu wejścia w życie ustawy działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych lub pośrednictwa w zakresie zawierania umów o świadczenie usług turystycznych, mają obowiązek wystąpienia o wydanie odpowiedniego zezwolenia30) w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 4. Do czasu udzielenia lub odmowy udzielenia zezwolenia 30), przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 3, mają prawo działać na dotychczasowych zasadach. Art. 51a.64) 1. Wojewodowie tworzą środki specjalne przeznaczone na finansowanie zadań związanych ze sprawdzaniem kwalifikacji kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, sprawdzaniem znajomości języka obcego przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz dokonywaniem oceny spełniania przez obiekty hotelarskie wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których zostały zaszeregowane, zwane dalej "środkami specjalnymi". 2. Przychodem środków specjalnych są wpływy z opłat, o których mowa w art. 34 ust. 2 pkt 3 i art. 44a ust. 2. 3. Ze środków specjalnych mogą być finansowane: 1) wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnych dla przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz komisji egzaminacyjnych języków obcych, a także członków zespołów oceniających obiekty hotelarskie, 2) podróże służbowe członków komisji egzaminacyjnych dla przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz członków zespołów oceniających obiekty hotelarskie, 3) wydatki materiałowe, w szczególności związane z wydawaniem legitymacji dla przewodników turystycznych i pilotów wycieczek. 4. Dysponentem środków specjalnych jest wojewoda. 5. Dla środków specjalnych sporządza się roczny plan finansowy, który obejmuje planowane: 1) przychody, 2) wydatki na wynagrodzenia, 3) wydatki na podróże służbowe, 4) wydatki materiałowe. Art. 52.65) Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1998 r. ___________________________ 1) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o transporcie kolejowym i ustawy o usługach turystycznych oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy o działach administracji rządowej - w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 122, poz. 1314), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. 2) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 2 ustawy, o której mowa w przypisie 1. Przepis art. 2 utraci moc w stosunku do państw członkowskich Unii Europejskiej na podstawie art. 16 ustawy, o której mowa w przypisie 1, z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. 3) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 3 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 4) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 3 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 5) Dodany przez art. 4 pkt 3 lit. c) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 6) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1999 r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 40, poz. 401), która weszła w życie z dniem 21 maja 1999 r. 7) Przez art. 4 pkt 3 lit. d) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 8) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której mowa w przypisie 6. 9) Dodany przez art. 4 pkt 4 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 10) Dodany przez art. 4 pkt 5 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 11) Obecnie: Krajowego Rejestru Sądowego, stosownie do art. 86 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. 12) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 6 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 28 13) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2000 r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 43, poz. 486), która weszła w życie z dniem 9 czerwca 2000 r. 14) Dodany przez art. 4 pkt 7 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 15) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 8 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 16) Dodany przez art. 4 pkt 8 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 17) Dodany przez art. 4 pkt 8 lit. c) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 18) Dodany przez art. 4 pkt 9 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 19) Dodany przez art. 4 pkt 9 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 20) Dodany przez art. 4 pkt 10 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 21) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 11 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 22) Dodany przez art. 4 pkt 12 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 23) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 13 lit. a) tiret pierwsze ustawy, o której mowa w przypisie 1. 24) Dodany przez art. 4 pkt 13 lit. a) tiret drugie ustawy, o której mowa w przypisie 1. 25) Dodany przez art. 4 pkt 13 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 26) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 14 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 27) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 14 lit. b) tiret pierwsze ustawy, o której mowa w przypisie 1. 28) Dodany przez art. 4 pkt 14 lit. b) tiret drugie ustawy, o której mowa w przypisie 1. 29) Dodany przez art. 4 pkt 14 lit. c) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 30) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy, o której mowa w przypisie 6. 31) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 15 lit. a) tiret pierwsze ustawy, o której mowa w przypisie 1. 32) Dodany przez art. 4 pkt 15 lit. a) tiret drugie ustawy, o której mowa w przypisie 1. 33) Dodany przez art. 4 pkt 15 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 34) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 6. 35) Dodany przez art. 1 pkt 4 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 6. 36) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 15 lit. c) ustawy, o której mowa w przypisie 1. 37) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 5 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 6, oraz przez art. 4 pkt 16 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 38) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 i pkt 5 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 6. 39) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 17 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 40) Dodany przez art. 4 pkt 18 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 41) W brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 19 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 42) Przez art. 4 pkt 20 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 43) Dodany przez art. 4 pkt 21 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 44) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 1998 r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 113, poz. 714), która weszła w życie z dniem 31 sierpnia 1998 r., oraz przez art. 1 pkt 2 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 45) Dodany przez art. 1 pkt 2 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 46) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 47) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 48) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 6 ustawy, o której mowa w przypisie 6. 49) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 ustawy, o której mowa w przypisie 13. 50) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w przypisie 44 jako pierwsza. 51) Zgodnie z art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 15 i art. 94 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r. 52) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w przypisie 44 jako pierwsza oraz przez art. 1 pkt 5 ustawy, o której mowa w przypisie 13. 53) Dodany przez art. 4 pkt 22 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 54) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w przypisie 44 jako pierwsza oraz przez art. 1 pkt 6 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 55) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy wymienionej w przypisie 44 jako pierwsza oraz przez art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 56) Przez art. 1 pkt 7 lit. a) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 57) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 7 lit. b) ustawy, o której mowa w przypisie 13. 58) Dodany przez art. 4 pkt 23 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 59) Dodany przez art. 4 pkt 24 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 60) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy, wymienionej w przypisie 44 jako pierwsza, oraz przez art. 1 pkt 8 ustawy, o której mowa w przypisie 13. 61) Zamieszczony w obwieszczeniu. 62) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 grudnia 1997 r. o zmianie ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 158, poz. 1043), która weszła w życie z dniem 24 grudnia 1997 r. 63) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 7 ustawy, o której mowa w przypisie 6. 29 64) Dodany przez art. 4 pkt 25 ustawy, o której mowa w przypisie 1. 65) W brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 2 ustawy, o której mowa w przypisie 62. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania. (Dz. U. z dnia 10 lutego 1997 r.) Na podstawie art. 92a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496) zarządza się, co następuje: § 1. Organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej są obowiązani do zapewnienia bezpiecznych warunków wypoczynku i właściwej opieki wychowawczej. Organizatorzy wypoczynku są również obowiązani zatrudniać odpowiednio przygotowaną kadrę pedagogiczną. § 2. Organizatorami wypoczynku mogą być szkoły i placówki, osoby prawne i fizyczne, a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. § 3. 1. Wypoczynek może być organizowany w formach wypoczynku wyjazdowego (np. kolonie, obozy, zimowiska) i formach wypoczynku w miejscu zamieszkania (np. półkolonie, wczasy w mieście), zwanych dalej "placówkami wypoczynku". 2. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 20 osób, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, jeżeli przepisy w sprawie ogólnych warunków bezpieczeństwa i higieny nie stanowią inaczej. 3. W przypadku dzieci do 10 roku życia liczba uczestników pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 15 osób. 4. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy ulega zmniejszeniu, jeżeli uczestnikami są dzieci i młodzież niepełnosprawna wymagająca stałej opieki lub pomocy. Zmniejszenie liczby uczestników następuje w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności. § 4. Wysokość opłat wnoszonych przez uczestników ustala organizator wypoczynku. § 5. Pierwszeństwo w korzystaniu z różnych form wypoczynku, finansowanych z budżetu państwa, mają dzieci: 1) będące sierotami, wychowankowie domów dziecka oraz innych placówek opiekuńczo-wychowawczych, a także rodzin zastępczych, 2) z rodzin wielodzietnych, żyjących w trudnych warunkach materialnych, 3) z zaburzeniami somatycznymi potwierdzonymi zaświadczeniem lekarskim i zamieszkujące w środowisku ekologicznie zagrożonym. § 6. 1. Placówka wypoczynku może podjąć działalność po przedstawieniu przez organizatora wypoczynku kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na lokalizację placówki: 1) karty kwalifikacyjnej obiektu (nie dotyczy obozów wędrownych oraz form wypoczynku organizowanych poza granicami Rzeczypospolitej (Polskiej), 2) danych dotyczących kwalifikacji pracowników pedagogicznych i kierownika placówki wypoczynku, a także informacji o kwalifikacjach pracowników medycznych przewidzianych do zatrudnienia, 3) informacji na temat formy wypoczynku, liczby turnusów, czasu ich trwania oraz liczby uczestników, 4) programu pracy z dziećmi i młodzieżą, 5) w przypadku obozów wędrownych - przebiegu trasy. 2. Organizator wypoczynku poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej składa dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 2-5, kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora. 3. Organizator wypoczynku składa dokumenty, o których mowa w ust. 1, nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia działalności placówki wypoczynku. 4. Kurator oświaty, o którym mowa w ust. 1 i 2, wydaje organizatorowi wypoczynku spełniającemu wymagania określone w ust. 1 zaświadczenie o zgłoszeniu placówki wypoczynku. 5. Kurator oświaty, o którym mowa w ust. 1, przesyła kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora wypoczynku informację o zgłoszonych placówkach w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia. 6. Wzór karty kwalifikacyjnej, o której mowa w ust. 1 pkt 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. § 7. 1. Organy prowadzące szkoły lub dyrektorzy szkół upoważnieni przez te organy mogą udostępniać na potrzeby placówek wypoczynku obiekty szkolne oraz urządzenia i tereny. 2. Zasady i warunki użytkowania obiektów szkolnych oraz urządzeń i terenów ustalane są w formie umowy pomiędzy ich dysponentem a organizatorem wypoczynku. § 8. 1. Obiekt przeznaczony na placówkę wypoczynku musi spełniać wymogi dotyczące bezpieczeństwa i higieny określone odrębnymi przepisami, a w przypadku organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej obiekt musi być ponadto dostosowany do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników wypoczynku. 2. Żywienie uczestników wypoczynku powinno odbywać się zgodnie z zasadami higieny oraz racjonalnego żywienia określonymi w odrębnych przepisach. § 9. 1. Organizator wypoczynku zobowiązany jest zapewnić uczestnikom wypoczynku bezpieczne i higieniczne warunki w czasie ich pobytu w placówce. 30 2. Uczestnicy wypoczynku korzystają z wyznaczonych kąpielisk pod opieką wychowawcy i przynajmniej jednego ratownika z odpowiednimi kwalifikacjami. 3. Warunki korzystania z kąpieli, organizacji kąpielisk oraz organizowania wycieczek górskich i krajoznawczoturystycznych określają odrębne przepisy. 4. W razie wypadków uczestników wypoczynku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych. 5. Zasady organizowania opieki medycznej nad uczestnikami wypoczynku określają odrębne przepisy. § 10. 1. Uczestnicy przyjmowani są do placówek wypoczynku, organizowanych w formie wyjazdowej, na podstawie karty kwalifikacyjnej. 2. Wzór karty kwalifikacyjnej uczestnika placówki wypoczynku określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. § 11. 1. Placówką wypoczynku kieruje nauczyciel, czynny instruktor harcerski od stopnia podharcmistrza włącznie lub inna osoba, posiadająca co najmniej trzyletni staż pracy opiekuńczo-wychowawczej lub dydaktyczno-wychowawczej, spełniająca warunki określone w § 12 ust. 2. Przepis § 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio. 2. Nauczyciel, czynny instruktor harcerski lub inna osoba, o których mowa w ust. 1, muszą posiadać zaświadczenie o ukończeniu kursu dla kierowników placówek wypoczynku obejmującego program stanowiący załącznik nr 3 do rozporządzenia. 3. Obowiązek posiadania zaświadczenia, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze w publicznych szkołach i placówkach. 4. Do obowiązków kierownika placówki wypoczynku należy w szczególności: 1) kierowanie placówką wypoczynku zgodnie z obowiązującymi przepisami, 2) opracowywanie planu pracy oraz rozkładu dnia placówki wypoczynku i kontrola ich realizacji, 3) ustalenie i przydzielenie szczegółowego zakresu czynności poszczególnym pracownikom, 4) kontrola wykonywania obowiązków przez pracowników, 5) zapewnienie uczestnikom placówki wypoczynku właściwej opieki i warunków bezpieczeństwa od momentu przejęcia ich od rodziców (prawnych opiekunów) do czasu ponownego przekazania rodzicom (prawnym opiekunom), 6) zapewnienie odpowiednich warunków zdrowotnych w placówce wypoczynku zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie stanu sanitarnego pomieszczeń i otoczenia, 7) na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) informowanie o zachowaniu dzieci i młodzieży oraz ich stanie zdrowia, 8) nadzór nad przestrzeganiem zasad racjonalnego żywienia, § 12. 1. W placówkach wypoczynku wychowawcami mogą być: 1) nauczyciele, 2) studenci szkół wyższych kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia, 3) słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów językowych, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia, 4) osoby posiadające zaświadczenia o ukończeniu kursu dla wychowawców kolonijnych, obejmującego program określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia, 5) instruktorzy harcerscy od stopnia przewodnika włącznie, 6) przodownicy turystyki kwalifikowanej oraz instruktorzy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, 7) trenerzy i instruktorzy sportowi. 2. Osoby wymienione w ust. 1 pkt 4-7, podejmujące pracę wychowawcy w placówkach wypoczynku, powinny spełniać następujące warunki: 1) mieć ukończone 18 lat życia, 2) posiadać co najmniej średnie wykształcenie, z zastrzeżeniem ust. 3, 3) posiadać odpowiednie warunki zdrowotne, potwierdzone zaświadczeniem lekarskim, 4) posiadać predyspozycje do pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą. 3. Warunek określony w ust. 2 pkt 2 nie dotyczy instruktorów harcerskich, o których mowa w ust. 1 pkt 5, pełniących funkcję wychowawcy w placówkach wypoczynku prowadzonych przez organizacje harcerskie. 4. Do obowiązków wychowawcy w placówce wypoczynku należy w szczególności: 1) zapoznanie się z kartami kwalifikacyjnymi uczestników wypoczynku, 2) prowadzenie dziennika zajęć, którego wzór stanowi załącznik nr 5 do rozporządzenia, 3) opracowywanie planów pracy wychowawczej grupy, 4) organizowanie zajęć zgodnie z rozkładem dnia, 5) sprawowanie opieki nad uczestnikami grupy w zakresie higieny, zdrowia, wyżywienia oraz innych czynności opiekuńczych, 6) zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom grupy, 7) prowadzenie innych zajęć zleconych przez kierownika placówki wypoczynku. § 13. Kierownik lub przynajmniej jeden z wychowawców placówki wypoczynku organizowanej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej powinien znać język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju docelowym. § 14. Kursy, o których mowa w § 11 ust. 2 oraz w § 12 ust. 1 pkt 4, mogą być organizowane przez kuratoria oświaty i placówki doskonalenia nauczycieli, a także osoby prawne i fizyczne za zgodą i pod nadzorem kuratora oświaty. § 15. Nadzór nad placówkami wypoczynku sprawuje właściwy ze względu na miejsce lokalizacji placówki kurator oświaty. 31 § 16. 1. W razie stwierdzenia prowadzenia placówki wypoczynku niezgodnie z obowiązującymi przepisami, a w szczególności stwierdzenia warunków zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu uczestników placówki, organ sprawujący nadzór nad placówką może zawiesić funkcjonowanie placówki lub - w przypadku otrzymania wniosku odpowiedniego organu - zlikwidować placówkę. W tym przypadku organizator wypoczynku jest obowiązany przenieść uczestników do innego obiektu, spełniającego warunki wymagane odrębnymi przepisami, lub zapewnić uczestnikom niezwłoczny powrót do miejsca zamieszkania. 2. Organ sprawujący nadzór nad placówką wypoczynku zawiadamia o zawieszeniu funkcjonowania lub likwidacji placówki kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora wypoczynku. § 17. Formę gospodarki finansowej placówki wypoczynku określa jej organizator. § 18. Traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 lipca 1993 r. w sprawie rodzajów, organizacji i zasad działania publicznych placówek wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej (Dz. U. Nr 67, poz. 323 i z 1994 r. Nr 101, poz. 494). § 19. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 marca 1997 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. (Dz. U. z dnia 26 listopada 2001 r., Nr 135, poz. 1516) Na postawie art. 22 ust. 2 pkt 12 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320 oraz z 2001 r. Nr 111, poz. 1194) zarządza się, co następuje: § 1. 1. Przedszkola, szkoły i placówki, zwane dalej "szkołami", mogą organizować dla wychowanków i uczniów, zwanych dalej "uczniami", różnorodne formy krajoznawstwa i turystyki. 2. W organizowaniu form działalności, o której mowa w ust. 1, szkoły mogą współdziałać ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których przedmiotem działalności jest krajoznawstwo i turystyka. § 2. Organizowanie przez szkoły krajoznawstwa i turystyki ma na celu w szczególności: 1) poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury i historii, 2) poznawanie kultury i języka innych państw, 3) poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego, 4) wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania, 5) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży zasad ochrony środowiska naturalnego oraz umiejętności korzystania z zasobów przyrody, 6) podnoszenie sprawności fizycznej, 7) poprawę stanu zdrowia dzieci i młodzieży pochodzących z terenów zagrożonych ekologicznie, 8) upowszechnianie form aktywnego wypoczynku, 9) przeciwdziałanie patologii społecznej, 10) poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach. § 3. Krajoznawstwo i turystyka może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych oraz pozaszkolnych. § 4. Organizowanie krajoznawstwa i turystyki odbywa się w następujących formach: 1) wycieczki przedmiotowe - inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów pokrewnych, 2) wycieczki krajoznawczo - turystyczne, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych - zwane dalej "wycieczkami", 3) imprezy krajoznawczo - turystyczne, takie jak: biwaki, konkursy, turnieje, 4) imprezy turystyki kwalifikowanej i obozy wędrowne, w których udział wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych, w tym posługiwania się specjalistycznym sprzętem, 5) imprezy wyjazdowe - związane z realizacją programu nauczania, takie jak: zielone szkoły, szkoły zimowe, szkoły ekologiczne - zwane dalej "imprezami". § 5. Organizację i program wycieczek oraz imprez dostosowuje się do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych. § 6. 1. Obozy wędrowne, o których mowa w § 4 pkt 4, organizuje się po trasach przygotowanych przez podmioty działające w zakresie turystyki kwalifikowanej. 2. Przy ustalaniu bazy noclegowej dla uczestników wycieczek i imprez uwzględnia się istniejącą bazę szkolnych schronisk młodzieżowych. § 7. 1. Szkoły mogą organizować wycieczki i imprezy zagraniczne w formach, o których mowa w § 4 pkt 1-4. 2. Zgodę na zorganizowanie wycieczek i imprez, o których mowa w ust. 1, wyraża dyrektor szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny. 3. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera w szczególności: 32 1) nazwę kraju, 2) czas pobytu, 3) program pobytu, 4) imię i nazwisko kierownika oraz opiekunów, 5) listę uczniów biorących udział w wyjeździe wraz z określeniem ich wieku. § 8. Udział uczniów niepełnoletnich w wycieczkach, z wyjątkiem przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych, i imprezach wymaga zgody ich przedstawicieli ustawowych. § 9. 1. Wycieczkę lub imprezę przygotowuje się pod względem programowym i organizacyjnym, a następnie informuje się uczestników o podjętych ustaleniach, a w szczególności o: celu, trasie, harmonogramie i regulaminie. 2. Zapewnienie opieki i bezpieczeństwa przez szkołę uczniom podczas wycieczek i imprez odbywa się w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 i Nr 102, poz. 1115) i ustawy o systemie oświaty. § 10. 1. Program wycieczki lub imprezy organizowanej przez szkołę, listę uczestników, imię i nazwisko kierownika oraz liczbę opiekunów zawiera karta wycieczki lub imprezy, którą zatwierdza dyrektor szkoły. 2. Wzór karty wycieczki lub imprezy stanowi załącznik do rozporządzenia. § 11. 1. Dyrektor szkoły wyznacza kierownika wycieczki lub imprezy spośród pracowników pedagogicznych szkoły o kwalifikacjach odpowiednich do realizacji określonych form krajoznawstwa i turystyki. 2. Kierownikiem wycieczki lub imprezy może być także inna, wyznaczona przez dyrektora szkoły, osoba pełnoletnia, która: 1) ukończyła kurs kierowników wycieczek szkolnych, 2) jest instruktorem harcerskim, 3) posiada uprawnienia przewodnika turystycznego, przodownika lub instruktora turystyki kwalifikowanej lub pilota wycieczek. 3. Kierownikiem obozu wędrownego, o którym mowa w § 4 pkt 4, może być osoba po ukończeniu kursu dla kierowników obozów wędrownych lub posiadająca uprawnienia wymienione w ust. 2 pkt 3. 4. Kierownikiem imprezy turystyki kwalifikowanej, o której mowa w § 4 pkt 4, może być osoba posiadająca uprawnienia wymienione w ust. 2 pkt 3 bądź stopień trenera lub instruktora odpowiedniej dyscypliny sportu. § 12. Kierownik wycieczki lub imprezy w szczególności: 1) opracowuje program i harmonogram wycieczki lub imprezy, 2) opracowuje regulamin i zapoznaje z nim wszystkich uczestników, 3) zapewnia warunki do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki lub imprezy oraz sprawuje nadzór w tym zakresie, 4) zapoznaje uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnia warunki do ich przestrzegania, 5) określa zadania opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczestnikom wycieczki lub imprezy, 6) nadzoruje zaopatrzenie uczestników w sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy, 7) organizuje transport, wyżywienie i noclegi dla uczestników, 8) dokonuje podziału zadań wśród uczestników, 9) dysponuje środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki lub imprezy, 10) dokonuje podsumowania, oceny i rozliczenia finansowego wycieczki lub imprezy po jej zakończeniu. § 13. 1. Opiekunem wycieczki lub imprezy może być nauczyciel albo, po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły, inna pełnoletnia osoba. 2. Opiekun w szczególności: 1) sprawuje opiekę nad powierzonymi mu uczniami, 2) współdziała z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki lub imprezy, 3) sprawuje nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, 4) nadzoruje wykonywanie zadań przydzielonych uczniom, 5) wykonuje inne zadania zlecone przez kierownika. § 14. Kierownikiem lub opiekunem uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie zagranicznej może być osoba znająca język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju docelowym, jak również w krajach znajdujących się na trasie planowanej wycieczki lub imprezy. § 15. Uczestnicy wycieczek i imprez podlegają ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków, a w przypadku wycieczki lub imprezy zagranicznej - ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. § 16. Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki, w tym koszty przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek lub imprez, może być finansowana ze środków pozabudżetowych, a w szczególności: 1) z odpłatności uczniów biorących udział w wycieczce lub imprezie, 2) ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły, 3) ze środków wypracowanych przez uczniów, 4) ze środków przekazanych przez radę rodziców lub radę szkoły, a także osoby fizyczne i prawne. § 17. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 33 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawniających sporty wodne. (Dz. U. z dnia 7 czerwca 1997 r.) Na podstawie art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 25, poz. 113 i Nr 137, poz. 639) zarządza się, co następuje: Rozdział 1 Przepisy ogólne § 1. Rozporządzenie określa: 1) warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących w górach działalność w zakresie kultury fizycznej, 2) warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawniających sporty wodne oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie. Rozdział 2 Warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach § 2. 1. Rozporządzenie dotyczy terenów położonych na wysokości powyżej 600 m nad poziomem morza (n.p.m.), których rzeźba terenu stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na nich przebywających lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach. 2. Rozporządzenie dotyczy również terenów leżących poniżej 600 m n.p.m., których rzeźba stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na nich przebywających lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach. 3. Do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego upoważnione są Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR) i Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR), każde w swoim zakresie, oraz inne organizacje ratownicze, które wykonują obowiązki i uprawnienia GOPR za zgodą Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. § 3. Zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w górach przez osoby fizyczne i prawne, prowadzące w górach działalność w zakresie kultury fizycznej polega na: 1) zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów oraz eksploatacji urządzeń i obiektów - zgodnie z warunkami bezpieczeństwa, 2) zapewnieniu w obiektach i na terenach, o których mowa w pkt 1, warunków do udzielania pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach osobom potrzebującym, 3) zapewnieniu w obiektach i na terenach, o których mowa w pkt 1, pomieszczeń dla GOPR lub TOPR, a także zapewnieniu ratownikom GOPR lub TOPR, w czasie pełnienia służby, korzystania poza kolejnością z kolei linowych lub wyciągów narciarskich. § 4. Za stan i warunki bezpieczeństwa terenów i tras służących uprawianiu sportów zimowych, znajdujących się przy kolejach linowych lub wyciągach narciarskich, odpowiadają właściciele tych kolei i wyciągów. § 5. W czasie prowadzenia działalności ratowniczej i związanego z nią transportu lub działalności profilaktycznej GOPR współpracuje, a w miarę potrzeby może korzystać z pomocy, w szczególności: 1) publicznych zakładów opieki zdrowotnej, 2) jednostek podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, 3) administracji lasów państwowych oraz parków narodowych i krajobrazowych. § 6. 1. Szczegółowe warunki bezpieczeństwa tras i urządzeń przy uprawnianiu w okresie zimowym sportów oraz rekreacji ruchowej w górach określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. 2. Zasady ostrzegania o niebezpieczeństwach i oznakowanie szlaków i tras górskich określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. 3. Szczegółowe zasady organizowania wycieczek oraz zbiorowych imprez turystycznych i sportowych w górach określa załącznik nr 3 do rozporządzenia. Rozdział 3 Warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne § 7. 1. Do wykonywania zadań w zakresie bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawniających sporty wodne upoważnione są Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (WOPR) oraz inne organizacje ratownicze, które wykonują obowiązki i uprawnienia WOPR za zgodę Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. 2. W czasie prowadzenia działalności ratowniczej i związanego z nią transportu lub działalności profilaktycznej WOPR współpracuje, a w miarę potrzeby może korzystać z pomocy, w szczególności: 1) publicznych zakładów opieki zdrowotnej, 2) jednostek podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, 3) administracji lasów państwowych oraz parków narodowych i krajobrazowych, 4) dyrektorów urzędów morskich, 5) przedsiębiorstwa państwowego Polskie Ratownictwo Okrętowe. § 8. 1. Kąpieliska mogą być zorganizowane lub prowizoryczne. 34 2. Kąpieliskiem zorganizowanym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, na stałe przystosowany do kąpieli, z wyznaczonymi i trwale oznakowanymi strefami kąpieli, wyposażony w urządzenia sanitarne oraz inne urządzenia, jak: pomosty, natryski i szatnie. 3. Kąpieliskiem prowizorycznym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, przystosowany do sezonowego wykorzystania, z miejscem do kąpieli prowizorycznie oznakowanym oraz wyposażony w urządzenia sanitarne. 4. Pływalnią jest obiekt wyposażony w sztuczny zbiornik wodny (basen) przeznaczony do kąpieli, mający trwałe brzegi i dno, zaopatrywany w wodę przepływową oraz mający urządzenia sanitarne, szatnie i natryski. Pływalnie mogą być kryte i odkryte. 5. Szczegółowe warunki korzystania z kąpieliska lub pływalni określa regulamin. § 9. 1. Kąpielisko należy zlokalizować tak, aby miało dogodnie ukształtowany brzeg i dno oraz dobre nasłonecznienie. Szybkość prądu wody w obrębie kąpieliska zlokalizowanego nad wodami bieżącymi nie powinna przekraczać 1 m/sek. 2. Kąpieliska mogą być urządzane nad obszarami wodnymi, których zanieczyszczenie nie przekracza dopuszczalnych norm ustalonych w odrębnych przepisach. 3. Zlokalizowanie kąpieliska wymaga pozytywnej opinii Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oraz uzgodnienia z właściwym organem administracji samorządowej, inspektoratem żeglugi śródlądowej i organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a lokalizacja kąpieliska nad wodami morskimi - ponadto z dyrektorem właściwego urzędu morskiego. § 10. 1. Zakazami kąpieli powinny być ujęte obszary wodne, na których kąpiel jest niebezpieczna, a w szczególności położone przy śluzach, mostach, budowlach wodnych, portach, jak również szlaki żeglowne oraz wody o silnym zanieczyszczeniu i wirach. 2. Obszary wodne objęte zakazem kąpieli należy oznaczyć, w szczególności przy dojściach i dojazdach do obszaru wodnego, odpowiednimi znakami określającymi przyczynę zakazu. 3. Miejsce niebezpieczne położone na obszarze wodnym, na którym kąpiel jest dozwolona, oznacza się tablicą ostrzegawczą, określającą przyczynę niebezpieczeństwa. 4. Dzieci do lat 7 mogą korzystać z kąpieli wyłącznie pod opieką i nadzorem osób pełnoletnich. § 11. 1. Do kierowników ośrodków wypoczynkowych, sportowych, rekreacyjnych i turystycznych, położonych nad obszarami wodnymi, należy: 1) zagospodarowanie obszarów wodnych w celu umożliwienia kąpieli oraz określenie miejsc przeznaczonych do kąpieli dla osób nie umiejących pływać, 2) zapewnienie oznakowania wszystkich obszarów wodnych i miejsc, na których kąpiel jest niebezpieczna lub objętych zakazem kąpieli. 2. Dla ośrodków, o których mowa w ust. 1, położonych na terenach ze sobą sąsiadujących lub znajdujących się w pobliżu, może być urządzone kąpielisko wspólne. § 12. Do obowiązków kierowników kolonii, obozów i innych placówek wypoczynku dzieci i młodzieży, których uczestnicy korzystają z ogólnodostępnych kąpielisk i pływalni, należy: 1) zapoznanie uczestników z regulaminem danego kąpieliska lub pływalni oraz czuwanie nad jego ścisłym przestrzeganiem, 2) uzgodnienie z kierownikiem kąpieliska lub pływalni warunków i sposobu korzystania z kąpieliska lub pływalni zapewniających bezpieczeństwo uczestnikom. § 13. 1. Do obowiązków organizatorów imprez pływackich na wodach otwartych, z wyjątkiem maratonów pływackich, należy zapewnienie dyżuru: 1) lekarza oraz co najmniej dwóch ratowników, 2) co najmniej dwóch płetwonurków, jeżeli głębokość wody przekracza 4 m lub woda jest nieprzezroczysta. 2. Do obowiązków organizatorów maratonów pływackich na wodach otwartych należy: 1) zapewnienie podczas trwania imprezy obecności zespołu ratowniczego w składzie: lekarz, starszy ratownik i dwóch płetwonurków, przy czym zespół ten powinien przebywać w łodzi motorowej na trasie maratonu, 2) zapewnienie każdemu uczestnikowi maratonu asekuracji przez ratownika przebywającego w łodzi wiosłowej oznaczonej numerem odpowiadającym numerowi startowemu zawodnika. 3. Maratonem pływackim jest impreza pływacka polegająca na przepłynięciu odcinka przekraczającego 3 km. § 14 Do obowiązków kierownika szkolenia pływackiego na wodach otwartych należy zapewnienie: 1) obecności ratownika, 2) asekurujących łodzi wiosłowych lub motorowych - co najmniej jedna łódź na każde pięć osób. § 15. Ustala się następujące minimalne normy zatrudnienia ratowników: 1) w kąpieliskach śródlądowych na każde 100 m linii brzegowej - jeden ratownik od strony lądu i jeden ratownik od strony lustra wody, 2) na pływalniach dysponujących nieckami o długości do 25 m - jeden ratownik, 3) na pływalniach dysponujących nieckami o długości 25-50 m - dwóch ratowników, 4) na pływalniach dysponujących nieckami o długości powyżej 50 m - trzech ratowników, 5) w kąpieliskach nadmorskich - trzyosobowe zespoły ratowników na każde 100 m linii brzegowej. § 16. 1. Szczegółowe warunki bezpieczeństwa osób korzystających z kąpielisk i pływalni określa załącznik nr 4 do rozporządzenia. 2. Wzory znaków zakazu, ostrzegawczych i informacyjnych określa załącznik nr 5 do rozporządzenia. 35 3. Wykaz sprzętu medycznego, leków i artykułów sanitarnych, w które powinny być wyposażone pływalnie i kąpieliska, określa załącznik nr 6 do rozporządzenia. § 17. Zapewnienie bezpieczeństwa przez osoby fizyczne i prawne, prowadzące nad wodą działalność w dziedzinie kultury fizycznej, uprawiającym sporty wodne, a w szczególności: żeglarstwo, żeglarstwo lodowe, żeglarstwo motorowodne i narciarstwo wodne, wioślarstwo, kajakarstwo oraz lotniarstwo i paralotniarstwo holowane za statkami motorowymi, polega na: 1) zagospodarowaniu i eksploatacji przystani i sprzętu pływającego oraz użytkowaniu przyległych akwenów - zgodnie z wymogami bezpieczeństwa, ustalonymi w odrębnych przepisach, 2) zapewnieniu na przystani i akwenie, o którym mowa w pkt 1, warunków do udzielania pomocy osobom potrzebującym, w tym pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach. § 18. 1. Skład załogi sprzętu pływającego ustala się, uwzględniając zasady dobrej praktyki i wymagania przepisów. 2. Jeżeli w składzie załogi sprzętu pływającego są dzieci do lat 14, powinna nim kierować osoba pełnoletnia. 3. Podczas zorganizowanych imprez dla dzieci przepisu ust. 2 nie stosuje się. 4. Szczegółowe zasady bezpieczeństwa osób biorących udział w imprezach żeglarskich określa załącznik nr 7 do rozporządzenia. Rozdział 4 Przepis końcowy § 19. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK Nr 1 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA TRAS I URZĄDZEŃ SŁUŻĄCYCH UPRAWIANIU W OKRESIE ZIMOWYM SPORTÓW ORAZ REKREACJI RUCHOWEJ W GÓRACH I. Urządzenia Sportowe Wyczynowe § 1. Przez urządzenia sportowe wyczynowe należy rozumieć: 1) trasy narciarskie zjazdowe wyczynowe, 2) trasy slalomowe, 3) trasy narciarskie biegowe wyczynowe, 4) skocznie narciarskie, 5) urządzenia biathlonowe, 6) urządzenia do snowboardingu, 7) trasy dla skibobów, 8) tory saneczkowe. § 2. W razie udostępnienia tras narciarskich zjazdowych wyczynowych do użytku publicznego, muszą być one oznakowane, tak jak narciarskie trasy zjazdowe popularne. II. Urządzenia służące rekreacji ruchowej § 3. 1. Przez urządzenia służące rekreacji ruchowej należy rozumieć: 1) narciarskie trasy zjazdowe popularne, 2) nartostrady, 3) narciarskie pólka ćwiczebne, 4) narciarskie trasy biegowe i śladowe popularne, 5) tory saneczkowe popularne. 2. Narciarskie trasy zjazdowe, biegowe i śladowe są w okresie zimowym szlakami udostępnionymi do użytku publicznego. § 4. 1. Narciarskie trasy zjazdowe popularne muszą być oznakowane w zależności od stopnia trudności. 2. Z uwagi na nachylenie trasy w profilu podłużnym wprowadza się następujące stopnie trudności: Stopień Trasy Oznakowanie kolorem Nachylenie w profilu podłużnym średnie/ trudności maksymalne o o A bardzo łatwe zielony do 15% (9 ) / 21% (12 ) B łatwe niebieski 17-21% (10-12 ) / 30% (17 ) C trudne czerwony 21-29% (12-16 ) / 40% (22 ) D bardzo trudne czarny ponad 29% (16 ) / 53% (28 ) o o o o o o 3. Przy ocenie stopnia trudności trasy bierze się pod uwagę ponadto ukształtowanie terenu, zalesienie, zabudowania oraz inne obiekty znajdujące się w bezpośredniej bliskości trasy. Ostateczny stopień trudności trasy ustala GOPR lub TOPR. 4. Urządzenie transportu górskiego, z którego korzystają narciarze, może być eksploatowane w okresie zimowym, jeżeli jest z nim związana co najmniej jedna narciarska trasa zjazdowa o stopniu trudności A lub B o minimalnej szerokości 2 30 m, zapewniająca równocześnie istnienie wolnej przestrzeni do zjazdu w wymiarze 100 m na osobę przy szczytowej zdolności przewozowej urządzenia w ciągu 1 godz. (bezpieczne obciążenie trasy). 36 5. Narciarska trasa zjazdowa nie może przecinać osi wyciągu podporowego lub zaczepowego, a w miarę możliwości nie powinna przechodzić pod koleją linową. Trasa nie może prowadzić ani też krzyżować się z drogami publicznymi oraz drogami i szlakami turystycznymi dla turystyki pieszej i narciarskiej. 6. Właściciele kolei linowych lub wyciągów narciarskich są obowiązani zapewnić bezpieczne i bezkolizyjne dojście pieszych do dolnej stacji oraz zjazd z tras i dolnego peronu do drogi, parkingu lub przystanku autobusowego. 7. W razie prowadzenia trasy przez miejsca potencjalnie zagrożone lawinami, stoki ponad trasą muszą być skutecznie zabezpieczone przed ich zejściem. W ten sam sposób muszą być zabezpieczone drogi przeznaczone do ruchu pieszego w okresie zimowym. § 5. Nartostrady stanowią specjalny rodzaj turystycznych szlaków narciarskich, zbudowanych w celu rozładowania dużej koncentracji ruchu; są one jednokierunkowe i przeznaczone wyłącznie do zjazdu. Do przebiegu nartostrad, ich oznakowania oraz warunków bezpieczeństwa na nartostradach stosuje się zasady określone w § 4 dla popularnych tras narciarskich, z wyjątkiem wymagań dotyczących szerokości. § 6. 1. Narciarskie pólka ćwiczebne, jako tereny przeznaczone do szkolenia narciarskiego i rekreacji ruchowej, powinny odpowiadać następującym wymaganiom: 1) usytuowanie ich nie może kolidować z trasami zjazdowymi, nartostradami oraz innymi drogami i szlakami, 2) pólko ćwiczebne powinno być oznaczone tablicą informacyjną. 2. Za oznaczenie, przygotowanie i utrzymanie pólka w stanie nie zagrażającym bezpieczeństwu osób ćwiczących jest odpowiedzialna osoba prowadząca szkolenie narciarskie lub rekreację ruchową. § 7. Do tras narciarskich biegowych i śladowych popularnych oraz torów saneczkowych popularnych stosuje się zasady użytkowania oraz zachowania warunków bezpieczeństwa, określone w § 6. § 8. 1. Tereny służące rekreacji zimowej w formie narciarstwa dzielą się na: 1) zorganizowany teren narciarski (zamknięty) oraz 2) nie zorganizowany teren narciarski (otwarty). 2. Przez zorganizowany teren narciarski należy rozumieć narciarskie trasy zjazdowe, których punkt wyjścia może być osiągnięty za pomocą kolei linowej lub wyciągu narciarskiego. 3. Właściciel kompleksu urządzeń wymienionych w ust. 2 musi: 1) ustanowić regulamin porządkowy obowiązujący na wyznaczonym terenie, obejmujący co najmniej zasady korzystania z kolei linowych lub wyciągów narciarskich oraz czas ich pracy (ruchu), jak również ścisłe określenie granic narciarskich tras zjazdowych, 2) ustanowić zasady korzystania z narciarskich tras zjazdowych, które powinny być codziennie przed rozpoczęciem przewozu narciarzy skontrolowane, po zakończeniu ruchu patrolowane, a ich pokrywa śniegowa wyrównana, 3) zapewnić udzielenie narciarzom pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach i zachorowaniach. 4. Trasy, na których nie stwierdzono naruszenia wymogów bezpieczeństwa określonych w § 6, mogą być uznane za "otwarte", trasy zaś, które nie spełniają tych wymogów, powinny być uznane za "zamknięte", a fakt ten podany do wiadomości publicznej. § 9. 1. Użytkowników narciarskich tras zjazdowych popularnych i wyczynowych obowiązują zasady regulacji ruchu narciarskiego, zgodne z regułami Międzynarodowej Federacji Narciarstwa (FIS) i przyjęte przez Polski Związek Narciarski, GOPR i TOPR oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, w formie kodeksu narciarskiego. 2. Zasady regulacji ruchu narciarskiego, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą imprez, treningów i zawodów sportowych, nie odnoszą się też do indywidualnych narciarzy, uprawiających rekreację ruchową w terenach otwartych. ZAŁĄCZNIK Nr 2 ZASADY OSTRZEGANIA O NIEBEZPIECZEŃSTWACH I OZNAKOWANIE SZLAKÓW I TRAS GÓRSKICH I. Szlaki turystyczne letnie § 1. 1. Oznakowanie szlaku turystycznego dokonywane jest przez umieszczenie w widocznych punktach terenowych znaków prostokątnych trójkolorowych: kolor biały, dowolny kolor z wyjątkiem białego, kolor biały, malowane farbą olejną, o wymiarach 15x10 cm (rys. 1.). 2. Znaki w terenie powinny być umieszczone w taki sposób, aby była zachowana widoczność kolejnego znaku do przodu i tyłu, nie rzadziej jednak niż co 50 m. 3. Na początku i na końcu szlaku turystycznego umieszcza się widoczny drogowskaz, na którym powinien być zaznaczony kolor szlaku i czas przejścia. II. Tereny uprawiania turystyki i sportów zimowych § 2. 1. Na szlakach turystycznych, na których uprawniana jest turystyka piesza zimą, obowiązują znaki letnie oraz umieszczone okresowo znaki zimowe. 2. Obowiązek umieszczenia i konserwowania znaków spoczywa na właścicielach terenów lub osobach fizycznych i prawnych prowadzących na nich działalność z zakresu kultury fizycznej i turystyki. 3. Na szlakach i trasach, na których uprawniane są turystyka i sporty zimowe, obowiązują znaki: zakazu, ostrzegawcze oraz informacyjne. A. Znaki zakazu A-1. Zakaz skręcania (jazda wyłącznie na wprost) A-2. Zakaz jazdy na sankach i chodzenia pieszo 37 A-3. Zakaz chodzenia pieszo A-4. Zakaz jazdy na sankach A-5. Zakaz jazdy na skibobach Tablice znaków zakazu są trójkolorowe (czerwony, czarny, biały) o wymiarach 500 mm (średnica zewnętrzna) i 350 mm (średnica wewnętrzna). B. Znaki ostrzegawcze B-1. Zwężenie na trasie B-2. Skrzyżowanie B-3. Zakręty B-4. Przygotowanie trasy maszynami do ubijania śniegu B-5. Niebezpieczeństwo wypadnięcia z trasy lub spadnięcia B-6. Inne niebezpieczeństwo B-7. Teren zagrożony lawinami B-8 i B-9. Bezpośrednie zagrożenie lawinami, dalsze przejście lub przejazd zagraża życiu i zdrowiu. Znaki ostrzegawcze trójkątne są trójkolorowe (czarny, żółty, czerwony) o wymiarach 350 x 500 mm. Pozostałe znaki ostrzegawcze niewymiarowe są duży rozmiarów, dla zachowania widoczności z większej odległości. C. Znaki informacyjne C-1 i C-2. Oznaczenie miejsca, gdzie umieszczony jest telefon zwyczajny lub bezpośrednie połączenie z pogotowiem ratunkowym C-3. Punkt sanitarny (pierwsza pomoc) C-4. Punkt transportu poszkodowanych III. Niebezpieczeństwo lawin § 3. 1. Stopień zagrożenia lawinowego ustala GOPR, współdziałający w tym zakresie z Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej. 2. Ustalenia, o których mowa w ust. 1, GOPR przekazuje niezwłocznie do właściwych organów administracji samorządowej, które ogłaszają komunikaty o stopniu zagrożenia lawinowego w środkach masowego przekazu o zasięgu ogólnopolskim i lokalnym. W komunikacie o stopniu zagrożenia lawinowego podaje się, jakie zostały wprowadzone ograniczenia lub zakazy w poruszaniu się ludzi i funkcjonowaniu urządzeń na danym obszarze. Ogłaszany stopień zagrożenia lawinowego może być zmieniony tylko kolejnym komunikatem wydanym przez ten sam organ. § 4. Dla stworzenia właściwego systemu ostrzegawczego wprowadza się następujące stopnie zagrożeń lawinowych: Stopień zagrożenia lawinowego Stopień zagrożenia 1 mały / (nieznaczny) 2 umiarkowany 3 znaczny 4 duży 5 bardzo duży Stabilność pokrywy śniegowej pokrywa śniegowa jest na ogół utrwalona i stabilna (związana) pokrywa śniegowa jest tylko na niektórych* bardziej stromych stokach umiarkowanie stabilna, na ogół jednak wystarczająco utrwalona na wielu* stromych stokach pokrywa śniegowa jest utrwalona tylko umiarkowanie lub słabo pokrywa śniegowa jest słabo utrwalona na większości* stromych stoków pokrywa śniegowa jest na rozległym obszarze słabo utrwalona i w znacznym stopniu chwiejna Prawdopodobieństwo wyzwolenia (zejścia) lawiny wyzwolenie lawiny jest możliwe na bardzo niewielu skrajnie stromych stokach, tylko przy dodatkowym dużym obciążeniu*** wyzwolenie lawiny możliwe przede wszystkim na określonych** bardziej stromych stokach, tylko przy dodatkowym dużym obciążeniu***; nie należy się spodziewać samorzutnego schodzenia większych lawin Zalecenia dla ruchu osób na ogół bezpieczne warunki dla wędrówek korzystne warunki dla wędrówek pod warunkiem uwzględnienie lokalnych rejonów** zagrożeń wyzwolenie lawiny jest prawdopodobne już przy małym obciążeniu dodatkowym*** przede wszystkim na określonych*** stromych stokach; od przypadku do przypadku możliwe jest samorzutne schodzenie średnich bądź także pojedynczych dużych lawin poruszanie się wymaga doświadczenia oraz posiadania zdolności do lawinoznawczej oceny | sytuacji; obszar możliwości poruszania się zostaje | ograniczony rejonami** zagrożeń wyzwolenie lawin jest prawdopodobne już przy poruszanie się wymaga dużej małym obciążeniu dodatkowym*** na zdolności do lawinoznawczej większości** stromych stoków; od przypadku do oceny sytuacji; obszar przypadku możliwe jest samorzutne schodzenie możliwości poruszania się wielu średnich rozmiarów lawin, niejednokrotnie ulega bardzo znacznemu również dużych | lawin ograniczeniu należy spodziewać się samorzutnego schodzenia poruszanie się jest na ogół wielu dużych lawin, także na terenach o niemożliwe umiarkowanej stromiźnie. Znaczenie odnośników: * Bliższe dane zawiera raport (komunikat) lawinowy (np. wysokości bezwzględne, wystawa stoków, formy terenu). ** Wskazania w aktualnym raporcie (komunikacie) lawinowym. *** Obciążenie dodatkowe: - duże, np. grupa narciarzy poruszająca się bez zachowania między nimi odstępów, - małe, np. samotny narciarz lub piechur. 38 ZAŁĄCZNIK Nr 3 SZCZEGÓŁOWE ZASADY ORGANIZOWANIA WYCIECZEK ORAZ ZBIOROWYCH IMPREZ TURYSTYCZNYCH I SPORTOWYCH W GÓRACH § 1. Organizatorzy imprez turystycznych mają obowiązek opracowania regulaminu imprez, w którym określą m.in. warunki zapewniające bezpieczeństwo jej uczestników. Organizator powinien zapoznać uczestników z regulaminem przed imprezą. § 2. 1. Imprezy sportowe o charakterze masowym lub wyczynowym są organizowane na podstawie regulaminów właściwych polskich związków sportowych. 2. Regulamin powinien uwzględniać specyfikę obszaru, w którym odbywa się impreza, oraz ustalić zasady udzielania pomocy w razie wypadku. 3. Miejsce imprez, o których mowa w ust. 1, oraz treningów należy wybrać tak, aby nie było niebezpieczeństwa kolizji zawodników z osobami nie biorącymi udziału w imprezie. 4. Wybrany odcinek trasy, szlaku albo stoku, na którym odbywają się zawody lub zorganizowany trening, powinien być wyraźnie oznakowany. 5. Bezpośrednio po zakończeniu zawodów lub treningów zorganizowanych na uczęszczanych trasach, szlakach i stokach organizator tych imprez ma obowiązek doprowadzenia terenu do stanu bezpiecznej używalności przez turystów i sportowców nie zorganizowanych. § 3. 1. Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich, leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1.000 m n.p.m., mogą prowadzić tylko górscy przewodnicy turystyczni. 2. Treningi w terenach górskich, poza trasami narciarskimi i turystycznymi, powinny odbywać się z udziałem górskiego przewodnika turystycznego. § 4. Organizatorów imprez turystycznych i sportowych dla młodzieży szkolnej obowiązują także przepisy wydane przez Ministra Edukacji Narodowej. § 5. 1. Na terenach objętych bezpośrednią działalnością GOPR lub TOPR wszystkie imprezy turystyczne i sportowe powinny być zgłoszone do GOPR lub TOPR co najmniej na 14 dni przed terminem rozpoczęcia imprezy. 2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać następujące dane: 1) określenie organizatora imprezy, 2) termin i czas trwania, 3) miejsce imprezy, 4) przewidywana liczba uczestników. § 6. 1. Imprezy, o których mowa w § 5, są zabezpieczane przez GOPR lub TOPR. 2. Zakres i sposób zabezpieczenia zgłoszonych imprez ustala GOPR lub TOPR w uzgodnieniu z organizatorem imprezy. ZAŁĄCZNIK Nr 4 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KĄPIELISK I PŁYWALNI § 1. 1. Warunki bezpieczeństwa osób korzystających z kąpieliska i pływalni zapewnia się w szczególności przez: 1) wyraźne oznaczenie granic kąpielisk i pływalni, w ramach których oznacza się granice miejsc do kąpieli, w tym strefy dla osób nie umiejących pływać, 2) dyżury wodnej służby ratowniczej oraz wyposażenie w sprzęt ratowniczy, 3) przygotowanie miejsc ratownikom w celu stałej obserwacji i kontroli osób kąpiących się, a w kąpieliskach - także korzystających ze sprzętu pływającego. 2. Na terenach kąpielisk poza warunkami, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić informację o dopuszczalności lub zakazie kąpieli. § 2. 1. Informację, o której mowa w § 1 ust. 2, przekazuje się przez wywieszanie odpowiednich flag. 2. Ustala się następujące oznaczenia kolorów flag: 1) flaga biała - kąpiel dozwolona, 2) flaga czerwona - zakaz kąpieli. 3. Flagę czerwoną wywiesza się w czasie, w którym kąpielisko jest nieczynne, oraz w każdym wypadku, gdy: o 1) temperatura wody wynosi poniżej 14 C, 2) widoczność jest ograniczona do 50 m, 3) szybkość wiatru przekracza 5 stopni w skali Beauforta, 4) występuje fala powyżej 70 cm, z pojawiającymi się pienistymi białymi grzywami, 5) występują silne prądy wsteczne. § 3. 1. Przy każdym kąpielisku i pływalni powinien być umieszczony na widocznym miejscu regulamin ustalony przez kierownika. 2. Regulamin powinien być umieszczony na tablicy o minimalnych wymiarach 120 cm x 70 cm, sporządzony literami wielkości nie mniejszej niż 1 cm. § 4. 1. Korzystanie z kąpieliska i pływalni może odbywać się w grupach zorganizowanych lub indywidualnie. 39 2. Przez grupę zorganizowaną rozumie się zespół osób uprawiających ćwiczenia ruchowe w wodzie pod nadzorem i kierunkiem instruktora, trenera, nauczyciela lub innej uprawnionej osoby. § 5. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa w kąpielisku zorganizowanym należy: 1) zapewnić stałą kontrolę przez ratowników lustra wody z brzegu i od strony wody (z łodzi ratunkowych lub stacjonarnych punktów ratowniczych na wodzie), 2) trwale oznaczać strefy dla umiejących i nie umiejących pływać, a w szczególności: a) strefy dla nie umiejących pływać o głębokości wody nie większej niż 120 cm - bojami (pławami) w kolorze żółtym, przy czym za bojami powinien znajdować się pas bezpieczeństwa o szerokości 5 m i głębokości nie przekraczającej 130 cm, b) strefy dla umiejących pływać o głębokości wody do 4 m - bojami (pławami) w kolorze czerwonym, przy czym odległość ich od strefy dla nie umiejących pływać lub od linii brzegowej może w kierunku prostopadłym wynosić maksymalnie 50 m, 3) wydzielić brodzik dla dzieci w miejscu, w którym znajduje się piaszczyste i płaskie dno oraz woda o głębokości do 40 cm, przez oznaczenie bojami (pławami) oraz otoczenie siatką sięgającą do dna, 4) zapewnić bieżącą informację dotyczącą temperatury wody i powietrza oraz wysokości fali i siły wiatru, 5) wyposażyć kąpielisko w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy, 6) wyposażyć kąpielisko w sprzęt ratunkowy i pomocniczy oraz urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze (wzrokowe i słuchowe), 7) ustawić maszty wyposażone w komplet flag informacyjnych. § 6. Kąpielisko zorganizowane powinno być wyposażone w wieże obserwacyjne lub podwyższone pomosty dla ratowników oraz sieć łączności przewodowej lub radiowej (wewnętrznej i z możliwością bezpośredniego łączenia się z pogotowiem ratunkowym i najbliższą jednostką Policji). § 7. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa w kąpielisku prowizorycznym należy: 1) zapewnić stałą kontrolę przez ratowników lustra wody, 2) oznaczyć strefy dla umiejących i nie umiejących pływać, 3) wyposażyć kąpielisko w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy, 4) wyposażyć kąpielisko w sprzęt ratunkowy i pomocniczy, 5) ustawić maszty wyposażone w komplet flag informacyjnych. § 8. 1. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa na pływalni należy zapewnić: 1) stałą obserwację przez ratownika (ratowników) lustra wody oraz osób znajdujących się na terenie obiektu, 2) oznaczenie głębokości wody w sposób trwały i widoczny, 3) wyposażenie pływalni w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy, 4) wyposażenie pływalni w sprzęt ratunkowy, 5) trwałe ogrodzenie pływalni odkrytej, 6) bezpośrednią łączność telefoniczną z pogotowiem ratunkowym i najbliższą jednostką Policji, 7) zamykanie pływalni w określonych godzinach, w których nie pracuje służba ratownicza. 2. W zajęciach prowadzonych w zorganizowanych grupach na jedną osobę prowadzącą zajęcia nie może przypadać więcej niż 15 uczestników. § 9. Do podstawowych obowiązków ratowników należy: 1) stałe obserwowanie obszaru kąpieliska i niezwłocznie reagowanie na każdy sygnał wzywania pomocy oraz podejmowanie akcji ratowniczej, 2) kontrola stanu urządzeń oraz sprzętu, które zapewniają bezpieczeństwo osób kąpiących się, 3) kontrola stref dla umiejących i nie umiejących pływać, 4) wywieszanie na maszcie odpowiedniego koloru flag informacyjnych, 5) sygnalizowanie, za pomocą urządzeń alarmowych, przekroczeń obowiązującego regulaminu (np. granicy strefy dla umiejących pływać), a w kąpieliskach także nadchodzącej burzy, 6) reagowanie na wszelkie wypadki naruszania regulaminu obowiązującego na terenie kąpieliska lub pływalni, 7) wpisywanie na tablicy informacyjnej temperatury wody, powietrza oraz innych aktualnych informacji (np. dotyczących nagłych zmian warunków atmosferycznych), 8) codzienne kontrolowanie głębokości wody przed otwarciem kąpieliska, a w razie potrzeby - przesunięcie miejsca kąpieli lub czasowe wyłączenie określonych obszarów kąpieliska z używalności, 9) oczyszczenie powierzchni i dna obszaru przeznaczonego do kąpieli z wszelkich przedmiotów mogących spowodować skaleczenie lub inny nieszczęśliwy wypadek, 10) bieżące prowadzenie dziennika pracy. § 10. 1. Kąpielisko zorganizowane powinno być wyposażone w następujący sprzęt ratunkowy i pomocniczy oraz urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze: 1) łodzie ratunkowe: a) motorowe - jedna na każde 400 m linii brzegowej, b) wiosłowe - jedna na każde 100 m linii brzegowej, 2) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - jedno na 50 m linii brzegowej, zawieszone na słupkach w pobliżu lustra wody, 3) bosaki ratunkowe, 4) liny asekuracyjne z kołowrotkiem o długości minimum 80 m na każdym stanowisku ratowniczym (na kąpieliskach morskich - jedna na każde 100 m linii brzegowej), 40 5) tuby słuchowe lub elektroakustyczne na wszystkich stanowiskach ratunkowych od strony lądu i wody, 6) tablice zawierające aktualne informacje o temperaturze wody i powietrza, sile wiatru oraz wysokości fali, 7) sygnalizację alarmową, 8) środki łączności między stanowiskami ratunkowymi - przewodowe lub radiowe, 9) rzutki ratunkowe, 10) sprzęt do nurkowania, 11) lornetki, 12) nosze ratunkowe. 2. W kąpielisku zorganizowanym powinno znajdować się także pomieszczenie na sprzęt ratunkowy, pomocniczy i osobisty ratowników, jedno na 200 m linii brzegowej. § 11. Kąpielisko prowizoryczne powinno być wyposażone w następujący sprzęt ratunkowy i pomocniczy: 1) łodzie wiosłowe - jedna na 100 m linii brzegowej, 2) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - jedno na 50 m linii brzegowej, 3) linę asekuracyjną o długości minimum 80 m, 4) słuchowy sygnał alarmowy, 5) rzutki ratunkowe, 6) lornetkę, 7) bosaki ratunkowe. § 12. Pływalnia powinna być wyposażona w następujący sprzęt ratunkowy i pomocniczy: 1) koła ratunkowe z linką lub pasy ratownicze - dwa na pływalniach o długości do 50 m i cztery na pływalniach o długości powyżej 50 m, 2) żerdzie o długości co najmniej 4 m - dwie na pływalniach o długości do 50 m oraz cztery na pływalniach o długości powyżej 50 m. § 13. Łodzie ratunkowe powinny być trwale oznakowane na burtach oraz mieć następujące wyposażenie: 1) koło ratunkowe z linką, a także pasy ratunkowe, 2) rzutkę ratunkową, 3) zaburtową linkę ratunkową, 4) tubę głosową lub elektroakustyczną, 5) kotwicę na łańcuchu lub linę kotwiczną, 6) sprzęt medyczny pierwszej pomocy. § 14. Stanowisko ratownicze powinno być wyposażone w: 1) sprzęt do nurkowania (płetwy, maska, fajka), 2) lornetkę, 3) radiotelefon, 4) rzutkę ratunkową, 5) sprzęt medyczny pierwszej pomocy. § 15. Regulamin kąpieliska i pływalni powinien w szczególności: 1) określać nazwę i adres jednostki organizacyjnej prowadzącej kąpielisko lub pływalnię, 2) przewidywać zakaz wstępu osobom, których stan wskazuje na spożycie alkoholu, zakaz sprzedaży, podawania, wnoszenia i spożywania napojów alkoholowych, 3) postanawiać, że: a) dzieci do lat 7 mogą przebywać na terenie kąpieliska lub pływalni oraz kąpać się wyłącznie pod opieką osób pełnoletnich, b) zajęcia na pływalni krytej odbywają się grupowo według ustalonego rozkładu zajęć, c) grupa pływająca na pływalni krytej nie może liczyć więcej niż 15 uczestników na jedną osobę prowadzącą zajęcia, d) zajęcia na pływalni krytej mogą odbywać się tylko w obecności instruktorów pływania i ratowników, e) osoby naruszające porządek publiczny lub przepisy regulaminu będą usuwane z terenu kąpieliska lub pływalni, f) wszystkie osoby znajdujące się na terenie kąpieliska lub pływalni są obowiązane podporządkować się nakazom ratowników pełniących dyżur. ZAŁĄCZNIK Nr 5 WZORY ZNAKÓW ZAKAZU, OSTRZEGAWCZYCH I INFORMACYJNYCH § 1. Znaki zakazu oraz ostrzegawcze obowiązują na odległość podaną na obrzeżu znaku, licząc w metrach w jedną i drugą stronę od znaku. Jeżeli na znaku nie ma podanej odległości, obowiązuje on na obszarze wodnym w zasięgu wzroku. I. Znaki zakazu § 3. 1. Znaki zakazu wskazują rodzaj zakazu i określają jego przyczynę. 2. Znakami zakazu są: 1) znak "kąpiel zabroniona", 2) znak "kąpiel zabroniona - szlak żeglowny", 3) znak "kąpiel zabroniona - most", 4) znak "kąpiel zabroniona - spiętrzenie wody", 5) znak "kąpiel zabroniona - woda skażona", 41 6) znak "kąpiel zabroniona - woda pitna", 7) znak "kąpiel zabroniona - hodowla ryb", 8) znak "skakanie do wody zabronione", 9) znak "strefa ciszy". § 3. Znaki zakazu, o których mowa w § 2, mają kształt okrągły o średnicy 60 cm. II. Znaki ostrzegawcze § 4. 1. Znaki ostrzegawcze uprzedzają kąpiących się o niebezpiecznych miejscach na obszarze wodnym i wskazują przyczynę niebezpieczeństwa. 2. Znakami ostrzegawczymi są: 1) znak "wiry", 2) znak "niebezpieczna głębokość wody", 3) znak "zimna woda", 4) znak "nagły uskok", 5) znak "pale", 6) znak "skały podwodne", 7) znak "kamieniste dno", 8) znak "sieci rybackie", 9) znak "wodorosty". § 5. Znaki ostrzegawcze, o których mowa w § 4, mają kształt trójkątów równobocznych, których wierzchołek skierowany jest ku górze. Długość jednego boku trójkąta wynosi 75 cm. III. Znaki informacyjne § 6. 1. Znaki informacyjne wskazują, że w pobliżu znaku znajdują się podane na znaku obiekty i urządzenia. 2. Znakami informacyjnymi są: 1) znak "plaża strzeżona", 2) znak "punkt medyczny", 3) znak "telefon". § 7. Znaki informacyjne, o których mowa w § 6, mają kształt prostokąta o wymiarach 80 x 60 cm. ZAŁĄCZNIK Nr 6 WYKAZ SPRZĘTU MEDYCZNEGO, LEKÓW I ARTYKUŁÓW SANITARNYCH, W KTÓRE POWINNY BYĆ WYPOSAŻONE PŁYWALNIE I KĄPIELISKA 1. Sprzęt medyczny: 1) aparat do sztucznego oddychania - 1 szt., 2) inhalator tlenowy przenośny - 1 szt., 3) nożyczki proste i zakrzywione - 2 szt., 4) opaska uciskowa (szeroka taśma gumowa) - 1 szt., 5) szyna usztywniająca - 3 szt., 6) kieliszek do leków - 1 szt., 7) termometr - 1 szt., 8) maseczki do sztucznego oddychania, 9) rękawiczki gumowe. 2. Leki: 1) amoniak w ampułkach - 3 amp., 2) Panthenol spray - min. 1 op., 3) krople walerianowe - 30 g, 4) krople żołądkowe - 1 op., 5) pyralgin (w tabletkach) - 10 szt., 6) solutio Jodi spirytuosa (jodyna) - 100 g, 7) spirytus skażony - 100 g, 8) woda utleniona - 200 g. 3. Artykuły sanitarne: 1) agrafki - 6 szt., 2) chustki trójkątne - 3 szt., 3) gaza wyjałowiona 1/8 m x 1 m - 10 op., 4) lignina a 100 g - 10 op., 5) opaska gazowa 4 m x 10 cm - 10 szt., 6) opaska elastyczna szerokości 10 cm - 4 szt., 7) opatrunek indywidualny wyjałowiony - 10 szt., 8) prestoplast i poloplast - 10 szt. ZAŁĄCZNIK Nr 7 42 SZCZEGÓŁOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA OSÓB BIORĄCYCH UDZIAŁ W IMPREZACH ŻEGLARSKICH § 1. 1. Udział lub kontynuowanie udziału w imprezach żeglarskich zależy od decyzji każdego kierownika jachtu i odbywa się tylko na jego odpowiedzialność. W wypadku kiedy kierownikiem jachtu jest osoba niepełnoletnia, decyzja należy do kierownika ekipy lub rodziców (opiekunów). 2. Każdy kierownik jachtu ma obowiązek udzielenia wszelkiej pomocy każdemu statkowi czy osobie znajdującej się w niebezpieczeństwie, dbając o bezpieczeństwo jachtu. § 2. Organizator imprezy jest obowiązany do przygotowania i przeprowadzenia imprezy, a w szczególności do: 1) spełnienia wszystkich warunków określonych w ogłoszonym zawiadomieniu o imprezie, 2) przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie organizacji imprez, jeśli jest to wymagane, do uzyskania odpowiedniej zgody na przeprowadzenie imprezy, 3) powołanie kierownika imprezy, 4) stosownie do warunków i programu imprezy zapewnienia opieki medycznej - minimum pielęgniarka z apteczką pierwszej pomocy, 5) sprawdzania przy przyjmowaniu zgłoszeń, czy jachty, ich kierownicy i członkowie załóg odpowiadają warunkom ustalonym dla danej imprezy, 6) przekazania do dyspozycji kierownika imprezy w czasie przez niego wymaganym: a) niezbędnych środków technicznych, b) statku kierownika imprezy oraz statków ratowniczych, c) informacji z aktualnymi prognozami pogody, d) informacji o sposobie zabezpieczania, 7) udzielenia wszelkiej pomocy kierownikowi imprezy, a w szczególności w zakresie bezpieczeństwa, § 3. 1. Kierownik imprezy jest odpowiedzialny za sprawne i bezpieczne przeprowadzenie imprezy, zgodnie z jej rodzajem. 2. Kierownik imprezy może ją odroczyć, przerwać lub odwołać, szczególnie jeżeli jej przeprowadzenie lub kontynuowanie zagraża bezpieczeństwu uczestników. 3. Ze względu na bezpieczeństwo imprezy, kierownik jest obowiązany do: 1) opracowania i przekazania zainteresowanym ustnej lub pisemnej instrukcji zabezpieczenia trasy imprezy, 2) sprawdzenia, czy zabezpieczenie imprezy jest skuteczne i zgodne z obowiązującymi przepisami, 3) ustalenia sposobu rejestracji jachtów wychodzących i powracających z imprezy, 4) omówienia z kierownikami jachtów, kierownikami ekip lub trenerami instrukcji żeglugi, ze szczególnym zwróceniem uwagi na problemy bezpieczeństwa. 4. Kierownikowi w czasie trwania imprezy przysługują, w stosunku do uczestników, uprawnienia dyscyplinarne, a w stosunku do członków kierownictwa imprezy i jej obsługi oraz w stosunku do kierowników statków ratowniczych uprawnienia wynikające z zasad zwierzchnictwa służbowego. 5. Kierownik imprezy jest upoważniony do wezwania lub przyjęcia pomocy dla zabezpieczenia życia wszystkich osób biorących udział w imprezie, jeżeli uzna to za niezbędne ze względu na warunki, w których impreza się odbywa. Zaciągając zobowiązania z tego tytułu kierownik imprezy działa jako pełnomocnik organizatora imprezy. § 4. Kierownik jachtu jest obowiązany: 1) przestrzegać obowiązujących w danej imprezie przepisów, a w szczególności zasad, o których mowa w § 1, 2) stosować się do zarządzeń, poleceń i sygnałów kierownika imprezy oraz nakazać ich wykonanie załodze, jeśli nie zagrożą one bezpieczeństwu prowadzonego jachtu lub załogi, 3) dbać o sprawność techniczną jachtu oraz jego wyposażenie, zgodnie z odpowiednimi przepisami i zasadami dobrej praktyki, 4) niezwłocznie zawiadomić kierownika imprezy lub wskazaną przez niego osobę o wszelkich wypadkach, chorobach i innych wydarzeniach mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo żeglugi jachtu, który prowadzi, lub innych jachtów oraz o nieprzystąpieniu do imprezy - przed jej rozpoczęciem lub wycofaniu się z imprezy - w trakcie jej trwania. § 5. Kierownik lub trener ekipy jest obowiązany do: 1) zgłoszenia swojego udziału w imprezie, 2) podejmowania wszelkich decyzji wynikających z przepisu § 1 ust. 1 w stosunku do niepełnoletnich kierowników jachtów, 3) przestrzegania przez powierzonych jego opiece członków obowiązujących ogólnie oraz w danej imprezie szczególnych przepisów bezpieczeństwa, 4) podporządkowania się decyzjom kierownika imprezy oraz udostępnienia posiadanych środków technicznych, jeśli tego wymagają względu bezpieczeństwa. § 6. Kierownik statku ratowniczego jest obowiązany: 1) przygotować statek ratowniczy i jego załogę, zgodnie z wymaganiami danej imprezy i zasadami dobrej praktyki, 2) stosować się do instrukcji żeglugi oraz do pisemnej lub ustnej instrukcji bezpieczeństwa obowiązującej na akwenach, na których odbywa się impreza, 3) dołożyć wszelkich starań, aby akcja ratownicza przeprowadzona była zgodnie z należytą dbałością o zapewnienie życia i bezpieczeństwa wszystkich osób i sprzętu biorącego udział w imprezie. § 7. 1. Jako minimalne zabezpieczenie ratownicze imprezy, z wyjątkiem regat i wypadków, o których mowa w ust. 2, 4 i 6, ustala się jeden statek ratowniczy na każde 20 jachtów. Statek kierownika imprezy, z wyjątkiem regat żeglarskich, może być uważany za statek ratowniczy. 43 2. W wypadku dopuszczenia do imprezy (z wyjątkiem regat) ponad 50% kierowników jachtów bez uprawnień żeglarskich - ustala się jeden statek ratowniczy na 10 jachtów biorących udział w imprezie. 3. Zarząd okręgowego związku żeglarskiego może zezwolić, aby na terenie jego działalności impreza (z wyjątkiem treningów i regat) była zabezpieczona przez szalupy wiosłowe lub jachty żaglowe z co najmniej 2-osobową załogą złożoną przynajmniej z żeglarzy jachtowych. W takim wypadku jest wymagane, aby jednostka zabezpieczająca przypadała na 10 jachtów. 4. Minimalne zabezpieczenie regat żeglarskich jachtów mieczowych i desek z żaglem stanowi jeden statek ratowniczy oraz dodatkowo jeden statek ratowniczy na każdą rozpoczynającą się liczbę jednostek żaglowych określonych w tabeli: Liczba jednostek na dodatkowy statek ratowniczy Miejsce regat jachty deski wody śródlądowe 25 40 Zatoka Pucka, Zalew Szczeciński, Zalew Wiślany 20 30 Zatoka Gdańska, Morze Bałtyckie 15 30 5. Nie jest wymagane zabezpieczenie regat morskich jachtów balastowych. 6. Szczegółowe przepisy dotyczące zabezpieczenia imprez ślizgów lodowych zawarte są w Przepisach regat żeglarstwa lodowego, wydanych przez Polski Związek Żeglarski. 7. Kierownik imprezy może zażądać zabezpieczenia większego, jeżeli uzna, że wymagają tego warunki atmosferyczne lub stopień wyszkolenia uczestników. § 8. Jeżeli warunki bezpieczeństwa tego wymagają, organizatorzy mogą dodatkowo określić szczegółowe zasady organizacji imprez i specjalne wymagania stawiane uczestnikom. 44
