Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 im. A. Mickiewicza 45 – 720 Opole ul. Sz. Koszyka 21 \tel./fax.: (077) 4743191 „MÓZG W ŚWIECIE JOGI” innowacja rozwijająca harmonijny rozwój ciała i pobudzająca pracę mózgu. Magdalena Sokołowska Opole 2014/2015 Koordynator innowacji: Magdalena Sokołowska Miejsce realizacji innowacji: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 im. Adama Mickiewicz 45-720 Opole ul. Koszyka 21 tel./fax (077) 474-31-91 Współpracujące instytucje (zadania będą się koncentrowały wokół najbliższego otoczenia szkoły, prozdrowotne) włączając w uczestnictwo społeczność lokalną oraz instytucje Okres realizacji innowacji: rok szkolny 2014/2015 Odbiorcy innowacji: uczniowie z klas III-III uczęszczający do świetlicy szkolnej Realizacja warsztatów: Realizacja zaplanowanych celów innowacji będzie odbywała się w ramach realizacji 1 godziny z art. 42 KN. Zajęcia będą prowadzone w formie zabawy łączącej w sobie ćwiczenia z zakresu kinezjologii edukacyjnej, elementów jogi, ćwiczeń relaksacyjnych, oddechowych oraz twórczego myślenia. Spotkania odbywać się będą w systemie cyklicznym 1 raz w tygodniu (45 min) w formie zabawy z jogą dla dzieci oraz warsztatów rodzinnych 1 raz w miesiącu (2 godziny). Innowacja będzie realizowana w niekonwencjonalny sposób oraz nawiązując współpracę z placówkami prozdrowotnymi oraz naukowymi włączając się w różnego rodzaju przedsięwzięciach m.in.: organizowanie warsztatów rodzinnych; współpracę z instruktorami jogi, tańca, szybkiego uczenia się, dietetyka itp.; zapoznanie z zagadnieniami poprzez oglądanie prezentacji multimedialnych; oglądanie programów jogi dla dzieci w wersji obcojęzycznej połączone z czynnym ćwiczeniem, udział w warsztatach „Mózg w świecie jogi”. WSTĘP: Badacze mózgu przekonują, że szkoła w obecnej formule nie wspiera naturalnych procesów uczenia się i nie jest miejscem umożliwiającym indywidualny rozwój każdego ucznia. Panująca w szkołach nuda zniechęca dzieci do nauki, nie rozwija twórczego i innowacyjnego myślenia. Obecna wzór szkoły utrudnia mózgowi pracę, a przecież wszystkim zależy aby przygotować młode pokolenie do roli kreatywnych, innowacyjnie myślących twórców. Świetlica jest doskonałym miejscem na rozwijanie zainteresowań dzieci oraz wspierania ich naturalnej aktywności czyli zabawy. Z punktu widzenia neurobiologicznego rozwoju mózgu, zabawa jest intensywnym procesem uczenia się, którego nic nie zastąpi. Dzieci w wieku szkolnym dużo czasu spędzają w pozycji siedzącej. Nieprawidłowe siedzenie może doprowadzić do różnego rodzaju anomalii układu mięśniowego, powodując skrzywienia i deformacje kręgosłupa. Stale zmniejsza się czas przeznaczony na ruch w ciągu dnia. Niezbędna i niezastąpiona jest zabawa z elementami jogi. Joga dla dzieci wpływa dobrze nie tylko na kształtowanie postawy fizycznej ciała, ale ma też potwierdzony pozytywny wpływ na intelektualny i emocjonalny rozwój dzieci. Szkoła jest miejscem, gdzie następuje nie tylko intelektualny rozwój dzieci, ale także emocjonalny. W tym kontekście mówi się o harmonijnej współpracy lewej i prawej półkuli mózgu. Lewa półkula odpowiada za analityczną i ekstrawertyczną stronę osobowości, natomiast prawa półkula ma charakter syntetyczny i introwertyczny. Eksperymenty przeprowadzone nad wpływem technik relaksacyjnych, ćwiczeń oddechowych , ćwiczeń jogi wskazują, że te techniki mają istotny wpływ na polepszenie pracy mózgu. Joga jest nauką, która nierozerwalnie łączy zdrowie fizyczne, psychiczne, moralne i duchowe człowieka. Zawiera w sobie uniwersalne wartości, takie jak: prawda, cierpliwość, szacunek dla życia. Joga dla dzieci to proste i przyjemne ćwiczenia dzięki którym ciało dziecka staje się sprawniejsze i silniejsze. Z roku na rok do świetlic, trafia coraz większa grupa dzieci o nieharmonijnym rozwoju, z trudnościami w nauce, zaburzeniami emocjonalnymi. Niektóre z nich nie mają motywacji do nauki, brakuje im koncentracji uwagi i skupienia na zadaniu, wykazują wady postawy, obniżoną percepcję słuchowo – wzrokową, obniżoną komunikację werbalną, sprawność manualną. Obserwacja dzieci trafiających do szkoły, stale motywuje mnie do poszukiwania różnorodnych metod i rozwiązań w celu urozmaicenia pobytu dziecka w świetlicy, tak aby był to czas świadomie wykorzystany w celu właściwego wspomagania wszechstronnego rozwoju dziecka. Dlatego też, uważam że stworzona innowacja pedagogiczna oparta na zabawie łączącej w sobie ćwiczeniach z zakresu kinezjologii edukacyjnej, elementów jogi, ćwiczeń relaksacyjnych oraz oddechowych wychodzi naprzeciw potrzebom dzieci. Współcześnie są to aspekty szczególnie pożądane i doceniane, ważne w życiu każdego człowieka, szczególnie dziecka, które swą wędrówkę w świecie dopiero zaczyna. Wieloletnie praktykowanie jogi, prowadzenie „Jogi o poranku” dla dzieci, udział w szkoleniach dotyczących jogi, muzyki, ruchu, tańca, technik kreatywnego myślenia, pedagogiki zabawy, neuropedagogiki oraz samodzielne studiowanie literatury dały mi podbudowę teoretyczną i praktyczne pomysły do stworzenia innowacji. Prowadzenie obserwacji i rozmów z uczestnikami zajęć, jak również zebrane opinie wśród rodziców dzieci dostarczyły interesujących ocen jak i zapotrzebowania dzieci na dalsze działania. Powyższe opinie wskazują na: bogactwo wykorzystywanych form i dużą atrakcyjność zajęć; umiejętność łatwej komunikacji z prowadzącym. Zauważyłam, że jest bardzo duże zainteresowanie zajęciami muzyczno - ruchowymi prowadzonymi w niekonwencjonalny sposób. Bezpośrednie angażowanie środowiska rodzinnego we wspólne zabawy muzyczno – ruchowe w tym jogę, prelekcje z udziałem zaproszonych gości w formie warsztatów rodzinnych pomoże stworzyć więzi szkolno – rodzinne. Rodzice będą mieli wgląd w kierunki zainteresowań i rozwoju dzieci, natomiast poprzez udział we wspólnych działaniach i przedsięwzięciach będą mogli uczestniczyć w procesie kształtowania się pasji. Zadaniem instruktora będzie rozwijanie trójstronnego dialogu, partnerstwa i współdziałania nauczycieli z dziećmi oraz ich rodzicami. CELE INNOWACJI: Głównym celem innowacji jest kształtowanie u dziecka ogólnej sprawności fizycznej, nabywanie umiejętności interpersonalnych poprzez ćwiczenia jogi oraz rozwijanie potencjalnych możliwości ukrytych w mózgu. Dzięki ćwiczeniom jogi, dzieci łatwiej skupiają uwagę, są bardziej świadome własnego ciała, skoncentrowane. Powtarzanie asan dobrze wpływa na pamięć, pobudza wyobraźnię i rozwija kreatywność. Dzieci na zajęciach uczą się szacunku do siebie i innych. Każdy ćwiczy jak umie. Realizacji celu głównego służyć mają cele szczegółowe: kształtowanie w dzieciach świadomość zdrowego trybu życia i wyrabiania nawyku dbania o kondycję i sprawność fizyczną, harmonijne rozwijanie ciała, poprzez ćwiczenia jogi, integracja funkcji półkul mózgowych, przyspieszenie rozwoju dziecka na wielu płaszczyznach (rozwój ruchowy, emocjonalny i intelektualny), obniżenie u dzieci napięć emocjonalnych, zmęczenia, zaspakajanie naturalnej potrzeby ruchu stymulującej harmonijny rozwój dziecka, rozwijanie elastyczności i ruchliwości kręgosłupa oraz stawów, wzmacnianie mięśni oraz poprawienie ukrwienia organów wewnętrznych, uspokajanie i wzmacnianie systemu nerwowego, doskonalenie zdrowej i efektywnej techniki oddychania, rozwijanie zdolności koncentracji, wzmacnianie wiary we własne możliwości dziecka, nabywanie umiejętności akceptacji siebie i innych oraz umiejętności szacunku dla życia (ludzi, zwierząt, roślin), nabywanie umiejętności komunikacji i współdziałania w grupie, rozwijanie aktywności i ekspresji ruchowej przez organizację: wystaw, pokazów, warsztatów jogi, prezentacji, spotkań rodzinnych; wdrożenie do aktywnego wykorzystania wolnego czasu; rozpowszechnianie prozdrowotnych nawyków i zachowań w środowisku szkolnym i lokalnym. ORGANIZACJA ZAJĘĆ: Realizacja zaplanowanych celów innowacji będzie odbywała się w ramach realizacji 1 godziny z art. 42 KN. Zajęcia będą prowadzone w formie zabawy łączącej w sobie ćwiczenia z zakresu kinezjologii edukacyjnej, elementów jogi, ćwiczeń relaksacyjnych, oddechowych oraz twórczego myślenia. Spotkania odbywać się będą w systemie cyklicznym 1 raz w tygodniu (45 min) w formie zabawy z jogą dla dzieci oraz warsztatów rodzinnych 1 raz w miesiącu (2 godziny). Innowacja będzie realizowana w niekonwencjonalny sposób oraz nawiązując współpracę z placówkami prozdrowotnymi oraz naukowymi włączając się w różnego rodzaju przedsięwzięciach m.in.: organizowanie warsztatów rodzinnych; współpracę z instruktorami jogi, tańca, szybkiego uczenia się, dietetyka itp.; zapoznanie z zagadnieniami poprzez oglądanie prezentacji multimedialnych; oglądanie programów jogi dla dzieci w wersji obcojęzycznej połączone z czynnym ćwiczeniem, udział w warsztatach „Mózg w świecie jogi”. EWALUACJA INNOWACJI: Aby przekonać się, czy cele wychowawcze i edukacyjne zostały zrealizowane, a dzieci opanowały wymagane umiejętności i poszerzyły swoją wiedzę konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji. W wyniku tego procesu powstaną niezbędne informacje do oceny wartości merytorycznej i metodycznej programu oraz wskazówki do jego modyfikacji i udoskonalenia. Ewaluacji będzie podlegać: atrakcyjność innowacji dla dzieci, użyteczność – czego nauczyły się dzieci podczas zajęć, strategia – czy stosowane metody są skuteczne. Zostaną zastosowane różnorodne formy ewaluacyjne. Narzędziami zbierania informacji będą: kontrolnie przeprowadzona obserwacja w zakresie przyjmowania pozycji wyjściowych, rozpoczynających właściwe ćwiczenia jogi, test sprawnościowy dla dzieci, badający stopień opanowania wprowadzonych ćwiczeń z elementem jogi: słoń, drwal, drzewo, kot, pies, ryba, półlotos, kobra, opinie i refleksje rodziców, wyrażone w trakcie rozmów indywidualnych, wywiad z dziećmi na wejście dot. ich oczekiwań, obserwacja bieżąca zachowań grupy podczas zajęć, wywiad na zakończenie dot. ich uwag i poglądów, frekwencja na zajęciach, opracowanie albumów i kronik. Działania podejmowane w ramach innowacji będą nieustannie dokumentowane, poprzez tworzenie następujących dokumentów: redagowanie gazetek w gablotach, publikacje nauczycielskie w biuletynie „Z nauczycielskiej teki”, publikacje internetowe, aktualizacja kroniki internetowej świetlicy, szkoły, prezentacje multimedialne, kronika, zdjęcia, albumy, innowacja, zapisy w dzienniku, sprawozdanie z realizacji innowacji i jego poszczególnych zadań. PRZEWIDYWANE EFEKTY: Realizacja innowacji z pewnością przyniesie pozytywne zmiany w zakresie kształtowania u dzieci ogólnej sprawności fizycznej, nabywania umiejętności interpersonalnych poprzez ćwiczenia jogi oraz rozwijanie potencjalnych możliwości ukrytych w mózgu. Dzięki ćwiczeniom jogi, dzieci łatwiej skupią uwagę, będą bardziej świadome własnego ciała, skoncentrowane. Powtarzanie asan dobrze wpłynie na pamięć, pobudzi wyobraźnię i rozwinie kreatywność. Dzieci na zajęciach nauczą się szacunku do siebie i innych co wpłynie pozytywnie na integrację grupy. UCZEŃ: rozwinie świadomość zdrowego trybu życia i wyrabiania nawyku dbania o kondycję i sprawność fizyczną, harmonijne rozwinie ciało poprzez systematyczne ćwiczenia jogi, zintegruje funkcje półkul mózgowych, zaspokoi naturalną potrzebę ruchu, pozna sposoby relaksacji obniżające napięcia emocjonalne, zmęczenie, rozwinie elastyczność i ruchliwość kręgosłupa oraz stawów, wzmocni mięśnie oraz poprawi ukrwienie organów wewnętrznych, udoskonali techniki oddychania, rozwinie zdolności koncentracji, wzmocni wiarę we własne możliwości, zaakceptuje siebie i innych oraz nabędzie szacunek dla życia (ludzi, zwierząt, roślin), pozna sposoby zdrowej komunikacji i współdziałania w grupie, rozwinie aktywność i ekspresję ruchowa poprzez udział w pokazach, warsztatach jogi, prezentacjach oraz spotkaniach rodzinnych; rozpowszechni prozdrowotne nawyki i zachowania w środowisku szkolnym i lokalnym, pozna nowe sposoby aktywnego i kreatywnego spędzania czasu wolnego z rodzicami oraz nauczycielami, nauczy się wykonywać i doskonalić pozycje jogi – asany, RODZIC: pozna sposoby aktywnego i kreatywnego spędzania czasu wolnego z dzieckiem, zdobędzie nowe doświadczenia, zaangażuje się w życie szkoły. SZKOŁA/NAUCZYCIEL: nawiązanie dialogu z rodzicami, wzrost współpracy z rodzicami, zaangażowanie w życie szkoły, wzrost efektywności działań szkoły względem ucznia i jego potrzeb, dostarczenie atrakcyjnych propozycji współpracy ze środowiskiem rodzinnym, kreowanie roli szkoły jako Centrum Lokalnej Aktywności. Opracowanie: Magdalena Sokołowska