AZS - aspekt choroby - Atopowi Bohaterowie

AZS. Psychosomatyczny aspekt choroby.
lek. med. Lidia Ruszkowska, ekspert kampanii Atopowi Bohaterowie
AZS charakterystyka, przyczyny
AZS (atopowe zapalenie skóry, wyprysk atopowy) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry na podłożu alergii.
Czynnikami, które są odpowiedzialne za powstawanie objawów skórnych są alergeny, zarówno pokarmowe, jak
i powietrznopochodne, takie jak np.: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych, kontakt z dymem
nikotynowym. Zmiany chorobowe mogą również nasilać się pod wpływem czynników niezwiązanych z alergią takich
jak: zanieczyszczenie środowiska, nadmierna lub nieprawidłowa higiena, nadużywanie środków piorących czy
myjących, kontakt skóry z detergentami. Cechą stałą AZS jest występowanie zaostrzeń i remisji. U większości
pacjentów zmiany skórne są prowokowane przez kilka czynników jednocześnie (alergia wieloważna).
Stres a atopowe zapalenie skóry
Od wielu lat obserwowano, iż stres nasila objawy AZS, zostało to zwłaszcza udowodnione w przypadku starszych
dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Pod wpływem emocji dochodzi do nagłego wystąpienia świądu i zaczerwienienia
skóry, a na skutek drapania pojawiają się zmiany wypryskowe. Skóra i układ nerwowy rozwijają się z tego samego
listka zarodkowego (ektoderma) i dlatego mogą wzajemnie oddziaływać na siebie. Badania dowiodły, że pod
wpływem sytuacji stresowych, u pacjentów z AZS dochodzi do podwyższenia poziomu IgE, aktywacji komórek
eozynofilowych w krwi i skórze oraz komórek tucznych, co skutkuje uwalnianiem histaminy, głównego mediatora
reakcji zapalnych w zmianach alergicznych. U 70% pacjentów dochodzi do powstania objawów AZS pod wpływem
stresu. Pacjenci z grupy młodzieży prawidłowo rejestrują fakt nasilenia się zmian skórnych po stresie szkolnym, czy
rodzinnym. Wiemy już, że sytuacje stresowe nasilają lub prowokują zmiany skórne alergiczne, ale co dzieje się
z pacjentem, który choruje na przewlekłą zapalną chorobę skóry? W AZS zmiany skórne często są umiejscowione na
twarzy, szyi, nadgarstkach, kończynach, a więc trudno jest je ukryć. U pacjentów kilku i kilkunastoletnich, na skutek
długotrwałego procesu zapalnego dochodzi do powstawania, tzw. stygmatów AZS: przebarwień powiek i szyi,
pogrubień skóry na nadgarstkach, łokciach, kolanach, stopach, odbarwień i przebarwień skóry.
Pacjent nie jest w stanie ukryć swojego odmiennego wyglądu. To sprawia, że w środowiskach przedszkolnych
i szkolnych dzieci chore na AZS są odrzucane przez rówieśników. Wynikiem tego jest rozwijanie się u nich lęku,
frustracji, czy nawet depresji. W tej grupie obserwuje się zdecydowanie częściej niż w grupie dzieci zdrowych,
postawy introwertyczne. U 50% pacjentów rozwija się wzrost poziomu agresji w stosunku do otoczenia.
Dodatkowym czynnikiem wykluczającym z towarzystwa jest konieczność odpowiedniego doboru ubrań,
ograniczenie uczestnictwa w spotkaniach towarzyskich (dieta!), czy wyjazdach klasowych. U wszystkich pacjentów
zmianom skórnym towarzyszy świąd i jest on objawem, który najbardziej dokucza chorym. Przewlekły czy napadowy
świąd doprowadza do zaburzeń snu, zmęczenia i zaburzeń koncentracji.
lek. med. Lidia Ruszkowska,
dermatolog, ordynator Oddziału Dermatologii Dziecięcej w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym,
członek Warszawskiego Towarzystwa Dermatologicznego i Pediatrycznego.
PL.EMOPR.15.11.03