Profilaktyka raka piersi

Olkusz, dnia 01.10.2008r.
PSSE.PZ.611-3/1/08
Wg rozdzielnika
dotyczy: Październik- Miesiąc Profilaktyki Raka Piersi
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olkuszu przekazuje informację
dotyczącą profilaktyki raka piersi z propozycją wykorzystania w swojej działalności
oświatowo-zdrowotnej.
Załącznik:
Informacja
PAŃSTWOWY
POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY
w OLKUSZU
(+)
lek. med. Agata Knapik
Otrzymują:
1. Starostwo Powiatowe w Olkuszu, ul. Mickiewicz 2, 32-300 Olkusz
2.Urząd Miasta i Gminy w Olkusz, ul. Rynek 2, 32-300 Olkusz
3. Urząd Miasta i Gminy Wolbrom, ul. Krakowska 1, 32-300 Wolbrom
4.Urząd Miasta Bukowno, ul. Kolejowa 16, 32-300 Bukowno
5.Urzad Gminy Bolesław, ul. Główna 58, 32-300 Bolesław
6. Urząd Gminy Klucze, ,ul. Partyzantów 1, 32-310 Klucze
7.Urząd Gminy Trzyciąż, 32-353 Trzyciąż
8. a/a
Wyk. Ewelina Baczek tel. /0-32/ 754 57 48
Rak piersi - masz szansę z nim wygrać
Od kilku już lat październik obchodzony jest jako
Miesiąc Walki z Rakiem Piersi.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olkuszu
w ramach prowadzonych działań profilaktycznych przypomina najważniejsze
informacje dotyczące raka piersi.
...Pojawia się w najmniej oczekiwanym momencie i wywraca życie do góry nogami.
Wywołuje przerażenie i sprawia, że rodzi się mnóstwo pytań, często bez odpowiedzi.
Diagnoza brzmi jak wyrok – okrutny i bezwzględny.
I choć lekarze przekonują, że wcześnie wykryty, jest wyleczalny, strach nie mija.
Rak nie wybiera, atakuje nie bacząc na piękno, bogactwo czy pozycję społeczną.
Może dotyczyć każdej z nas…
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u Polek. Niemal połowa pacjentek
umiera, bo nowotwór został odkryty za późno. Z badań epidemiologicznych wiadomo, że 80
procent wszystkich nowotworów piersi stwierdza się u pań po 50. roku życia.
Rak piersi to nieprawidłowy wzrost komórek w gruczołowej części tkanki piersi.
Aż 60-70 procent kobiet trafia do lekarza w 3 lub 4 stadium zaawansowania nowotworu.
Szansa na całkowite wyleczenie istnieje wówczas, gdy guz nie przekracza średnicy 1 cm.
Taką wielkość osiąga on zwykle po 8-9 latach rozwoju. Większość kobiet czeka jednak z
profilaktyczną wizytą u lekarza i rozpoczęciem leczenia, aż rak przekroczy średnicę 3 cm.
Jeżeli nowotwór piersi nie zostanie zdiagnozowany we wczesnej fazie, komórki
rakowe atakują sąsiednie tkanki i poprzez układ limfatyczny oraz krwiobieg rozprzestrzeniają
się dalej. Najczęściej występują przerzuty w kościach, płucach, wątrobie, mózgu, węzłach
chłonnych.
Czynniki ryzyka
Nie znamy bezpośredniej przyczyny powstawania
nowotworów złośliwych piersi, możemy tylko określić,
z pewnym prawdopodobieństwem, jaki wpływ na
powstanie raka piersi mają określone czynniki.
Nazywamy je czynnikami ryzyka. Stąd nie istnieje
zamknięty katalog przyczyn raka gruczołu piersiowego.
Do poznanych czynników zaliczamy:




Wiek. Z wiekiem czeka na nas coraz więcej niebezpieczeństw. Jednym z nich jest rak.
Czynniki genetyczne. Szczególnie niebezpieczne są matki i siostry. Jeżeli u którejś z
nich wystąpił rak sutka nasze rokowania nie wyglądają najlepiej. Rak piersi
uwarunkowany genetycznie stanowi do 10% wszystkich jego postaci.
Otyłość zwiększa ryzyko nowotworu, ale dopiero po menopauzie.
Czynniki hormonalne endogeniczne i egzogenne.
Czynniki endogeniczne to: wczesna pierwsza miesiączka (przed 12. rokiem życia) , wiek
pierwszej donoszonej ciąży (ciąża po 30. roku życia) lub późne klimakterium, tj. po 55. roku
życia. Udowodniono, że posiadanie licznego potomstwa chroni przed rakiem (dzietność).
Istnieje zatem prosta zależność : i m w i ę c e j d z i e c i t ym m n i e j r a k a .
Karmienie piersią jest jedną z najprostszych i najskuteczniejszych metod ochrony przed
zachorowaniem na raka sutka.
Czynniki egzogenne sprowadzają się do wieloletniego (ponad 8 lat) stosowania
hormonalnych środków antykoncepcyjnych.




Rasa. Choć to niesprawiedliwe biali chorują częściej niż inne rasy.
Nieprawidłowe odżywianie z dużą ilością tłuszczów, cholesterolu.
Cukrzyca
Nadużywanie alkoholu – z resztą alkohol w nadmiarze szkodzi na wszystko.
Objawy










Guz w obrębie gruczołu piersiowego. Niebolesny, najczęściej nieruchomy wobec
skóry i (lub) podłoża. U kilkunastu procent osób ze stwierdzonym rakiem piersi guz
nie jest wyczuwalny. Wtedy najczęściej rozpoznanie jest wynikiem badań
mammograficznych.
Twarde lub powiększone (zajęte) węzły chłonne w dole pachwowym.
Stwierdzenie poprzednio nie istniejącej różnicy w wielkości piersi lub inaczej, zmiana
wielkości lub kształtu piersi oraz różne zachowywanie się piersi podczas unoszenia
ramion.
Wciągnięcie skóry lub brodawki. Także sterczenie brodawki i nadżerka.
Zaczerwienienie i zgrubienie skóry ("skórka pomarańczy")
Podobne do róży, płaskie zaczerwienienie skóry w przypadku zaawansowanego tzw.
zapalnego raka sutka
Wyciek z brodawki (zwłaszcza krwisty)
Ból, nadwrażliwość piersi na dotyk. Ten objaw jest symptomen wielu innych
dolegliwości.
Zmiany skórne wokół brodawki
Poszerzenie żył skóry piersi, owrzodzenie skóry piersi.
Lokalizacja raka piersi:
Zewnętrzny górny kwadrant 55 % przypadków
Zewnętrzny dolny kwadrant 15 % przypadków
Wewnętrzny górny kwadrant 20 % przypadków
Wewnętrzny dolny kwadrant 10 % przypadków
Rozpoznanie
Wczesne wykrycie zmian nowotworowych ma pierwszorzędne znaczenie dla powodzenia
leczenia. Wspominaliśmy już o tym wielokrotnie. Nadszedł właściwy moment do
przedstawienia wszystkich rodzajów badań pełniących istotną rolę w rozpoznawaniu raka
piersi.

Samodzielne badanie piersi raz w miesiącu od 20. roku życia.

Ultrasonografia (USG). Pełni istotna rolę w rozpoznaniu raka gruczołu piersiowego
młodych kobiet (do 35 lat), u nich bowiem przeważa w piersiach tkanka gruczołowa.
Metoda niezbędna dla prawidłowego wykonania biopsji i potwierdzenia ewentualnych
zmian stwierdzonych badaniem palpacyjnym.

Mammografia-kobiety powyżej 35 – 40. roku życia powinny wykonywać badanie
mammograficzne co 2 lata a powyżej 50. roku życia co rok.
Nie powinno się rezygnować z mammografii z powodu szkodliwego działania
promieniowania, jakie towarzyszy temu badaniu. Korzyści są dużo większe niż
hipotetyczna szkodliwość. Stąd apel, szczególnie do starszych kobiet. Nie bójcie się
mammografu, nie ignorujcie zaproszeń na badania przesiewowe
Jeśli nie nadarza się okazja (w postaci zaproszenia) zgłaszajcie się na badania same.

Badania laboratoryjne - morfologia, OB, fosfataza zasadowa, AspAT,LDH,
kreatynina, markery nowotworowe, estrogeny, progesteron itp.
Badania laboratoryjne nie są pomocne w rozpoznaniu nowotworu, służą do oceny
rozległości i zaawansowania zmian.

Badania radiologiczne- u każdej pacjentki należy wykonać RTG klatki piersiowej i
kręgosłupa w odcinku lędźwiowym oraz miednicy.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) oraz biopsja gruboigłowa.
Zdjęcia mammograficzne - zmiany łagodne i złośliwe
Choć wydawałoby się, że rak piersi przestał być tematem tabu i dzisiaj wiele się o nim mówi,
wciąż pozostaje on chorobą wstydliwą i trudną dla pacjentki. W wyniku choroby wiele kobiet
traci pierś – symbol kobiecości i macierzyństwa.
Jednak nie każdy guz jest rakiem, a diagnoza nowotworu wcale nie musi oznaczać amputacji
piersi.
Współczesne metody diagnostyczne połączone z systematycznie przeprowadzanymi
badaniami, a następnie właściwym postępowaniem terapeutycznym, dają dużą szansę na
wyleczenie. Ważna jest także ogólna wiedza na temat choroby – poznanie przyczyn i
następstw zwiększa szanse zarówno na jej uniknięcie, jak i wyleczenie, a znajomość
czynników ryzyka może pomóc w zmianie stylu życia, tak aby zredukować możliwość
zachorowania. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Olkuszu apeluje do wszystkich
kobiet o profilaktykę raka piersi i zachęca do stosowania regularnie samobadania i
wykonywania badań mammograficznych i cytologicznych.