Poznań, 31 marca 2015 r. WOJEWODA WIELKOPOLSKI PS-Pi.431.3.1.2015.3 Pan Jacek Gursz Burmistrz Miasta Chodzieży SPRAWOZDANIE Z KONTROLI Na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy z 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej1, zespół kontrolerów Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu przeprowadził w dniu 24 marca 2015 r. w Urzędzie Miejskim w Chodzieży kontrolę uproszczoną, której celem było sprawdzenie prawidłowości ustalania prawa i wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego dla osoby wskazanej w upoważnieniu do kontroli, zwanej w dalszej części klientką. Kontrolą objęto okres od 1 października 2011 r. do dnia kontroli. Czynności kontrolne przeprowadził zespół kontrolerów w składzie: 1. Irena Rakowicz – inspektor wojewódzki, jako kierownik zespołu; 2. Monika Pieprz – starszy inspektor wojewódzki, na podstawie upoważnienia Wojewody Wielkopolskiego nr KN-II.0030.190.2015.1 z dnia 18 marca 2015 r. Kontrolujący złożyli oświadczenia o braku okoliczności, które uzasadniałyby wyłączenie ich z udziału w wymienionej wyżej kontroli. W wyniku kontroli ustalono. Zgodnie z ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych2 postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych prowadzi organ właściwy (prezydent, burmistrz, wójt), który może upoważnić, w formie pisemnej (…) kierownika ośrodka 1 Dz. U. z 2011 r. Nr 185, poz. 1092 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] pomocy społecznej (…), a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej (…) do prowadzenia postępowania i wydawania decyzji administracyjnych w ww. sprawach. W przypadku upoważnienia kierownika ośrodka pomocy społecznej, w ośrodku tym tworzy się komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń. W Gminie Miejskiej Chodzież, na podstawie upoważnienia Burmistrza Miasta Chodzieży postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych prowadzi Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (§ 7 Statutu MOPS z 2004 r.). Zał. nr 1. W związku z powyższym czynności kontrolne zostały przeprowadzone w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Chodzieży, zwanym dalej Ośrodkiem lub określanym skrótem MOPS. Ośrodkiem kieruje od 7 listopada 2008 r. p. Arleta Galla przy pomocy zastępcy p. Barbary Krawiec, zatrudnionej na stanowisku od 1 stycznia 1995 r. W Ośrodku utworzono komórkę organizacyjną do realizacji świadczeń rodzinnych: Dział Świadczeń Socjalnych, którego kierownikiem od dnia 1 lutego 2011 r. jest osoba wskazana w załączniku nr 5. Kierownik Działu podlega bezpośrednio zastępcy dyrektora Ośrodka. Do podstawowych zadań ww. Działu, działającego w obszarze ustawy o świadczeniach rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów i ustawy o dodatkach mieszkaniowych, należy w szczególności wydawanie i przyjmowanie wniosków dot. ustalania praw do świadczeń, przygotowywanie decyzji administracyjnych w oparciu o aktualne przepisy. Zał. nr 2. W okresie objętym zakresem kontroli osobami upoważnionymi przez Burmistrza Miasta Chodzieży do prowadzenia postępowań w sprawach świadczeń rodzinnych i wydawania w tych sprawach decyzji administracyjnych były: dyrektor Ośrodka (od 7 listopada 2008 r.), zastępca dyrektora (od 11 czerwca 2007 r.) oraz kierownik Działu Świadczeń Socjalnych (od 1 stycznia 2012 r.). Zał. nr 3, 4, 5. Zgodnie z art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych, zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje m.in. osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. 2 Tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 114 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 2 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 153 zł miesięcznie. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tych osób, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego. W czasie wszczęcia postępowania w badanym przypadku, obowiązywało rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne3 (uchylone z dniem 1 stycznia 2012 r.). Niniejsze rozporządzenie zostało zmienione m.in. rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lipca 2009 r.4 Zgodnie z § 6 niniejszego rozporządzenia, postępowanie w sprawie przyznania zasiłku pielęgnacyjnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, którego wzór określa załącznik do rozporządzenia. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem daty powstania niepełnosprawności, albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz uwierzytelnioną kopię dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby ubiegającej się o zasiłek pielęgnacyjny. Zgodnie z art. 24 ust. 2 a ustawy o świadczenia rodzinnych, jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania (…) orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności. Zgodnie z art. 24 ust. 4 ww. ustawy, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego (…) ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku pielęgnacyjnego (…) ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia. 3 4 Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881 ze zm. Dz. U. z 2009 r. Nr 114, poz. 950 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 3 W dniu 18 listopada 2011 r. do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chodzieży wpłynął wniosek osoby (wskazanej w upoważnieniu do kontroli) o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, wg wzoru określonego w ww. rozporządzeniu (z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ww. rozporządzeniem z dnia 1 lipca 2009 r. Ministra Pracy i Polityki Społecznej). Do wniosku dołączono potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopie dowodu osobistego klientki i orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z dnia 15 listopada 2011 r. oraz zaświadczenie z ZUS o nie pobieraniu przez klientkę dodatku pielęgnacyjnego. Zgodnie z orzeczeniem klientka posiadała ustalony znaczny stopień niepełnosprawności. Orzeczenie wydano na czas określony od 18 października 2011 r. do 16 listopada 2016 r. Wniosek do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w Chodzieży o ustalenie stopnia niepełnosprawności został złożony 18 października 2011 r. Zał. nr 6. Decyzją nr MOPS/81820/2366/2011/SR z dnia 5 grudnia 2011 r. przyznano klientce zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł na okres od 1 października 2011 r. do 30 listopada 2016 r. W decyzji wskazano, że realizacja świadczenia nastąpi w dniu 28 każdego miesiąca, a za okres od października do grudnia 2011 r. w dniu 16 grudnia 2011 r. Zgodnie z art. 26 ust. 1 i ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenia rodzinne wypłaca się nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za który przyznane zostało świadczenie rodzinne. W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych po 10 dniu miesiąca, świadczenia rodzinne za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek. Decyzję wydano na podstawie art. 104 i art. 130 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego5, art. 16 ust. 1 i 2 pkt 2, art. 20 ust. 3, art. 24 ust. 2 a i 4 ww. ustawy o świadczeniach rodzinnych, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych6, § 6 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne, wydanego przez Burmistrza Miasta Chodzieży z dnia 11 czerwca 2007 r. upoważnienia dla zastępcy kierownika MOPS do prowadzenia postępowania i wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń rodzinnych. 5 6 Tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 267 Dz. U. z 2009 r. Nr 129, poz. 1058 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 4 Decyzja została podpisana z upoważnienia Burmistrza Miasta Chodzieży przez zastępcę kierownika MOPS (obecnie zastępcę dyrektora MOPS). Zał. nr 7. W lutym 2012 r. zasiłek pielęgnacyjny przekazano na konto klientki w dniu 24 lutego 2012 r. Zał. nr 8. Dnia 2 marca 2012 r. mąż klientki powiadomił Ośrodek o jej śmierci w dniu 17 lutego 2012 r., dostarczając do Ośrodka skrócony akt zgonu. W tym dniu został ustnie poinformowany o konieczności zwrotu wypłaconego za luty świadczenia. Zał. nr 9. W dniu 2 marca 2012 r. mąż klientki dokonał wpłaty kwoty 153 zł, gotówką w Dziale Organizacyjno-Finansowym MOPS w Chodzieży, tytułem zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego. Zał. nr 10. Pismem z dnia 11 kwietnia 2012 r. mąż klientki złożył do Burmistrza Miasta Chodzieży zażalenie w sprawie „niesłusznie zarządzonego zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego po zmarłej (…)”. Zał. nr 11. W świetle obowiązujących przepisów prawnych, mąż klientki nie był osobą uprawnioną do dysponowana zasiłkiem pielęgnacyjnym za luty 2012 r., który wypłacono (przekazano na konto bankowe) po dacie śmierci osoby uprawnionej. Uzyskanie zwrotu zasiłku od męża klientki stanowiło prawidłowe działanie Ośrodka w zakresie gospodarności i prawidłowego wykorzystania dotacji z budżetu państwa na realizację zadań zleconych. Podnoszone przez męża klientki roszczenia o uzyskanie świadczenia za 17 dni życia klientki (w lutym 2012 r.) stają się bezzasadne i nie poparte obowiązującym stanem prawnym. Zasiłek pielęgnacyjny nie jest świadczeniem podzielnym, przysługuje osobie uprawnionej w pełnej wysokości, w okresach miesięcznych. W sytuacji, gdy osoba uprawniona, z powodu zgonu nie odebrała świadczenia, niniejsze świadczenie nie może być zaliczone do masy spadkowej (art. 922 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny7). 7 Tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 121 al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 5 W toku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości ani uchybień w postępowaniu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chodzieży w zakresie prawidłowości ustalania prawa i wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego dla osoby wskazanej w upoważnieniu do kontroli. Biorąc powyższe pod uwagę, pozytywnie oceniam postępowanie jednostki kontrolowanej w obszarze określonym zakresem kontroli. Na podstawie art. 52 ust. 5 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej, kierownik jednostki kontrolowanej w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprawozdania ma prawo przedstawić do niego stanowisko. Nie wstrzymuje to realizacji ustaleń kontroli. Kontrolę wpisano do Księgi kontroli Urzędu Miejskiego w Chodzieży pod pozycją 2/2015. Sprawozdanie z kontroli sporządzono w 3 egzemplarzach, z których 1 przekazano Burmistrzowi Miasta Chodzież, 1 Dyrektorowi MOPS w Chodzieży, 1 pozostawiono w dokumentacji Wojewody Wielkopolskiego. Stan faktyczny został utrwalony w niniejszym sprawozdaniu oraz w wymienionych poniżej załącznikach (pozostawionych w dokumentacji Wojewody Wielkopolskiego): 1. Statut Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chodzieży; 2. Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chodzieży; 3. Zarządzenie Nr 76/Or/2008 Burmistrza Miasta Chodzieży z dnia 7 listopada 2008 r. upoważnienie dla kierownika MOPS w Chodzieży do prowadzenia postępowań w sprawie świadczeń rodzinnych i wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń rodzinnych; 4. Zarządzenie Nr 44/Or/07 Burmistrza Miasta Chodzieży z dnia 11 czerwca 2007 r. upoważnienie dla zastępcy kierownika MOPS w Chodzieży do prowadzenia postępowań w sprawie świadczeń rodzinnych i wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń rodzinnych; 5. Zarządzenie Nr 104/2011 Burmistrza Miasta Chodzieży z dnia 27 grudnia 2011 r. upoważnienie dla kierownika Działu Świadczeń Socjalnych do prowadzenia al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 6 postępowań w sprawie świadczeń rodzinnych i wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń rodzinnych; 6. Wniosek klientki o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z załącznikami; 7. Decyzja nr MOPS/81820/2366/2011/SR z dnia 05.12.2011 r.; 8. Wyciąg z rachunku bankowego; 9. Oświadczenie w sprawie sposobu poinformowania męża klientki o konieczności zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego za luty 2012 r.; 10. Dowód wpłaty – KP nr 000010 - Rk Nr 30/2012 poz. 1; 11. Pismo z dnia 11 kwietnia 2012 r. Wojewoda Wielkopolski Piotr Florek Otrzymują: 1. Burmistrz Miasta Chodzieży 2. Dyrektor MOPS w Chodzieży 3. aa. al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: [email protected] 7