Nazwa zawodu: Spawacz Opis zawodu: Spawacz łączy elementy
advertisement
Nazwa zawodu: Spawacz Opis zawodu: Spawacz łączy elementy wykonane ze stali, żeliwa, metali nieżelaznych i ich stopów, przez stopienie brzegów elementów w miejscu łączenia ciepłem, które zazwyczaj pochodzi ze spalania gazu palnego w atmosferze dostarczonego tlenu lub z łuku elektrycznego, który powstaje między materiałem elementu spawanego a elektrodą. Spawacz może wykonywać zadania zawodowe polegające na spawaniu i cięciu metali i ich stopów różnymi metodami oraz lutowaniu palnikiem gazowym. W zależności od technologii procesu spawa elementy dodając spoiwo lub bez dodawania spoiwa. Spawacz organizuje i obsługuje stanowisko pracy, w tym urządzenia, sprzęt i osprzęt stanowiący jego wyposażenie. Czyta instrukcje technologiczne spawania, karty technologiczne, rysunki konstrukcyjne spawalnicze, rysunki rozkroju materiałów. Stosuje przewidziane w dokumentacji technicznej materiały podstawowe i pomocnicze. Przygotowuje elementy do spawania przez ich cięcie, prostowanie, ukosowanie, czyszczenie, sczepianie. Posługuje się narzędziami ślusarskimi do przygotowania łączonych elementów do spawania i usuwania uchybień spawalniczych w wykonanych złączach. Przestrzega właściwej kolejności czynności w toku montażu i spawania elementów konstrukcji. Operacje spawania wykonuje w zakresie posiadanych i ważnych uprawnień obejmujących: metodę spawania, gatunki materiałów i ich grubości (dla rur ich średnicę), rodzaje spoiwa, rodzaje elektrod lub drutu elektrodowego, rodzaje złączy i pozycje spawania. Spawa różnymi technikami, z utrzymaniem optymalnych parametrów spawania określonych w dokumentacji technicznej. Sprawdza jakość wykonanych spoin na podstawie oględzin zewnętrznych oraz ich pomiaru przyrządami i narzędziami do samokontroli złączy spawanych. Usuwa wady i niezgodności spawalnicze powstałe w procesie spawania. Konserwuje maszyny, urządzenia, sprzęt i osprzęt stanowiący wyposażenie stanowiska spawalniczego. Prace spawalnicze wykonuje używając wymagany sprzęt, odzież i środki ochrony osobistej, zabezpieczając stanowisko spawalnicze pod względem bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz przestrzegając zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac spawalniczych. Ponadto spawacz gazowy może wykonywać: cięcie tlenem ręczne i częściowo zmechanizowane, złącza lutowane palnikiem gazowym. W zawodzie spawacza występuje olbrzymia różnorodność stanowisk pracy z uwagi na różne technologie spawania i różne środowiska, w których spawacz pracuje. Praca w tym zawodzie jest wykonywana w budynkach: spawalniach, halach produkcyjnych, zapleczach technicznych remontowych i konserwacyjnych zakładów produkcyjnych oraz usługowych, a także na wolnym powietrzu: na terenach budów, na budowach rurociągów i innych instalacji zewnętrznych. Spawacze pracują zarówno w firmach produkcyjnych (produkujących gotowe wyroby), jak i wykonawczych (konstrukcji stalowych, instalacji technologicznych zewnętrznych oraz wewnętrznych). Prace mogą być prowadzone na zmiany. Godziny pracy na wolnym powietrzu mogą być uzależnione od warunków atmosferycznych. Na terenie wykonywania prac spawalniczych zagrożenia stwarzają m.in. części ruchome maszyn budowlanych, śliski grunt, wykopy, rowy, woda, kanały, a nawet rzeki. Występują uciążliwości pracy związane z warunkami atmosferycznymi (opady deszczu, śniegu, niskie i wysokie temperatury oraz wiatr). Dużym utrudnieniem mogą być warunki terenowe (tereny podmokłe i trudno dostępne) oraz warunki gruntowe (wysoki poziom wody gruntowej, zjawisko kurzawki). Naprawy i remonty zbiorników oraz instalacji używanych do materiałów palnych stwarzają zagrożenia pożarem i wybuchem. W kanałach, zbiornikach i ciasnych pomieszczeniach poważnym zagrożeniem jest zatrucie. Praca na wysokości wymaga przejścia z wynikiem pozytywnym specjalistycznych badań lekarskich oraz dużej odpowiedzialności wykonawcy. Spawacze, ze względu na specyfikę robót, mogą często zmieniać miejsce wykonywanych prac spawalniczych. Praca spawacza w terenie w zmiennych, często niekorzystnych warunkach atmosferycznych i nieprzewidzianych warunkach technicznych, wymaga umiejętności szybkiego dostosowania się do nowej sytuacji. Zawsze duże znaczenie w tym zawodzie ma dobra sprawność fizyczna, dobry wzrok, pamięć manualna (zapamiętywanie ruchu rąk), wytrzymałość na długotrwały wysiłek fizyczny. Spawacz może być zatrudniony w produkcji i usługach spawalniczych, przy pracach remontowych i konserwacyjnych, może również założyć własną firmę produkcyjną lub usługową. W zawodzie spawacz można wyróżnić typowe stanowiska pracy związane z: spawaniem ręcznym gazowym, spawaniem łukowym różnymi metodami, spawaniem gazowym częściowo zmechanizowanym, spawaniem łukowym częściowo zmechanizowanym, cięciem ręcznym palnikiem gazowym, cięciem ręcznym zmechanizowaną przecinarką tlenową, lutowaniem płomieniowym z wykorzystaniem palnika gazowego. Stanowiska związane ze spawaniem wymagają posiadania ważnych uprawnień spawalniczych. Do cięcia ręcznego lub lutowania palnikiem gazowym uprawniony jest spawacz ręczny gazowy, jeśli uzyskał pozytywną ocenę z przeszkolenia w tym zakresie. Osoby nie posiadające uprawnień spawacza gazowego mogą objąć stanowisko przecinacza ręcznego gazowego lub lutowacza, po ukończeniu szkolenia z wynikiem pozytywnym i uzyskaniu zaświadczenia zawierającego m.in. tematykę szkolenia i pozytywny wynik egzaminu końcowego. Zadania zawodowe: Z-1. Sprawdzanie, przed rozpoczęciem pracy, kompletności i sprawności wyposażenia technicznego na stanowisku pracy. Z-2. Sprawdzanie kompletności i sprawności sprzętu oraz środków ochrony indywidualnej (ochron osobistych). Z-3. Obsługiwanie i konserwowanie wyposażenia technicznego stanowiska pracy (maszyn, urządzeń, sprzętu i osprzętu technologicznego) stosowanego podczas pracy. Z-4. Obsługiwanie urządzeń służących ochronie środowiska pracy, tj. urządzeń wentylacyjnych oraz urządzeń filtracyjno-wentylacyjnych. Z-5. Stosowanie narzędzi ślusarskich stanowiących wyposażenie stanowiska pracy, jak młotków, pilników, szlifierek kątowych i stołowych, szczotek drucianych itp. Z-6. Wykonywanie operacji spawania w zakresie posiadanych uprawnień. Z-7. Czytanie stosownej dokumentacji technicznej, jak: instrukcji technologicznych spawania, kart technologicznych, rysunków rozkroju materiałów. Z-8. Przygotowywanie elementów do spawania przez ich ręczne czyszczenie, prostowanie, ukosowanie, sczepianie i podgrzewanie. Z-9. Przestrzeganie technologii spawania oraz stosowanie technik spawania określonych w instrukcji technologicznej spawania. Z-10. Zachowywanie właściwej kolejności czynności przy montażu i spawaniu elementów konstrukcji. Z-11. Wizualne sprawdzanie na bieżąco jakości wykonanych złączy (na postawie wyglądu zewnętrznego). Z-12. Stosowanie przyrządów kontrolno-pomiarowych do oceny jakości wykonanych złączy: suwmiarek, spoinomierzy, kątomierzy itp. (wykonywanie pomiaru geometrii spoin). Z-13. Usuwanie uchybień (wad i niezgodności) powstałych w operacjach spawania. Z-14. Wykonywanie operacji cięcia metali z użyciem palnika gazowego. Z-15. Wykonywanie złączy lutowanych z pomocą palnika gazowego. Z-16. Utrzymywanie należytego stanu technicznego maszyn i urządzeń na stanowisku pracy oraz niezwłoczne zgłaszanie przełożonym niesprawności wyposażenia technicznego. Z-17. Stosowanie wymaganego sprzętu i ochron osobistych. Z-18. Przestrzeganie obowiązujących przepisów i instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy. Z-19. Udzielanie współpracownikom pierwszej pomocy przedlekarskiej w razie wypadku przy pracy. Z-20. Zgłaszanie przełożonym nieprawidłowości: w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy, w zabezpieczeniu przeciwpożarowym stanowiska spawalniczego oraz o uchybieniach w organizacji pracy na stanowisku pracy spawacza, w powiązaniu z innymi stanowiskami (współpracującymi). Z-21. Zgłaszanie przełożonemu nieprawidłowości w zakresie: wyposażenia technicznego stanowiska pracy, materiałów podstawowych i pomocniczych oraz dokumentacji technicznej. Z-22. Zgłaszanie przełożonemu usterek (niesprawności) wyposażenia technicznego i awarii na stanowisku pracy. Z-23. Zgłaszanie niezgodności w stosowanej dokumentacji technologicznej oraz wątpliwości wykonawczych w zakresie zadanych prac. Kwalifikacje zawodowe: K-1. pawanie ręczne gazowe. K-2. Przecinanie ręczne tlenowe. K-3. Lutowanie gazowe. K-4. Przecinanie ręczne przecinarką częściowo zmechanizowaną (półautomatem). K-5. Spawanie ręczne łukowe elektrodą otuloną. K-6. Spawanie elektrodą topliwą w osłonie gazów aktywnych - metodą MAG. K-7. Spawanie elektrodą topliwą w osłonie gazów obojętnych - metodą MIG. K-8. Spawanie elektrodą nietopliwą w osłonie argonu - metodą TIG. K-9. Spawanie urządzeniami spawalniczymi. Wymagane kwalifikacje zawodowe do wykonywania określonych zadań: Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych Składowe kwalifikacji zawodowych Zadania zawodowe K-1 K-2 K-3 K-4 K-5 K-6 K-7 K-8 K-9 Z-1 × × × × × × × × × Z-2 × × × × × × × × × Z-3 × × × × × × × × × Z-4 × × × × × × × × × Z-5 × × × × × Z-6 × × × × × × Z-7 × × × × × × Z-8 × × × × × Z-9 × × × × × Z-10 × × × × × Z-11 × × × × × × × Z-12 × × × × × × × Z-13 × × × × × Z-14 × × × × × × × × Z-15 Z-16 × × × × × × × × × Z-17 × × × × × × × × × Z-18 × × × × × × × × × Z-19 × × × × × × × × × Z-20 × × × × × × × × × Z-21 × × × × × × × × × Z-22 × × × × × × × × × Z-23 × × × × × × × × ×
