grypa ptasia - Portal WIW Krosno

„Do poważnego kryzysu lepiej się przygotować zanim on nastąpi”
GRYPA PTASIA
Wysoce zjadliwa grypa ptaków

choroba ta znajduje się:

na liście A chorób Międzynarodowego Biura ds. Epizootii
(OIE);

w wykazie chorób podlegających obowiązkowi zwalczania
w Polsce
w wykazie chorób podlegających obowiązkowi notyfikacji
do Komisji Europejskiej


w wykazie zoonoz i czynników zoonotycznych
podlegających obowiązkowi rejestracji.
WYSTĘPOWANIE NA ŚWIECIE
Od 1997 roku wybuchy epidemii ptasiej grypy wśród drobiu
miały miejsce m. in. w Wietnamie, Kambodży, Chinach,
Indonezji,
Japonii, Laosie, Malezji, Korei Płn. i Płd.,
21.10.2005
10.37
Pakistanie,
Tajlandii, Kanadzie, USA, Nigerii, Egipcie,
Republice Południowej Afryki, Holandii, Belgii, Niemczech,
Włoszech, Kazachstanie, Rosji, Rumunii, Turcji, Iraku,
Anglii, Szwecji, Chorwacji, Grecji, Bułgarii, Słowenii
(na granicy z Austrią), Azerbejdżanie, Austrii, Francji,
na Ukrainie, Cyprze, Węgrzech, Słowacji, Szwajcarii
i w Polsce.
Do chwili obecnej choroba wystąpiła
w 60 krajach Azji, Afryki, Ameryki Płn. i Europy.
Występowanie HPAI na świecie –
od 2003 r. do 12 marca 2007 r.
(wg danych WHO)
Występowanie HPAI u drobiu
Występowanie HPAI u ptaków dzikich
Występowanie HPAI na świecie –
od 1 stycznia do 12 marca 2007 r.
(wg danych WHO)
Występowanie HPAI u drobiu
Występowanie HPAI u ptaków dzikich
ZAGROŻENIE
w POLSCE
Na teren Polski z terenów Azji (zza Uralu) przylatują
głównie różne gatunki dzikich kaczek i gęsi oraz
żerująca mewa.
Wymienione ptaki lecą etapowo (częste odpoczynki na
lądzie), różnie, z reguły nie w linii prostej (trasa przelotu
mew jest nie określona, przypadkowa, uzależniona od
lokalizacji żerowisk – wysypiska śmieci, składy różnych
odpadów pokarmowych).
Okres przemieszczania (przelotu) ptaków nie jest związany
ściśle z kalendarzem lecz z wystąpieniem zmian
temperatur w okresie jesiennym (październik)
i wiosennym (marzec).
SZLAKI WĘDRÓWEK
PTAKÓW MIGRUJĄCYCH -skala zagrożenia
Według generalnej
klasyfikacji systemu
wędrówek ptaków ,
Polska znajduje się w
obrębie dwóch wielkich
szlaków przelotu –
wschodnioatlantyckiego
i śródziemnomorsko –
czarnomorskiego, które
swym zasięgiem
obejmują całą Europę,
znaczną część Afryki
oraz znaczną część
Arktyki północno –
amerykańskiej.
Wędrówka wiosenna rozpoczyna się – zależnie od surowości
i śnieżności zimy – od marca do połowy maja, obejmując
swym zasięgiem cały kraj.
Wg informacji PAN
największe skupiska
ptaków dzikich w
województwie: zbiornik w
Myczkowcach, jezioro
Starzawa i doliny rzek San
i Wisłok (kaczki, łabędzie
nieme i krzykliwe, czapla
siwa, mewa żerująca).
Główne miejsca koncentracji ptaków wodno –
błotnych podczas ich wędrówek przez terytorium RP
WYSTĘPOWANIE
W WOJEWÓDZTWIE FERM DROBIU
O OBSADZIE POWYŻEJ 10 000 SZTUK.
Wysoce zjadliwa grypa ptaków
Wysoce zjadliwa grypa ptaków to niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa
drobiu, która może powodować śmiertelność do 100%. Chorobę wywołują
niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa influenzy typu A (opisano 24
podtypy wirusa, dla człowieka najbardziej patogenny, powodujący ciężki
przebieg kliniczny oraz przypadki śmiertelności jest podtyp H5N1).
Na zakażenie wirusami influenzy ptaków podatne są prawie wszystkie gatunki
ptaków zarówno domowych (drób) jak i dzikich wolno żyjących, jednak stopień
wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany. Wysoce zjadliwa
grypa ptaków najczęściej występuje i powoduje największe straty u kur
i indyków. Często stwierdzane u ptaków wolno żyjących zakażenia wirusami
zasadniczo przebiegają bezobjawowo. Jednak ptaki te, zwłaszcza migrujące
ptaki wodne są długotrwałymi nosicielami wirusa i stanowią potencjalne źródło
zakażenia dla drobiu.
GŁÓWNE OBJAWY
Główne objawy kliniczne u drobiu:
 Wysoka śmiertelność, sięgająca do 100% stad;
 depresja;
 gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj;
 objawy nerwowe;
 zasinienie i obrzęk grzebienia i dzwonków;
 silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie;
 duszność;
 biegunka.
GŁÓWNE OBJAWY cd.
Objawy choroby u dzikiego ptactwa to przede wszystkim
nietypowe zachowanie:
 ptaki są osowiałe i osłabione
 wykazują niechęć do lotu
 brak płochliwości przed człowiekiem
 objawy wynikające z wyniszczenia
organizmu
ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA
• naturalny rezerwuar – dzikie ptaki wodne migrujące,
mogą przenosić cząsteczki wirusa na duże odległości
• duża ilość wirusa jest zawarta w kale
– 1 g jest w stanie zakazić 1 mln ptaków
• zakażony Żywy drób i ptaki przemieszczane przez
człowieka
DROGI ZAKAŻENIA
• wirus wydalany jest z układu oddechowego lub z kałem
• kontakt bezpośredni z chorymi lub zakażonymi
bezobjawowo ptakami
• możliwość zakażenia między gatunkami
• kontakt pośredni: kurz lub zanieczyszczony sprzęt
• możliwość przeniesienia wirusa poprzez wektory, którymi
mogą być gryzonie, insekty, koty, psy
Czy ptasia grypa zagraża człowiekowi ?
Pierwsze udokumentowane przypadki
zakażenia ludzi wirusem grypy ptasiej
typu H5N1 miały miejsce w HongKongu w 1997 roku, zachorowało
wówczas 18 osób, z których 6 zmarło.
Stwierdzono, że przyczyną wystąpienia
choroby u ludzi był bliski kontakt z
żywym, zakażonym drobiem. Szybka
likwidacja ok. 1,5 mln sztuk drobiu
zapobiegła rozprzestrzenianiu się
choroby.
Do tej pory na świecie na ptasią grypę zachorowało 291 osób,
zmarły 172 osoby.
Zwykła grypa u
ludzi
Uwaga: Co roku na grypę choruje 10 – 40
mln osób; a umiera od kilku do
kilkudziesięciu tysięcy. W czasie
pandemii (zachorowania na dużych
obszarach, nawet na całym świecie)
wirus grypy zabija setki tysięcy ludzi.
Szczepienia przeciw
grypie zmniejszają
możliwość zachorowania
Podstawy prawne zwalczania



ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia
zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
choroba podlegająca obowiązkowi zwalczania –
zał. nr 2 poz. 14.
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 8 września 2004 r. w sprawie zwalczania
wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru ptaków szczegółowe zasady zwalczania.
dyrektywa Rady 2005/94/WE z dnia 20 grudnia
2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania
grypy ptaków i uchylająca dyrektywę 92/40/EWG.
Procedura postępowania przy
zwalczaniu grypy ptaków
PODEJRZENIE CHOROBY




zgłoszenie podejrzenia
rejestracja zgłoszenia,
kontrola zwierząt w gospodarstwie,
przesłanie próbek do badań laboratoryjnych
Procedura postępowania przy
zwalczaniu grypy ptaków
STWIERDZENIE CHOROBY

potwierdzenie podejrzenia – stwierdzenie choroby:

wyznaczenie ogniska choroby i jego rejestracja,

notyfikacja ogniska choroby do Komisji Europejskiej,

likwidacja zwierząt wrażliwych w ognisku,

zniszczenie lub zagospodarowanie zwłok zwierzęcych oraz
produktów, pasz, rzeczy i odpadów pochodzących z ogniska
(utylizacja lub zakopanie, spalenie),

oczyszczanie i odkażanie ,

odszukanie i zniszczenie produktów, pasz, rzeczy i odpadów,
które opuściły gospodarstwo w okresie inkubacji choroby,

dalsza blokada gospodarstwa do czasu wygaszenia ogniska.
Procedura postępowania przy
zwalczaniu grypy ptaków

DZIAŁANIA W OBSZARACH
ZAPOWIETRZONYM I ZAGROŻONYM

kontrola przemieszczania ludzi i pojazdów

perlustracja gospodarstw

blokada ruchu zwierząt gatunków możliwych oraz
produktów pochodzenia zwierzęcego i innych
wektorów choroby.
Procedura postępowania przy
zwalczaniu grypy ptaków
WYGASZENIE OGNISKA

zniesienie restrykcji

ponowne zasiedlenie.
Ważne podmioty współdziałające:
Policja
 Państwowa Straż Pożarna
 Państwowa Inspekcja Sanitarna
 Inspekcja Ochrony Środowiska
 Właściwe miejscowo władze
samorządowe oraz inne podmioty

Krajowy program monitorowania
zakażeń wirusami grypy ptaków
u drobiu i ptaków dzikich w 2006 r.
Badania obejmują monitoring czynny (próbki
pobierane od żywych lub upolowanych ptaków
nie wykazujących objawów klinicznych chorób)
i monitoring bierny (próbki pobrane od
ptaków padłych).
Tymczasowy wykaz gatunków dzikich
ptaków stanowiących zwiększone
ryzyko w związku z grypą ptaków.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Nazwa łacińska
Cygnus olor
Anser slbifrons
Anser fabalis
Anas platyrhynchos
Anas strepera
Anas acuta
Anas clypeata
Anas penelope
Anas crecca
Anas querquadula
Aythya ferina
Aythya fuligula
Vanellus vanellus
Philomachus pugnax
Larus ridibundus
Larus canus
Nazwa w języku polskim
łabędź niemy
gęś białoczelna
gęś zbożowa
krzyżówka (kaczka)
krakwa (kaczka)
różeniec (kaczka)
płaskonos (kaczka)
świstun (kaczka)
cyraneczka (kaczka)
cyranka (kaczka)
głowienka (kaczka)
czernica (kaczka)
czajka
batalion
mewa śmieszka
mewa pospolita
Niektóre gatunki dzikich ptaków
z grupy ryzyka
Łabędź niemy
Gęś białoczelna
Kaczka krzyżówka
Batalion
Czapla siwa
Mewa pospolita
Czajka
Niektóre gatunki dzikich ptaków
drapieżnych z grupy ryzyka
(niewymienionych w decyzji)
Orzeł przedni
Sowa
Pustułka
Jastrząb
Myszołów
Zalecenia Głównego
Inspektora Sanitarnego
Spożywaj mięso drobiowe, przetwory drobiarskie i jaja
poddane odpowiedniej obróbce cieplnej w temperaturze
minimum 70 0 C.

Myj dokładnie z użyciem detergentu wszystkie
przedmioty, które miały kontakt z surowym drobiem
(deski, noże, talerze); pamiętaj, że zamrożenie mięsa nie
niszczy wirusa ptasiej grypy.

Nie dotykaj, bez odpowiedniego zabezpieczenia,
martwych lub sprawiających wrażenie chorych ptaków
dzikich ani ubitego drobiu; przede wszystkim dopilnuj,
aby nie robiły tego dzieci.

Zadbaj o to, aby dzieci unikały miejsc bytowania
dzikiego ptactwa, ferm drobiu oraz innych miejsc jego
przetrzymywania.

Zalecenia Głównego Inspektora
Sanitarnego cd.
Myj ręce po każdorazowym zetknięciu z ptactwem,
zarówno dzikim, jak i hodowlanym; dopilnuj, aby robiły
to także dzieci.

Pamiętaj , aby surowe mięso drobiowe nie miało
styczności z innymi produktami żywnościowymi.

Przypominamy o przestrzeganiu zakazu przywozu z
zagranicy żywego lub martwego ptactwa, drobiu i
wyrobów drobiarskich, jaj, nieprzetworzonych piór i ich
części, pierza, puchu oraz trofeów myśliwskich.

Bezwzględnie przestrzegaj zaleceń wydawanych przez
przedstawicieli inspekcji weterynaryjnej i państwowej
inspekcji sanitarnej.

Zalecenia Głównego
Lekarza Weterynarii – parki
i ogrody.






Osoby, które znajdą padłego ptaka winny unikać
dotykania zwłok , lecz zgłaszają ten fakt służbom,
które zajmują się zbieraniem padłych ptaków.
W przypadku kontaktu ze zwłokami, nie należy dotykać rękoma twarzy i jak
najszybciej dokładnie umyć ręce wodą z mydłem.
Dzieci nie powinny karmić ptaków ani bawić się z nimi, należy dopilnować,
aby myły dokładnie ręce po powrocie do domu.
W parkach i ogrodach powinny być systematycznie zbierane wszystkie padłe
ptaki.
Osoby pracujące w służbach zajmujących się zbieraniem martwych ptaków
powinny przejść przeszkolenie a także używać odpowiednich ubrań oraz
rękawiczek w trakcie zbierania martwych ptaków.
Wszystkie padłe łabędzie i kaczki powinny zostać przebadane w kierunku
obecności wirusa grypy ptaków, w przypadku gołębi badania powinny być
przeprowadzone jedynie w przypadku upadków grupowych.
PODSUMOWANIE
- zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia
1)
Zaleca się unikania kontaktu z ptakami niezależnie od
tego, czy są one chore, czy nie.
2)
Osoby, które muszą pracować z ptakami, powinny nosić
maski i kombinezony chroniące przed pyłem unoszącym
się ze ściółki, a także dbać o higienę.
3)
Drób z zarażonych stad musi być niszczony i nie może
być przeznaczony do spożycia przez ludzi ani przez
zwierzęta nawet po przetworzeniu.
4)
Uznano, że drób i jaja ze zdrowych stad znajdujących się
jednak na terenach objętych epidemią po przetworzeniu
nie zagrażają zdrowiu ludzkiemu.
Dziękujemy za uwagę
Wojewódzki Inspektorat Weterynarii