Urszula Markiewicz "Droga Mleczna" 2,6 MB
advertisement
Droga Mleczna Droga Mleczna –galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Droga Mleczna inaczej nazywana jest Galaktyką (dla odróżnienia od innych galaktyk pisaną przez duże "G"). Zawiera od 200 (wg starszych szacunków) do 400 miliardów (wg nowszych szacunków) gwiazd , średnicę około 100 000 lat świetlnych i grubość ok. 12 000 lat świetlnych. Na niebie widziana jest jako jasna smuga przecinająca niebo. Wynika to z faktu, że oglądamy dysk Galaktyki z jej wnętrza, jako że Układ Słoneczny znajduje się w pobliżu płaszczyzny tego dysku. Droga Mleczna świeci najjaśniej w okolicy gwiazdozbioru Strzelca, w którym to kierunku znajduje się jej centrum. Pas Drogi Mlecznej sięga na północy do gwiazdozbioru Kasjopei, a na południu do gwiazdozbioru Krzyża Południa. Odzwierciedla to silne nachylenie płaszczyzny równika galaktycznego do płaszczyzny równika. Płaszczyzna Galaktyki jest także silnie nachylona do płaszczyzny ekliptyki, czyli orbity ziemskiej. Starożytni Grecy wierzyli, że Droga Mleczna powstała z kropli rozlanego mleka, którym Hera karmiła Heraklesa. Droga Mleczna widziana przez Kosmiczny Teleskop Spitzera, NASA . Wiek • W 2004 roku grupa astronomów (Luca Pasquini, Piercarlo Bonifacio, Sofia Randich, Daniele Galli i Raffaele G. Gratton) oszacowała wiek Galaktyki na podstawie pomiaru zawartości berylu w gwiazdach gromady kulistej NGC 6397. Ten pomiar pozwolił oszacować wiek naszej Drogi Mlecznej na 13,6 ± 0,8 miliarda lat. Struktura Drogi Mlecznej Budowa • Droga Mleczna to duża galaktyka spiralna z poprzeczką o masie ok. 1012 mas Słońca. Dysk galaktyczny ma ok. 100 000 lat świetlnych średnicy. Droga Mleczna widziana z boku przypomina dysk z soczewkowatym zgrubieniem w części środkowej. Centrum Drogi Mlecznej leży ok. 27 000 lat świetlnych od Słońca, a z Ziemi widoczne jest w gwiazdozbiorze Strzelca. Ze względu na położenie Układu Słonecznego wewnątrz dysku Galaktyki, badanie struktury Galaktyki jest znacznie utrudnione. "Panorama" Drogi Mlecznej widzianej z Ziemi • Prędkość orbitalna Układu Słonecznego wynosi ok. 268 km/s. Prędkość orbitalna gwiazd w dysku poza zgrubieniem centralnym zależy słabo od odległości od jądra (tzw. płaska krzywa rotacji) i przeważnie wynosi ponad 200 km/s, co naturalnie oznacza, że okresy obiegu różnią się znacznie dla gwiazd znajdujących się w różnych odległościach od centrum Galaktyki. Galaktyka nie rotuje jak ciało sztywne, a jej widoczna struktura jest, tak jak u innych galaktyk spiralnych, efektem dynamicznym przypominającym nieco falę stojącą (fala gęstości). Nasza Galaktyka jest najprawdopodobniej galaktyką spiralną z poprzeczką SBc lub SBb (zgodnie z klasyfikacją Hubble'a). Znane są cztery główne ramiona Galaktyki : Ramię Strzelca (Ramię Strzelca-Kila) Ramię Węgielnicy (Ramię Łabędzia, Ramię Zewnętrzne) Ramię Perseusza Ramię Krzyża (Ramię Tarczy) a także kilka mniejszych: Ramię Oriona Bliskie Ramię Trzech Kiloparseków Dalekie Ramię Trzech Kiloparseków Wyobrażenie Drogi Mlecznej a t a k ż e k i l k a m Dokładne ustalenie liczby ramion w naszej Galaktyce jest bardzo trudne, ponieważ obserwujemy dysk galaktyczny od wewnątrz, a widzenie jest ograniczone przez znaczne ilości pyłu. Badania struktury prowadzone są za pomocą obserwacji wodoru atomowego oraz tlenku węgla. Odległość między Ramieniem Oriona a Ramieniem Perseusza wynosi ok. 6 500 lat świetlnych. Ramiona można opisać spiralą logarytmiczną. Dysk otoczony jest kulistym halo, składającym się ze starych gwiazd oraz z około 200 gromad kulistych. Interesującą i złożoną strukturę ma Centrum Galaktyki. Znajduje się tam supermasywna czarna dziura, a zjawiska towarzyszące jej istnieniu manifestują się jako źródło promieniowania Sagittarius A*, a także liczne gwiazdy i pył. Wiadomo także, że nasza Droga Mleczna "wchłonęła" niektóre mniejsze Galaktyki, po których zostały tylko mniejsze grupki gwiazd odmiennych niż te w naszej Drodze Mlecznej. Nasza Galaktyka jest także w trakcie wchłaniania Galaktyk Karłowatych w gwiazdozbiorze Strzelca i Wielkiego Psa. Sąsiedztwo galaktyki • Droga Mleczna, Galaktyka Andromedy oraz M33 są głównymi elementami Grupy Lokalnej Galaktyk. Jest to zbiór około 35 galaktyk położonych blisko siebie i związanych grawitacyjnie. Większość z nich to galaktyki karłowate lub nieregularne. Wiele spośród tych pierwszych, ze względu na ich małą jasność, pozostaje zapewne nadal nie odkrytych. Przewiduje się, że za około 3 miliardy lat może dojść do zderzenia Galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną. Najbliższą galaktyką podobną do Drogi Mlecznej (spiralną) jest Galaktyka Andromedy (M31), widoczna w gwiazdozbiorze Andromedy. Wykonała: Urszula Markiewicz
