Eliminacja szkodliwych czynników chemicznych - rcku

Eliminacja szkodliwych czynników chemicznych
Szkodliwe czynniki chemiczne
- substancje toksyczne- toksyczność substancji zależy od stopnia
powinowactwa danego związku do tkanek i narządów ustroju a także od
sposobu działania na organizm. W związku z tym dla tych związków zostały
określone dopuszczalne dawki określone w ( Dz.U.Nr.217, poz. 1833 z późn.
zm) jako Najwyższe Dopuszczalne Stężenie( NDS) ,Najwyższe Dopuszczalne
Stężenie Chwilowe( NDSCh), Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Pułapowe
( NDSP)
Sub. Toksyczne mogą działać na człowieka w sposób:
- niezależny(różne substancje o różnym działaniu)
- sumujący ( sumowanie skutków biologicznego oddziaływania substancji)
- synergistyczny( wspomagający np. alkohol i rozpuszczalniki)
- antagonistyczny ( jednoczesne występowanie substancji szkodliwych
osłabia ich toksyczność)
substancje drażniące-związki chemiczne przeważnie w postaci gazowej ,
wywołujące działanie drażniące błon śluzowych i skóry. Należą do nich:
amoniak, HCL, chlor, fosgen,po tlenki azotowe, F, fluorowodór, izocyjaniany,
tworzywa poliuretanowe, kleje i rozpuszczalniki, związki ftalowe
ftalanowoglikolowe, utwardzacze łączone z kwasem fosforowym, siarkowym i
innymi i inne związki o działaniu drażniącym
-substancje uczulające- związki chemiczne wywołujące uczulenia (alergie)jako
swoistą na nie reakcję organizmu. Największe znaczenie w praktyce
przemysłowej mają alergeny kontaktowe, które po zetknięciu z powierzchnią
skóry powodują stany zapalne, rumień, wypryski i inne zmiany
skórnewystępujące najczęściej w miejscach kontaktu ( np. zw chromu, niklu,
kobaltu, formalina, fenol, rezorcyna ,a także wyżej wymienione substancje
drażniące
- substancje rakotwórcze- związki chemiczne o udowodnionym działaniu
rakotwórczym u ludzi
- substancje mutagenne-związki chem powodujące zmiany w genach
przekazywanych na następne pokolenie.( imperyt, formalina, benzen, barwniki
azowe, akrydynowe, pochodne puryny i pirymidyny, kwas azotowy, leki)
- substancje upośledzające funkcje rozrodcze
Podział szkodliwych zw chemicznych w zależności od dróg wchłaniania
- drogi oddechowe- pary, gazy, dymy, aerozole, pyły
- skóra
- przewód pokarmowy( drogą pośrednią, głównie przez zaniedbania
higieniczne)
Eliminacja szkodliwych czynników chemicznych
- zmiany w procesie technologicznym pod kątem zmniejszenia emisji
substancji toksycznych na stanowiskach pracy
- automatyzacja i hermetyzacja procesu technologicznego
- zastosowanie odpowiednich systemów wentylacyjnych
- stosowanie organizacyjnych form ograniczenia ekspozycji na substancje
toksyczne jak np.: rotacja pracowników na stanowiskach szkodliwych,
skrócony czas pracy, limitowany czas pracy na tych stanowiskach w ciągu
roku
- stosowanie właściwych środków ochrony osobistej
- przestrzeganie przepisów Bhp obowiązujących na stanowisku pracy
- właściwa organizacja i częstość badań lekarskich pracowników i
respektowanie przez pracodawcę zleceń służby zdrowia.
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIA CZYNNIKÓW
CHEMICZNYCH W ŚRODOWI SKU PRACY
Działanie substancji chemicznych na organizm człowieka zależy od ich stężenia w
środowisku oraz okresu narażenia. Dla każdej substancji można wyznaczyć stężenie, w
którym i poniżej którego nie wystąpią szkodliwe zmiany w stanie zdrowia pracownika.
Koncepcja ta stanowi podstawę określenia najwyższych dopuszczalnych stężeń jako
kryterium oceny warunków pracy.
Polska lista normatywów higienicznych obejmuje trzy kategorie najwyższych dopuszczalnych
stężeń. Są to:
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS) - wartość średnia ważona stężenia,
którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego
tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia
oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE CHWILOWE (NDSCh) - wartość średnia
stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika,
jeżeli występuje w środowisku pracy
nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu
nie krótszym niż 1 godzina.
NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE PUŁAPOWE (NDSP) - wartość stężenia,
która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku
pracy przekroczona w żadnym momencie.
Wartości dopuszczalne stężeń są ustalane na podstawie wyników badań doświadczalnych
przeprowadzanych na zwierzętach, wyników obserwacji lekarskich grup pracowniczych
narażonych na substancje chemiczne w warunkach przemysłowych oraz wyników badań
epidemiologicznych, w których została określona zależność pomiędzy wielkością narażenia,
czasem trwania ekspozycji zawodowej, a jej skutkami zdrowotnymi.
Pracodawca rozpoczynający działalność gospodarczą lub ją wznawiający, oraz przy każdej
zmianie profilu produkcji lub jej technologii, zobowiązany jest do poinformowania o tym
właściwego inspektora sanitarnego, który określa rodzaj badań i pomiarów czynników
szkodliwych dla zdrowia. Celem określania ich stężeń w środowisku pracy jest stwierdzenie,
czy nie przekraczają one wartości przyjętych za najwyższe dopuszczalne stężenia (NDS,
NDSCh, NDSP). Uzyskane wyniki decydują o konieczności podejmowania działań
profilaktycznych przez pracodawców, mających na celu ochronę zdrowia zatrudnionych
pracowników.