ETAP I

KONKURS CHEMICZNY - GIMNAZJUM
ETAP I
1. Atomy, cząsteczki i jony:
- budowa atomu (cząstki elementarne, powłoki elektronowe, elektrony
walencyjne),
- położenie pierwiastka w układzie okresowym, zmiana aktywności metali i
niemetali w zależności od położenia pierwiastka
- wiązania chemiczne (jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane),
- masa atomowa i cząsteczkowa,
- podstawowe prawa chemiczne (prawo zachowania masy, prawo stałości
składu),
- obliczenia na podstawie praw chemicznych (np.: ustalanie wzoru
chemicznego, składu związku chemicznego…),
- izotopy,
- równania reakcji chemicznych, typy reakcji chemicznych,
- reakcje utleniania i redukcji,
- stechiometria równań reakcji,
- mieszaniny.
2. Woda i roztwory wodne:
- rodzaje roztworów,
- rozpuszczalność,
- stężenie procentowe (rozcieńczanie, zatężanie, obliczenia z wykorzystaniem
gęstości),
- mieszanie roztworów,
- odczyn roztworów, skala pH.
3. Pierwiastki i związki chemiczne nieorganiczne:
- metale, niemetale, stopy metali, aktywność metali, korozja,
- tlenki, wodorotlenki, kwasy, sole,
- reakcje w roztworach wodnych (dysocjacja jonowa, reakcja zobojętniania,
reakcje strącania osadów),
- tworzywa pochodzenia mineralnego,
- reakcje charakterystyczne,
- ścieżka ekologiczna i prozdrowotna.
ETAP II
-
Obejmuje zakres I etapu oraz:
mol, masa molowa, objętość molowa gazów, prawo Avogadro, interpretacja
molowa równań reakcji i stężenie molowe roztworu,
budowa i właściwości związków organicznych (węglowodory, pochodne
węglowodorów, związki chemiczne w żywieniu).
UMIEJĘTNOŚCI
- odczytywanie danych fizyko – chemicznych z układu okresowego,
- umiejętność
rozdzielania
składników
mieszanin
jednorodnych
i
niejednorodnych,
- umiejętność określania typu wiązania w poznanych związkach chemicznych,
- obliczenia na podstawie składu izotopów, wzorów związków chemicznych oraz
ustalanie wzorów związków chemicznych,
- znajomość nazewnictwa związków chemicznych,
- interpretacja równań chemicznych,
- umiejętność określania utleniacza i reduktora w reakcjach utleniania i redukcji,
- otrzymywanie tlenków, kwasów, wodorotlenków i soli różnymi metodami,
- zapisywanie równań reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej,
- rozwiązywanie zadań rachunkowych dotyczących stężeń roztworów,
rozpuszczalności, obliczeń stechiometrycznych, masy i objętości molowej i
innych związanych z pojęciem mola,
- korzystanie z wykresów rozpuszczalności ciał stałych i gazów,
- korzystanie z tabeli rozpuszczalności,
- umiejętność określania odczynu roztworu, wykorzystanie skali pH,
- umiejętność projektowania i opisywania doświadczeń chemicznych,
- umiejętność wykrywania wodoru, tlenu, tlenku węgla (IV), skał wapiennych,
- znajomość wzorów ogólnych poszczególnych grup związków organicznych
(węglowodory, alkohole, kwasy karboksylowe, estry),
- obliczenia na podstawie wzorów ogólnych związków organicznych,
- umiejętność zapisywania równań reakcji spalania związków organicznych,
przyłączania, estryfikacji, hydrolizy estrów, fermentacji alkoholowej i octowej,
- znajomość charakterystycznych reakcji związków organicznych,
- wykrywanie tłuszczu, cukrów, białka w produktach spożywczych,
- odróżnianie nasyconych związków organicznych od związków nienasyconych.
Literatura:
1. K. Pazdro – Zbiór zadań z chemii do szkół ponadgimnazjalnych – zakres
podstawowy. Oficyna Edukacyjna Warszawa 2004
2. K. Pazdro, M. Koszmider – Zadania od łatwych do trudnych. Pazdro K.
Oficyna Edukacyjna 1999
3. M. A. Bigos – Zbiór zadań z chemii dla gimnazjum - z rozwiązaniami. WSiP
Warszawa 2008 (lub wcześniejsze wydanie – Zbiór zadań z rozwiązaniami.
WSiP Warszawa 1999)
4. M. Koszmider, G. Kozanecka – Zielone zadania – ochrona środowiska w
zadaniach. WSiP, Warszawa 1995r.
5. A. Rygielska – Zadania dla uczestników konkursów chemicznych. Oficyna
Edukacyjna K. Pazdro Warszawa 1995.
6. M. Andersz, G. Barcińska, W. Bieńkowska i in. – Zadania z konkursów
chemicznych dla gimnazjalistów. Oficyna Wydawnicza „Tutor” 2006 (lub 2008)
7. Zbiór zadań z chemii dla gimnazjum 1-3, J Głowacki, T. Szrama WSiP 2003
8. Podręczniki chemii do gimnazjum