Raport z ewaluacji wewnętrznej
advertisement
Raport z ewaluacji wewnętrznej Rok szkolny 2013/2014 Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. Marii Dąbrowskiej w Dęblinie Opracowanie: Mariola Sulima Dęblin, czerwiec 2014 Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez zespół do spraw ewaluacji w składzie: 1. Bartłomiej Barański 2. Marta Cybula 3. Paweł Jaraszek 4. Ewa Kania 5. Daria Madejska 6. Joanna Pardo 7. Mariola Sulima 8. Elżbieta Świątkowska 9. Agnieszka Wojtyś Raport z ewaluacji dotyczy następujących problemów badawczych: 1. 2. Ocena stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole przez uczniów i nauczycieli. Organizacja i efektywność pomocy psychologiczno– pedagogicznej. Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w okresie od września 2013 do maja 2014 przez zespół ds. ewaluacji wewnętrznej. W trakcie ewaluacji zbierano informacje pochodzące z następujących źródeł: od dyrektora i wicedyrektora, nauczycieli uczących w szkole, pedagoga, uczniów, rodziców oraz przeprowadzono analizę dokumentacji z uwzględnieniem przedmiotu ewaluacji. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe - ankiety, jakościowe wywiady indywidualne, grupowe. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje wymienione wyżej problemy badawcze. 2 I. PROBLEM BADAWCZY: Ocena stopnia znajomości i przestrzegania norm społecznych w szkole przez uczniów i nauczycieli. OPIS EWALUACJI Na potrzeby badania przygotowano ankiety dla nauczycieli, rodziców i uczniów. Próbę badawczą stawiło 27 nauczycieli, 90 rodziców oraz 102 uczniów. Przy doborze uczniów i rodziców do próby zastosowano losowanie warstwowe. Dokonano analizy zapisów w dziennikach wychowawców i protokołów zebrań rady pedagogicznej, raportów z ewaluacji wewnętrznej dotyczącej programu wychowawczego i profilaktycznego oraz przeprowadzono wywiad z przewodniczącą zespołu wychowawców p. Ewą Kanią, opiekunem samorządu szkolnego p. Agnieszką Skowron oraz pedagogiem p. Pawłem Jaraszkiem. Przeprowadzono badania fokusowe na dwóch grupach uczniów oraz grupie nauczycieli. Sporządzono raporty cząstkowe będące podstawą do określenia wyników ewaluacji. WYMAGANIE I Działania szkoły zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje pomiędzy wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. KRYTERIA EWALUACJI 1. W szkole rozpoznano zagrożenia bezpieczeństwa uczniów i nauczycieli, oszacowano prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń i ich potencjalnych skutków. 2. W szkole istnieje pewien stały zestaw metod dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa. 3. Uczniowie czują się w niej bezpiecznie. 4. W szkole podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmocnienie pożądanych postaw i zachowań.. 5. Szkoła podejmuje działania w zakresie wspomagania rodziców w kształtowaniu powszechnie akceptowalnych postaw. 6. Rodzice są na bieżąco informowani o zagrożeniach. 7. Sposób traktowania się członków społeczności szkolnej oparty jest na uczciwości, szacunku, zaufaniu i odpowiedzialności. PYTANIA KLUCZOWE 1. W jaki sposób szkoła zapewnia uczniom bezpieczeństwo? 2. Jaka jest skala jego poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów? 3. W jaki sposób działania wychowawcze podejmowane przez szkolę wpływają na zapewnienie bezpieczeństwa w szkole? 3 4. W jaki sposób rodzice i szkoła współpracują ze sobą w kwestii przestrzegania norm i zapewnienia bezpieczeństwa? 5. Jak członkowie społeczności szkolnej oceniają wzajemne relacje interpersonalne? WYNIKI EWALUACJI Podstawą bezpieczeństwa psychofizycznego każdego ucznia w szkole jest efektywne planowanie i realizacja profilaktyki zagrożeń. W szkole został opracowany, zaakceptowany przez społeczność szkolną i jest skutecznie realizowany szkolny program profilaktyki spójny z programem wychowawczym. Systematycznie przeprowadza się diagnozę zachowań uczniów i zagrożeń w obszarach nakreślonych w szkolnym programie wychowawczym i profilaktyki. W tym celu wykorzystuje się następujące narzędzia: obserwacje uczniów w rożnych sytuacjach społecznych (zajęcia dydaktyczne, przerwy, uroczystości, wycieczki), przeprowadzane są ankiety wewnątrzszkolne (dotyczące m.in. poczucia bezpieczeństwa, respektowania norm), wywiady indywidualne z uczniami i rodzicami, analiza dokumentacji szkolnej (ocen zachowania i frekwencji). Uczniowie mają możliwość wypowiedzenia się w formie anonimowej za pośrednictwem „skrzynki uwag”. W szkole prowadzony jest monitoring wizyjny. Negatywne zachowania uczniów odnotowywane są w dokumentacji szkolnej. Następuje wymiana informacji w obrębie zespołów nauczycielskich. Według ankietowanych uczniów źródłem zagrożenia w szkole są koledzy i koleżanki (67%) oraz osoby spoza szkoły (28%). Nieliczni wskazali, że źródłem zagrożenia mogą być nauczyciele (3 z 120) oraz personel szkoły (2 z 102). Rodzice twierdzą, że źródłem zagrożenia dla ich dzieci są koledzy (45 wskazań) oraz uczniowie innych szkół (32 wskazań). 17 % rodziców uważa, że dla ich dziecka nikt nie stanowi zagrożenia. Ankietowani nauczyciele również wskazują podobnie. Prawie wszyscy (26 z 27) uważają, że źródłem zagrożenia dla uczniów są ich koledzy, w mniejszym stopniu (6 z 27) są to uczniowie innych szkół. Określono również potencjalne zachowania, które mogłyby mieć wpływ na poczucie bezpieczeństwa uczniów. Zdaniem uczniów są to: obgadywanie, obrażanie, rozpowszechnianie plotek, wyśmiewanie. Nauczyciele uważają, że największym zagrożeniem dla uczniów może być obmawianie, a zdaniem rodziców wyśmiewanie, obgadywanie, grożenie, obrażanie. W szkole istnieje pewien stały zestaw metod dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa. Należą do nich: działania profilaktyczne, spotkania z pedagogiem, dobra współpraca w zespole pracowników pedagogicznych i niepedagogiczny i szybka reakcja, działania prewencyjne w postaci dyżurów, monitoringu, czujników dymu, ograniczania dostępu osób postronnych, dobra atmosfera i wysoki poziom integracji szkolnej zbiorowości. W szkole obowiązują procedury bezpieczeństwa określające sposoby postępowania i reagowania nauczycieli oraz innych jej pracowników w sytuacjach: zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia i życia uczniów; wobec uczniów przejawiających negatywne zachowania; współpracy z rodzicami oraz innych nieprzewidzianych zdarzeń zakłócających prawidłowy proces dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczy szkoły. Na każdy zaistniały przejaw negatywnego zachowania uczniów, każdy nauczyciel i pracownik szkoły zobowiązany jest do odpowiedniego reagowania. Uczniowie i nauczyciele w skali od 1 do 6 określili poziom bezpieczeństwa w szkole. Zdaniem 93 % nauczycieli uczniowie w szkole czują się bezpiecznie (dominującą wartością było 6 – 74%), tylko 2 (7%) nauczycieli wskazało na poziom 4 (najniższy ze wskazanych). 4 Podobnie przedstawiał się rozkład odpowiedzi uczniów, którzy w 93% twierdzą, że czują się w szkole bezpiecznie (wskazali poziom 5 i 6 z dominującym 6). Poczucie bezpieczeństwa w szkole na 4 oceniło 7% uczniów i była to najniższa ze wskazanych wartości. Jeżeli chodzi o topografię bezpieczeństwa, badanie pokazuje, że miejscami bezpiecznymi jest klasa (dla 100 % uczniów) oraz korytarz i szatnia (dla 99% uczniów). Nieco mniejszy odsetek uczniów bezpiecznie czuję się na boisku (94%) i w toaletach (90%). Natomiast nauczyciele (100%) uważają, że w szkole wszystkie wymienione miejsca są bezpieczne. Żaden z ankietowanych uczniów nie czuje się zastraszany, natomiast tylko 1 z 102 czuje się zagubiony. 38 % uczniów czuje się w szkole jak w domu, a 47% czuje się dobrze, ale tylko w małej grupie. Uczniowie wskazują na niski poziom zintegrowania ze wszystkimi w klasie (14% czuje się zintegrowanych ze wszystkimi w klasie). Wszyscy ankietowani nauczyciele (100%) uważają, że uczniowie czują się bezpiecznie, gdyż są właściwie nadzorowani i wiedzą do kogo mają się zwrócić w sytuacji zagrożenia. Zdecydowana większość (88%) uważa, że uczniom poczucie bezpieczeństwa daje świadomość szybkiej interwencji dorosłych. Zdaniem 8 nauczycieli (30%) bezpieczeństwo uczniów wzrasta dzięki przyjaznym relacjom między nimi. Zdecydowana większość uczniów (63%) czuje się w szkole bezpiecznie ponieważ w szkole jest dobry klimat, 21 z 102 (19%) wie do kogo ma się zwrócić w sytuacji zagrożenia, nieco mniej bo 13% (15 z 102) wskazuje na przyjazne relacje między uczniami. Tylko 5% uczniów (6 z 102) uważa, że na poczucie bezpieczeństwa przekłada się dobry kontakt uczniów z wychowawcą. W grupie fokusowej uczniowie twierdzili, że klimat panujący w szkole sprzyja rozwojowi, charakteryzuje się dialogiem i współpracą, nastawiany jest na porozumiewanie się, wsparcie i bezpieczeństwo w szkole. Uczniowie szczególnie podkreślili relacje interpersonalne między nauczycielami a nimi. Są zdania, że nauczyciele traktują ich podmiotowo okazując troskę, szacunek, empatię. Sposób traktowania opiera się na wsparciu, uczciwości, zaufaniu i odpowiedzialności Zdaniem uczniów nauczyciele promują ich właściwe zachowania głównie poprzez udzielaniem pochwały przed klasą (58 wskazań) oraz stawianiem wyższej oceny zachowania (47 wskazań). W mniejszym stopniu udzielają pochwał na apelu (13 wskazań). 19 z 102 osób twierdzi, że w szkole nie promuje się pozytywnych zachowań. Natomiast nauczyciele i rodzice uważają, że szkoła promuje je głownie poprzez pochwały przed klasą lub na apelu, stawianie wyższej oceny zachowania. Rodzice potwierdzają również otrzymywanie listów pochwalnych. Rodzice biorący udział w diagnozie twierdzą, że szkoła dla ich dziecka jest miejscem bezpiecznym (99%) przy czym jedna ankietowana osoba (1%) nie miała zdania na ten temat. Zdaniem rodziców uczniowie czują się w szkole bezpiecznie, bo wiedzą do kogo mają się zwrócić w sytuacji zagrożenia (48 wskazań), są właściwie nadzorowani (45 wskazań), są świadomi natychmiastowej interwencji dorosłych (29) wskazań) oraz przyjaźnią się ze sobą (29 wskazań). W szkole podejmowane są również działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja programu wychowawczego w poszczególnych klasach ukierunkowana jest na: integrację zespołu klasowego; wdrażanie uczniów do samodoskonalenia; rozwijania własnych uzdolnień i zainteresowań; przygotowanie do życia społecznego i zawodowego; zdobywanie wiedzy na temat zdrowego stylu życia, negatywnych skutków używania środków odurzających; kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie z przemocą; przygotowanie do życia w rodzinie oraz wdrażanie do kształtowania tożsamości 5 regionalnej i narodowej. Jak wynika ze sprawozdań wychowawców planowane działania w poszczególnych klasach są konsekwentnie realizowane. Rodzice mają wpływ na przebieg procesu wychowawczego. Wychowawcy klas na początku roku szkolnego informują rodziców o planowanych działaniach wychowawczych na dany rok szkolny umożliwiając im jednocześnie zgłaszanie uwag oraz propozycji tematów do realizacji na godzinie do dyspozycji wychowawcy. Z zapisów w dziennikach wychowawców wynika, że rodzice są na bieżąco informowani o zagrożeniach. Informacje te dostarczane są na zebraniach klasowych oraz w indywidualnych kontaktach wychowawców z rodzicami. W ocenie rodziców działania podejmowane przez szkołę w celu wyeliminowania zagrożeń są skuteczne (98%). 17% (15 z 90) ankietowanych rodziców zwracało się z propozycjami służącymi poprawie bezpieczeństwa w szkole, z czego w 12 przypadkach zostały one uwzględnione. Szkoła przekazuje rodzicom informacji o imprezach szkolnych i sukcesach uczniów na szkolnej stronie internetowej. Informacje o działaniach szkoły dyrektor przekazuje na spotkaniach z radą rodziców oraz podczas semestralnych zebraniach dla rodziców. Wnioski z ewaluacji: 1. W szkole systematycznie przeprowadza się diagnozę zachowań uczniów i zagrożeń w obszarach nakreślonych w szkolnym programie wychowawczym i profilaktyki. 2. Według ankietowanych źródłem zagrożenia dla uczniów są ich koledzy oraz w mniejszym stopniu uczniowie z innych szkół. 3. Potencjalne zachowania, które mogłyby mieć wpływ na poczucie bezpieczeństwa uczniów to: obgadywanie, obrażanie, rozpowszechnianie plotek, wyśmiewanie. 4. W szkole obowiązują procedury bezpieczeństwa określające sposoby postępowania i reagowania nauczycieli oraz jej innych pracowników szkoły w sytuacjach zagrożeń. Właściwa reakcja wychowawcy, pedagoga, dyrekcji szkoły, adekwatna do zaistniałego zdarzenia oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych instytucji, daje gwarancję, że podjęte działania zapewniają bezpieczeństwo uczniów. 5. Zdaniem uczniów, rodziców i nauczycieli szkoła jest miejscem bezpiecznym. Nieliczni uczniowie wskazują miejsca nieco mniej bezpieczne takie jak toaleta i boisko szkolne. 6. Żaden z ankietowanych uczniów nie czuje się zastraszany. Uczniowie wskazują na niski poziom zintegrowania. Niektórzy uważają, że na poczucie bezpieczeństwa przekłada się dobry kontakt uczniów z wychowawcą. 7. Zdecydowana większość uczniów czuje się w szkole bezpiecznie ponieważ panuje w niej dobry klimat. Nauczyciele traktują uczniów podmiotowo okazując troskę, szacunek, empatię. Sposób traktowania opiera się na wsparciu, uczciwości, zaufaniu i odpowiedzialności. 8. Szkoła promuje właściwe zachowania uczniów głownie poprzez pochwały przed klasą lub na apelu, stawianie wyższej oceny zachowania. Rodzice otrzymują listy pochwalne. 9. Realizacja programu wychowawczego ma na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. 10. Rodzice mają wpływ na działania wychowawcze podejmowane przez szkołę. Uzyskują oni na bieżąco informacje o zagrożeniach. W ocenie rodziców działania podejmowane przez szkołę w celu wyeliminowania zagrożeń są skuteczne. 6 Podsumowanie 1. W szkole rozpoznano zagrożenia bezpieczeństwa uczniów i nauczycieli, oszacowano prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń i ich potencjalnych skutków. 2. W szkołach istnieje pewien stały zestaw metod dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa. 3. Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie. Potencjalne zagrożenie dla uczniów stanowi agresja słowna. 4. W szkole podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmocnienie pożądanych postaw i zachowań. 5. Szkoła podejmuje działania w zakresie wspomagania rodziców w kształtowaniu powszechnie akceptowalnych postaw. Rodzice są na bieżąco informowani o zagrożeniach. 6. Relacje nauczyciel – uczeń oparte są na uczciwości, szacunku i odpowiedzialności. Niemniej jednak poziom zaufania jakim obdarzają uczniowie wychowawców jest zbyt niski. 7. Stopień zintegrowania uczniów powinien być znacznie wyższy. WYMAGANIE II Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć, będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego. KRYTERIA EWALUACJI 1. Uczniowie potrafią identyfikować naganne zachowania i wyrażać dezaprobatę. 2. Samorząd uczniowski inicjuje przedsięwzięcia dotyczące m.in. organizacji życia szkolnego, modyfikacji zapisów zasad oceniania zachowania, tematyki omawianej na zajęciach z wychowawcą, organizacji czasu wolnego. 3. Uczniowie wzajemnie się wspierają, współdziałają, ponoszą współodpowiedzialność za losy jednostek i grupy. PYTANIA KLUCZOWE 1. Jaka jest postaw uczniów wobec negatywnych zachowań? 2. Jaka jest rola samorządu szkolnego w kształtowaniu postaw społecznych? 3. W jaki sposób uczniowie realizują wspólne przedsięwzięcia? WYNIKI EWALUACJI Zapewnienie bezpieczeństwa młodzieży w szkole stanowi jej podstawowe zadanie. Celem działań wychowawczych jest wyposażenie uczniów w umiejętności przewidywania 7 zagrożeń, unikania ich, a jeżeli już zaistnieją, w zdolność do radzenia sobie z trudną sytuacją. Uczniowie w ankiecie wskazali te negatywne zachowania, które ich zdaniem mają miejsce wśród uczniów szkoły. Najczęściej występuje: obmawianie (23% wskazań) rozpowszechnianie plotek (17% wskazań), wyśmiewanie (15% wskazań), obrażanie (13% wskazań), przezywanie (23% wskazań). Zdaniem 29 uczniów (8% wszystkich wskazań) w szkole występuje zjawisko izolowania. Na stosowanie przemocy fizycznej wskazało 8 osób (2 % wskazań). Uczniowie wskazali również w bardzo niewielkim stopniu na wymuszanie, okradanie i grożenie. Ich głosy stanowiły odpowiednio od 2 % do 4 % wszystkich odpowiedzi. Z analizy wskazań uczniów wynika, że w szkole w umiarkowanym stopniu występuje przemoc emocjonalna, natomiast do przemocy fizycznej dochodzi bardzo sporadycznie. Należy podkreślić, że na podstawie tego badania nie można stwierdzić czy uczniowie sami doświadczyli wymienionych form agresji czy tez po prostu wiedzą o ich występowaniu. Tak więc na ten moment trudno jest oszacować skalę tego zjawiska. Przeważająca cześć rodziców (51 z 90) uważa, że ich dziecko nie doświadczało w szkole żadnych form agresji. Zdaniem 28 rodziców ich dziecko spotkało się z agresja słowną (28 wskazań) a sporadycznie z fizyczną (3 wskazania) i psychiczną (9 wskazań). Uczniowie w ankiecie określili, że reagują na negatywne zachowania i w większości (53%) sami próbują pomóc, 19% uczniów informuje nauczyciela. Natomiast 26 % uczniów uważa, że to nie ich sprawa i odwraca się plecami. O negatywnych zachowaniach nikt z uczniów nie informuje pedagoga. Działanie samorządu uczniowskiego w znaczący sposób przyczynia się do tego, że czas bycia w szkole, jest dla uczniów doświadczeniem aktywności obywatelskiej i społecznej, a tym samym przyczynia się do rozwijania wśród młodzieży kompetencji społeczno-obywatelskich, pozwalających na aktywne uczestnictwo w przyszłym życiu publicznym. Samorząd uczniowski uczestniczy w procesie podejmowania decyzji w sprawach szkolnych. Ze sprawozdania pracy samorządu szkolnego wynika, że uczniowie współpracowali przy wprowadzaniu poprawek do regulaminów dotyczących: spóźnień, palenia papierosów, korzystania z telefonów komórkowych oraz zachowań agresywnych na terenie szkoły. Uczniowie przedstawili propozycje tematów, które zostały włączone do programu wychowawczego. Swoją dezaprobatę w stosunku do zachowań negatywnych wyrazili w wydanych opiniach dotyczących skreślenia z listy uczniów, którzy systematycznie łamali normy społeczne oraz lekceważyli zapisy statutu szkoły. Partycypacja uczniów w życiu szkolnym jest realizowana poprzez organizowanie przez uczniów przedsięwzięć przez nich inicjowanych oraz wdrażanych takich jak: andrzejki, mikołajki, walentynki, dzień chłopaka, dzień bezpiecznego internetu, dzień sportu, szkolny maraton filmowy, dzień Wiosny, apele okolicznościowe m.in. Dzień Niepodległości – dzień barw narodowych i pieśni patriotycznej, szkolne kolędowanie i inne. Uczniowie są zaangażowani w kształtowanie postaw społecznych. Występując na terenie szkoły w roli projektodawcy lub współorganizatora realizowali programy: "Szkoła bez przemocy", "Słodka paczka", "Góra grosza", "Grosz do grosza". Młodzież również zbierała nakrętki od butelek oraz maskotki dla dzieci, wysyłała kartki urodzinowe dla chorej Oliwii, pomagała przy organizacji Ogólnopolskiego 8 Integracyjnego Zlotu Drużyn ZHP "Nieprzetarty szlak". Brała udział w Maratonie Pisania Listów Amnesty International. Uczniowie również zaangażowali się w propagowanie zdrowego stylu życia poprzez oznaczenie szkoły jako strefy wolnej od dymu tytoniowego, realizację akcji „Witaminka zamiast dymka” oraz „Poczuj smak zdrowia”; „Profilaktyka grypy”. Postawę pro-ekologiczną wyrazili poprzez zbiórkę elektrośmieci, wiosenne i jesienne sprzątanie terenu wokół szkoły, udział w alercie ekologicznym. Wnioski z ewaluacji: 1. Zdaniem uczniów w szkole ma miejsce agresja słowna. 2. Uczniowie reagując na negatywne zachowania sami próbują pomóc lub informują nauczyciela. Niewielki odsetek uczniów uważa, że to nie ich sprawa i odwraca się plecami. O negatywnych zachowaniach nikt z ankietowanych uczniów nie informuje pedagoga. 3. Działanie samorządu uczniowskiego w znaczący sposób przyczynia się do tego, że czas bycia w szkole, jest dla uczniów doświadczeniem aktywności obywatelskiej i społecznej, a tym samym przyczynia się do rozwijania wśród młodzieży kompetencji społeczno-obywatelskich, pozwalających na aktywne uczestnictwo w przyszłym życiu publicznym. 4. Samorząd uczniowski uczestniczy w procesie podejmowania decyzji w sprawach szkolnych, wyraża dezaprobatę w stosunku do zachowań negatywnych. 5. Uczniowie są zaangażowani w kształtowanie postaw społecznych oraz propagowanie zdrowego stylu życia. Partycypacja uczniów w życiu szkolnym jest realizowana poprzez inicjowanie, organizowanie i wdrażanie różnych przedsięwzięć. Podsumowanie 1. Uczniowie potrafią identyfikować naganne zachowania i w przeważającej większości wyrażają dezaprobatę. 2. Samorząd uczniowski inicjuje przedsięwzięcia dotyczące m.in. organizacji życia szkolnego, modyfikacji zapisów zasad oceniania zachowania, tematyki omawianej na zajęciach z wychowawcą, organizacji czasu wolnego. 3. Uczniowie wzajemnie się wspierają, współdziałają, ponoszą współodpowiedzialność za losy jednostek i grupy. WYMAGANIE III Zasady postępowania i współżycia w szkole są uzgodnione i przestrzegane przez pracowników szkoły, rodziców i uczniów. KRYTERIA EWALUACJI 1. Uczniowie i nauczyciele wiedzą dokładnie, jakich zachowań się od nich oczekuje. 9 2. Uczniowie znają i rozumieją normy zachowań w szkole, w relacjach koleżeńskich, kontaktach z nauczycielami i pracownikami szkoły. 3. Normy społeczne obowiązujące w szkole są jednakowe dla wszystkich. 4. Obowiązujący w szkole katalog norm społecznych jest uzgadniany przez uczniów, rodziców i pracowników szkoły. 5. Uczniowie i nauczyciele zinternalizują normy społeczne i obyczajowe obowiązujące w szkole. PYTANIA KLUCZOWE 1. Jaka jest znajomość norm społecznych wśród uczniów? Jakich postaw oczekuje się od uczniów? 2. W jaki sposób i kiedy uczniowie dowiadują się jakich zachowań się od nich oczekuje? 3. Jakie są sposoby reagowania i wyciągane są konsekwencje za nieprzestrzeganie lub naruszanie norm społecznych i zasad bezpieczeństwa w szkole? 4. Co wpływa na wzrost odpowiedzialności za respektowanie przyjętych norm społecznych w szkole? WYNIKI EWALUACJI Uczniowie określili w jaki sposób zostali zapoznani z normami społecznymi obowiązującymi w szkole. Nalezą do nich głównie lekcje wychowawcze (67 wskazań), zapoznanie z zapisami statutu szkoły (60 wskazań), realizacja programu wychowawczego (19 wskazań), zajęcia z pedagogiem (6 wskazań) oraz lekcje religii (2 wskazania). 13 % (13 z 102) uczniów twierdzi, że mieli wpływ na to jakie normy społeczne obowiązują w szkole. Stąd wniosek, że normy i zasady obowiązujące w szkole są dla nich stanem zastanym niemniej jednak nie stanowią kanonu, gdyż są w miarę potrzeb modyfikowane z ich udziałem. Uczniowie zostali zapoznani z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w szkole. Taką informację uzyskali głównie od wychowawcy (85 wskazań), nauczycieli niektórych przedmiotów (19 wskazań), nauczycieli wszystkich przedmiotów (9 wskazań) oraz rodziców (4 wskazania). Prawie wszyscy ankietowani uczniowie (97%) wskazują, że wiedzą jakich zachowań i postaw oczekuje się od nich w szkole. Uczniowie w 89% wskazują, że znają swoje prawa, więcej z nich (97%) zna swoje obowiązki. Poziom wiedzy na temat jak się zachowywać, a jak nie, jest wysoki, a więc komunikat na temat norm postępowania, którego nadawcą jest szkoła, jest dla przeważającej większości uczniów czytelny. Zdaniem 69% uczniów (71 z 102) nauczyciele przestrzegają zasad, które sami głoszą. Wszyscy nauczyciele deklarują, że proces dydaktyczno-wychowawczego oparty jest w równym stopniu na realizacji takich norm społecznych jak: dbanie o wspólne dobro; szacunek dla innych; kultura osobista i higiena; wystrzeganie się agresywnych zachowań; pomoc słabszym, osamotnionym, młodszym; dbanie o bezpieczeństwo. Rodzice są zdania, że normy społeczne przestrzegane w szkole to: troska o wspólne dobro (52 wskazania), dążenie do zdobywania wiedzy (54 wskazania), dbanie o bezpieczeństwo (41 wskazań), kultura i higiena osobista (41 wskazań), szacunek dla innych (40 wskazań). W nieco mniejszym stopniu dostrzegają oni działania szkoły ukierunkowane na pomoc słabszym, osamotnionym i młodszym (16 wskazań) oraz wystrzegania się zachowań agresywnych (31 wskazań). 10 Nauczyciele zapoznali uczniów z obowiązującymi w szkole normami społecznymi omawiając zapisy statutu szkoły (27 wskazań), w czasie realizacji programu wychowawczego i profilaktyki (25 wskazań), na zajęciach z wychowawcą (25 wskazań), na spotkaniach z pedagogiem (21 wskazań), na apelach szkolnych (21 wskazań), a także na wycieczkach i podczas eventów. Ich zdaniem uczniowie wiedzą jakich zachowań się od nich oczekuje, znają też swoje prawa i obowiązki (100% wskazań). 26 z 27 nauczycieli uważa, że uczniowie mają wpływ na to jakie normy społeczne obowiązują w szkole. Uczniowie w ankiecie wskazali normy, które przestrzegają i są to: szacunek do innych (88 wskazań); kultura osobista i higiena (79 wskazań); wystrzeganie się agresywnych zachowań (61 wskazań); dążenie do zdobywania wiedzy (56 wskazań); dbanie o wspólne dobro (53 wskazań); dbanie o bezpieczeństwo (44 wskazań); pomoc słabszym, osamotnionym, młodszym (32 wskazania). Prawie wszyscy nauczyciele uważają, że uczniowie okazują szacunek innym, dbają o wspólne dobro i wystrzegają się zachowań agresywnych, cechuje ich wysoka kultura osobista i higiena, pomagają słabszym, osamotnionym, młodszym (do 24 do 21 wskazań). Zdaniem nauczycieli uczniowie w mniejszym stopniu dbają o bezpieczeństwo (14 wskazań) i dążą do zdobywania wiedzy (12 wskazań). W szkole podejmowane są działania profilaktyczne na rzecz ograniczania negatywnych zachowań. Według uczniów są to głównie rozmowy i wyjaśnienia (81 wskazań), rozpoznawanie trudnej sytuacji ucznia (30 wskazań), zajęcia poruszające sumienia uczniów (20 wskazań) i bieżąca dyscyplina (19 wskazań). Na współpracę z dyrektorem i pedagogiem wskazało 6 uczniów. Zdaniem nauczycieli są to głównie rozmowy indywidualne (27 wskazań) oraz wezwania rodziców (24 wskazania). Poruszają również temat na godzinie wychowawczej (14 wskazań) oraz przeprowadzają rozmowy w obecności dyrekcji (6 wskazań). Nauczyciele uważają, że przyczyną negatywnych zachowań uczniów jest naśladowanie kolegów (25 wskazań), rzadziej brak pracy z dzieckiem w domu (5 wskazań), czy chęć zwrócenia na siebie uwagi (4 wskazania). Szkoła podejmuje działania sprzyjające przestrzeganiu norm społecznych do których przede wszystkim należą: dyżury nauczycieli na przerwach (27 wskazań), rozmowy indywidualne z wychowawcą (25 wskazań) oraz lekcje wychowawcze (22 wskazania). Kierują oni uczniów na rozmowę z pedagogiem (5 wskazań) i dyrektorem (2 wskazania). Na zachowania uczniów ma wpływ również obecność kamer (6 wskazań). O nieprzestrzeganiu przez uczniów norm społecznych nauczyciele dowiadują się z indywidualnych rozmów z uczniami (26 wskazania), z obserwacji zachowania poszczególnych uczniów (25 wskazania), z badań ankietowych (23 wskazania) i od innych nauczycieli (24 wskazania). Nie uzyskują takich informacji od samorządu szkolnego ani od rodziców. W przypadku niewłaściwego zachowania uczniów nauczyciele głównie prowadzą rozmowę indywidualną (27 wskazań) oraz wzywają rodziców (24 wskazania). 81% nauczycieli (22 z 27) jest zdania, że działania podejmowane przez nich są odpowiednie i skuteczne. 5 nauczycieli określa je jako częściowo skuteczne. Uważają również, że niedoskonałe prawo utrudnia efektywne i adekwatne reagowanie na niewłaściwe zachowania uczniów (25 wskazań). W ocenie uczniów nauczyciele reagują na niewłaściwe zachowania. Głównie omawiają je na godzinie do dyspozycji wychowawcy (84 wskazania), przeprowadzają indywidualne rozmowy dyscyplinujące (60 wskazań) i wzywają rodziców (42 wskazania). Rzadziej są to rozmowy w obecności dyrektora (9 wskazań). Katalog środków zaradczych stosowany przez nauczycieli zdaniem 81 % uczniów 11 jest odpowiedni. Przyznają oni, że na ich zachowania mają wpływ: lekcje wychowawcze (71 wskazań), dyżury nauczycieli na przerwach (68 wskazań), indywidualne rozmowy z wychowawcą (42 wskazania), obecność kamer (30 wskazań). Wnioski z ewaluacji: 1. Uczniowie zostali zapoznani z normami społecznymi obowiązującym w szkole głównie na lekcjach do dyspozycji wychowawcy. Ich zdaniem zasady postępowania określa statut szkoły. 2. Głównie wychowawca informuje uczniów o zasadach bezpieczeństwa obowiązujących w szkole. 3. Niemal wszyscy uczniowie wiedzą jakich zachowań i postaw w szkole oczekuje się od nich. Znają swoje obowiązki i prawa. 4. Poziom wiedzy wśród uczniów na temat jak się zachowywać, a jak nie, jest wysoki, a więc komunikat na temat norm postępowania, którego nadawcą jest szkoła, jest dla przeważającej większości uczniów czytelny. 5. Normy i zasady obowiązujące w szkole są dla uczniów stanem zastanym niemniej jednak nie stanowią kanonu, gdyż są w miarę potrzeb modyfikowane z ich udziałem. 6. Proces dydaktyczno-wychowawczy oparty jest w równym stopniu na realizacji takich norm społecznych jak: dbanie o wspólne dobro, szacunek dla innych, kultura osobista i higiena, wystrzeganie się agresywnych zachowań, pomoc słabszym, osamotnionym, młodszym. Uczniowie w mniejszym stopniu dbają o bezpieczeństwo i dążą do zdobywania wiedzy. 7. W szkole podejmowane są działania profilaktyczne na rzecz ograniczania negatywnych zachowań takie jak: rozmowy i wyjaśnienia, rozpoznawanie trudnej sytuacji ucznia, zajęcia poruszające sumienia uczniów, zachowanie bieżącej dyscypliny, wezwania rodziców. 8. Przyczyną negatywnych zachowań uczniów jest naśladowanie kolegów, rzadziej brak pracy z dzieckiem w domu, czy chęć zwrócenia na siebie uwagi. 9. Szkoła podejmuje działania sprzyjające przestrzeganiu norm społecznych do których przede wszystkim należą: dyżury nauczycieli na przerwach, rozmowy indywidualne z wychowawcą oraz lekcje wychowawcze. Rzadziej ma miejsce rozmowa z pedagogiem. Na zachowania uczniów ma wpływ obecność kamer. 10. W ocenie uczniów katalog środków zaradczych stosowany przez nauczycieli jest odpowiedni. 11. Zdaniem znacznej większości uczniów nauczyciele przestrzegają zasad, które sami głoszą. 12 Podsumowanie 1. Uczniowie i nauczyciele wiedzą dokładnie, jakich zachowań się od nich oczekuje. 2. Uczniowie znają i rozumieją normy zachowań w szkole, w relacjach koleżeńskich, kontaktach z nauczycielami i pracownikami szkoły. 3. Normy społeczne obowiązujące w szkole są jednakowe dla wszystkich. 4. Nie wszyscy uczniowie przyjmują za własne narzucone postawy, normy i wartości. WYMAGANIE IV W szkole wspólnie z uczniami i rodzicami analizuje się podejmowane działania wychowawcze, w tym mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Ocenia się ich skuteczność oraz, w razie potrzeb, modyfikuje. KRYTERIA EWALUACJI 1. W szkole diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń prowadzona jest systematycznie. 2. Podejmowane działania wychowawcze są skuteczne. 3. Działania mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań są w razie potrzeby modyfikowane. 4. Modyfikacje działań wychowawczych podejmuje się w wyniku konsultacji, debat wszystkich podmiotów procesu nauczania. 5. Podczas modyfikacji działań wychowawczych uwzględnia się inicjatywy uczniów. PYTANIA KLUCZOWE 1. W jaki sposób monitoruje się zachowania uczniów? 2. Kto, w jaki sposób i jak często diagnozuje i analizuje zachowania uczniów i zagrożenia w szkole? 3. Jaki jest rezultat analizy przestrzegania norm społecznych w szkole? 4. W jaki sposób zbierane są opinie i uwzględniane inicjatywy uczniów dotyczące działań wychowawczych? 5. W jaki sposób wykorzystuje się opinie członków społeczności szkolnej w budowaniu? 13 WYNIKI EWALUACJI Z analizy sprawozdań z realizacji programu wychowawczego w roku szkolnym 2012/2013 wynika, że wychowawcy systematycznie prowadzą diagnozę wychowawczą klasy. Do diagnozy zachowań uczniów wykorzystuje się: ankiety, rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami i nauczycielami. Prowadzona jest bieżącą obserwacje zachowań uczniów w różnych sytuacjach. Wychowawcy w wywiadzie twierdzą, że przedmiotem badania są: relacje interpersonalne, funkcjonowanie grupy w sytuacjach trudnych, poziom rywalizacji, skłonność i zdolność do kooperacji, normy, role, stosunek do wymagań, sposób wykonywania zadań, relacje klasa – nauczyciel (wychowawca). Zbierane są również informacji na temat dyspozycji psychicznych poszczególnych wychowanków: cech osobowości i charakteru, problemów emocjonalnych, nawyków, postaw, zdolności. Przeprowadzona diagnoza jest podstawą i bazą przemyślanego, dostosowanego do problemów klasy projektu pracy wychowawczej, zgodnego z rzeczywistymi potrzebami uczniów. Pozwala przewidzieć trudności, jakie mogą pojawić się w kontakcie z uczniami i podjąć współpracę. Diagnoza jest punktem wyjścia do określenia stosunku wobec stwierdzonego stanu i zastanowienia się nad kierunkami działań zmierzających do jego zmiany. Wychowawcy co miesiąc sporządzają sprawozdania dotyczące nieusprawiedliwionych nieobecności uczniów wykazując podjęte działania dyscyplinujące uczniów. Diagnozy zagrożeń dokonuje się m.in. dzięki ankietom przeprowadzanym wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Monitorowanie i analiza problemów wychowawczych odbywa się podczas comiesięcznych zebrań zespołu wychowawców. Poszukuje się metod wychowawczych w celu zwiększenia skuteczności działalności wychowawczej szkoły. Wychowawcy wzajemnie od siebie, dyrektora i pedagoga uzyskują wsparcie w rozwiązywaniu problemów dotyczących poszczególnych klas lub uczniów. Działania profilaktyczne wynikają z diagnozy i polegają na wdrażaniu programów edukacyjnych i profilaktycznych. Z oceny sytuacji wychowawczej szkoły dokonanej przez pedagoga na koniec roku szkolnego 2012/2013 wynika, że w ramach działań wychowawczych na uwagę zasługują: zajęcia integracyjne w klasach; wolontariat młodzieży; wysokie poczucie bezpieczeństwa wynikające z atmosfery panującej w szkole charakteryzującej się życzliwością; udział młodzieży w okolicznościowych imprezach lokalnych; aktywna działalność samorządu uczniowskiego; zajęcia dotyczące wyboru szkoły i zawodu oraz warsztaty promujące zdrowy styl życia, profilaktykę zdrowotną; a także spotkania młodzieży z policją. W przywołanym sprawozdaniu pedagog stwierdza, że pod koniec każdego roku szkolnego zespół wychowawców dokonuje ewaluacji programu wychowawczego i profilaktyki. Projekty zmian zostają przedstawione radzie rodziców oraz samorządowi uczniowskiemu. Po uzyskaniu pozytywnej opinii zostają przyjęte do realizacji i stanowią podstawę planowania działań wychowawczych w poszczególnych klasach. Wychowawcy przy planowaniu działań biorą pod uwagę propozycje i opinie uczniów oraz rodziców. Modyfikacja działań wychowawczych i profilaktycznych wprowadzana jest wówczas, gdy pojawiają się niespodziewane problemy. Podejmowane działania profilaktyczne mają charakter systemowy, skupiają się na minimalizowaniu zaburzonych funkcji, maksymalizowaniu mocnych stron służących rozwijaniu pożądanych zachowań. Podejmowane przez szkołę działania nie eliminują w stu procentach zachowań, które są sprzeczne z ogólnie aprobowanymi. Istotą tych działań jest to, że są podejmowane, monitorowane, ewaluowane i w razie potrzeby modyfikowane. Ponadto, w każdej 14 sytuacji kryzysowej można się odwołać do obowiązujących w szkole norm, zasad i postaw. Wnioski z ewaluacji: 1. Wychowawcy systematycznie prowadzą diagnozę wychowawczą klasy. Jest ona podstawą i bazą przemyślanego, dostosowanego do problemów klasy projektu pracy wychowawczej, zgodnego z rzeczywistymi potrzebami uczniów. 2. Nauczyciele poszukują efektywnych metod wychowawczych w celu zwiększenia skuteczności działalności wychowawczej szkoły. 3. Wychowawcy uzyskują wsparcie w rozwiązywaniu problemów dotyczących poszczególnych klas lub uczniów. 4. Podejmowane przez szkołę działania nie eliminują w stu procentach zachowań, które są sprzeczne z ogólnie aprobowanymi. Istotą tych działań jest to, że są podejmowane, monitorowane, ewaluowane i w razie potrzeby modyfikowane. 5. W każdej sytuacji kryzysowej można się odwołać do obowiązujących w szkole norm, zasad i postaw. Podsumowanie 1. W szkole diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń prowadzona jest systematycznie. 2. Podejmowane działania wychowawcze są skuteczne. 3. Działania mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań są w razie potrzeby modyfikowane. 4. Modyfikacje działań wychowawczych podejmuje się w wyniku konsultacji, debat wszystkich podmiotów procesu nauczania. 5. Podczas modyfikacji działań wychowawczych uwzględnia się inicjatywy uczniów. Rekomendacje 1. Zintensyfikować działania o charakterze integracyjnym. 2. Podjąć działania mające na celu zinternalizowanie norm społecznych przez uczniów. 3. Wzmocnić pozycję pedagoga w szkole. 4. Zwiększyć poczucie odpowiedzialność uczniów za bezpieczeństwo w szkole. 15 II. PROBLEM BADAWCZY: Organizacja i efektywność pomocy psychologiczno – pedagogicznej. OPIS EWALUACJI Na potrzeby badania przygotowano ankiety dla wychowawców i rodziców. Próbę badawczą stawiło 14 wychowawców oraz 35 rodziców uczniów klas technikum gastronomicznych. Przeprowadzono wywiad z pedagogiem p. Pawłem Jaraszkiem. Sporządzono raporty cząstkowe będące podstawą do określenia wyników ewaluacji. WYMAGANIE I W szkole rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia. KRYTERIA EWALUACJI 1. Nauczyciele znają zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej i stosują się do procedur obowiązujących w szkole. 2. Nauczyciele trafnie dokonują oceny możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów. PYTANIA KLUCZOWE 1. W jaki sposób realizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? 2. Jak jest ocena rozpoznania możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów? WYNIKI EWALUACJI W roku szkolnym 2013/2014 prace związane z udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej rozpoczęto od szczegółowego omówienia na posiedzeniu rady pedagogicznej podstawy prawnej podejmowania tych działań. Dodatkowo na zebraniach zespołów przedmiotowych i zespołu wychowawczego omówiono zasady postępowania nauczycieli w przypadkach organizacji pomocy pp uczniom, którzy posiadają orzeczenia lub opinie pp oraz uczniom, którzy powyższych dokumentów nie posiadają, ale ze względu na potrzeby rozwojowe, wychowawcze, trudności adaptacyjne, niepowodzenia szkolne, zdarzenia o charakterze traumatycznym, zaburzenia komunikacji zachodziła konieczność, poza pomocą w pracy bieżącej, zorganizowania strukturalnych form pomocy. Podstawą właściwego działania szkoły jest prawidłowe rozpoznanie potrzeb edukacyjnych uczniów. Wychowawcy w ankiecie wskazali na różnorodne ich sposoby rozpoznawania. Wszyscy (100%) stwierdzili, że potrzeby edukacyjne uczniów są rozpoznawane na podstawie opinii z poradni pp oraz poprzez rozmowy z rodzicami. Dodatkowo 78,6% wychowawców stwierdziło, że są one rozpoznawane również poprzez obserwacje ucznia i rozmowy z nauczycielami, a 92,8% - że poprzez rozmowy 16 z uczniami. Wychowawcy (100%) zapoznawali nauczycieli z potrzebami edukacyjnymi uczniów podczas osobistych kontaktów z nimi oraz w zespołach klasowych, czyli szkolnych zespołach specjalistów. Wszyscy ankietowani stwierdzili, że wychowawca klasy planuje i koordynuje udzielanie pomocy pp. W planowaniu tych działań i ich realizacji uczestniczą inni nauczyciele, pedagog oraz dyrektor szkoły. Odbywa się to poprzez rozmowy między nauczycielami, pracę w zespołach klasowych (SZS), rozmowy z rodzicami, obserwacje ucznia i analizę opinii poradni pp. Łącznie z pomocy pp w naszej szkole korzysta 129 uczniów, co stanowi 33,3 % uczniów naszej szkoły. Spośród nich 74 osoby posiada opinie poradni pp (stanowią oni 57,4% uczniów objętych pomocą i 19,1% wszystkich uczniów naszej szkoły), 9 posiada orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (w tym dwie – o potrzebie kształcenia indywidualnego) – stanowią oni 7% uczniów objętych pomocą i 2,3% uczniów naszej szkoły. Ponadto z pomocy pp korzystało dodatkowo 46 osób – stanowią oni 35,6% uczniów objętych pomocą i 11,9% uczniów szkoły. W naszej szkole z pomocy pp najczęściej korzystają uczniowie, u których stwierdzono zaburzenia w komunikacji językowej – dysleksja (55 uczniów – co stanowi 42,6% uczniów objętych pomocą i 14,2% uczniów szkoły) oraz występowanie niepowodzeń szkolnych (33 uczniów – czyli 25,6% uczniów objętych pomocą i 8,5% uczniów szkoły). Ponadto 10 uczniów jest zagrożonych niedostosowaniem społecznym (7,8% objętych pomocą i 2,6% uczniów szkoły). Rzadziej występuje pomoc u uczniów w związku z niepełnosprawnością (3 osoby) oraz chorobą przewlekłą (7 osób). Według wychowawców pomoc pp była kierowana do 10 uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym oraz 1 z niedostosowaniem społecznym. Pomoc udzielana była także uczniom zdolnym – 11 osób, co stanowi 8,5% uczniów objętych pomocą i 2,8% uczniów szkoły. W większości przypadków inicjatorem pomocy pp dla ucznia była poradnia psychologiczno-pedagogiczna poprzez wydane opinie. Takich wskazań odnotowano 58, czyli u 45% uczniów. W 28 (21,7%) przypadkach pomoc taką inicjowali nauczyciele lub wychowawcy na podstawie obserwacji ucznia. W 24 przypadkach (18,6%) pomoc inicjowali rodzice uczniów. Najrzadziej o pomoc proszą sami uczniowie. Takich wskazań odnotowano 19, co stanowi 14,7% wszystkich uczniów objętych pomocą. Wnioski z ewaluacji: 1. Opinie i orzeczenia z poradni pp, rozmowy z rodzicami, uczniami i nauczycielami oraz obserwacje uczniów stanowią podstawę rozpoznawania potrzeb edukacyjnych uczniów. 2. Wychowawcy zapoznają nauczycieli z potrzebami edukacyjnymi uczniów w osobistych kontaktach oraz na zespołach klasowych, czyli szkolnych zespołach specjalistów. 3. Udzielanie pomocy pp planuje i koordynuje wychowawca. W planowaniu tych działań i ich realizacji uczestniczą inni nauczyciele, pedagog oraz dyrektor szkoły. 4. Pomoc pp udzielana jest głównie na podstawie opinii lub orzeczenia z poradni pp. Pomoc inicjują również nauczyciele, rodzice uczniów, rzadziej o taką pomoc proszą sami uczniowie. 17 Podsumowanie: 1. Nauczyciele znają zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej i stosują się do procedur obowiązujących w szkole. 2. Nauczyciele dokonują oceny możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów. W mniejszym stopniu zwraca się uwagę na rozwijanie uzdolnień uczniów. WYMAGANIE II Wykorzystuje się różne formy pomocy uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i są one odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. KRYTERIA EWALUACJI 1. Zauważone problemy i określone potrzeby ucznia nauczyciele zgłaszają wychowawcy klasy i niezwłocznie udzielają pomocy w bieżącej pracy z uczniem. 2. Praca z uczniem posiadającym orzeczenie poradni psychologiczno pedagogicznej jest zorganizowana i przebiega zgodnie z zaleceniami zespołu ds. ppp i programem IPET. 3. Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach dydaktyczno – wyrównawczych, zajęciach z uczniem zdolnym i innych zajęciach specjalistycznych. 4. Stwierdza się postępy uczniów w likwidowaniu braków edukacyjnych. PYTANIA KLUCZOWE 1. Jakie metody i formy stosują nauczyciele w pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? 2. Jaki jest efekt pomocy udzielanej uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? WYNIKI EWALUACJI W szkole wykorzystuje się różne formy pomocy uczniom z potrzebami edukacyjnymi. Niejednokrotnie uczeń objęty pomocą korzystał z różnych form pomocy. Zdaniem wychowawców największa ilość uczniów korzystała z zajęć dydaktycznowyrównawczych – 112 osób, co stanowi 86,8% wszystkich uczniów objętych pomocą. Wielu uczniów, bo aż 106 osób ( 82,2% uczniów objętych pomocą) korzystało z porad i konsultacji. Z zajęć związanych z doradztwem zawodowym skorzystało 50 uczniów objętych pomocą, co stanowi 38,8%. 16 uczniów korzystało z zajęć rozwijających uzdolnienia – stanowią oni 12,4% wszystkich uczniów objętych pomocą. Tylko 1 uczeń korzystał z zajęć korekcyjno-kompensacyjnych – (0,8% uczniów objętych pomocą). Z informacji uzyskanych w wywiadzie od pedagoga wynika, że w szkole powołuje się Szkolny Zespół Specjalistów zajmujący się organizowaniem pomocy psychologiczno–pedagogicznej uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym lub zagrożeniu niedostosowaniem społecznym. Dla tych uczniów zespół na podstawie orzeczenia, opracowuje indywidualny program edukacyjno–terapeutyczny na okres wskazany w orzeczeniu. 18 Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET) zawiera: 1) zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, o którym mowa w przepisach w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych; 2) formy i metody pracy z uczniem; 3) formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, ustalone przez dyrektora szkoły zgodnie z przepisami; 4) działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno – pedagogicznymi , w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży, 5) zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia; 6) zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami ucznia w realizacji zadań. Nauczyciele pracujący z uczniem, dla którego został opracowany Indywidualny Program Edukacyjno – Terapeutyczny mają obowiązek znać jego treść oraz stosować się do zaleceń zawartych w nim. Zaleca się, by nauczyciele prowadzili notatki z zapisem postępu w rozwoju ucznia, w oparciu o które będzie dokonywana ocena efektywności działań. W roku szkolnym 2013/ 2014 w zajęciach rewalidacyjnych uczestniczy 5 uczniów, 4 z niepełnosprawnością intelektualną, 1 z powodu niedowidzeniu obuocznego. U uczniów objętych zajęciami rewalidacyjnymi następuje niwelowanie nieprawidłowości i zaburzeń o różnych wymiarach i zróżnicowanym nasileniu w zakresie percepcji wzrokowej, słuchowej, koordynacji wzrokowo-słuchowej, słuchowo-ruchowej, w ogólnym rozwoju motorycznym. Połowa uczniów chętnie i z aktywnością uczestniczy w zajęciach rewalidacyjnych pozostałym zdarzają się przypadki absencji na dodatkowych zajęciach. Wychowawcy w ankiecie określali sposoby wspierania uczniów w czasie realizacji pomocy pp. Uczniowie są wspierani poprzez: stosowanie odpowiednich metod pracy, jak np: metod aktywizujących, metod praktycznych, utrwalanie i powtarzanie poznawanych treści, indywidualizację pracy, rozwijanie umiejętności komunikacyjno-społecznych, zachęcanie do podejmowania wyzwań, dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości ucznia - 100% wskazań/wychowawców, działania wspierające ucznia, jak np.: rozmowy z wychowawcą, rozmowy z dyrektorem, spotkania z pedagogiem, indywidualizacja pracy, dodatkowe ćwiczenia wspierające ucznia, zajęcia dodatkowe dla maturzystów, wykorzystywanie codziennych sytuacji szkolnych i zajęć wychowawczych do wspierania rozwoju, kształtowania i akceptowania potrzeb, stosowanie wzmocnień pozytywnych, zauważanie sukcesów, pochwały, współpracę z poradnią PP w razie potrzeby – 10 wskazań, czyli 71,4% wychowawców, współpracę z rodzicami – 11 wskazań, czyli 78,6% wychowawców. 19 W szkole dokonuje się oceny efektywności podejmowanych działań. Wszyscy wychowawcy stwierdzili, że efektywność pomocy pp określa się na spotkaniach z nauczycielami organizowanych w ramach zespołów klasowych, prowadzi się badania ankietowe wśród uczniów i nauczycieli, analizuje wyniki nauczania, frekwencji i ocen zachowania ucznia, a także analizuje się efektywności zajęć dodatkowych dla ucznia. Wnioski z ewaluacji pomocy pp są wykorzystywane do bieżącej pracy z uczniem. Wszyscy wychowawcy uważają, że przyczyniają się do efektywniejszego dostosowania form i metod pracy z uczniem i zwiększania efektywności pracy ucznia. Ponadto 10 (z 14) wychowawców stwierdziło, że są one wykorzystywane do tworzenia programów naprawczych oraz wykorzystywania w pracy dobrych praktyk, czyli korzystania z ciekawych sposobów nauczania i doświadczeń innych nauczycieli. Wychowawcy oceniali efekty udzielanej uczniom pomocy pp. Można było zaznaczyć kilka odpowiedzi. Wśród uczniów objętych pomocą najczęściej obserwuje się poprawę wyników nauczania oraz zwiększenie samooceny i akceptacji w grupie. Takich wskazań odnotowano w obu przypadkach po 57, co stanowi 44,2% uczniów objętych pomocą. 41 uczniów (31,8%) w razie sytuacji stresowej lub problemowej potrafi poprosić o pomoc drugą osobę, natomiast 40 uczniów (31%) zwiększyło swe zaangażowanie w życie szkoły i klasy. Najmniej uczniów, bo jedynie 17 (13,2%) częściej podejmuje nowe wyzwania i stawia sobie nowe wymagania. W ocenie wychowawców realizacja działań z zakresu pomocy psychologicznopedagogicznej w stosunku do poszczególnych uczniów w niewielkim stopniu (62 wskazania) lub nieznacznie (35 wskazania) przyczyniła się do wyrównywania lub redukcji deficytów rozwojowych. Natomiast u 9 uczniów (7%) zaobserwowano znaczną redukcję deficytów rozwojowych, a w przypadku 12 uczniów nie można mówić o uzyskanych efektach. Wnioski z ewaluacji: 1. W szkole wykorzystuje się różne formy pomocy uczniom z potrzebami edukacyjnymi. Głównie są to zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz porady i konsultacje. Stosownie do potrzeb prowadzone są zajęcia specjalistyczne. W małym stopniu prowadzone są zajęcia rozwijające uzdolnienia uczniów. 2. W szkole powołuje się Szkolny Zespół Specjalistów zajmujący się organizowaniem pomocy psychologiczno – pedagogicznej uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym lub zagrożeniu niedostosowaniem społecznym. Dla tych uczniów zespół na podstawie orzeczenia, opracowuje indywidualny program edukacyjno– terapeutyczny na okres wskazany w orzeczeniu. 3. Połowa uczniów chętnie i z aktywnością uczestniczy w zajęciach rewalidacyjnych pozostałym zdarzają się przypadki absencji na dodatkowych zajęciach. 4. Nauczyciele wspierają uczniów dostosowując wymagania edukacyjne do potrzeb i ich możliwości, stosując odpowiednie metody pracy takie jak np: metody aktywizujące, metody praktyczne, utrwalanie i powtarzanie poznawanych treści, indywidualizację pracy, rozwijanie umiejętności komunikacyjno-społecznych, zachęcanie do podejmowania wyzwań, 5. Nauczyciele podejmują działania wspierające ucznia, jak np.: rozmowy z wychowawcą, rozmowy z dyrektorem, spotkania z pedagogiem, indywidualizacja pracy, dodatkowe ćwiczenia wspierające ucznia, zajęcia dodatkowe dla maturzystów, wykorzystywanie codziennych sytuacji szkolnych 20 i zajęć wychowawczych do wspierania rozwoju, kształtowania i akceptowania potrzeb, stosowanie wzmocnień pozytywnych, zauważanie sukcesów, pochwały. 6. W szkole systematycznie jest prowadzona ewaluacja działań w zakresie pp. Realizacja pp najczęściej przyczynia się do poprawy wyników nauczania oraz zwiększenie samooceny i akceptacji w grupie. Najmniej uczniów częściej podejmuje nowe wyzwania i stawia sobie nowe wymagania. 7. W wyniku prowadzonych działań wyrównywanie lub zredukowanie deficytów rozwojowych ucznia w większości przypadkach nastąpiło w niewielkim stopniu lub nieznacznie. Podsumowanie: 1. Zauważone problemy i określone potrzeby ucznia nauczyciele zgłaszają wychowawcy klasy i niezwłocznie udzielają pomocy w bieżącej pracy z uczniem. 2. Praca z uczniem posiadającym orzeczenie poradni psychologiczno pedagogicznej jest zorganizowana i przebiega zgodnie z zaleceniami zespołu ds. ppp i programem IPET. 3. Uczniowie uczestniczą w zajęciach dydaktyczno – wyrównawczych, zajęciach z uczniem zdolnym i innych zajęciach specjalistycznych. 4. Postępy uczniów w likwidowaniu braków edukacyjnych są niewielkie. WYMAGANIE III Szkoła współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną. KRYTERIA EWALUACJI 1. Uczniowie i nauczyciele korzystają ze wsparcia poradni psychologicznopedagogicznej. 2. Szkoła współpracuję z podmiotami zewnętrznymi w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego. PYTANIA KLUCZOWE 1. W jaki sposób pedagogicznej? szkoła zwiększa skuteczność pomocy psychologiczno- WYNIKI EWALUACJI O współpracę szkoły z instytucjami i podmiotami zewnętrznymi w zakresie pomocy pp zapytano pedagoga. Według niego pomoc psychologiczno– pedagogiczna udzielana jest także rodzicom. Polega ona na wspieraniu rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększenia efektywności pomocy psychologiczno– pedagogicznej dla uczniów. Rodzice/ opiekunowie prawni mogą skorzystać z pomocy pedagoga szkolnego oraz specjalistów poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucji wspierających rodzinę oraz organizacji pozarządowych. 21 Szkoła realizując założenia Ustawy o pomocy psychologiczno-pedagogicznej współpracuje ze specjalistami z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Dęblinie, instytucjami wspierającymi rodzinę oraz organizacjami pozarządowymi. Każdy uczeń Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 w Dęblinie ma prawo być objęty działaniami pedagogicznymi i psychologicznymi, mającymi na celu rozpoznanie jego możliwości psychofizycznych, w tym szczególnych uzdolnień, indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz zaspokojenia tych potrzeb. Dla uczniów klas I zorganizowano warsztaty z przedstawicielami Mobilnego Centrum Informacji Zawodowej przy OHP w Lublinie dotyczące porozumiewania się i asertywności. Dla uczniów klas maturalnych organizowano spotkania z doradcą zawodowym z Powiatowego Urzędu Pracy, podczas których omawiano zasady pracy PUP, najpopularniejsze kierunki studiów oraz zasady planowania kariery zawodowej. Dokonano także analizy rynku pracy w Polsce, wśród uczniów przeprowadzono także test dotyczący samooceny zainteresowań zawodowych. Dodatkowo wśród młodzież szkolnej przeprowadzono konkurs organizowany przez PIP nt.: „Poznaj swoje prawa w pracy”. Wnioski z ewaluacji: 1. Szkoła wspiera rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększenia efektywności pomocy psychologiczno– pedagogicznej dla uczniów. Rodzice/opiekunowie prawni mogą skorzystać z pomocy pedagoga szkolnego oraz specjalistów PPP, instytucji wspierających rodzinę oraz organizacji pozarządowych. 2. Każdy uczeń ma prawo być objęty działaniami pedagogicznymi i psychologicznymi, mającymi na celu rozpoznanie jego możliwości psychofizycznych, w tym szczególnych uzdolnień, indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz zaspokojenia tych potrzeb. 3. W szkole realizuje się działania z zakresu doradztwa zawodowego w formie warsztatów dotyczących porozumiewania się i asertywności, prowadzonych przez przedstawicieli Mobilnego Centrum Informacji Zawodowej przy OHP w Lublinie, spotkań z doradcą zawodowym z Powiatowego Urzędu Pracy dotyczących planowania kariery zawodowej. 4. Uczniowie brali udział w konkursie organizowany przez PIP nt.: „Poznaj swoje prawa w pracy”. Podsumowanie: 1. Uczniowie i nauczyciele mogą korzystać ze wsparcia poradni psychologiczno-pedagogicznej. 2. Szkoła współpracuję z podmiotami zewnętrznymi w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego. 22 WYMAGANIE VI Rodzice ucznia aktywnie uczestniczą w procesie wspierania dziecka i rozpoznawania trudności edukacyjnych, wychowawczych i rozwojowych. KRYTERIA EWALUACJI 1. Rodzice uczestniczą w procesie diagnozowania możliwości i specjalnych potrzeb psychoedukacyjnych swoich dzieci. 2. Rodzice na bieżąco otrzymują informacje o postępach swoich dzieci. 3. W szkole organizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla rodziców. PYTANIA KLUCZOWE 1. Jaka jest rola rodziców w pomocy uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? 2. Jakie wsparcie od szkoły uzyskuje rodzic dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym? WYNIKI EWALUACJI Wnioski z ewaluacji: Z ankiety przeprowadzonej wśród rodziców wynika, że większość rodziców nie kontaktowała się ze szkołą zarówno w związku z trudnościami swojego dziecka, jak i z rozwijaniem u niego zainteresowań. Takich odpowiedzi odnotowano 18, co stanowi 47,37% ankietowanych rodziców. Jednak równie duża ilość rodziców, bo aż 16 (42,11%) nawiązywała taki kontakt ze szkołą. Tylko w przypadku 4 rodziców (10,52%) taki kontakt inicjował wychowawca. Większość ankietowanych rodziców rozmawia z dzieckiem na temat udzielanej mu pomocy. Takich wskazań odnotowano 19, co stanowi 50%. ankietowanych. Tylko 5 rodziców (13,16%) sporadycznie rozmawia z dzieckiem na w/w temat. Natomiast aż 14 rodziców spośród ankietowanych w ogóle z dzieckiem na ten temat nie rozmawia. Takich wskazań odnotowano 14, co stanowi 36,84%. Według wiedzy 63 % rodziców (24 z 35) ich dziecko nie korzysta z żadnej formy pomocy. Tylko 8 rodziców (21,05%) potwierdziło korzystanie ich dziecka z pomocy pp. Spośród ankietowanych 6 rodziców (15,79%) stwierdziło, że ich dziecko korzysta z pomocy sporadycznie. W większość przypadków rodzice nie mieli zdania czy w wyniku udzielanej pomocy ich dziecko odnosi jakieś sukcesy. Takich wskazań odnotowano aż 20, co stanowi 43,47% wszystkich wskazań. Jednak odnotowano także 10 wskazań świadczących, że dziecko chętniej się uczy – 21,74% oraz 7 wskazań, że ma lepsze wyniki w nauce – 15,22% wskazań. 5 rodziców stwierdziło, że ich dziecko nie wchodzi w trudne konfliktowe sytuacje szkolne – 10,87% i 4 rodziców, że aktywniej współpracuje w grupie rówieśniczej – 8,7% wskazań. 8 badanych rodziców (21,05%) systematycznie brało udział w prelekcjach organizowanych w szkole dla rodziców dotyczących pedagogizacji i pracy z uczniem z dysfunkcjami. Jednak większość ankietowanych rodziców w ogóle nie brała udziału w organizowanych dla nich prelekcjach. Takich wskazań odnotowano 17, czyli 44,74% 23 ankietowanych rodziców. Czasami z takiego szkolenia korzystało 13 rodziców, czyli 34,21% ankietowanych . Wnioski: 1. Blisko połowa ankietowanych rodziców w bieżącym roku szkolnym kontaktowała się z wychowawcą w związku z trudnościami dziecka w nauce lub w związku z rozwijaniem jego uzdolnień. 2. Większość ankietowanych rodziców rozmawia z dzieckiem na temat udzielanej mu w szkole pomocy. 3. Rodzice w większości uważają, że ich dziecko nie korzysta z żadnej formy pomocy. 4. Zdaniem rodziców udzielanie pomocy ich dziecku powoduje, że chętnie się uczy i ma lepsze wyniki w nauce. Jednak w większości przypadków rodzice nie mają zdania czy w wyniku udzielanej pomocy ich dziecko odnosi jakieś sukcesy. 5. Rodzice w umiarkowanym stopniu biorą udział w prelekcjach organizowanych w szkole dla rodziców dotyczących pedagogizacji i pracy z uczniem z dysfunkcjami. Podsumowanie: 1. Rodzice uczestniczą w procesie diagnozowania możliwości i specjalnych potrzeb psychoedukacyjnych swoich dzieci jednak zaangażowanie rodziców jest zbyt małe. 2. Rodzice mają możliwość uzyskania na bieżąco informacji o postępach swoich dzieci, jednak ich zainteresowanie nie jest adekwatne do skali problemu. 3. W szkole organizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla rodziców z której rodzice korzystają w niewielkim stopniu. Rekomendacje: 1. Zwiększyć działania w zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień uczniów. 2. Wzmocnić współpracę z rodzicami w ramach pomocy psychologicznopedagogicznej realizowanej w szkole. 24
