Okulary do monitora - Optimed® Piotr Michałowski

O
OK
KU
UL
LA
AR
RY
Y
D
DO
O
M
MO
ON
N II T
TO
OR
RA
A
Prawie co druga osoba długotrwale pracująca przy komputerze skarŜy się na dolegliwości oczu.
Niepokój uŜytkowników wywołują pojawiające się głosy o szkodliwości promieniowania emitowanego
przez urządzenia komputerowe. Poza niewielkim promieniowaniem elektromagnetycznym samego komputera,
głównym źródłem zakłóceń w środowisku jest monitor. Wokół monitora występują pole elektrostatyczne i róŜne pasma promieniowania elektromagnetycznego: rentgenowskiego, ultrafioletowego, podczerwonego i niskoczęstotliwościowego.
Najbardziej szkodliwe promieniowanie rentgenowskie będące skutkiem stosowania bardzo wysokich napięć
potrzebnych do rozpędzania elektronów w lampie kineskopowej występuje w największym natęŜeniu z ... tyłu
monitora, bowiem gruba i cięŜka szyba kineskopu pochłania je prawie całkowicie (w monitorach z ekranem
ciekłokrystalicznym nie występuje wcale). Pozostałe widma promieniowania elektromagnetycznego: podczerwone i niskoczęstotliwościowe występują zasadniczo teŜ tylko za tylnią ścianką monitora. Jedynie promieniowanie UV jest emitowane w bardzo niewielkim stopniu z przodu monitora. Jednak obecnie stosowane monitory
nisko-radiacyjne emitują promieniowanie UV bardzo minimalnie. Ilość energii promieniowania monitora przez
cały rok jest porównywalna z godziną przebywania na słońcu.. Bagatelizowanym zagroŜeniem dla uŜytkowników komputerów jest wpływ dodatniego naładowania ekranu, czyli tzw. promieniowanie elektrostatyczne. Potencjał ten przyciąga do ekranu nie tylko kurz, ale i ujemne jony tlenu. Ich deficyt prowadzi do zachwiania delikatnej równowagi jonowej organizmu i sprzyjać moŜe schorzeniom dróg oddechowych i alergiom. Zaradzić
temu zagroŜeniu moŜna stosunkowo łatwo - instalując specjalne uziemione filtry ekranowe, jonizatory powietrza i zapewniając dobrą wentylację. Zastosowanie współczesnych filtrów szklanych likwiduje wpływ szkodliwego promieniowania, zmniejsza szkodliwe dla oka refleksy światła. W monitorach LCD Wszystkie szkodliwe
promieniowania zostały kilkakrotnie zmniejszone.
Ochronę przed promieniowaniem stanowią nie tylko specjalne filtry optyczne, ale i łzy. W połączeniu ze śluzem, wydzielanym przez komórki śluzowe oczu i tłuszczem, wytwarzanym przez gruczoły łojowe, tworzą tzw.
film łzowy. Utrzymuje on prawidłową wilgotność i śliskość
gałek ocznych, niezbędnych ruchach obrotowych gałek ocznych.
Łzy zawierają takŜe substancję bakteriobójczą.
Dość powszechnym schorzeniem jest tzw. zespół suchego
oka. Objawia się on pogorszeniem stanu gruczołów łzowych
i zmniejszeniem wydzielania łez. Przyczyną jest długotrwałe
wpatrywanie się w ekran komputera i zbyt rzadkie mruganie
oczyma, co jest sprzeczne z normą fizjologiczną (5 razy rzadziej
niŜ normalnie). W suchym, zjonizowanym obok ekranu
powietrzu nie zraszane łzami oczy szybciej tracą wilgotność. To
przyśpiesza degenerację i starzenie się gruczołów łzowych.
Schorzenie oczu moŜe teŜ być wywołane przez toksyczny
kurz - przyciągany przez naładowaną powierzchnię monitora który jest jednym z najgroźniejszych alergenów. Alergiczne
podraŜnienie gałki ocznej moŜe spowodować długotrwały stan
zapalny. Początkowo wywołuje on obwite wydzielanie łez, jednak po dłuŜszym czasie prowadzi do przedwczesnego wyczerpywania się gruczołów łzowych i choroby suchego oka.
WaŜna jest pozycja ciała przed monitorem. Przedramiona powinny być poziome, ramiona pionowe, uda powinny leŜeć poziomo, a golenie pionowo, stopy oparte płasko o podłogę. Plecy proste oparte o krzesło. Krzesło
zaopatrzone w kółka by zajmować wygodną pozycję bez wysiłku. Góra ekranu monitora na wysokości oczu,
spojrzenie na środek ekranu skierowane w dół około 15o. Ekran w odległości około 60 cm,
Po długotrwałym wpatrywaniu się w ekran moŜemy odczuwać ból głowy i lekką utratę ostrości widzenia.
Pomimo, Ŝe po wyspaniu się objawy znikną, to za którymś razem nie dadzą się pozbyć kilkoma godzinami snu.
Warto wówczas zadbać o środki zaradcze, np. moŜemy podświetlić z zewnątrz słabym światłem monitor, unikać zbyt silnego kontrastu, zachować zalecaną przez producenta odległość od ekranu. Dobrze jest robić co 1-2
godziny 15-minutowe przerwy, spojrzeć za okno, na zieleń i niebo. Czasem potrzebna jest jednak pomoc okulisty i optyka.
«Logo1»
strona 1 z 2
Piotr Michałowski
paź-2010
W czasie pracy przy monitorze – często codziennej i wielogodzinnej - oko człowieka „wpatrzone” jest bez
przerwy w ekran monitora, a on znajduje się w tej samej odległości od uŜytkownika i w tym samym miejscu. To
sprawia, Ŝe oko przez wiele godzin akomoduje na taką samą odległość i mięsie akomodacyjny oraz mięśnie
ruchowe gałki ocznej (tak samo jak inne mięśnie ciała człowieka) w warunkach tak statycznej pracy, tracą swoją elastyczność i sprawność.
Stałe napięcie mięsni akomodacyjnych oka jest głównym powodem dolegliwości związanych z pracą przy
monitorach, dlatego zastosowanie okularów korekcyjnych jest decydującym elementem poprawy warunków
pracy z komputerem. Aby okulary mogły rzeczywiście zmniejszyć napięcie mięśni akomodacyjnych muszą bardzo dokładnie korygować nawet niewielką wadę sferyczną a takŜe nawet fizjologiczny astygmatyzm oraz
uwzględniać odległość oczu od ekranu z dokładnością kilku centymetrów.. Z biegiem czasu człowiek stwierdza
pogorszenie wzroku. Nie jest ono jednak skutkiem zmian anatomicznych oka, wydłuŜenia lub skrócenia gałki
ocznej (czyli głównych przyczyn niemiarowości oka ), ale wynika z upośledzenia akomodacji tzn. ze zmniejszenia sprawności mięśni oczu.
Ludzie noszący okulary korekcyjne mogą odczuwać większy dyskomfort w pracy przy komputerze. Jedną
z głównych przyczyn dyskomfortu jest wada wzroku, którą lekarz okulista określa dla dwóch odległości: do dali
(mierzona przy ustawieniu oczu na nieskończoność) i do bliŜy (ustawienie wzroku na odległość ok. 25 do 30
cm). Niestety ani w pierwszym, ani w drugim przypadku nie odzwierciedla to warunków pracy przy komputerze, gdyŜ odległość oka od ekranu monitora wynosi kilkadziesiąt centymetrów. KaŜdy pacjent mający wadę
wzroku, w momencie diagnozy, powinien informować lekarza okulistę, Ŝe pracuje długi czas przy komputerze
umieszczonym w zmierzonej wcześniej odległości . Wtedy lekarz moŜe przepisać szkła korekcyjne odpowiednie dla wieku pacjenta i rodzaju wykonywanej pracy. Ludziom z presbiopią (juŜ po 40-ce) lekarz powinien zalecić szkła progresywne, które równocześnie zapewniają oczom moŜliwość pracy na róŜne odległości (równieŜ
odległość oko - monitor) lub dodatkowe okulary tylko do pracy z monitorem. KaŜdemu, bez względu na wiek
i rodzaj wykonywanej pracy, lekarz okulista powinien bezwzględnie zalecić szkła pokryte powłokami antyrefleksyjnymi. Powłoki te likwidują bardzo męczące i szkodliwe dla oczu odbicie światła od powierzchni
szkieł. Takie powłoki zwiększają przejrzystość soczewek, a same soczewki pozbawione odblasków staję się
prawie niezauwaŜalne. Okulary z tymi warstwami są konieczne do pracy przy komputerze.
Szkodliwe dla oczu są równieŜ niewłaściwe warunki pracy np.: złe oświetlenie na stanowisku, ustawienie
monitora wymuszające nienaturalne ułoŜenie ciała, głowy i oczu.
Jak widać problem „okularów do komputera” jest dość złoŜony i naszym zdaniem w tej sprawie właściwa
korekcja wady wzroku z bardzo dokładnym zwróceniem uwagi na odległość oczu od monitora jest decydującym elementem o powodzeniu sprawy. Okulary korygujące tę wadę powinny być najwyŜszej jakości, czyli
z dobrymi, wielowarstwowymi powłokami przeciwodblaskowymi. Lepsze są soczewki z tworzyw od szklanych
z uwagi na zdecydowanie lepsze pochłanianie promieniowania UV i mniejszą wagę,.
Człowiek cieszący się dobrym wzrokiem (lub noszący odpowiednie okulary), zachowując właściwe warunki
i dyscyplinę pracy, nie będzie odczuwał pogorszenia wzroku, które mogłoby wynikać ze szkodliwego działania
monitora.
Rozporządzenie Ministra Pracy i PS z dnia 1.12.98 zobowiązuje pracodawcę do:
1)
przeprowadzenia oceny warunków pracy w aspekcie:
a) obciąŜenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego
b) czynnikami fizycznymi w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem
2)
zapewnienia pracownikom:
a) łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora z innymi rodzajami pracy nie obciąŜającymi narządu wzroku przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy monitorze lub
b) co najmniej 5 minutową przerwę wliczaną do czasu pracy po kaŜdej godzinie pracy przy monitorze
3)
zapewnić pracownikowi okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeŜeli badania profilaktyczne wykaŜą potrzebę ich stosowania.
Literatura
1. Maria Wierzbińska; Komputer i oczy [w: Niedziela Nr 22 (373) B Rok XLIII] 28 maja 2000
2. Opinia członka Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 49 ds. optyki i przyrządów optycznych przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym [w: Biuletyn Jeleniogórskich Zakładów Optycznych 2/1999]
«Logo1»
strona 2 z 2
Piotr Michałowski
paź-2010