PRZEZIĘBIENIE CZY GRYPA? - Starostwo Powiatowe w Świdnicy

PRZEZIĘBIENIE CZY GRYPA?
Na pierwszy rzut oka trudno rozpoznać, czy to „zwykłe” przeziębienie, czy też „groźna”
grypa. Pomimo różnych przyczyn, objawy kliniczne obu schorzeń są podobne. Skutki grypy
mogą być jednak znacznie poważniejsze.
Grypa! Tak mówią zazwyczaj pacjenci o zwykłym przeziębieniu. Choć obie choroby
spowodowane są działaniem wirusów, a ich objawy postrzegane są przez pacjenta jako bardzo
podobne, to jednak rozróżnienie ich nie nastręcza lekarzowi problemów. Podczas
przeziębienia temperatura nie przekracza zwykle 38 st. C, towarzyszy jej złe samopoczucie,
katar, „drapanie” w gardle. W takim wypadku, jeśli nie mamy dodatkowych schorzeń,
w pierwszym etapie choroby możemy sobie pomóc sami, stosując domowe sposoby leczenia
i przyjmując preparaty ogólnie dostępne w aptekach. Warto też pozostać przez kilka dni
w domu. Jeśli nie obserwujemy poprawy, powinniśmy skontaktować się z lekarzem.
Temperatura około 38 º C,
złe samopoczucie, katar,
kaszel, przeziębienie.
Nagły początek z temperaturą powyżej 38 º C,
ogólne osłabienie, zapalenie gardła (z bólem),
zapalenie spojówek,
bóle mięśni, bóle stawów, bóle głowy,
katar, kaszel, dreszcze,
bóle w klatce piersiowej,
nudności, wymioty.
PRZEZIĘBIENIE
GRYPA
Podstawowe różnice między grypą a "przeziębieniem"
Tabela Nr 1
Cechy
Grypa
Przeziębienie
początek choroby
nagły
powolny
temperatura ciała
>38ºC
<38ºC
dolegliwości stawowomięśniowe
bardzo często
rzadko
ból głowy
bardzo często
rzadko
samopoczucie
bardzo złe
umiarkowanie złe
suchy kaszel
często
rzadko
powikłania
często
rzadko
możliwość profilaktyki
tak
nie
leczenie przyczynowe
tak
nie
Pamiętaj:
Grypa nie jest przeziębieniem, jest o wiele bardziej niebezpieczna –
powikłania pogrypowe mogą prowadzić do śmierci chorego!
CO KRYJE SIĘ POD POJĘCIEM GRYPA?
Grypa jest ostrym zakażeniem, wywołanym wirusami typu A i B. Procesem
chorobowym objęty jest układ oddechowy. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
rocznie zapada na tę chorobę około 100 milionów ludzi, z czego umiera od 500 tysięcy do
1 miliona.
Choroba najczęściej atakuje w porze jesiennej, wczesną zimą i podczas przesilenia
wiosennego. W Polsce w sezonie epidemicznym 2008/2009, tj. w okresie od 1 września
2008 r. do 31 stycznia 2009r., zarejestrowano łącznie 240 605 przypadków zachorowań
i podejrzeń zachorowań na grypę, co daje zapadalność wynoszącą 631 przypadków na 100
tys. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, w przypadku, gdy osoba chora kaszle, bądź
kicha kropelki śliny zawierające wirus mogą osadzać się na błonie śluzowej przy ustach
i nosie osoby przebywającej blisko chorego. Wirus rozwija się w nowym organizmie
powodując grypę. Zakażenie może także nastąpić przez kontakt bezpośredni lub drogą
kropelkową. Zakażony człowiek powoduje rozprzestrzenianie się wirusa już od 1 - 6 dni
przed wystąpieniem objawów choroby, a także do tygodnia po ustąpieniu symptomów
choroby.
WIRUSY GRYPY, KTÓRE JUŻ POJAWIŁY SIĘ NA ŚWIECIE
Grypa sezonowa
Grypę wywołują 3 typy wirusów oznaczone jako A, B, C. Najgroźniejsze są wirusy z grupy
A. To one powodują grypę sezonową, ale także ptasią i świńską. Wirusy grypy A występują
zarówno u ludzi, jak i u zwierząt (świnie, konie, foki, norki, wieloryby oraz ptaki).
Typ B powoduje chorobę o lżejszym przebiegu. Wirus grypy B występuje tylko u ludzi.
Natomiast typ C występuje rzadko u ludzi i świń i jest przyczyną łagodnej infekcji dróg
oddechowych.
Grypa ptasia
oznaczana jako A/H5N1 nie przenosi się z osoby chorej na zdrową. Zarazić się można jedynie
dotykając zainfekowanych tym wirusem zwierząt lub ich odchodów. Niekiedy zakażone nią
bywa dzikie ptactwo. Wśród ludzi zdarzają się pojedyncze przypadki zachorowań tylko
w Azji.
Grypa świńska
oznaczona jest jako A/H1N1. Jest łagodniejsza niż zwykła sezonowa, ale bardziej zaraźliwa.
Częściej też atakuje młodych ludzi, którzy rzadko chorują. Wirus przenosi się zarówno ze
zwierzęcia na zwierzę, jak i na człowieka. Także z człowieka na człowieka, dlatego tak łatwo
się nią zarazić.
Epidemie grypy w XX wieku
Grypa jest problemem ludzkości od stuleci. Najwcześniejsze doniesienia pochodzą z roku 412
p.n.e. z zapisów Hipokratesa. Pierwsza pandemia, którą odnotowano, miała miejsce w XVI
wieku. Problem masowych zachorowań na grypę pojawiał się co kilka, kilkadziesiąt lat.
W wieku XX wirus grypy nie pozwalał o sobie zapomnieć, odnotowano kilka epidemii
i pandemii (Tabela Nr 2.). Rozwój odporności wśród ludzi oraz szczepienia przyczyniły się
do ograniczenia rozwoju grypy w latach 80-tych i 90-tych XX wieku.
Tabela Nr 2
Lata
Zakres występowania
1900
epidemia
1918-1919
Szczep
Nazwa
wirusa
potoczna
pandemia,
rozprzestrzeniała się dzięki
falom często
niedożywionych ludzi
typ A, H1N1
przemieszczających się po
całym świecie na skutek
wojny
hiszpanka
1957-1958
epidemia
typ A, H2N2
grypa azjatycka
1968-1970
epidemia
typ A, H3N2 grypa hongkong
1977-1978
epidemia
Grypa rosyjska
Liczba ofiar
500 mln
zachorowań, od
50 do 100 mln
zgonów
od 1 do 1,5 mln
zgonów
od 750 tys. do 1
mln zgonów
CZY WARTO ZASZCZEPIĆ SIĘ
PRZECIWKO GRYPIE ?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są profilaktyczne szczepienia ochronne
przeciw grypie. Skuteczność szczepień określa się na 75–95 procent (oznacza to, że taki
odsetek osób zaszczepionych odpowiednio wcześniej przed sezonem grypowym nie zachoruje
na grypę). Wirusy grypy są bardzo różnorodne i łatwo ulegają mutacji tworząc nowe
odmiany. Z tego względu należy szczepić się co roku przed każdym sezonem grypowym. Co
roku firmy farmaceutyczne w oparciu o zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),
przygotowują nowe szczepionki zawierające rozszczepione szczepy wirusów, które będą nam
zagrażały w danym sezonie zachorowań na grypę.
Kiedy należy się szczepić? Szczepionkę najlepiej podawać przed sezonem grypowym,
czyli od końca sierpnia do początku października. Ale można podać szczepionkę również
później, nawet w styczniu czy w lutym, o ile trwa nadal sezon grypowy. W Polsce od wielu
lat największe nasilenie zachowań na grypę przypada na styczeń i luty.
Kto raz chorował na grypę nie ma wątpliwości, że warto się zaszczepić. Wszystkie
objawy grypy dla ogólnie zdrowych ludzi, poza ponad tygodniowym unieruchomieniem
w domu, nie są groźne.
Ministerstwo Zdrowia zaleca szczepienia przeciwko grypie m.in.:
dzieciom poniżej 6 lat i osobom dorosłym powyżej 50 roku życia,
osobom cierpiącym na choroby przewlekłe (ze szczególnym uwzględnieniem
cukrzycy, niewydolności nerek, chorób wątroby, niewydolności układu krążenia,
obniżonej odporności i chorobami układu oddechowego
osobom z osłabioną funkcją układu odpornościowego
przewlekle chorym: z upośledzoną czynnością nerek, cukrzycą
osobom, które narażone są na częsty kontakt z chorobą
personelowi służby zdrowia
nauczycielom, przedszkolankom
pracownikom transportu
żołnierzom, policjantom
osobom przebywającym w dużych skupiskach (studenci, mieszkańcy domów dziecka,
internatów itp.)
Jeżeli więc należymy do jednej z wyżej wymienionych grup
powinniśmy co roku szczepić się przeciwko grypie.
Ponadto po konsultacji z lekarzem może zaszczepić się każdy, kto chciałby uniknąć
w sezonie grypowym dwóch tygodni wyłączenia z życia zawodowego i towarzyskiego.
PROFILAKTYKA
Czasem bardzo proste zabiegi mogą nas uchronić przed tą groźną chorobą:
•
•
•
•
gdy kichasz lub kaszlesz zakrywaj usta chusteczką (później ją wyrzuć) lub rękawem,
nie dłonią!
Często myj ręce, w razie konieczności używaj płynu odkażającego do rąk;
dezynfekuj swoje otoczenie, myj powierzchnie detergentami lub roztworami alkoholu
lub wybielacza;
unikaj tłumów, ogranicz podróżowanie, jeśli korzystasz z komunikacji miejskiej –
unikaj godzin szczytu.
PROFILAKTYKA W OKRESIE POPRZEDZAJĄCYM
ZACHOROWANIA
•
Profilaktyka grypy w szkole zobacz: http://www.pis.gov.pl
•
Profilaktyka grypy w domu
zobacz: http://www.pis.gov.pl
POWIKŁANIA PO GRYPIE
Powikłania po grypie występują u około 6% chorych. Pojawiają się one z reguły po
dwóch tygodniach od zachorowania. Dotyczą przede wszystkim osób po 65 roku życia, osób
cierpiących na choroby przewlekłe oraz dzieci do czwartego roku życia. Powikłania mogą być
powodowane przez sam wirus grypy lub wynikać z nadkażenia bakteryjnego. W wyniku
zajęcia przez wirusy nabłonka dróg oddechowych następuje niszczenie jego rzęsek, co
pozbawia organizm skutecznej ochrony przed wnikaniem bakterii i stanowi dla nich swego
rodzaju zaproszenie dla zajmowania dróg oddechowych. Najczęściej spotykanymi
patogenami
Haemophilus
są wówczas:
influenzae.
Streptococcus
Szczególnie
pneumoniae,
niebezpieczne
Staphylococcus
wydaje
się
być
aureus
oraz
nadkażenie
paciorkowcem i gronkowcem. Wykazano, że wirus grypy toruje drogę tym gatunkom bakterii
poprzez zahamowanie wybiórcze niektórych receptorów komórkowych oraz produkcję
neuraminidazy. Najczęstszymi powikłaniami grypy są zapalenia oskrzeli i zapalenia płuc. Do
częstych następstw grypy należą również zapalenie ucha i zatok. W przebiegu grypy
zaostrzeniu ulegają procesy przewlekłe takie jak astma, cukrzyca, choroby płuc, choroby
układu krążenia.
W przebiegu grypy rzadko występują powikłania ze strony układu nerwowego.
Zaliczamy tu: zapalenia nerwów obwodowych, zapalenie wielonerwowe, zapalenie GuillaineBarre, zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie
mózgu (którego przebieg jest dramatyczny z utratą świadomości w ciągu kilku godzin). Znane
są również powikłania ze strony układu krążenia: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie
osierdzia. U kobiet w ciąży, szczególnie w pierwszym trymestrze, może wystąpić poronienie.
Zgony dotyczą głównie osób po sześćdziesiątym roku życia - tylko 5% wszystkich powikłań
śmiertelnych występuje u osób poniżej sześćdziesiątego roku życia.
Opracowanie:
Wydział Zdrowia Starostwo Powiatowe Świdnica
Źródło informacji:
www.pzh.gov.pl
www.grypa.pl
www.wikipedia.pl
www.influenza.pl
www.grypa.szczepienia.pl
www.pis.gov.pl
www.swiat-zdrowia.pl
www.bioinfo.mol.uj.edu.pl
Świat Kobiety Nr 11/2009