cwiczenia 2 - ekonomika i organizacja produkcji

CWICZENIA 3 - EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRODUKCJI ROŚLINNEJ ZADANIA
Zadanie 1
Oceń organizację produkcji roślinnej i zaproponuj zmiany w przykładowym gospodarstwie ukierunkowanym na chów bydła
mlecznego. W gospodarstwie utrzymywanych było 20 krów mlecznych z przychówkiem żeńskim. Średnia wydajność mleczna krów
wynosiła 4500 kg mleka. Łączne zapotrzebowanie na paszę dla stada bydła utrzymywanego w gospodarstwie wynosiło: zielonka –
140 t; kiszonka – 300 t; siano – 32 t; pasza treściwa – 14,5 t. Obsada zwierząt wynosiła 77 SD/100 ha UR. Można przyjąć, że 1 SD
produkuje 10 t obornika rocznie.
16
6
9
8
7
5
1,5 km
16
1,0 km
3
2
1
15
0,3 km
4
5 km
2,1 km
14
10
13
11
12
15
Oznaczenia
Symbol
przeznaczenie
oznaczenia
Jakość
gleby
2
3
4
5
6
7
8
9
10
TUZ
GO
GO
GO
GO
GO
GO
GO
GO
IV
IVa
IVb
III a
III b
IV a
V
V
II
11
GO
III a
12
13
GO
TUZ
III a
IV
Uprawiana roślina w
2012 roku
Użytki rolne
Pastwisko
Pszenica jara
Kukurydza na kiszon.
Buraki cukrowe
Pszenżyto
Jęczmień jary
Żyto
Ziemniak jadalne
Lucerna na kiszonkę
Miesz. zbożowo-strącz
na kiszonkę (GPS)
Rzepak
Łąka
Powierzchnia [ha]
Plon
[dt]
4,00
3,80
5,10
2,50
2,35
4,00
2,10
2,35
1,50
400,0
45,0
520,0
450,0
40,0
42,0
32,0
220,0
600,0
2,00
300,0
2,50
8,00
30,0
380,0
Symbol
przeznaczenie
Powierz
oznaczenia
-chnia
Użytki pomocnicze i użytki nierolnicze
1
Ośrodek gosp.
0,80
14
Droga pub.
15
Rowy meliorac.
16
Lasy
1,20
Rozwiązanie zadania 1
a)
Wydzielone kompleksy glebowe (rodzaje, powierzchnia)
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
b)
Struktura zasiewów
Kompleks 1 (___________________)
Kompleks 2 ( ________________________)
udział w
zasiewach [%]
Wyszczególnienie
Zboża
Rośliny okopowe
Rośliny przemysłowe
Rośliny pastewne
c)
udział w
zasiewach [%]
Zboża
Rośliny okopowe
Rośliny przemysłowe
Rośliny pastewne
Bilans pasz w analizowanym roku
Uprawiana roślina
d)
Wyszczególnienie
Zapotrzebowanie
na paszę [dt]
Zbiór roślin
pastewnych [dt]
(plon x powierzchnia)
Bilans obornika
Określenie produkcji obornika w gospodarstwie
________________________________________________________
Określenie zapotrzebowania na obornik przy prowadzonej strukturze zasiewów
________________________________________________________
________________________________________________________
Różnica między
produkcją a
zapotrzebowaniem
[dt]
Zapotrzebowanie
poszczególnych pasz na 1
sztukę strukturalną [dt]
e)
Zaproponowany płodozmian dla przykładowego gospodarstwa z określeniem bilansu substancji organicznej na wydzielonych polach płodozmianowych
Kompleks 1 (___________________)
Powierzchnia
[ha]
Rok 1
Uprawiana roślina
Rok 2
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
Lata
Rok 3
Substancja
Uprawiana roślina
organicz [t]
Rok 4
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
Rok 5
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
Substancja
organicz. [t]
Razem
substancja
organiczna
[t]
POLE 1
POLE 2
POLE 3
POLE 4
POLE 5
POLE 6
POLE 7
POLE 8
Kompleks 2 (___________________)
Powierzchnia
[ha]
Rok 1
Uprawiana roślina
Rok 2
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
Lata
Rok 3
Substancja
Uprawiana roślina
organicz [t]
Rok 4
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
POLE 1
POLE 2
POLE 3
POLE 4
POLE 5
Tabela pomocnicza do określenia bilansu substancji organicznej
Współczynniki reprodukcji i degradacji glebowej substancji organicznej
Roślina lub nawóz organiczny
Współczynniki reprodukcji (+) lub degradacji (-) w t/ha
substancji organicznej gleb
Jednostka
Lekkie
Średnie
Ciężkie
Okopowe, warzywa korzeniowe
1 ha
-1,26
-1,40
-1,54
Kukurydza, warzywa liściaste
1 ha
-1,12
-1,15
-1,22
Zboża, rośliny oleiste, włókniste
1 ha
-0,49
-0,53
-0,56
Rośliny strączkowe
1 ha
+0,32
+0,35
+0,38
Trawy i ich mieszanki
1 ha
+0,95
+1,05
+1,16
Motylkowe
1 ha
+1,89
+1,96
+2,10
Międzyplony (na zieloną masę)
1 ha
+0,63
+0,70
+0,77
Obornik
tona suchej masy
+0,35
Gnojowica
tona suchej masy
+0,28
Słoma
tona suchej masy
+0,28
Rok 5
Substancja
Uprawiana roślina
organicz. [t]
Substancja
organicz. [t]
Razem
substancja
organiczna
[t]
f)
Produkcja pasz objętościowych
Uprawiana roślina
Powierzchnia
[ha]
Planowany plon
[dt]
Zbiór [dt]
Zapotrzebowanie
paszy na 1 sztukę
strukturalną [dt]
Możliwa liczba sztuk
strukturalnych do
wyżywienia [szt.]
Zadanie 2
Oblicz poziom dopłat bezpośrednich dla gospodarstwa z zadania 1 uwzględniając dotychczasową strukturę
zasiewów oraz strukturę zasiewów zaplanowaną na kolejny rok
Dopłaty bezpośrednie z uwzględnieniem dotychczasowej struktury zasiewów
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Dopłaty bezpośrednie przy planowanej strukturze zasiewów
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Informacje o zasadach udzielania dopłat bezpośrednich oraz stawkach dopłat należy szukać na stronie
Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Zadanie 3
W gospodarstwie „A” i w gospodarstwie „B” w 2010 roku osiągnięto następujący poziom plonów roślin uprawnych
(poniższa tabela):
 Oceń wysokość uzyskanych plonów;
 Oblicz wskaźnik względnej wysokości plonów w przedstawionych gospodarstwach w stosunku do przeciętnych
plonów osiąganych w Niemczech w 2010 roku;
 Oblicz plon przeliczeniowy.
Gospodarstwo „A”
Plon
Powierzchnia
rzeczywisty
uprawy [ha]
[dt/ha]
2,6
15
Uprawiana roślina
Pszenica ozima
Żyto
Jęczmień jary
Rzepak
Buraki cukrowe
Ziemniaki
Łubin żółty
Groch
Kukurydza na kiszonkę
Razem grunty orne
Pastwisko trwałe
Łąki trwałe
Razem trwałe użytki zielone
Razem użytki rolne
Klasy
gleb
III
2,6
1,3
1,2
2,3
43
20
410
220
III
III
III
IV
0,8
1,1
11,9
2,1
1,8
3,9
15,8
16
500
X
410
290
X
X
III
IV
X
IV
V
X
X
Gospodarstwo „B”
Plon
Powierzchnia
rzeczywisty
uprawy [ha]
[dt/ha]
5,0
40
2,0
28
25
IV
5,1
5,2
180
15
V
V
10,1
30,7
10,0
15,0
25,0
55,7
500
X
380
350
X
X
IV
X
IV
IV
X
X
Poziom plonów wzorcowych dla zbóż
Bardzo dobry
Dobry
Średni
Niski
Klasa gleby
IV
Powyżej 50
40-50
30-40
Poniżej 30
V, VI
Powyżej 35
30-35
25-30
Poniżej 25
Poziom plonów wzorcowych dla buraków cukrowych
Bardzo dobry
Dobry
Średni
Niski
Zbiór kombajnem wielorzędowym
Powyżej 450
350-450
300-350
Poniżej 300
Zbiór kombajnem jednorzędowym
Powyżej 500
400-500
350-400
Poniżej 350
Poziom plonów wzorcowych dla ziemniaków
Bardzo dobry
Dobry
Średni
Niski
Wczesne
Powyżej 180
150-180
120-150
Poniżej 120
Odmiany
Średnio - wczesne
Powyżej 250
200-250
150-200
Poniżej 150
Średnio -późne i późne
Powyżej 350
300-350
250-300
Poniżej 250
Źródło: Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998
Plony i zbiory roślin uprawnych w Niemczech w 2005 i 2006 roku
Produkt
Zboża ogólnie
W tym: Pszenica ozima
Pszenica jara
Żyto
Jęczmień ozimy
Jęczmień jary
Ziemniaki
W tym. Ziemniaki jadalne
Buraki cukrowe
Rzepak i rzepik
Plony w dt/ha
2009
2010
67,0
64,6
76,4
73,2
60,3
54,3
57,9
49,3
65,9
63,8
50,9
46,3
375,0
433,4
379,3
440,8
563,6
617,7
35,8
33,2
Źródło: www.verbraucherministerium.de
Zbiory w 1 000 t
2009
2010
44 452
45 271
18 650
21 325
901
253
4 329
4 154
9 026
9 232
4 275
2 874
11 568
13 193
11 008
12 634
27 569
27 920
4 285
3 586
III
VI
3,3
Tabele pomocnicze do zadania 3
I, II, III
Powyżej 60
50-60
40-50
Poniżej 40
Klasy gleb
Zbiory 2009
do 2010 w %
+ 1,8
+ 14,3
– 71,9
– 4,0
+ 2,3
– 32,8
+ 14,0
+ 14,8
+ 1,3
– 16,3
Obliczanie wskaźnika względnej wysokości plonów w gospodarstwie „A”
Uprawiana roślina
Powierzchnia
[ha]
Pszenica ozima
Jęczmień jary
Rzepak
Buraki cukrowe
Ziemniaki
Groch
Kukurydza na kiszonkę
Razem
Plon rzeczywisty
[dt/ha]
Zbiór
[dt]
Średni plon w
Niemczech [dt/ha]
X
X
X
Powierzchnia niezbędna do
osiągnięcia danego zbioru
przy średnim plonie w
Niemczech [ha]
Wskaźnik względnej wysokości plonów w gospodarstwie „A” ______________________________
Obliczanie wskaźnika względnej wysokości plonów w gospodarstwie „B”
Uprawiana roślina
Powierzchnia
[ha]
Pszenica ozima
Żyto
Rzepak
Ziemniaki
Łubin żółty
Kukurydza na kiszonkę
Razem grunty orne
Plon rzeczywisty
[dt/ha]
Zbiór
[dt]
Średni plon w
Niemczech [dt/ha]
X
X
X
Powierzchnia niezbędna do
osiągnięcia danego zbioru
przy średnim plonie w
Niemczech [ha]
Wskaźnik względnej wysokości plonów w gospodarstwie „B” ______________________________
Obliczanie plonu przeliczeniowego w gospodarstwie „A”
Uprawiana roślina
Powierzchnia
[ha]
Razem
Plon rzeczywisty
[dt/ha]
Zbiór
[dt]
Współczynnik
przeliczeniowy
X
X
X
Zbiór
przeliczeniowy
[dt]
Plon przeliczeniowy w gospodarstwie „A” ______________________________
Obliczanie plonu przeliczeniowego w gospodarstwie „B”
Uprawiana roślina
Razem
Powierzchnia
[ha]
Plon rzeczywisty
[dt/ha]
Zbiór
[dt]
Współczynnik
przeliczeniowy
X
X
X
Plon przeliczeniowy w gospodarstwie „B” ______________________________
Zbiór
przeliczeniowy
[dt]
Zadanie 4
Określ optymalny poziom nawożenia azotowego pszenicy ozimej dysponując następującymi informacjami:
 Funkcja produkcji:
y = 40 + 0,4 x - 0,001 x^2
y - plon pszenicy ozimej [dt/ha]
x - nawożenie mineralne azotem [kg N/ha]
 Ceny:
Py = 12,50 euro/dt pszenica ozima
Px = 1,00 euro/kg N
N (x)
kg/ha
Plon (y)
dt/ha
Produkcyjność
krańcowa (y')
dt/kg N
Przychody
Euro/ha
N-Koszty
Euro/ha
NADWYŻKA
Euro/ha
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
57,5
60,4
63,1
65,6
67,9
70,0
71,9
73,6
75,1
76,4
77,5
78,4
79,1
79,6
79,9
80,0
79,9
79,6
79,1
78,4
77,5
0,30
0,28
0,26
0,24
0,22
0,20
0,18
0,16
0,14
0,12
0,10
0,08
0,06
0,04
0,02
0,00
-0,02
-0,04
-0,06
-0,08
-0,10
718,75
755,00
788,75
820,00
848,75
875,00
898,75
920,00
938,75
955,00
968,75
980,00
988,75
995,00
998,75
1000,00
998,75
995,00
988,75
980,00
968,75
50,00
60,00
70,00
80,00
90,00
100,00
110,00
120,00
130,00
140,00
150,00
160,00
170,00
180,00
190,00
200,00
210,00
220,00
230,00
240,00
250,00
668,75
695,00
718,75
740,00
758,75
775,00
788,75
800,00
808,75
815,00
818,75
820,00
818,75
815,00
808,75
800,00
788,75
775,00
758,75
740,00
718,75
Maksymalny
plon
pszenicy
ozimej
osiągniemy
przy
nawożeniu
azotowym
na
poziomie
____________________________
Optymalny poziom nawożenia azotowego (z ekonomicznego punktu widzenia) występuje przy nawożeniu
azotowym na poziomie: __________________________________________________________
Zalecana literatura do ćwiczeń 3
1. Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne,
Warszawa 1998, (str. 36 - 46)
2. Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w
rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, (str. 27 – 43)
3. Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa
1979, (str. 291 – 321)
4. Reisch E., Zeddies J.: Wprowadzenie do ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych.
Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. Poznań 1995, (str. 107 - 279)
5. Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i planowania
w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986,
(str. 111 - 125)
6. Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA,
Warszawa 1998, (str. 98 – 118)