Cukrzyca Wprowadzenie Cukrzyca powstaje, kiedy organizm nie

Cukrzyca
Wprowadzenie
Cukrzyca powstaje, kiedy organizm nie jest w stanie kontrolować ilości glukozy
(cukru) we krwi. Może się tak stać, jeśli nie wytwarza on wystarczającej ilości
hormonu zwanego insuliną.
Istnieją dwa typy cukrzycy. W cukrzycy typu I organizm produkuje za mało insuliny.
W cukrzycy typu II organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie
potrafi jej właściwie wykorzystać. Ten typ cukrzycy zwykle wiąże się z nadwagą.
Nieleczona cukrzyca może powodować długotrwałe problemy ze zdrowiem,
ponieważ wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne.
W Wielkiej Brytanii na cukrzycę chorują 2 miliony osób; nawet milion osób może
cierpieć na tę chorobę, nie wiedząc o tym. Dziewięć osób na dziesięć choruje na
cukrzycę typu II. Najskuteczniejszym sposobem zdiagnozowania tej choroby są
rutynowe badania profilaktyczne.
Objawy
Główne objawy cukrzycy to silne uczucie pragnienia, wytwarzanie dużych ilości
moczu (częste chodzenie do toalety), zmęczenie i spadek masy ciała. Do innych
objawów należeć mogą swędzenie w okolicy narządów płciowych, regularne
pojawianie się pleśniawek i nieostre widzenie.
Objawy cukrzycy typu I mogą rozwijać się szybko, zwykle w ciągu paru dni lub
tygodni. Jeśli poziom glukozy we krwi stanie się za wysoki, możesz doświadczyć
ataku hiperglikemii — nadmiaru cukru i odwodnienia, prowadzących do osłabienia i
możliwych drgawek (nagłych, mimowolnych ruchów części ciała). Może się tak
zdarzyć w razie nieprzyjęcia insuliny.
Jeśli poziom cukru we krwi obniży się za bardzo, może spowodować atak
hipoglikemii. Może się tak zdarzyć w razie przyjęcia zbyt dużej dawki insuliny.
Objawy takiego ataku drżenie, omdlenia i pocenie się.
Objawy cukrzycy typu II zwykle rozwijają się w ciągu tygodni lub miesięcy. Niektóre
osoby chore na cukrzycę typu II odczuwają niewiele objawów lub nawet nie
dostrzegają ich wcale. Mimo to także potrzebują leczenia, aby nie rozwinęły się u
nich później inne problemy ze zdrowiem, np. choroby nerek.
Przyczyny
Cukrzyca powstaje najczęściej wtedy, kiedy organizm nie produkuje
wystarczającej (lub żadnej) ilości insuliny albo nie jest w stanie jej prawidłowo
Page 1 of 4
Diabetes | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
wykorzystać. Określa się to mianem oporu insulinowego. W rzadkich przypadkach
cukrzycę może wywołać choroba trzustki, zwana zapaleniem trzustki.
W przypadku cukrzycy typu I organizm nie jest w stanie wytwarzać insuliny lub
wytwarza jej za mało. Cukrzycę typu I często nazywa się chorobą
autoimmunologiczną, ponieważ układ odpornościowy organizmu atakuje komórki
trzustki, niszcząc je lub uszkadzając. W niektórych przypadkach cukrzycę typu I
może wywołać infekcja wirusowa. Cukrzycą typu I zagrożone są także bardziej
osoby, w których rodzinie zdarzały się już przypadki tej choroby.
W cukrzycy typu II organizm nie produkuje dość insuliny albo komórki organizmu
nie reagują na nią w sposób prawidłowy. Cukrzyca typu II jest blisko powiązana z
otyłością. Jeśli masz nadwagę, utrata wagi i stosowanie zdrowej, zrównoważonej
diety oraz regularna aktywność fizyczna znacznie zmniejszy ryzyko zachorowania
na cukrzycę.
Diagnoza
Aby zdiagnozować cukrzycę, lekarz wykona badanie moczu. Zostanie on
przebadany pod kątem zawartości glukozy. Diagnozę potwierdzi następnie
badanie krwi, pozwalające także stwierdzić, czy cukrzyca ma głębszą przyczynę,
np. wysoki poziom cholesterolu.
Jeśli poziom glukozy jest zbyt niski, aby lekarz mógł stwierdzić cukrzycę,
niezbędne mogą być ustne testy tolerancji glukozy. Czasem określa się je skrótem
GTT. Lekarz poda Ci napój z glukozą i będzie przeprowadzał badanie krwi co pół
godziny przez dwie godziny, aby sprawdzić, w jaki sposób Twój organizm reaguje
na glukozę.
Leczenie
Jeśli chorujesz na cukrzycę typu I, musisz kontrolować poziom glukozy we krwi.
Można to robić w domu, używając prostych testów do badania krwi lub moczu. Do
końca życia będziesz musieć regularnie przyjmować insulinę, aby utrzymywać
poziom glukozy na właściwym poziomie. Insulinę można przyjmować w postaci
zastrzyków, przy wykorzystaniu iniektora insuliny (wstrzykującego insulinę przez
skórę bez użycia igły) lub pompy insulinowej.
Należy także stosować zdrową dietę i regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne —
pomoże to obniżyć poziom glukozy we krwi.
Cukrzycę typu II można zwykle kontrolować, wprowadzając zmiany w diecie i
zrzucając nadwagę. Niektórzy chorzy na cukrzycę typu II muszą, oprócz
wprowadzania zmian w diecie, przyjmować tabletki lub zastrzyki z insuliną.
Należy też regularnie zgłaszać się na badania do lekarza lub pielęgniarki
zajmującej się cukrzycą, aby sprawdzić, czy objawy choroby są pod kontrolą.
Page 2 of 4
Diabetes | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Powikłania
Jeśli cukrzyca nie jest leczona lub właściwie kontrolowana, może powodować inne
problemy zdrowotne. Dzieje się tak dlatego, że duże ilości glukozy mogą uszkodzić
naczynia krwionośne, nerwy i narządy. Jeśli chorujesz na cukrzycę, obejmuje Cię
pięciokrotnie większe ryzyko chorób serca i udaru niż w przypadku osób zdrowych.
Problemy z przepływem krwi mogą powodować ślepotę, zaćmę i retinopatię
(uszkodzenie dna oka). Lekarz powinien regularnie badać Twoje oczy.
Mniej więcej co 10 osoba chora na cukrzycę cierpi na wrzody stóp, które mogą
powodować poważne infekcje. Należy krótko obcinać paznokcie i dbać o higienę
stóp.
Z czasem nadmierne wydzielanie moczu i uszkodzenie naczyń krwionośnych
może obniżyć wydajność nerek. U mężczyzn cukrzyca może także powodować
impotencję, którą jednak da się leczyć farmakologicznie.
Chore na cukrzycę kobiety w ciąży powinny uważnie monitorować poziom cukru
we krwi i dawkowanie insuliny, ponieważ objęte są podwyższonym ryzykiem
poronienia i urodzenia martwego płodu.
Zapobieganie
Cukrzyca typu I może Ci zagrażać, jeśli jej przypadki występowały w Twojej
rodzinie, jeśli masz nadwagę i nie jesteś osobą aktywną fizycznie. Aby zapobiec
cukrzycy, należy więc stosować zdrową, zrównoważoną dietę i regularnie ćwiczyć.
Zdrowa dieta to dieta uboga w tłuszcze nasycone, sól i słodkie przekąski i napoje.
Staraj się jeść regularnie, aby utrzymać stały poziom cukru we krwi, i spożywać
codziennie co najmniej pięć porcji owoców i warzyw. Rzuć palenie (jeśli palisz) i
zmniejsz spożycie alkoholu. Jeśli masz cukrzycę, nadal możesz jeść czekoladę i
słodycze, jeśli tylko ogólnie dbasz o zdrowe odżywianie się.
Idealnie należy ćwiczyć przez co najmniej 30 minut minimum trzy razy w tygodniu.
Regularne ćwiczenia fizyczne nie muszą jednak być przykrym obowiązkiem:
możesz utrzymywać aktywność fizyczną, chodząc na piechotę zamiast jeździć
autobusem albo chodzą po schodach zamiast korzystać z windy.
Page 3 of 4
Diabetes | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008
Poufna usługa tłumaczenia
NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru
minut od wizyty pacjenta.
Wystarczy wykonać 3 proste kroki:
Krok 1 — Zadzwonić na numer NHS Direct, 0845 4647.
Krok 2 — Po odebraniu telefonu powiedzieć po angielsku, jakiego języka
chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z tłumaczem, który
pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i porad medycznych.
Krok 3 — Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą
o przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta. Przed objaśnieniem
powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem.
Page 4 of 4
Diabetes | Polish | Translated 04/08
© Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008