Zaburzenia erekcji

Zaburzenia erekcji
Medialny szum wokół
zaburzeń erekcji
Krzysztof Nowosielski
Zakład Profilaktyki Chorób Kobiecych i Seksuologii, ŚAM, Katowice
Seksualność stanowi centralny aspekt Ŝycia
człowieka od poczęcia do biologicznej
śmierci. Odnosi się i dotyczy: płci,
identyfikacji i roli płciowej, orientacji
seksualnej, erotyki, przyjemności,
intymności i rozrodczości. Seksualność
wyraŜana jest wielowymiarowo: w myślach,
pragnieniach, fantazjach, przekonaniach,
postawach, wartościach, zachowaniach,
praktykach, rolach i związkach emocjonalnouczuciowych.
Ginekologia Praktyczna, 2005
1
Poznawczy model
podniecenia seksualnego
Popęd seksualny
Podniecenie seksualne
Zmiany fizjologicznereakcja maczyniowa
PoŜądanie seksualne
Podniecenie
(3 elementy)
Ośrodki w
podwzgórzu i
układzie limbicznym
T, afrodyzjaki, bodźce
genitalne
Depresja
Atrakcyjność
Subiektywne
poczucie
poŜądania
Bodźce erotyczna
Zachowania seksualne
Satysfakcja
Fantazje
Ustępowanie
podniecenia
Basson R, Brotto LA, Laan E, Redmond G, et al. Assessment and Management of Women’s Sexual Dysfunctions: Problematic Desire and Arousal. J Sex Med. 2005;2: 291–300
Levin R. The psychology of sexual arousal in the human female: A recreational and procreational synthesis. Arch Sex Beh. 2002;31;5:405-412
Czynniki hamujące:
Nieatrakcyjność
Negatywne myśli
Miłość
Bliskość partnera
Czynniki hamujące:
Zaburzenia hormonalne
Leki
Czynniki pobudzające:
Penetracja
Orgazm/wytrysk
nasienia
Czynniki pobudzające:
P
U
Brak fantazji
Negatywne emocje
Stres i złość
2
Rodzaje erekcji
EREKCAJA
STAN SPOCZYNKU
Refleksogenna – odruch prosty
Rodzaje erekcji
Psychogenna
3
Zaburzenia erekcji – definicja
(ED - erectile dysfunction)
Utrzymująca się w czasie
niemoŜność uzyskania i/lub
utrzymania wzwodu umoŜliwiającego
odbycie satysfakcjonującego stosunku.
WHO 1st International Consultation on Erectile Dysfunction
Częstość zaburzeń erekcji
Zaburzenia erekcji –
epidemiologia
W Polsce ten problem dotyczy
ok. 1,5 mln męŜczyzn i ich
partnerek
WHO 1st International Consultation on Erectile Dysfunction
4
Częstość zaburzeń erekcji a wiek
ONA
ON
Spadek samooceny,zakłopotanie, wstyd, poczucie
winy, frustracja, unikanie kontaktów
Jestem
wrakiem
męŜczyzny
MoŜe
powinienem
spróbować z
kimś innym
Frustracja, problemy zdrowotne, spadek
samooceny, poczucie winy
To koniec
jego
miłości...
Starzeję się,
zaczynam
przegrywać
MoŜe ma
romans...
POWODY:
80% tło
organiczne
Onama
ma
Ona
swoje
swoje
potrzeby...
potrzeby
Wystarcza
mi, Ŝe jest
zdrowy i
mnie kocha
20% tło
psychogenne
Starzeję
się... Nie
jetem
juŜjuŜ
atrakcyjna
Obwiniam ją,
powinna bardziej
się starać
Ona juŜ nigdy
więcej nie
zainteresuje się
seksem...
Depresja a zaburzenia
erekcji
Ulga, seks nigdy
nie sprawiał mi
przyjemności
Erectile Dysfunction and Its Treatment , 2001:7
Depresja a zaburzenia
erekcji
Zaburzenia erekcji to często pierwszy objaw
pierwotnych zespołów depresyjnych
ED moŜe powodować powstanie depresji
wtórnych w wyniku: niskiej samooceny,
braku pewności siebie, przygnębienia,
problemów w pracy lub relacjach
partnerskich
Objawy depresji są ściśle związane z
zaburzeniami erekcji, a zaburzenia erekcji
powodują występowanie depresji.
Często depresja i zaburzenia erekcji
współistnieją z wieloma przewlekłymi
chorobami (np cukrzycą, nadciśnieniem,
chorobą Parkinsona)
Seidman SN. Curr Psych Rep 2001;3:202-208
Okulate G. Gen Hosp Psych 2003;25:209-213
Zaburzenia erekcji w praktyce
psychiatrycznej
Schorzenia wywołujące zaburzenia erekcji:
depresja (41-90% męŜczyzn cierpi na zaburzenia
erekcji róŜnego stopnia)
schizofrenia
choroba Parkinsona
zespoły lękowe
leki stosowane w psychiatrii – psychotropowe,
przeciwdrgawkowe, przeciwdepresyjne (np. leki
przeciwdepresyjne wywołują ED u 5-80%
pacjentów)
Seidman SN. Curr Psych Rep 2001;3:202-208
Okulate G. Gen Hosp Psych 2003;25:209-213
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji
Psychogenne:
Styl Ŝycia
Nikotyna
Alkohol
UzaleŜnienie od narkotyków
Otyłość, zaburzenia snu, zły stan zdrowia
(czynniki prawdopodobne)
Wiek
Seidman SN. Curr Psych Rep 2001;3:202-208
Wirshing DA. Schizoph Res 2002;56:25-30
5
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji
Sercowo-naczyniowe:
Nadciśnienie tętnicze
Dyslipidemia
Choroby naczyń wieńcowych
Choroby naczyń obwodowych
Zaburzenia w obrębie naczyń prącia:
Okluzja Ŝył ciała jamistego
Miopatia ciał jamistych
Zwłóknienie ciał jamistych (priapizm)
Choroba Peyroniego
Złamania prącia
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji
Endokrynologiczne:
Cukrzyca typ I i II
Hypogonadyzm
Hypoprolaktynemia i prolaktynoma
Zaburzenia tarczycy
Zaburzenia erekcji
a leki i uŜywki
Leki psychotropowe,
przeciwdepresyjne, uspokajające
Leki hipotensyjne (klonidyna,
metyldopa, β blokery, spironolacton)
Leki przeciwnowotworowe
H2 blokery (ranitydyna i cymetydyna)
Diuretki tiazydowe
Leki naczyniorozszerzające
Leki przeciwcukrzycowe
Alkohol, kokaina, heroina, morfina
Zaburzenia w obrębie naczyń prącia:
Okluzja Ŝył ciała jamistego
Miopatia ciał jamistych
Zwłóknienie ciał jamistych (priapizm)
Choroba Peyroniego
Złamania prącia
Czynniki ryzyka zaburzeń erekcji
Inne:
Jatrogenne
Pooperacyjne
Poradiacyjne
Pourazowe (uszkodzenia nerwów i/lub naczyń)
LUST i BPH
Niewydolność wątroby
Niewydolność oddechowa i bezdech nocny
Niewydolność nerek
Choroby neurologiczne (SM, udar, Parkinson)
Mechanizmy powstawania zaburzeń
seksualnych w cukrzycy
• Angioptaia – głownie mikroangiopatia
• Polineuropatia:
•Nerwy somatyczne (sromowy i grzbietowy prącia)
•Układ autonomiczny: nerw ciał jamistych
(upośledzenie erekcji i ejakulacji)
• Upośledzenie przekaźnictwa neuronalnego:
•Poziom ośrodkowy (NO↓)
•Poziom obwodowy (NO↓, VIP↓, PGE1↓)
Curr Diab Rep 2005
6
Mechanizmy powstawania zaburzeń
seksualnych w cukrzycy
•Dysfunkcja śródbłonka i SMC:
Mechanizmy powstawania zaburzeń
seksualnych w cukrzycy
•Upregulacja ETb-receptorów
•Upośledzenie eNOS
•Upośledzenie syntezy PG (PGI2↓, PGE1↓)
•Zaburzenia architektury ciał jamistych:Polineuropatia:
•Upregulacja arginazy
•Wzrost apoptozy SMC i komórek endotelium
•Upregulacja PKC
•Wzrost syntezy kolagenu i zwłóknienie (TGFβ↓)N
•Upośledzenie kanałów KATP
•Upregulacja prekursorów białka wiąŜącego IGF
•Downregulacja expresji receptorów beta estrogenu
•Upregulacja receptorów adrenergicznych alfa
•Spadek NO indukowany przez HbA1c
Curr Diab Rep 2005
Curr Diab Rep 2005
Zaburzenia seksualne męŜczyzn
chorujących na cukrzycę
• 40–60% męŜczyzn z cukrzycą – zaburzenia erekcji
• 10,7% męŜczyzn z cukrzycą - Choroba Peyronie’go
• 24,5% męŜczyzn z cukrzycą –
hipogonadyzm hipogonadotropowy
Zaburzenia seksualne w cukrzycy
– czynniki predykcyjne
Wiek, czas trwania cukrzycy, poziom glikemii,
wskaźniki wyrównania cukrzycy, powikłania – nie
są czynnikami predykcyjnymi u kobiet, jedynie u
męŜczyzn
Obiektywny spadek czucia w obrębie narządów
płciowych oraz lubrykacji nie koreluje z
subiektywnym odczuciem zaburzeń podniecenia
seksualnego
Curr Diab Rep 2005
Asian J Androl 2006, Gynecol Endocrinol 2005, JAMA 1999, Int Impot Res 2005
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Historia reprodukcyjna
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Wywiad medyczny
•Natura problemu
•Czynniki ryzyka
•Kontekst psychosocjalny
•Etiologia psychogenna a organiczna
•Chronologia zaburzeń
•NatęŜenie objawów
•Oczekiwana pacjenta co do diagnostyki i leczenia
Badanie fizykalne
•Badanie narządów płciowych
•Badanie drugorzędowych cech płciowych
•Ocena BP
7
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Badanie specjalistyczne
Badania laboratoryjne
•Układ endokrynologiczne
•Poziom glikemii
•Profil lipidowy
•Prolaktyna
•Poziom testosteronu
•TSH, fT4
•LH/FSH
•TK lub MR głowy
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Badania naczyniowe
Diagnostyka zaburzeń erekcji
Inne badania
•Kolor doppler naczyń prącia
•Cavernosografia
•Arteriografia tętnic prącia
•Ocena nocnych erekcji
(rigiscan)
•EMG mięśni gładkich ciał
jamistych
•Ocena latencji odruchu z
mięśnia opuszkowojamistego
Zaburzenia seksualne pacjentów
z cukrzycą – schemat PLISSIT
P – pozwolenie
LI – limitowane informacje
SS – specyficzne sugestie
IT – intensywna terapia
Gynecol Endocrinol 2005, Curr Diab Rep 2005
Zaburzenia seksualne pacjentów
cukrzycą - terapia
Podstawową
metodą leczenia zaburzeń seksualnych u
pacjentów z cukrzycą jest leczenie choroby podstawowej
oraz prawidłowa kontrola glikemii.
Brak jest ściśle określonych standardów postępowania w
przypadku zaburzeń seksualnych w cukrzycy.
Gynecol Endocrinol 2005, Curr Diab Rep 2005
8
Tadalafil – mechanizm działania
Druga generacja
(długi czas działania)
Pierwsza generacja
(krótki czas działania)
CH
O
O
N
H C
3
H O
N
S
N
N
CH
CH
3
O
O
N
O
N
3
N
N
N
H H
CH
HN
S
CH 3
L-Arginina
O2
Nerw
jamisty
Komórka mięśniowa
cGMP-specyficzna
kinaza białkowa
Cyklaza
guanylowa
3
O
GTP
CH
CH
3
Spadek
Ca2+
cGMP
O
N
N
NO
O
K+
PDE5
O
Levitra (Wardenafil)
Komórka endotelium
N
O
Viagra (Sildenafi)
H C
3
3
N
HN
O
Pobudzenie płciowe
5'GMP
Cialis (Tadalafil)
3
Inhibitory PDE 5 - typowe
działania niepoŜądane
Ca2+
Inhibitory PDE 5 przeciwwskazania
placebo
(N=758)
tadalafil
(N=1561)
bóle głowy
4
11
dyspepsja
1
7
objawy (%)
Tadalafil
Relaksacja
mięsni
gładkich
i wzwód
bóle pleców
3
4
bóle mięśniowe
1
4
przekrwienie śluzówki nosa
2
4
zaczerwienienie twarzy
1
4
przyjmowanie azotanów organicznych
w kaŜdej postaci
przebyty zawał mięśnia serca (<90dni)
niestabilna choroba wieńcowa
napady bólu dławicowego podczas
aktywności seksualnej
Brock G. J Urol 2002; 168: 1332-1336
Inhibitory PDE 5 przeciwwskazania
Cialis - bezpieczeństwo
niewydolność krąŜenia (min II0 wg NYHA)
niewyrównane zaburzenia rytmu serca,
niewyrównane nadciśnienie tętnicze
niedociśnienie tętnicze (<90/50 mm Hg)
przebyty udar mózgu (<6 miesięcy)
UWAGA: Levitra (wardenafil) moŜe wydłuŜać odcinek QT
(zagroŜenie częstoskurczem komorowym, konieczne EKG z oceną QT)
brak zmian
w EKG
brak zmian w
testach
laboratoryjnych
brak wpływu na
ryzyko incydentów
sercowonaczyniowych
9
Posiłek i alkohol nie wpływa na
skuteczność Cialisu
350
Po jedzeniu
Na czczo
300
StęŜenie w
surowicy (µg/L)
250
200
150
100
50
0
0
24
48
72
96
120
144
Czas od przyjęcia leku (h)
Nie wykazano interakcji z posiłkami i alkoholem
Nie wykazano interakcji z większością stosowanych
Kuan J. Expert Opin. Investig. Drugs 2002; 11: 1605-1613
leków
Padma-Nathan H. Am J Hypertens 2002; 15: 143A-144A
Cialis jest lekiem wygodnym do
stosowania
Cialis moŜna przyjmować:
w trakcie posiłku lub w przerwach między
posiłkami
bez potrzeby zmiany diety
bez względu na porę dnia i nocy
bez konieczności zmiany dawki u osób starszych
oraz osób z łagodną lub umiarkowaną
niewydolnością wątroby i/lub nerek
Giuliano F. Eur Heart J Supp.H 2002; 4: H24-H31
Kuan J. Expert Opin. Investig. Drugs 2002; 11: 1605-1613
Cialis zapewnia dyskrecję i spontaniczność
oraz akceptację ze strony partnerki
Cialis pozwala męŜczyźnie na powrót do normalnego Ŝycia
bez precyzyjnego planowania aktywności seksualnej
bez dostosowywania stylu Ŝycia do ograniczeń
narzucanych przez inne leki
Cialis daje partnerom swobodę wyboru optymalnego
momentu zbliŜenia
Dziękuję za uwagę
Cialis przywraca kobiecie aktywną rolę w związku
Cialis jest skuteczny wyłącznie przy zaistnieniu stymulacji
seksualnej (bodźce fizyczne i psychiczne)
Brock G. J Urol 2002; 168: 1332-1336
Porst H. Int J Imp Res 2002; 14 (Suppl 1): S57-S64
10