English-Polish Glossary of Behavior Analytic Terms Angielsko-polski słownik terminów behawioralnych ENGLISH TERMS TERMINY ANGIELSKIE AB design ABA design ABAB design abative effect ABC description ABC record ABC recording abolishing operation (AO) absolute stimulus control Acceptance and Commitment Therapy (ACT) accuracy acquisition acquisition (of an operant response) acquisition phase activity reinforcer anticipatory contrast appetitive stimulus applied behavior analysis (ABA) approached based preference assessment approximation arbitrary matching arbitrary stimulus class artifact artificial reinforcer ascending baseline Assessment of Basic Language and Learning Skills (ABLLS) oczekiwany kontrast bodziec apetytywny stosowana analiza zachowania (SAZ) ocena preferencji oparta na podchodzeniu przybliżenie dopasowywanie arbitralne klasa bodźców arbitralnych artefakt wzmocnienie sztuczne poziom wyjściowy rosnący Podręcznik do oceny podstawowych umiejętności językowych i uczenia się (ABLLS) associationism asocjacjonizm associative bias odchylenie asocjacyjne associative learning asocjacyjne uczenie associative strength asocjacyjna siła attention-maintained zachowanie utrzymywane behavior przez uwagę audience publiczność auditory matching dopasowywanie słuchowe auditory stimulus control kontrola bodźców słuchowych augmentative communication systemy komunikacji systems wspomagającej augmenting stimulus bodziec pobudzający autoclitic reakcja autoklityczna autoclitic frame schemat autoklityczny automaintenance samoutrzymywanie automatic punishment karanie automatyczne automatic reinforcement wzmacnianie automatyczne automatic reinforcer wzmocnienie automatyczne automaticity automatyzm autoshaping samokształtowanie aversive adj. awersyjny aversive control kontrola awersyjna aversive counterconditioning awersyjne przeciwwarunkowanie aversive stimulus bodziec awersyjny avoidance unikanie avoidance contingency zależność związana z unikaniem BAB design schemat eksperymentalny BAB backup reinforcer wzmocnienie docelowe backward chaining uczenie łańcucha zachowań od końca backward chaining with leaps uczenie łańcucha zachowań ahead od końca z pominięciem niektórych kroków backward conditioning warunkowanie wsteczne POLISH TERMS TERMINY POLSKIE schemat eksperymentalny AB schemat eksperymentalny ABA schemat eksperymentalny ABAB efekt osłabiający opis ABC dane ABC zapis ABC operacja znosząca bezwzględna kontrola bodźcowa terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) dokładność nabywanie nabywanie (reakcji sprawczej) faza nabywania wzmocnienie w postaci aktywności activity schedule plan aktywności addictive reinforcer wzmocnienie uzależniające additivity theory of behavioral addytywna teoria kontrastu contrast behawioralnego adduction addukcja adduction contingency zależność addukcyjna adjunctive behavior zachowanie towarzyszące adjusting (adj) schedule of regulowany rozkład reinforcement wzmacniania adventitious reinforcement wzmocnienie przypadkowe affirmation of the consequent uznanie konsekwencji Ainslie-Rachlin principle zasada Ainslie-Rachlin Ainslie-Rachlin theory teoria Ainslie-Rachlin alternating treatments design schemat eksperymentalny zmieniających się oddziaływań alternative (alt) schedules of alternatywne rozkłady reinforcement wzmacniania alternative behavior zachowanie alternatywne alternative schedule alternatywny rozkład analysis of behavior analiza zachowania anecdotal observation obserwacja anegdotyczna antecedent zmienna poprzedzająca antecedent control kontrola zmiennych poprzedzających antecedent event zdarzenie poprzedzające antecedent intervention interwencja oparta na zmiennych poprzedzających antecedent stimulus class klasa bodźców poprzedzających 1 bar graph baseline / baseline condition baseline logic behavior behavior analysis behavior analyst Behavior Analyst Certification Board (BACB) behavior beneath the skin behavior chain behavior chain interruption strategy behavior chain with limited hold behavior change tactic behavior checklist behavior modification behavior outside the skin behavior product behavior system behavior therapy behavior trap behavioral adj. behavioral assessment behavioral chain behavioral contingency behavioral contract behavioral contrast behavioral cusp behavioral deficit behavioral dynamics behavioral ecology behavioral economics behavioral excess behavioral flexibility behavioral genetics behavioral history behavioral medicine behavioral momentum behavioral objective behavioral pharmacology behavioral priming behavioral psychology behavioral skills training behavioral units behavioral variability behavior-altering effect behavior-analytic adj. behaviorism behavior-systems analysis believability biofeedback biological context wykres słupkowy poziom wyjściowy logika poziomu wyjściowego zachowanie analiza zachowania analityk zachowania Rada Certyfikacyjna Analityków Zachowania (BACB) zachowanie niejawne (wewnętrzne) łańcuch zachowań strategia przerywania łańcucha zachowań łańcuch zachowań z ograniczeniem czasowym taktyka zmiany zachowania lista kontrolna zachowań modyfikacja zachowania zachowanie jawne (zewnętrzne) produkt zachowania system zachowania terapia behawioralna pułapka behawioralna behawioralny ocena behawioralna łańcuch zachowań zależność behawioralna kontrakt behawioralny kontrast behawioralny behawioralny punkt zwrotny deficyt behawioralny dynamika zachowania ekologia behawioralna ekonomia behawioralna nadmiar behawioralny elastyczność behawioralna genetyka behawioralna historia behawioralna medycyna behawioralna pęd zachowania cel behawioralny farmakologia behawioralna torowanie behawioralne psychologia behawioralna behawioralny trening umiejętności jednostki zachowania różnorodność behawioralna efekt zmieniający zachowanie behawioralno-analityczny behawioryzm analiza systemów zachowania wiarygodność biologiczne sprzężenie zwrotne / biofeedback kontekst biologiczny biological preparedness bizarre vocalizations block block v. blocking Board Certified Assistant Behavior Analyst (BCaBC) Board Certified Behavior Analyst (BCBA) bonus response cost break and run brief functional analysis burst (of behaviors) calibration captured learn units case study ceiling measurement celeration celeration time period celeration trend line chain(ed) schedule of reinforcement chaining chamber changeover changeover delay (COD) changeover ratio (COR) changeover response changing criterion design choice classical conditioning clicker training clinical behavior analysis clinically relevant behavior closed economy codic coercion cognitive fusion collateral behavior combinatorial entailment committed action community behavior analysis community of reinforcers comparison stimulus compensatory conditional response competing response compliance 2 biologiczna gotowość dziwaczne wokalizacje blok blokować blokowanie Certyfikowany asystent analityka zachowania (BCaBC) Certyfikowany analityk zachowania (BCBA) koszt reakcji związany z premią pauza i seria (wzór reagowania) skrócona analiza funkcjonalna wybuch (zachowań) kalibracja uchwycone jednostki nauczania studium przypadku pomiar limitów górnych celeracja czas celeracji linia trendu celeracji łańcuchowy rozkład wzmacniania tworzenie łańcuchów zachowań klatka zmiana procedura opóźnienia po zmianie procedura proporcji po zmianie reakcja po zmianie schemat eksperymentalny ze zmieniającym się kryterium wybór warunkowanie klasyczne trening z użyciem klikera kliniczna analiza zachowania zachowanie znaczące klinicznie zamknięty system ekonomiczny kodik przymus fuzja poznawcza zachowanie współwystępujące powiązanie kombinatoryjne zaangażowane działanie analiza zachowania społeczności ogół wzmocnień bodziec dopasowywany warunkowa reakcja kompensacyjna reakcja konkurująca posłuszeństwo / component analysis compound conditioned stimulus (compound CS) compound schedule concept concept formation conceptual analysis of behavior conceptual stimulus control (conceptual control) concurrent contingencies concurrent operants podporządkowanie się analiza elementów interwencji złożony bodziec warunkowy złożony rozkład wzmacniania pojęcie tworzenie pojęć teoretyczna analiza zachowania kontrola zachowania przez klasę bodźców zależności równoczesne równoczesne zachowania sprawcze concurrent schedules rozkłady równoczesne concurrent schedules of równoczesne rozkłady reinforcement wzmacniania concurrent-chain schedules równoczesne łańcuchowe rozkłady concurrent-chain schedules of równoczesne łańcuchowe reinforcement rozkłady wzmacniania condition (experimental) warunki (eksperymentalne) conditional warunkowy conditional discrimination warunkowe różnicowanie conditional probability warunkowe prawdopodobieństwo conditioned adj. warunkowy conditioned aversive stimulus warunkowy bodziec awersyjny conditioned compensatory warunkowe reakcje responses kompensacyjne conditioned emotional warunkowa reakcja response (CER) emocjonalna conditioned establishing warunkowa operacja operation ustanawiająca conditioned inhibition hamowanie warunkowe conditioned inhibitor warunkowy bodziec hamujący conditioned motivating warunkowa operacja operation motywacyjna conditioned negative warunkowe wzmocnienie reinforcer negatywne conditioned opponent theory teoria warunkowych reakcji przeciwstawnych conditioned punisher kara warunkowa conditioned suppression tłumienie warunkowe conditioned/conditional reflex odruch warunkowy conditioned/conditional wzmacnianie warunkowe reinforcement conditioned/conditional wzmocnienie warunkowe reinforcer conditioned/conditional reakcja warunkowa (CR) response (CR) conditioned/conditional bodziec warunkowy (CS) stimulus (CS) conditioning warunkowanie confidentiality poufność conflict of interest konflikt interesów confounding factor czynnik zakłócający confounding variable zmienna zakłócająca conjoint (conj) schedules of reinforcement conjugate reinforcement conjunctive (conj) schedule of reinforcement consequence consummatory response contact with present moment łączne rozkłady wzmacniania context contextual behavioral science kontekst kontekstualna nauka o zachowaniu kontekstualna kontrola kontekstualizm styczność zależność kontrakt opisujący zależności kontrola przez zależności różnicowalność zależności język zależności kierowanie zależnościami zależności związane ze wzmacnianiem przestrzeń zależności zachowanie kierowane zależnościami zachowanie kształtowane zależnościami bodziec określający zależność contextual control contextualism contiguity contingency contingency contract contingency control contingency discriminability contingency language contingency management contingency of reinforcement contingency space contingency-governed behavior contingency-shaped behavior contingency-specifying stimulus contingent adj. contingent associations contingent delay contingent exercise contingent observation contingent response contingent stimulus continuous measurement continuous recording continuous recording for specified periods continuous reinforcement (CRF) continuum-based model of behavioral treatment contrast or behavioral contrast contrived contingency contrived mediated stimulus contrived reinforcer controlled behavior controlling behavior controlling stimulus controlling variable conversational unit copying a text correction procedure 3 wzmocnienie sprzężone koniunkcyjny rozkład wzmacniania konsekwencja reakcja konsumpcyjna kontakt z chwilą obecną zależny skojarzenia zależne opóźnienie zależne ćwiczenia zależne obserwacja zależna reakcja zależna bodziec zależny pomiar ciągły zapis ciągły zapis ciągły przez określony czas wzmacnianie ciągłe wieloaspektowy model terapii behawioralnej kontrast lub kontrast behawioralny sztuczna zależność sztuczny bodziec pośredniczący wzmocnienie sztuczne zachowanie kontrolowane zachowanie kontrolujące bodziec kontrolujący zmienna kontrolująca jednostka konwersacji kopiowanie tekstu procedura korygująca correlated reinforcers correlated stimuli correspondence count counterconditioning countercontrol responses covert behavior critical feature CS-US interval skorelowane wzmocnienia skorelowane bodźce odpowiedniość liczba przeciwwarunkowanie reakcje o przeciwnej kontroli zachowanie ukryte cecha krytyczna interwał pomiędzy bodźcem warunkowym a bodźcem bezwarunkowym cumulative graph wykres kumulatywny cumulative record zapis kumulatywny cumulative recorder rejestrator kumulatywny curriculum program nauczania data collection zbieranie danych data path ścieżka danych data point punkt danych data sampling próbkowanie danych datum, data dane dead man’s test test nieboszczyka defensive conditioning warunkowanie defensywne defusion defuzja delay of reinforcement odroczenie wzmocnienia delay- reduction hypothesis hipoteza odroczenia-redukcji delay(ed) conditioning warunkowanie odroczone delayed imitation odroczone naśladowanie delayed matching-to-sample odroczone dopasowanie do wzorca delayed multiple baseline schemat eksperymentalny z design opóźnionym wielokrotnym pomiarem wyjściowym delayed reinforcement odroczone wzmacnianie delayed response reakcja odroczona demonstration research badanie demonstracyjne dependent group contingency zależna zależność grupowa dependent variable deprivation deprivation operation derived equivalence relation derived relational responding derived relations derived stimulus relation descending baseline descriptive analysis descriptive assessment descriptive autoclitic descriptive functional behavior assessment desensitization destructive behavior determinism differential conditioning differential punishment of high rates differential punishment procedure differential reinforcement differential reinforcement of alternative behavior (DRA) differential reinforcement of communication differential reinforcement of diminishing rates of responding (DRD) differential reinforcement of high rates of responding (DRH) differential reinforcement of incompatible behavior (DRI) differential reinforcement of low rates of responding (DRL) differential reinforcement of other behavior (DRO) differential reinforcement of paced responding (DRP) differential reinforcement schedules differential response differential-reinforcement schedules differentiated response differentiation dimension of behavior dimensional measurement dimensional quantity dimensionless quantity direct instruction direct measurement direct measurement direct measures direct replication discontinuous measurement discontinuous observation discounting discrete trial discrete trial training (DTT) zmienna zależna deprywacja operacja deprywacyjna wywiedziona relacja ekwiwalentna reakcje na wywiedzione reakcje wywiedzione reakcje wywiedziona relacja między bodźcami poziom wyjściowy malejący analiza opisowa ocena opisowa opisowa reakcja autoklityczna opisowa ocena funkcjonalna zachowania odwrażliwianie zachowanie destrukcyjne determinizm warunkowanie różnicujące discrete trials discriminated avoidance discriminated extinction discriminated operant discrimination discrimination hypothesis discrimination index discrimination learning discrimination training 4 różnicujące karanie wysokiego tempa procedura karania różnicującego wzmacnianie różnicujące różnicujące wzmacnianie zachowania alternatywnego (DRA) różnicujące wzmacnianie komunikacji różnicujące wzmacnianie zmniejszającego się tempa reagowania (DRD) różnicujące wzmacnianie wysokiego tempa reagowania (DRH) różnicujące wzmacnianie zachowania niekompatybilnego (DRI) różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) różnicujące wzmacnianie określonego tempa reagowania (DRP) rozkład różnicującego wzmacniania reakcja różnicująca rozkłady różnicującego wzmacniania zróżnicowana reakcje zróżnicowanie wymiar zachowania pomiar wymiaru wielkość wymiaru wielkość niemianowana nauczanie bezpośrednie pomiar bezpośredni pomiar bezpośredni pozycja do usunięcia bezpośrednia replikacja pomiar nieciągły obserwacja nieciągła dyskontowanie wyodrębniona próba uczenie metodą wyodrębnionych prób (DTT) wyodrębnione próby różnicowe unikanie różnicowe wygaszanie różnicowe zachowanie sprawcze różnicowanie hipoteza różnicowania wskaźnik różnicowania uczenie różnicowania trening różnicowania discrimination training procedure discriminative adj. discriminative function discriminative stimulus (SD) disinhibition disruptive behavior distancing distractors distributed practice double-blind control duplic duration duration recording Early Intensive Behavioral Intervention (EIBI) echoic echoic behavior echoic-to-mand echoic-to-tact ecological assessment effect law elastic demand electronic speaking device elicit v. elicitation elicited emerge v. emergent relation emit v. emitted adj emitted behavior empiricism engagement based preference assessment environment equal-interval graph equivalence equivalence class equivalence relation equivalent adj. error correction errorless discrimination errorless discrimination learning errorless discrimination procedure errorless learning escape escape contingency escape extinction escape-maintained behavior established response method establishing operation (EO) procedura treningu różnicowania różnicujący funkcja różnicująca bodziec różnicujący (SD) rozhamowanie zachowanie przeszkadzające dystansowanie dystraktory ćwiczenie rozłożone w czasie podwójnie ślepa próba duplik czas trwania zapis czasu trwania wczesna intensywna interwencja behawioralna (EIBI) echowa zachowanie echowe z echowej na mand z echowej na takt ocena ekologiczna prawo efektu popyt elastyczny elektroniczne urządzenie mówiące wyzwalać wyzwalanie wyzwolony ujawniać się relacja ujawniająca się emitować wyemitowany zachowanie emitowane empiryzm ocena preferencji oparta na zaangażowaniu środowisko wykres z równymi interwałami ekwiwalencja klasa ekwiwalentna relacja ekwiwalentna ekwiwalentny korekta błędu różnicowanie bez błędów uczenie różnicowania bez błędów procedura różnicowania bez błędów uczenie bez błędów ucieczka zależność związana z ucieczką wygaszanie ucieczki zachowanie utrzymywane przez ucieczkę metoda ustanowionych reakcji operacja ustanawiająca establishing stimulus (ES) ethical codes of behavior ethics event recording evocative effect evoke v. exact count-per-interval interobserver agreement (IOA) excitatory stimulus exclusion time-out or exclusionary time out experiential avoidance experiment experimental analysis of behavior experimental condition experimental control experimental design experimental question explanatory fiction exposure therapy external validity extinction extinction burst extinction gradient extinction stimulus (S-delta Δ S) extinguish v. extraneous sources of reinforcement extraneous variable extra-stimulus prompt extrinsic reinforcer extrinsic variability facultative behavior fade v. fading fading across prompts fading procedure fading within prompt feature stimulus class feature-positive stimulus Findley procedure first-order conditioned stimulus (CS) first-order conditioning 5 bodziec ustanawiający etyczne zasady zachowania etyka zapis zdarzenia efekt wywołujący wywoływać dokładna zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwale warunkowy bodziec pobudzeniowy time-out z wykluczeniem unikanie doświadczania eksperyment eksperymentalna analiza zachowania warunek eksperymentalny kontrola eksperymentalna schemat eksperymentalny pytanie eksperymentalne wyjaśniająca fikcja (błędne koło w rozumowaniu) terapia ekspozycyjna trafność zewnętrzna wygaszanie wybuch związany z wygaszaniem gradient wygaszania bodziec wygaszeniowy (SΔ delta / S ) wygaszać uboczne źródła wzmocnień zmienna uboczna podpowiedź zewnątrzbodźcowa wzmocnienie zewnętrzne zmienność zewnętrzna zachowanie fakultatywne wycofywać wycofywanie wycofywanie poprzez zmiany pomiędzy podpowiedziami procedura stopniowego wycofywania bodźca wycofywanie poprzez zmiany w podpowiedzi klasa bodźców o podobnych cechach bodziec nacechowany pozytywnie procedura Findley'a bodziec warunkowy pierwszego rzędu warunkowanie pierwszego rzędu fixed action pattern wzór zachowań instynktowych fixed consecutive number następująca po sobie stała liczba reakcji przed zmianą stały interwał rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI) chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) w stałych interwałach stała proporcja wykres muszelkowy przy stałych interwałach rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI) reagowanie charakterystyczne dla rozkładu o stałych proporcjach fixed interval fixed interval schedule of reinforcement (FI) fixed momentary differential reinforcement of other behavior (DRO) fixed ratio fixed-interval scallop fixed-interval schedule of reinforcement (FI) fixed-ratio responding fixed-ratio schedule of reinforcement (FR) fixed-time schedule (FT) fixed-time schedule of reinforcement (FT) flooding floor measurement fluency follow-up forced choice forced-choice preference assessment formal similarity forward chaining free choice free operant free operant avoidance free operant method free operant procedure frequency frequency of reinforcement frequency of responding frequency-within-intervalrecording full session differential reinforcement of low rates (DRL) function function of behavior functional analysis Functional Analytic Psychotherapy (FAP) functional behavior assessment functional class functional communication training (FCT) functional contextualism functional equivalence functional independence functional relation functional response class functional stimulus functionally equivalent adj. function-altering effect function-based definition function-based treatment general case analysis general case programming generality generalization generalization across subjects rozkład wzmacniania o stałych proporcjach (FR) rozkład o stałym czasie (FT) rozkład wzmacniania o stałym czasie (FT) zatapianie pomiar limitów dolnych płynność follow-up narzucony wybór ocena preferencji z narzuconym wyborem podobieństwo formalne uczenie łańcucha zachowań od początku swobodny wybór swobodne zachowanie sprawcze unikowe swobodne zachowania sprawcze metoda swobodnych zachowań sprawczych procedura swobodnych zachowań sprawczych częstość częstość wzmacniania częstość reagowania zapis częstości w interwale generalization gradient generalization probe generalization setting generalized behavior change generalized conditioned punisher generalized conditioned reinforcer generalized imitation generalized matching generalized matching law generalized reinforcer generalized social reinforcement generic extension gestural prompt gestural topography goal gradient klasa funkcjonalna trening komunikacji funkcjonalnej (FCT) funkcjonalny kontekstualizm ekwiwalencja funkcjonalna niezależność funkcjonalna relacja funkcjonalna funkcjonalna klasa reakcji bodziec funkcjonalny funkcjonalnie ekwiwalentny efekt zmieniający funkcję definicja oparta na funkcji oddziaływania oparte na funkcji zachowania ogólna analiza warunków programowanie uwzględniające ogólne warunki generalność generalizacja generalizacja na inne podmioty gradient generalizacji próbka testowa generalizacji warunki generalizacji zgeneralizowana zmiana zachowania zgeneralizowana kara warunkowa zgeneralizowane wzmocnienie warunkowe zgeneralizowana umiejętność naśladowania zgeneralizowane dopasowywanie uogólnione prawo dopasowania zgeneralizowane wzmocnienie zgeneralizowane wzmocnienie społeczne rozszerzenie rodzajowe podpowiedź gestem forma gestowa gradient zależny od bliskości celu graduated guidance stopniowe kierowanie graph wykres group behavior zachowanie grupowe group contingency zależność grupowa group-oriented consequences konsekwencje ukierunkowane na grupę guidance hypothesis hipoteza informacji zwrotnych guided compliance kierowane podporządkowanie się/ posłuszeństwo habilitation przystosowanie habit nawyk habit reversal zmiana nawyków różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) w całej sesji funkcja funkcja zachowania analiza funkcjonalna psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP) funkcjonalna ocena zachowania 6 habituation hallway time-out hand-over-hand prompt hear-write hero procedure Herrnstein’s equation heterogeneous chains schedule hierarchy of behavior or responses higher order operants habituacja time out na korytarzu podpowiedź dłoń-na-dłoni usłysz-napisz procedura bohatera równanie Herrnsteina heterogeniczny łańcuchowy rozkład hierarchia zachowania lub reakcji zachowania sprawcze wyższego rzędu higher-order class of behavior klasa zachowań wyższego rzędu higher-order conditioning warunkowanie wyższego rzędu higher-order schedule of rozkład wzmocnień wyższego reinforcement rzędu high-probability request polecenie o wysokim prawdopodobieństwie wykonania high-probability request seria poleceń o wysokim sequence prawdopodobieństwie wykonania history of reinforcement homogenous chains schedule of reinforcement hypothesis hypothetical construct hypothetico-deductive method identity identity matching imitation imitative reinforcers implosion therapy/implosive therapy impulsive choice impulsiveness / impulsivity impure mand impure tact in vivo desensitization incentive incidental chaining or incidental reinforcement incidental language training incidental learning incidental reinforcement incidental teaching incompatible behavior independent group contingency independent variable indirect assessment indirect functional assessment pośrednia ocena funkcjonalna indirect measurement indirect measures indiscriminable contingency pomiar pośredni pośrednie pomiary nieróżnicowalna zależność individualized education plan zindywidualizowany plan edukacyjny zależności indywidualne individually based contingencies induction inelastic demand informative stimulus informed consent inhibitory gradient inhibitory stimulus initial links instinctive drift interreinforcement interval (IRI) interresponse time (IRT) interresponse time theory indukcja popyt nieelastyczny bodziec informacyjny świadoma zgoda gradient hamowania bodziec hamujący początkowe ogniwa dryfowanie w kierunku instynktu kontrola poleceniowa warunki instruktażowe zachowanie instrumentalne warunkowanie instrumentalne uczenie instrumentalne reakcja instrumentalna intensywność intensywna interwencja behawioralna uczenie zamierzone zależność współzależna od grupy współzależne rozkłady wzmacniania zachowanie tymczasowe rozkład sprzężony wzmacnianie sporadyczne efekt wzmacniania sporadycznego rozkład wzmacniania sporadycznego trafność wewnętrzna zgodność między obserwatorami rzetelność pomiarów obserwatorów warunkowanie interoceptywne zgodność między oceniającymi rzetelność pomiarów osób oceniających interwał między wzmocnieniami czas między reakcjami teoria czasu między reakcjami interrupted chain przerwany łańcuch instructional control instructional setting instrumental behavior instrumental conditioning instrumental learning instrumental response intensity intensive behavioral intervention intentional learning interdependent group contingency interdependent schedules of reinforcement interim behavior interlocking schedule intermittent reinforcement intermittent reinforcement effect intermittent schedule of reinforcement internal validity interobserver agreement (IOA) interobserver reliability historia wzmacniania homogeniczny łańcuchowy rozkład wzmacniania hipoteza hipotetyczny konstrukt metoda hipotetycznodedukcyjna identyczność dopasowanie identycznych bodźców naśladowanie wzmocnienia wynikające z naśladowania terapia implozywna impulsywny wybór impulsywność nieczysty mand nieczysty takt odwrażliwianie in vivo zachęta incydentalne tworzenie łańcucha lub incydentalne wzmacnianie incydentalny trening językowy uczenie się incydentalne incydentalne wzmacnianie uczenie incydentalne zachowanie niekompatybilne zależność niezależna od grupy interoceptive conditioning interrater agreement interrater reliability zmienna niezależna ocena pośrednia 7 intersperse v. interspersed adj. interspersed trials / mixed trials inter-trial interval intertrial interval (ITI) interval differential reinforcement of low rates interval recording interval schedule of reinforcement interval-by-interval interobserver agreement (IOA) intervention (treatment) package intradimensional training intra-stimulus prompt intraverbal intrinsic reinforcement intrinsic reinforcer intrinsic variability intuitive control in-vivo therapy irreversibility joint attention joint stimulus control lag reinforcement schedule latency latency recording latency-based functional analysis latent inhibition latent learning law of effect law of exercise law of intensity magnitude law of latency law of threshold learn unit learn unit context learn units to criterion learned helplessness learning learning set least restrictive treatment model least-to-most prompting level przeplatać przeplecione próby przeplatane level system limited hold line graph linear interval scale listener listener behavior listener component of naming interwał między próbami interwał pomiędzy próbami interwałowe różnicujące wzmacnianie niskiego tempa zapis interwałowy rozkład wzmacniania interwałowy zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich interwałach pakiet interwencyjny listener literacy listener training local rate or local response rate logarithmic interval scale trening wewnątrzwymiarowego różnicowania podpowiedź wewnątrzbodźcowa intrawerbalna wzmacnianie wewnętrzne wzmocnienie wewnętrzne zmienność wewnętrzna kontrola przez zależności terapia in vivo nieodwracalność wspólne pole uwagi połączona kontrola bodźcowa rozkład wzmacniania zachowań różnorodnych opóźnienie zapis opóźnienia analiza funkcjonalna oparta o pomiar opóźnienia hamowanie utajone / latentne uczenie się utajone prawo efektu prawo ćwiczenia prawo intensywnościwielkości prawo opóźnienia prawo progu jednostka nauczania kontekst jednostki nauczania jednostki nauczania do kryterium wyuczona bezradność uczenie się gotowość do uczenia się model jak najmniej restrykcyjnych oddziaływań / model jak najmniej restrykcyjnej terapii udzielanie podpowiedzi od najsłabszej do najsilniejszej poziom logical positivism long-delay conditioning loose teaching magazine training magnitude mainstreaming wielkość włączenie dziecka do placówki masowej (przedszkole/szkoła) maintenance mand mand v. utrzymanie mand mandować/wypowiadać mandy manipulandum maskowanie próby skomasowane skomasowane jednostki nauczania skomasowana praktyka kryterium opanowania dopasowanie prawo dopasowania dopasowanie do wzorca reakcja dopasowywania do wzorca maksymalizacja średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwałach średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do czasu trwania zachowania tendencyjny błąd pomiaru pomiar na podstawie produktu trwałego zapis Mechnera zachowanie pośredniczące ulepszanie mentalizm menstalistyczny manipulandum masking mass trials massed learn units massed practice mastery criteria matching matching law matching to sample match-to-sample responding maximizing mean count-per-interval interobserver agreement (IOA) mean duration-peroccurrence interobserver agreement (IOA) measurement bias measurement by permanent product Mechner notation mediating behavior melioration mentalism mentalistic adj. 8 system poziomowy ograniczona dostępność wykres liniowy liniowa skala interwałowa słuchacz zachowanie słuchacza komponent słuchacza w nazywaniu elementarne umiejętności słuchacza trening umiejętności słuchacza tempo chwilowe lub chwilowe tempo reagowania logarytmiczna skala interwałowa pozytywizm logiczny warunkowanie z długim odroczeniem uczenie w różnorodnych warunkach trening korzystania z karmnika metacontingencies metaphorical extension metaphysical behaviorism method of successive approximations methodological behaviorism metazależności rozszerzenie metaforyczne behawioryzm metafizyczny metoda kolejnych przybliżeń metonymical extension mindfulness mixed (mix) schedule of reinforcement model prompt model v. modeling molar molar and molecular analyses rozszerzenie metonimiczne uważność rozkład wzmacniania mieszany podpowiedź modelująca modelować modelowanie molarny molarne i molekularne analizy molar theory molecular molecular theory momentary deprivation momentary differential reinforcement of other behavior (DRO) momentary maximization theory momentary maximizing momentary time sampling most-to-least prompting teoria molarna molekularny teoria molekularna chwilowa deprywacja chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań teoria chwilowej maksymalizacji chwilowa maksymalizacja chwilowe próbki czasowe udzielanie podpowiedzi od najsilniejszej do najsłabszej operacja motywacyjna wieloelementowy schemat eksperymentalny schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych zachowań schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania w różnych sytuacjach schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych osób badanych schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania wieloelementowa kontrola uczenie wieloprzykładowe trening wieloprzykładowy wielorakie funkcje (bodźca) schemat wielokrotnych próbek wieloelementowy rozkład wzmacniania motivating operation (MO) multi-element design multiple baseline across behaviors multiple baseline across settings multiple baseline across subjects multiple baseline design multiple control multiple exemplar instruction multiple exemplar training multiple functions (stimulus) multiple probe design multiple schedule of reinforcement multiple stimulus preference assessment multiple treatment interference multiple treatment reversal design behawioryzm metodologiczny multiple-stimulus with replacement preference assessment multiple-stimulus without replacement preference assessment mutual entailment naive observer name v. naming natural concept natural environment training (NET) natural reinforcer natural setting naturalistic language intervention naturally existing contingency negative automaintenance negative contrast negative practice negative punisher negative punishment negative reinforcement negative reinforcer negative stimulus neutral stimulus noncontingent escape noncontingent reinforcement (NCR) nondifferential training nondiscriminated avoidance nonexclusionary time-out normalization observation period observational learning observed value observer drift observer reactivity observing response occurrence/non-occurrence interobserver agreement (IOA) 9 ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie wpływ historii oddziaływań naprzemienny schemat eksperymentalny wielu oddziaływań ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie z ponownym uwzględnieniem ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie w wariancie bez ponownego uwzględnienia powiązanie odnoszące nieświadomy obserwator nazywać nazywanie pojęcie naturalne nauczanie w środowisku naturalnym (NET) wzmocnienie naturalne naturalne otoczenie naturalistyczna interwencja językowa zależność istniejąca naturalnie samoutrzymywanie negatywne negatywny kontrast praktyka negatywna kara negatywna karanie negatywne wzmacnianie negatywne wzmocnienie negatywne bodziec negatywny bodziec obojętny ucieczka niezależna od zachowania wzmacnianie niezależne od zachowania (NCR) trening nieróżnicowania unikanie bez bodźca różnicującego time-out bez wykluczenia normalizacja okres obserwacji uczenie się przez obserwację zaobserwowana wartość dryf obserwatora reaktywność obserwatora reakcja obserwacyjna zgodność pomiędzy obserwatorami (IOA) co do obecności/braku obecności zachowania we wszystkich interwałach oddity procedure omission omission training one-factor theory one-party contract on-task behavior ontogenetic ontogeny open economy operandum test operant adj. operant agression operant behavior operant chamber operant class operant conditioning operant imitation operant level operant response operant selection operant variability operational definition opportunity-to-respond optimization theory optimizing organizational behavior management overall response rate overcorrection overexpectation effect overmatching overselectivity overshadowing overt behavior paced response package intervention paired-stimulus preference assessment pairing pairwise preference assessment paralell contract parametric analysis parametric design parroting parsimony partial interval recording partial reinforcement effect participant modeling partition time-out passive avoidance pattern procedura odmienności pomijanie trening pomijania teoria jednoczynnikowa kontrakt unilateralny zachowanie związane z wykonywaniem zadania ontogeniczny ontogeneza otwarty system ekonomiczny test operandum sprawczy agresja sprawcza zachowanie sprawcze klatka Skinnera klasa zachowań sprawczych warunkowanie sprawcze naśladowanie sprawcze wyjściowy poziom reakcji sprawczej reakcja sprawcza selekcja zachowań sprawczych pattern analysis Pavlovian conditioning peak procedure peak shift percentage percentage reinforcement percentile schedule of reinforcement permanent product recording personalized system of instruction perspective taking skills phase change lines philosophic doubt phylogenic phylogeny physical guidance physical prompt physical restraint Picture Exchange Communication System (PECS) picture prompt pilot research pivotal behaviors pivotal learning pivotal response pivotal response training (PRT) placebo control placebo effect Planned activity check (PLACHECK) planned ignoring point-to response point-to-point correspondence polymorphous stimulus class różnorodność zachowań sprawczych definicja operacyjna możliwość reakcji teoria optymalizacji optymalizacja zarządzanie zachowaniem w organizacji ogólne tempo reagowania hiperkorekcja efekt nadmiernych oczekiwań naddopasowanie nadmierna selektywność zacienianie zachowanie jawne reakcja w określonym tempie pakiet interwencyjny ocena preferencji bodźców prezentowanych parami parowanie ocena preferencji bodźców prezentowanych parami kontrakt równoległy analiza parametryczna parametryczny schemat eksperymentalny powtarzanie parsymonia częściowy zapis interwałowy efekt wzmacniania sporadycznego modelowanie uczestniczące timeout za przegrodą pasywne unikanie wzór Positive Behavior Support (PBS) positive contrast positive practice positive practice overcorrection Positive punisher positive punishment positive reinforcement positive reinforcer positive stimulus post reinforcement pause (PRP) 10 analiza wzoru warunkowanie pawłowskie procedura szczytowej częstości zachowania przesunięcie szczytu gradientu generalizacji procent wzmacnianie procentowe rozkład wzmacniania percentylowy zapis produktu trwałego zindywidualnizowany system nauczania umiejętności przyjmowania perspektywy linie zmiany fazy filozoficzna wątpliwość filogenetyczny filogeneza fizyczne kierowanie podpowiedź fizyczna unieruchomienie fizyczne system komunikacji oparty o wymianę obrazków (PECS ) podpowiedź obrazkowa badania pilotażowe zachowania kluczowe uczenie kluczowe reakcja kluczowa trening reakcji kluczowych (PRT) kontrola placebo efekt placebo próbki czasowe w grupie (PLACHECK) planowe ignorowanie reakcja wskazywania odpowiedniość 1:1 polimorficzna klasa bodźców Pozytywne Wspieranie Zachowań / Model Pozytywnego Wspierania Zachowań (PBS) pozytywny kontrast praktyka pozytywna hiperkorekcja w formie praktyki pozytywnej kara pozytywna karanie pozytywne wzmacnianie pozytywne wzmocnienie pozytywne bodziec pozytywny pauza po wzmocnieniu postdiscrimination gradient potentiation practice effect precision teaching precommitment precurrent behavior precurrent contingency precursor behavior prediction predictive stimulus preference assessment pre-listener Premack principle preparatory response preparedness preratio pause preratio pausing prerequisite behavior presence-absence training primary aversive stimulus primary laws of reflex primary reinforcer principle of behavior private behavior private event probabilistic stimulus class gradient po różnicowaniu potęgowanie efekt praktyki uczenie precyzyjne wstępne zobowiązanie zachowanie poprzedzające zależność poprzedzająca zachowanie zwiastujące przewidywanie bodziec predyktywny ocena preferencji pre-słuchacz zasada Premacka reakcja wstępna gotowość pauza przed serią pauzowanie przed serią zachowanie niezbędne trening typu „jest – nie ma” pierwotny bodziec awersyjny podstawowe prawa odruchów wzmocnienie pierwotne prawo zachowania zachowanie prywatne zdarzenie prywatne probabilistyczna klasa bodźców probability of response prawdopodobieństwo reakcji probe próbka probe multiple baseline schemat eksperymentalny z design wykorzystaniem pomiaru próbkowego kilku poziomów wyjściowych zachowania procedural fidelity proceduralna wierność procedural integrity proceduralna integralność procedure of fixed-outcome procedura kształtowania o shaping stałych konsekwencjach procedure of variableprocedura kształtowania o outcome shaping zmiennych konsekwencjach programmed instruction zaprogramowane nauczanie programming common stimuli programowanie oparte o typowe bodźce progressive muscular progresywna relaksacja relaxation mięśni progressive schedule rozkład progresywny progressive schedule of progresywny rozkład reinforcement wzmacniania progressive-interval schedule progresywny rozkład interwałowy progressive-ratio schedule progresywny rozkład proporcjonalny progressive-time schedule progresywny rozkład czasowy prompt podpowiedź prompt delay opóźnienie podpowiedzi prompt dependency zależność od podpowiedzi prompt fading wycofywanie podpowiedzi prompt v. podpowiadać property destruction niszczenie własności prosthetic reinforcer proximity control pseudoconditioning pseudotrial psychological behaviorism psychological flexibility public behavior public event punish v. punisher punishment punishment contingency pure mand pure tact puzzle box quantitative law of effect quid pro quo contract radical behaviorism random-interval schedule random-interval schedule of reinforcement random-ratio schedule random-ratio schedule of reinforcement rapid motor imitation rate rate dependency rate of reinforcement rate of responding rate of response ratio run ratio schedule ratio schedule of reinforcement ratio strain reaction chain reactivity reader reader immersion real-time recording reciprocal contingency recording recovery from punishment procedure redirection reflex reflexive aggression reflexive conditioned motivating operation 11 sztuczne wzmocnienie kontrolowanie odległości między nauczycielem a uczniem pseudowarunkowanie pseudopróba behawioryzm psychologiczny elastyczność psychologiczna zachowanie publiczne zdarzenie publiczne karać kara karanie zależność karząca czysty mand czysty takt skrzynka problemowa ilościowe prawo efektu kontrakt quid pro quo (wzajemny) radykalny behawioryzm rozkład o losowych interwałach rozkład wzmacniania o losowych interwałach rozkład o losowych proporcjach rozkład wzmacniania o losowych proporcjach szybka imitacja motoryczna tempo zależność od tempa tempo wzmacniania tempo reagowania tempo reakcji szybkie reagowanie w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania rozkład proporcjonalny proporcjonalny rozkład wzmacniania zanik reagowania w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania łańcuch reakcji reaktywność czytający immersja czytającego rzeczywisty zapis czasu zależność wzajemna zapis procedura nawrotu zachowania po karaniu przekierowanie odruch agresja odruchowa odruchowa warunkowa operacja motywacyjna reflexive relation reflexivity regression regulated breathing reification reinforce v. reinforcement reinforcement contingency reinforcement function reinforcement rate reinforcement relativity reinforcement schedule reinforcer reinforcer assessment reinforcer delay reinforcer magnitude reinforcer ratio reinforcer-abolishing effect relacja zwrotna zwrotność regresja / regres uregulowane oddychanie reifikacja wzmacniać wzmacnianie zależność wzmacniająca funkcja wzmacniania tempo wzmacniania relatywność wzmacniania rozkład wzmacniania wzmocnienie ocena wzmocnień opóźnienie wzmocnienia siła wzmocnienia proporcja wzmocnień efekt zniesienia wartości wzmocnienia reinforcer-establishing effect efekt ustanowienia wartości wzmocnienia relational autoclitic relacyjna reakcja autoklityczna relational discrimination or różnicowanie relacyjne lub relational learning uczenie się relacyjne relational frame rama relacyjna Relational Frame Theory (RFT) teoria ram relacyjnych (RFT) relational framing relational responding relational theory of stimulus control relative rate relative rate of reinforcement ramowanie relacyjne reagowanie relacyjne relacyjna teoria kontroli bodźcowej względne tempo względne tempo wzmacniania relative rate of response relative stimulus control relativity (of reinforcers) relaxation training relevance of behavior rule relevant (critical) features of stimuli reliability repeated acquisition repertoire replacement behavior replication Rescorla–Wagner model research design resistance to change resistance to extinction respondent respondent acquisition respondent behavior respondent conditioning respondent discrimination respondent extinction respondent generalization względne tempo reakcji względna kontrola bodźcowa względność (wzmocnień) trening relaksacyjny zasada istotności zachowania istotne cechy bodźca respondent level response response adduction response allocation response blocking response chain response class response competition response cost response deprivation response deprivation theory response differentiation response effort response generalization response hierarchy response induction response latency response maintenance response omission response prompt response rate response strength response topography response-deprivation hypothesis response-independent reinforcer response-reinforcer correlation theory response-restriction preference assessment response-shock interval restitutional overcorrection restricted operant resurgence retention interval reversal design rzetelność powtarzane nabywanie repertuar zachowanie zastępujące replikacja model Rescorli–Wagnera plan badawczy odporność na zmianę odporność na wygaszanie reaktywny nabywanie reaktywne zachowanie reaktywne warunkowanie reaktywne różnicowanie reaktywne wygaszanie reaktywne generalizacja reaktywna reversal phase reversal technique role-play rule-governed behavior run run of response running rate salience salient adj. sameness sample stimulus sample-specific behavior 12 wyjściowy poziom zachowania reaktywnego reakcja addukcja reakcji alokacja reakcji blokowanie reakcji łańcuch reakcji klasa reakcji współzawodnictwo reakcji koszt reakcji deprywacja reakcji teoria deprywacji reakcji różnicowanie reakcji wysiłek związany z reakcją generalizacja reakcji hierarchia reakcji indukcja reakcji opóźnienie reakcji utrzymanie reakcji pominięcie reakcji podpowiedź związana z reakcją tempo reakcji siła reakcji forma reakcji hipoteza deprywacji reakcji wzmocnienie niezależne od reakcji teoria korelacji reakcji i wzmocnień ocena preferencji oparta o ograniczenie reakcji interwał między reakcją a szokiem hiperkorekcja w formie restytucji ograniczone zachowanie sprawcze nawrót interwał utrzymania naprzemienny schemat eksperymentalny faza powrotu technika naprzemienna odgrywanie ról zachowanie kierowane regułami seria seria reakcji tempo reakcji wyrazistość wyraźny identyczność bodziec wzorcowy zachowanie specyficzne dla wzorca satiation scalloping scatterplot schedule schedule control schedule of reinforcement schedule thinning schedule-induced behavior science of behavior scored-Interval interobserver agreement (IOA) script script fading secondary reinforcer second-order conditioning second-order schedule see-write selection by consequences selection-based systems selectionism self-as-context self-contract self-control self-control choice self-editing self-evaluation self-generated mediator of generalization self-injurious behavior (SIB) self-injury self-instruction self-instructional training self-management self-monitoring or selfrecording self-paced self-praise v. self-reinforcement self-stimulatory behavior self-talk conversational units self-talk to govern other behavior semilogarithmic chart sense modality sensitization sensory extinction sensory preconditioning sequelic sequence analysis nasycenie wykres muszelkowy wykres punktowy rozkład kontrola rozkładowa / kontrola przez rozkład rozkład wzmacniania rozrzedzanie rozkładu zachowanie indukowane przez rozkład nauka o zachowaniu zgodność między obserwatorami (IOA) w zaznaczonych interwałach skrypt wycofywanie skryptów wzmocnienie wtórne warunkowanie drugiego rzędu rozkład drugiego rzędu zobacz-napisz selekcja przez konsekwencje sequence effect serendipity setting event shadow v. shadowing shaping shock-shock interval short-circuiting the contingency short-delay conditioning efekt sekwencji przypadkowe odkrycie zdarzenie nastawiające cieniować cieniowanie kształtowanie interwał szok-szok obejście zależności speaker-as-own-listener speaker-listener exchanges mówca jako własny słuchacz wymiana mówca-słuchacz specification split-middle line progress spontaneous imitation spontaneous recovery S-S account of conditioned reinforcement stable baseline standard celeration chart steady state steady-state performance steady-state responding specyfikacja dzieląca na pół linia przebiegu spontaniczne naśladowanie samorzutne odnowienie wyjaśnienie typu S-S warunkowego wzmacniania stabilny poziom wyjściowy standardowy wykres celeracji stabilny poziom stabilny poziom wykonywania stabilny poziom reagowania warunkowanie z krótkim odroczeniem shuttle box klatka wahadłowa Sidman avoidance task procedura unikania Sidmana sign znak sign language język migowy sign topography forma znaku sign-tracking śledzenie znaku sign-tracking theory teoria śledzenia znaku simple baseline design schemat eksperymentalny z pomiarem poziomu wyjściowego simultaneous conditioning warunkowanie równoczesne simultaneous discrimination różnicowanie równoczesne simultaneous discrimination procedura różnicowania procedure równoczesnego simultaneous stimulus podpowiedzi równoczesne prompts związane z bodźcem single-subject research badania jednopodmiotowe single-subject research design jednopodmiotowy schemat eksperymentalny Skinner box klatka Skinnera social connection więź społeczna social referencing społeczne odwoływanie się social reinforcer wzmocnienie społeczne social validity trafność społeczna solistic extension solistyczne rozszerzenie spaced-responding różnicujące wzmacnianie differential reinforcement of niskiego tempa oparte o low rates interwały między reakcjami speaker mówca speaker component of komponent mówcy w naming nazywaniu speaker immersion procedure procedura immersji mówcy systemy oparte na wyborze bodźca selekcjonizm "ja" jako kontekst kontrakt z samym sobą samokontrola wybór związany z samokontrolą autoedytowanie autoewaluacja stworzony samemu pośrednik w generalizacji zachowanie autoagresywne autoagresja autoinstrukcja trening samoinstruowania samozarządzanie automonitoring lub autozapisywanie we własnym tempie chwalić samego siebie samowzmacnianie zachowanie autostymulujące jednostki konwersacyjne mówienia do siebie kierowanie innym zachowaniem poprzez mówienie do siebie wykres półlogarytmiczny modalność zmysłowa uwrażliwianie wygaszanie sensoryczne sensoryczne przedwarunkowanie siquelik analiza sekwencji 13 steady-state strategy stereotypy stimulus class stimulus continuum (plural: continua) stimulus control Δ stimulus delta (S-delta, S ) stimulus discrimination stimulus discrimination training stimulus equivalence stimulus exemplars stimulus fading stimulus function stimulus generalization stimulus generalization gradient stimulus preference assessment stimulus prompt stimulus satiation stimulus shaping stimulus substitution stimulus substitution theory stimulus superimposition stimulus-response chain stimulus-stimulus pairing stimulus-stimulus relation strength successive approximation successive discrimination successive discrimination procedure summation superstition superstitious behavior surrogate conditioned motivating operation symbolic matching symmetrical relation symmetry system of least prompts systematic desensitization systematic replication tact tact extensions tact v. tandem (tand) schedule of reinforcement target behavior task analysis taste aversion strategia stabilnego poziomu stereotypia klasa bodźców kontinuum bodźca taste-aversion learning teaching loosely kontrola bodźcowa Δ bodziec delta (S-delta, S ) różnicowanie bodźców trening różnicowania bodźców równoważność bodźców przykłady bodźców wycofywanie bodźca funkcja bodźca generalizacja bodźca gradient generalizacji bodźca teleological behaviorism temporal conditioning temporal contiguity temporal discounting temporal discrimination temporal extent temporal integration temporal locus terminal behavior terminal link terminal rate textual textual prompt textual responding textual response three-term contingency time delay time sample recording time sampling time schedule time schedule of reinforcement time-out time-out from positive reinforcement time-out ribbon timer titration schedule titration schedule of reinforcement token token economy token reinforcement teaching sufficient examples ocena preferencji bodźców podpowiedź związana z bodźcem nasycenie bodźcem kształtowanie bodźców substytucyjność bodźców teoria substytucji bodźców nałożenie bodźca łańcuch bodziec-reakcja parowanie bodźca z bodźcem relacja między bodźcami siła kolejne przybliżenie różnicowanie następujące po sobie procedura sukcesywnego różnicowania sumowanie / kumulacja przesąd zachowanie przesądne zastępcza warunkowa operacja motywacyjna symboliczne dopasowywanie relacja symetryczna symetryczność system najsłabszych podpowiedzi systematyczne odwrażliwianie token reinforcer topographical drift topographical response class topographical tagging topography topography-based definition topography-based systems total count interobserver agreement (IOA) systematyczna replikacja takt rozszerzenie taktu taktować łączny rozkład wzmacniania total duration interobserver agreement (IOA) total task presentation total-task chaining zachowanie modyfikowane / zachowanie docelowe analiza zadania awersja do smaku trace conditioning 14 uczenie się awersji do smaku uczenie w różnorodnych warunkach uczenie wystarczających przykładów behawioryzm teleologiczny warunkowanie czasowe styczność czasowa dyskontowanie czasowe różnicowanie czasowe zakres czasowy scalanie czasowe umiejscowienie w czasie zachowanie końcowe ogniwo końcowe tempo końcowe tekstualny podpowiedź tekstualna reagowanie tekstualne reakcja tekstualna trójelementowa zależność opóźnienie czasowe zapis próbek czasowych próbki czasowe rozkład czasowy czasowy rozkład wzmacniania time-out timeout od wzmocnień pozytywnych timeout ze wstążką timer / minutnik miareczkujący rozkład miareczkujący rozkład wzmacniania żeton gospodarka żetonowa wzmacnianie za pomocą żetonu wzmocnienie w postaci żetonu dryf formy klasa reakcji związana z formą oznaczanie związane z formą forma definicja oparta o formę systemy oparte na formie zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitej liczby zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitego czasu trwania całkowita prezentacja uczenie łańcucha zachowań przez całkowitą prezentację warunkowanie śladowe tracking transcription transcription response transfer transfer of stimulus control transfer procedure transfer trial transformation of functions transformation of stimulus function transition state transition-state performance śledzenie transkrypcja reakcja transrypcyjna przeniesienie przeniesienie kontroli bodźcowej procedura przeniesienia próba przenosząca zmiana funkcji przekształcanie funkcji bodźca unit of measurement unlearned aversive condition jednostka pomiaru pierwotny element awersyjny unlearned reinforcer unpairing unprompted response unscored-Interval interobserver agreement (IOA) unsignaled chain schedule of reinforcement validity value-altering effect value-altering principle variability variable baseline variable-interval variable-interval differential reinforcement of other behavior (DRO) variable-interval responding wzmocnienie pierwotne deparowanie niepodpowiedziana reakcja zgodność między obserwatorami (IOA) w niezaznaczonych interwałach łańcuchowy rozkład wzmacniania bez sygnalizacji trafność efekt zmiany wartości zasada zmiany wartości zmienność zmienny poziom wyjściowy zmienny interwał różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach reagowanie przy zmiennych interwałach variable-interval schedule (VI) rozkład wzmacniania o of reinforcement zmiennych interwałach (VI) variable-momentary chwilowe różnicujące differential reinforcement of wzmacnianie innych other behavior (DRO) zachowań o zmiennych interwałach variable-ratio zmienne proporcje variable-ratio responding reagowanie przy zmiennych proporcjach variable-ratio schedule (VR) of rozkład wzmacniania o reinforcement zmiennych proporcjach (VR) variable-time schedule rozkład o zmiennym czasie variable-time schedule (VT) of rozkład wzmacniania o reinforcement zmiennym czasie (VT) variable-time stimulus prezentacja bodźców w presentation rozkładzie o zmiennym czasie verbal werbalny verbal behavior zachowanie werbalne verbal behavior analysis analiza zachowań werbalnych Verbal Behavior Milestones Podręcznik do oceny osiągania Assessment and Placement kamieni milowych rozwoju i Program (VB-MAPP) planowania terapii (VB-MAPP) stan przejściowy działanie w stanie przejściowym transitive conditioned przechodnia warunkowa motivating operation operacja motywacyjna transitive relation relacja przechodnia transitivity przechodniość transposition transpozycja trans-situationality transsytuacyjność treatment acceptability akceptowalność oddziaływania treatment drift dryf związany z oddziaływaniem treatment integrity integralność oddziaływania trend trend trend determination ustalanie trendu trial próba trial-and-error learning uczenie się metodą prób i błędów trial-by-trial interobserver zgodność między agreement (IOA) obserwatorami (IOA) we wszystkich próbach trials to criterion liczba prób do kryterium true value wartość prawdziwa two-factor theory teoria dwuczynnikowa two-key procedure procedura dwóch przycisków two-party contract kontrakt bilateralny type I error błąd typu I type II error błąd typu II unconditional positive reward bezwarunkowa nagroda pozytywna unconditioned motivating bezwarunkowa operacja operation motywacyjna unconditioned negative bezwarunkowe wzmocnienie reinforcer negatywne unconditioned punisher kara bezwarunkowa unconditioned reinforcer wzmocnienie bezwarunkowe unconditioned stimulus (US) efekt pre-ekspozycji bodźca preexposure effect bezwarunkowego (US) unconditioned/unconditional odruch bezwarunkowy reflex unconditioned/unconditional reakcja bezwarunkowa (UR) response (UR) unconditioned/unconditional bodziec bezwarunkowy (US) stimulus (US) undermatching poddopasowanie unit of analysis jednostka analizy verbal community verbal discrimination verbal episode verbal functions verbal learning verbal mediation for problem solving verbal operant verbal prompt verbal recognition 15 społeczność werbalna różnicowanie bodźców werbalnych epizod werbalny funkcje werbalne uczenie werbalne mediacja werbalna w rozwiązywaniu problemów operant werbalny / werbalne zachowanie sprawcze podpowiedź słowna rozpoznawanie bodźców werbalnych verbally governed behavior verification vicarious conditioning vicarious learning video modeling visual analysis or inspection visual prompt visual tracking vocal behavior vocal topographies vocal verbal behavior warning stimulus whole-interval differential reinforcement of other behavior (DRO) whole-interval recording withdrawal design zachowanie kierowane werbalnie weryfikacja warunkowanie zastępcze uczenie zastępcze wideomodelowanie analiza wizualna podpowiedź wizualna wodzenie wzrokiem zachowanie wokalne formy wokalne wokalne zachowanie werbalne bodziec ostrzegawczy różnicujące wzmacnianie innych zachowań w oparciu o cały interwał całościowy zapis interwałowy schemat eksperymentalny z wycofaniem within-experiment replication within-phase replication within-session replication within-stimulus prompt within-subject design writer writer immersion writer immersion protocol writer-as-own-reader yoked contingencies yoked schedules yoking zero second delay (of prompting) zero-second time delay prompt 16 replikacja wewnątrzeksperymentalna replikacja wewnątrzfazowa replikacja wewnątrzsesyjna podpowiedź wewnątrzbodźcowa schemat eksperymentalny wewnątrzpodmiotowy piszący immersja piszącego protokół immersji piszącego piszący jako własny czytający zależności sprzężone rozkłady sprzężone sprzęganie opóźnienie 0 sekund podpowiedź z opóźnieniem 0 sekund Polish-English Glossary of Behavior Analytic Terms Polsko-angielski słownik terminów behawioralnych POLISH TERMS TERMINY POLSKIE ENGLISH TERMS TERMINY ANGIELSKIE addukcja addukcja reakcji addytywna teoria kontrastu behawioralnego agresja odruchowa agresja sprawcza akceptowalność oddziaływania alokacja reakcji alternatywne rozkłady wzmacniania alternatywny rozkład analityk zachowania analiza elementów interwencji analiza funkcjonalna analiza funkcjonalna oparta o pomiar opóźnienia analiza opisowa analiza parametryczna analiza sekwencji analiza systemów zachowania analiza wizualna analiza wzoru analiza zachowania analiza zachowania analiza zachowania społeczności analiza zachowań werbalnych analiza zadania artefakt asocjacjonizm asocjacyjna siła asocjacyjne uczenie autoagresja autoedytowanie autoewaluacja autoinstrukcja automatyzm automonitoring lub autozapisywanie awersja do smaku awersyjne przeciwwarunkowanie awersyjny badania jednopodmiotowe badania pilotażowe badanie demonstracyjne behawioralno-analityczny adduction response adduction additivity theory of behavioral contrast reflexive aggression operant agression treatment acceptability response allocation alternative (alt) schedules of reinforcement alternative schedule behavior analyst component analysis functional analysis latency-based functional analysis descriptive analysis parametric analysis sequence analysis behavior-systems analysis visual analysis or inspection pattern analysis analysis of behavior behavior analysis community behavior analysis verbal behavior analysis task analysis artifact associationism associative strength associative learning self-injury self-editing self-evaluation self-instruction automaticity self-monitoring or selfrecording taste aversion aversive counterconditioning behawioralny behawioralny punkt zwrotny behawioralny trening umiejętności behawioryzm behawioryzm metafizyczny behawioryzm metodologiczny behavioral adj. behavioral cusp behavioral skills training behawioryzm psychologiczny behawioryzm teleologiczny bezpośrednia replikacja bezwarunkowa nagroda pozytywna bezwarunkowa operacja motywacyjna bezwarunkowe wzmocnienie negatywne bezwzględna kontrola bodźcowa biologiczna gotowość biologiczne sprzężenie zwrotne / biofeedback blok blokować blokowanie blokowanie reakcji błąd typu I błąd typu II bodziec apetytywny bodziec awersyjny bodziec bezwarunkowy (US) psychological behaviorism teleological behaviorism direct replication unconditional positive reward Δ bodziec delta (S-delta, S ) bodziec dopasowywany bodziec funkcjonalny bodziec hamujący bodziec informacyjny bodziec kontrolujący bodziec nacechowany pozytywnie bodziec negatywny bodziec obojętny bodziec określający zależność bodziec ostrzegawczy bodziec pobudzający bodziec pozytywny bodziec predyktywny bodziec różnicujący (SD) bodziec ustanawiający bodziec warunkowy (CS) aversive adj. single-subject research pilot research demonstration research behavior-analytic adj. 17 behaviorism metaphysical behaviorism methodological behaviorism unconditioned motivating operation unconditioned negative reinforcer absolute stimulus control biological preparedness biofeedback block block v. blocking response blocking type I error type II error appetitive stimulus aversive stimulus unconditioned/unconditional stimulus (US) Δ stimulus delta (S-delta, S ) comparison stimulus functional stimulus inhibitory stimulus informative stimulus controlling stimulus feature-positive stimulus negative stimulus neutral stimulus contingency-specifying stimulus warning stimulus augmenting stimulus positive stimulus predictive stimulus discriminative stimulus (SD) establishing stimulus (ES) conditioned/conditional stimulus (CS) bodziec warunkowy pierwszego rzędu bodziec wygaszeniowy (SΔ delta / S ) bodziec wzorcowy bodziec zależny całkowita prezentacja całościowy zapis interwałowy cecha krytyczna cel behawioralny celeracja Certyfikowany analityk zachowania (BCBA) Certyfikowany asystent analityka zachowania (BCaBC) chwalić samego siebie chwilowa deprywacja chwilowa maksymalizacja chwilowe próbki czasowe chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) w stałych interwałach chwilowe różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach cieniować cieniowanie czas celeracji czas między reakcjami czas trwania czasowy rozkład wzmacniania częstość częstość reagowania częstość wzmacniania częściowy zapis interwałowy czynnik zakłócający czysty mand czysty takt czytający ćwiczenia zależne ćwiczenie rozłożone w czasie dane dane ABC deficyt behawioralny definicja oparta na funkcji definicja oparta o formę definicja operacyjna defuzja deparowanie deprywacja deprywacja reakcji determinizm first-order conditioned stimulus (CS) extinction stimulus (S-delta Δ S) sample stimulus contingent stimulus total task presentation whole-interval recording critical feature behavioral objective celeration Board Certified Behavior Analyst (BCBA) Board Certified Assistant Behavior Analyst (BCaBC) self-praise v. momentary deprivation momentary maximizing momentary time sampling momentary differential reinforcement of other behavior (DRO) fixed momentary differential reinforcement of other behavior (DRO) dokładna zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwale dokładność dopasowanie dopasowanie do wzorca dopasowanie identycznych bodźców dopasowywanie arbitralne dopasowywanie słuchowe dryf formy dryf obserwatora dryf związany z oddziaływaniem dryfowanie w kierunku instynktu duplik dynamika zachowania dyskontowanie dyskontowanie czasowe dystansowanie dystraktory działanie w stanie przejściowym dzieląca na pół linia przebiegu dziwaczne wokalizacje echowa efekt nadmiernych oczekiwań efekt osłabiający efekt placebo efekt praktyki efekt pre-ekspozycji bodźca bezwarunkowego (US) efekt sekwencji efekt ustanowienia wartości wzmocnienia efekt wywołujący efekt wzmacniania sporadycznego efekt wzmacniania sporadycznego efekt zmiany wartości efekt zmieniający funkcję efekt zmieniający zachowanie efekt zniesienia wartości wzmocnienia ekologia behawioralna ekonomia behawioralna eksperyment eksperymentalna analiza zachowania ekwiwalencja ekwiwalencja funkcjonalna ekwiwalentny elastyczność behawioralna elastyczność psychologiczna elektroniczne urządzenie mówiące variable-momentary differential reinforcement of other behavior (DRO) shadow v. shadowing celeration time period interresponse time (IRT) duration time schedule of reinforcement frequency frequency of responding frequency of reinforcement partial interval recording confounding factor pure mand pure tact reader contingent exercise distributed practice datum, data ABC record behavioral deficit function-based definition topography-based definition operational definition defusion unpairing deprivation response deprivation determinism 18 exact count-per-interval interobserver agreement (IOA) accuracy matching matching to sample identity matching arbitrary matching auditory matching topographical drift observer drift treatment drift instinctive drift duplic behavioral dynamics discounting temporal discounting distancing distractors transition-state performance split-middle line progress bizarre vocalizations echoic overexpectation effect abative effect placebo effect practice effect unconditioned stimulus (US) preexposure effect sequence effect reinforcer-establishing effect evocative effect intermittent reinforcement effect partial reinforcement effect value-altering effect function-altering effect behavior-altering effect reinforcer-abolishing effect behavioral ecology behavioral economics experiment experimental analysis of behavior equivalence functional equivalence equivalent adj. behavioral flexibility psychological flexibility electronic speaking device elementarne umiejętności słuchacza emitować empiryzm epizod werbalny etyczne zasady zachowania etyka farmakologia behawioralna faza nabywania faza powrotu filogenetyczny filogeneza filozoficzna wątpliwość fizyczne kierowanie follow-up forma forma gestowa forma reakcji forma znaku formy wokalne funkcja funkcja bodźca funkcja różnicująca funkcja wzmacniania funkcja zachowania funkcje werbalne funkcjonalna klasa reakcji funkcjonalna ocena zachowania funkcjonalnie ekwiwalentny funkcjonalny kontekstualizm fuzja poznawcza generalizacja generalizacja bodźca generalizacja na inne podmioty generalizacja reakcji generalizacja reaktywna generalność genetyka behawioralna gospodarka żetonowa gotowość gotowość do uczenia się gradient generalizacji gradient generalizacji bodźca gradient hamowania gradient po różnicowaniu gradient wygaszania gradient zależny od bliskości celu habituacja hamowanie utajone / latentne hamowanie warunkowe heterogeniczny łańcuchowy rozkład hierarchia reakcji listener literacy hierarchia zachowania lub reakcji hiperkorekcja hiperkorekcja w formie praktyki pozytywnej hiperkorekcja w formie restytucji hipotetyczny konstrukt hipoteza hipoteza deprywacji reakcji emit v. empiricism verbal episode ethical codes of behavior ethics behavioral pharmacology acquisition phase reversal phase phylogenic phylogeny philosophic doubt physical guidance follow-up topography gestural topography response topography sign topography vocal topographies function stimulus function discriminative function reinforcement function function of behavior verbal functions functional response class functional behavior assessment functionally equivalent adj. functional contextualism cognitive fusion generalization stimulus generalization generalization across subjects hierarchy of behavior or responses overcorrection positive practice overcorrection restitutional overcorrection hypothetical construct hypothesis response-deprivation hypothesis hipoteza informacji zwrotnych guidance hypothesis hipoteza odroczenia-redukcji delay- reduction hypothesis hipoteza różnicowania discrimination hypothesis historia behawioralna behavioral history historia wzmacniania history of reinforcement homogeniczny łańcuchowy homogenous chains schedule rozkład wzmacniania of reinforcement identyczność identity identyczność sameness ilościowe prawo efektu quantitative law of effect immersja czytającego reader immersion immersja piszącego writer immersion impulsywność impulsiveness / impulsivity impulsywny wybór impulsive choice incydentalne tworzenie incidental chaining or łańcucha lub incydentalne incidental reinforcement wzmacnianie incydentalne wzmacnianie incidental reinforcement incydentalny trening językowy incidental language training indukcja induction indukcja reakcji response induction integralność oddziaływania treatment integrity intensywna interwencja intensive behavioral behawioralna intervention intensywność intensity interwał między próbami inter-trial interval interwał między reakcją a response-shock interval szokiem interwał między interreinforcement interval wzmocnieniami (IRI) interwał pomiędzy bodźcem CS-US interval warunkowym a bodźcem bezwarunkowym interwał pomiędzy próbami intertrial interval (ITI) interwał szok-szok shock-shock interval interwał utrzymania retention interval interwałowe różnicujące interval differential wzmacnianie niskiego tempa reinforcement of low rates interwencja oparta na antecedent intervention zmiennych poprzedzających intrawerbalna intraverbal istotne cechy bodźca relevant (critical) features of stimuli "ja" jako kontekst self-as-context jednopodmiotowy schemat single-subject research design eksperymentalny jednostka analizy unit of analysis response generalization respondent generalization generality behavioral genetics token economy preparedness learning set generalization gradient stimulus generalization gradient inhibitory gradient postdiscrimination gradient extinction gradient goal gradient habituation latent inhibition conditioned inhibition heterogeneous chains schedule response hierarchy 19 jednostka konwersacji jednostka nauczania jednostka pomiaru jednostki konwersacyjne mówienia do siebie jednostki nauczania do kryterium jednostki zachowania język migowy język zależności kalibracja kara kara bezwarunkowa kara negatywna kara pozytywna kara warunkowa karać karanie karanie automatyczne karanie negatywne karanie pozytywne kierowane podporządkowanie się/ posłuszeństwo kierowanie innym zachowaniem poprzez mówienie do siebie kierowanie zależnościami klasa bodźców klasa bodźców arbitralnych klasa bodźców o podobnych cechach klasa bodźców poprzedzających klasa ekwiwalentna klasa funkcjonalna klasa reakcji klasa reakcji związana z formą conversational unit learn unit unit of measurement self-talk conversational units klasa zachowań sprawczych klasa zachowań wyższego rzędu klatka klatka Skinnera klatka Skinnera klatka wahadłowa kliniczna analiza zachowania kodik kolejne przybliżenie komponent mówcy w nazywaniu komponent słuchacza w nazywaniu konflikt interesów koniunkcyjny rozkład wzmacniania konsekwencja konsekwencje ukierunkowane na grupę operant class higher-order class of behavior learn units to criterion behavioral units sign language contingency language calibration punisher unconditioned punisher negative punisher Positive punisher conditioned punisher punish v. punishment automatic punishment negative punishment positive punishment guided compliance kontakt z chwilą obecną contact with present moment kontekst kontekst biologiczny kontekst jednostki nauczania kontekstualizm kontekstualna kontrola kontekstualna nauka o zachowaniu kontinuum bodźca context biological context learn unit context contextualism contextual control contextual behavioral science kontrakt behawioralny kontrakt bilateralny kontrakt opisujący zależności kontrakt quid pro quo (wzajemny) kontrakt równoległy kontrakt unilateralny kontrakt z samym sobą kontrast behawioralny kontrast lub kontrast behawioralny kontrola awersyjna kontrola bodźcowa kontrola bodźców słuchowych kontrola eksperymentalna kontrola placebo kontrola poleceniowa kontrola przez zależności kontrola przez zależności kontrola rozkładowa / kontrola przez rozkład kontrola zachowania przez klasę bodźców kontrola zmiennych poprzedzających kontrolowanie odległości między nauczycielem a uczniem kopiowanie tekstu korekta błędu koszt reakcji koszt reakcji związany z premią kryterium opanowania kształtowanie kształtowanie bodźców liczba liczba prób do kryterium linia trendu celeracji linie zmiany fazy liniowa skala interwałowa lista kontrolna zachowań logarytmiczna skala interwałowa logika poziomu wyjściowego łańcuch bodziec-reakcja łańcuch reakcji self-talk to govern other behavior contingency management stimulus class arbitrary stimulus class feature stimulus class antecedent stimulus class equivalence class functional class response class topographical response class chamber operant chamber Skinner box shuttle box clinical behavior analysis codic successive approximation speaker component of naming listener component of naming conflict of interest conjunctive (conj) schedule of reinforcement consequence group-oriented consequences 20 stimulus continuum (plural: continua) behavioral contract two-party contract contingency contract quid pro quo contract paralell contract one-party contract self-contract behavioral contrast contrast or behavioral contrast aversive control stimulus control auditory stimulus control experimental control placebo control instructional control contingency control intuitive control schedule control conceptual stimulus control (conceptual control) antecedent control proximity control copying a text error correction response cost bonus response cost mastery criteria shaping stimulus shaping count trials to criterion celeration trend line phase change lines linear interval scale behavior checklist logarithmic interval scale baseline logic stimulus-response chain reaction chain łańcuch reakcji łańcuch zachowań łańcuch zachowań łańcuch zachowań z ograniczeniem czasowym łańcuchowy rozkład wzmacniania łańcuchowy rozkład wzmacniania bez sygnalizacji łączne rozkłady wzmacniania łączny rozkład wzmacniania maksymalizacja mand mandować/wypowiadać mandy manipulandum maskowanie mediacja werbalna w rozwiązywaniu problemów medycyna behawioralna menstalistyczny mentalizm metazależności metoda hipotetycznodedukcyjna metoda kolejnych przybliżeń metoda swobodnych zachowań sprawczych metoda ustanowionych reakcji miareczkujący rozkład miareczkujący rozkład wzmacniania modalność zmysłowa model jak najmniej restrykcyjnych oddziaływań / model jak najmniej restrykcyjnej terapii model Rescorli–Wagnera modelować modelowanie modelowanie uczestniczące modyfikacja zachowania molarne i molekularne analizy molarny molekularny możliwość reakcji mówca mówca jako własny słuchacz nabywanie nabywanie (reakcji sprawczej) nabywanie reaktywne naddopasowanie response chain behavior chain behavioral chain behavior chain with limited hold chain(ed) schedule of reinforcement unsignaled chain schedule of reinforcement conjoint (conj) schedules of reinforcement tandem (tand) schedule of reinforcement maximizing mand mand v. nadmiar behawioralny nadmierna selektywność nałożenie bodźca naprzemienny schemat eksperymentalny naprzemienny schemat eksperymentalny wielu oddziaływań narzucony wybór następująca po sobie stała liczba reakcji przed zmianą nasycenie nasycenie bodźcem naśladowanie naśladowanie sprawcze naturalistyczna interwencja językowa naturalne otoczenie nauczanie bezpośrednie nauczanie w środowisku naturalnym (NET) nauka o zachowaniu nawrót nawyk nazywać nazywanie negatywny kontrast nieczysty mand nieczysty takt nieodwracalność niepodpowiedziana reakcja nieróżnicowalna zależność behavioral excess overselectivity stimulus superimposition reversal design titration schedule titration schedule of reinforcement sense modality least restrictive treatment model nieświadomy obserwator niezależność funkcjonalna niszczenie własności normalizacja obejście zależności Rescorla–Wagner model model v. modeling participant modeling behavior modification molar and molecular analyses obserwacja anegdotyczna obserwacja nieciągła obserwacja zależna ocena behawioralna ocena ekologiczna ocena opisowa ocena pośrednia ocena preferencji ocena preferencji bodźców naive observer functional independence property destruction normalization short-circuiting the contingency anecdotal observation discontinuous observation contingent observation behavioral assessment ecological assessment descriptive assessment indirect assessment preference assessment stimulus preference assessment paired-stimulus preference assessment pairwise preference assessment multiple stimulus preference assessment manipulandum masking verbal mediation for problem solving behavioral medicine mentalistic adj. mentalism metacontingencies hypothetico-deductive method method of successive approximations free operant method established response method molar molecular opportunity-to-respond speaker speaker-as-own-listener acquisition acquisition (of an operant response) respondent acquisition overmatching ocena preferencji bodźców prezentowanych parami ocena preferencji bodźców prezentowanych parami ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie 21 multiple treatment reversal design forced choice fixed consecutive number satiation stimulus satiation imitation operant imitation naturalistic language intervention natural setting direct instruction natural environment training (NET) science of behavior resurgence habit name v. naming negative contrast impure mand impure tact irreversibility unprompted response indiscriminable contingency ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie w wariancie bez ponownego uwzględnienia ocena preferencji bodźców prezentowanych po kilka jednocześnie z ponownym uwzględnieniem ocena preferencji oparta na podchodzeniu ocena preferencji oparta na zaangażowaniu ocena preferencji oparta o ograniczenie reakcji ocena preferencji z narzuconym wyborem ocena wzmocnień oczekiwany kontrast odchylenie asocjacyjne oddziaływania oparte na funkcji zachowania odgrywanie ról odporność na wygaszanie odporność na zmianę odpowiedniość odpowiedniość 1:1 odroczenie wzmocnienia odroczone dopasowanie do wzorca odroczone naśladowanie odroczone wzmacnianie odruch odruch bezwarunkowy odruch warunkowy odruchowa warunkowa operacja motywacyjna odwrażliwianie odwrażliwianie in vivo ogniwo końcowe ogólna analiza warunków ogólne tempo reagowania ogół wzmocnień ograniczona dostępność ograniczone zachowanie sprawcze okres obserwacji ontogeneza ontogeniczny operacja deprywacyjna operacja motywacyjna operacja ustanawiająca operacja znosząca operant werbalny / werbalne zachowanie sprawcze opis ABC multiple-stimulus without replacement preference assessment opisowa ocena funkcjonalna zachowania opisowa reakcja autoklityczna opóźnienie opóźnienie 0 sekund multiple-stimulus with replacement preference assessment opóźnienie czasowe opóźnienie podpowiedzi opóźnienie reakcji opóźnienie wzmocnienia opóźnienie zależne optymalizacja otwarty system ekonomiczny oznaczanie związane z formą pakiet interwencyjny approached based preference assessment engagement based preference assessment response-restriction preference assessment forced-choice preference assessment reinforcer assessment anticipatory contrast associative bias function-based treatment pakiet interwencyjny parametryczny schemat eksperymentalny parowanie parowanie bodźca z bodźcem parsymonia pasywne unikanie pauza i seria (wzór reagowania) pauza po wzmocnieniu role-play resistance to extinction resistance to change correspondence point-to-point correspondence delay of reinforcement delayed matching-to-sample pauza przed serią pauzowanie przed serią pęd zachowania pierwotny bodziec awersyjny pierwotny element awersyjny delayed imitation delayed reinforcement reflex unconditioned/unconditional reflex conditioned/conditional reflex reflexive conditioned motivating operation desensitization in vivo desensitization terminal link general case analysis overall response rate community of reinforcers limited hold restricted operant piszący piszący jako własny czytający plan aktywności plan badawczy planowe ignorowanie płynność początkowe ogniwa poddopasowanie podobieństwo formalne podpowiadać podpowiedzi równoczesne związane z bodźcem podpowiedź podpowiedź dłoń-na-dłoni podpowiedź fizyczna podpowiedź gestem podpowiedź modelująca podpowiedź obrazkowa podpowiedź słowna podpowiedź tekstualna podpowiedź wewnątrzbodźcowa podpowiedź wewnątrzbodźcowa podpowiedź wizualna observation period ontogeny ontogenetic deprivation operation motivating operation (MO) establishing operation (EO) abolishing operation (AO) verbal operant ABC description 22 descriptive functional behavior assessment descriptive autoclitic latency zero second delay (of prompting) time delay prompt delay response latency reinforcer delay contingent delay optimizing open economy topographical tagging intervention (treatment) package package intervention parametric design pairing stimulus-stimulus pairing parsimony passive avoidance break and run post reinforcement pause (PRP) preratio pause preratio pausing behavioral momentum primary aversive stimulus unlearned aversive condition writer writer-as-own-reader activity schedule research design planned ignoring fluency initial links undermatching formal similarity prompt v. simultaneous stimulus prompts prompt hand-over-hand prompt physical prompt gestural prompt model prompt picture prompt verbal prompt textual prompt intra-stimulus prompt within-stimulus prompt visual prompt podpowiedź z opóźnieniem 0 sekund podpowiedź zewnątrzbodźcowa podpowiedź związana z bodźcem podpowiedź związana z reakcją Podręcznik do oceny osiągania kamieni milowych rozwoju i planowania terapii (VB-MAPP) Podręcznik do oceny podstawowych umiejętności językowych i uczenia się (ABLLS) podstawowe prawa odruchów podwójnie ślepa próba pojęcie pojęcie naturalne polecenie o wysokim prawdopodobieństwie wykonania polimorficzna klasa bodźców zero-second time delay prompt extra-stimulus prompt połączona kontrola bodźcowa pomiar bezpośredni pomiar bezpośredni pomiar ciągły pomiar limitów dolnych pomiar limitów górnych pomiar na podstawie produktu trwałego pomiar nieciągły pomiar pośredni pomiar wymiaru pomijanie pominięcie reakcji popyt elastyczny popyt nieelastyczny posłuszeństwo / podporządkowanie się pośrednia ocena funkcjonalna joint stimulus control direct measurement direct measurement continuous measurement floor measurement ceiling measurement measurement by permanent product discontinuous measurement indirect measurement dimensional measurement omission response omission elastic demand inelastic demand compliance pośrednie pomiary potęgowanie poufność powiązanie kombinatoryjne powiązanie odnoszące powtarzane nabywanie powtarzanie poziom poziom wyjściowy poziom wyjściowy malejący poziom wyjściowy rosnący pozycja do usunięcia pozytywizm logiczny indirect measures potentiation confidentiality combinatorial entailment mutual entailment repeated acquisition parroting level baseline / baseline condition descending baseline ascending baseline direct measures logical positivism stimulus prompt response prompt Verbal Behavior Milestones Assessment and Placement Program (VB-MAPP) Assessment of Basic Language and Learning Skills (ABLLS) primary laws of reflex double-blind control concept natural concept high-probability request polymorphous stimulus class indirect functional assessment 23 Pozytywne Wspieranie Zachowań / Model Pozytywnego Wspierania Zachowań (PBS) pozytywny kontrast praktyka negatywna praktyka pozytywna prawdopodobieństwo reakcji prawo ćwiczenia prawo dopasowania prawo efektu prawo efektu prawo intensywnościwielkości prawo opóźnienia prawo progu prawo zachowania pre-słuchacz prezentacja bodźców w rozkładzie o zmiennym czasie probabilistyczna klasa bodźców procedura bohatera procedura dwóch przycisków procedura Findley'a procedura immersji mówcy Positive Behavior Support (PBS) procedura karania różnicującego procedura korygująca procedura kształtowania o stałych konsekwencjach procedura kształtowania o zmiennych konsekwencjach procedura nawrotu zachowania po karaniu procedura odmienności procedura opóźnienia po zmianie procedura proporcji po zmianie procedura przeniesienia procedura różnicowania bez błędów procedura różnicowania równoczesnego procedura stopniowego wycofywania bodźca procedura sukcesywnego różnicowania procedura swobodnych zachowań sprawczych procedura szczytowej częstości zachowania procedura treningu różnicowania procedura unikania Sidmana proceduralna integralność proceduralna wierność differential punishment procedure correction procedure procedure of fixed-outcome shaping procedure of variableoutcome shaping recovery from punishment procedure oddity procedure changeover delay (COD) positive contrast negative practice positive practice probability of response law of exercise matching law effect law law of effect law of intensity magnitude law of latency law of threshold principle of behavior pre-listener variable-time stimulus presentation probabilistic stimulus class hero procedure two-key procedure Findley procedure speaker immersion procedure changeover ratio (COR) transfer procedure errorless discrimination procedure simultaneous discrimination procedure fading procedure successive discrimination procedure free operant procedure peak procedure discrimination training procedure Sidman avoidance task procedural integrity procedural fidelity procent produkt zachowania program nauczania programowanie oparte o typowe bodźce programowanie uwzględniające ogólne warunki progresywna relaksacja mięśni progresywny rozkład czasowy progresywny rozkład interwałowy progresywny rozkład proporcjonalny progresywny rozkład wzmacniania proporcja wzmocnień proporcjonalny rozkład wzmacniania protokół immersji piszącego próba próba przenosząca próbka próbka testowa generalizacji próbki czasowe próbki czasowe w grupie (PLACHECK) próbkowanie danych próby przeplatane percentage behavior product curriculum programming common stimuli general case programming progressive muscular relaxation progressive-time schedule progressive-interval schedule progressive-ratio schedule progressive schedule of reinforcement reinforcer ratio ratio schedule of reinforcement writer immersion protocol trial transfer trial probe generalization probe time sampling Planned activity check (PLACHECK) data sampling interspersed trials / mixed trials próby skomasowane mass trials przechodnia warunkowa transitive conditioned operacja motywacyjna motivating operation przechodniość transitivity przeciwwarunkowanie counterconditioning przekierowanie redirection przekształcanie funkcji bodźca transformation of stimulus function przeniesienie transfer przeniesienie kontroli transfer of stimulus control bodźcowej przeplatać intersperse v. przeplecione interspersed adj. przerwany łańcuch interrupted chain przesąd superstition przestrzeń zależności contingency space przesunięcie szczytu gradientu peak shift generalizacji przewidywanie prediction przybliżenie approximation przykłady bodźców stimulus exemplars przymus coercion przypadkowe odkrycie serendipity przystosowanie habilitation pseudopróba pseudotrial pseudowarunkowanie pseudoconditioning psychologia behawioralna behavioral psychology psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP) publiczność pułapka behawioralna punkt danych pytanie eksperymentalne Rada Certyfikacyjna Analityków Zachowania (BACB) radykalny behawioryzm rama relacyjna ramowanie relacyjne reagowanie charakterystyczne dla rozkładu o stałych proporcjach Functional Analytic Psychotherapy (FAP) audience behavior trap data point experimental question Behavior Analyst Certification Board (BACB) reagowanie przy zmiennych interwałach reagowanie przy zmiennych proporcjach reagowanie relacyjne reagowanie tekstualne reakcja reakcja autoklityczna reakcja bezwarunkowa (UR) variable-interval responding reakcja dopasowywania do wzorca reakcja instrumentalna reakcja kluczowa reakcja konkurująca reakcja konsumpcyjna reakcja obserwacyjna reakcja odroczona reakcja po zmianie reakcja różnicująca reakcja sprawcza reakcja tekstualna reakcja transrypcyjna reakcja w określonym tempie reakcja warunkowa (CR) reakcja wskazywania reakcja wstępna reakcja zależna reakcje na wywiedzione reakcje reakcje o przeciwnej kontroli reaktywność reaktywność obserwatora reaktywny regresja / regres regulowany rozkład wzmacniania reifikacja rejestrator kumulatywny relacja ekwiwalentna relacja funkcjonalna 24 radical behaviorism relational frame relational framing fixed-ratio responding variable-ratio responding relational responding textual responding response autoclitic unconditioned/unconditional response (UR) match-to-sample responding instrumental response pivotal response competing response consummatory response observing response delayed response changeover response differential response operant response textual response transcription response paced response conditioned/conditional response (CR) point-to response preparatory response contingent response derived relational responding countercontrol responses reactivity observer reactivity respondent regression adjusting (adj) schedule of reinforcement reification cumulative recorder equivalence relation functional relation relacja między bodźcami relacja przechodnia relacja symetryczna relacja ujawniająca się relacja zwrotna relacyjna reakcja autoklityczna relacyjna teoria kontroli bodźcowej relatywność wzmacniania repertuar replikacja replikacja wewnątrzeksperymentalna replikacja wewnątrzfazowa replikacja wewnątrzsesyjna rozhamowanie rozkład rozkład czasowy rozkład drugiego rzędu rozkład o losowych interwałach rozkład o losowych proporcjach rozkład o stałym czasie (FT) rozkład o zmiennym czasie rozkład progresywny rozkład proporcjonalny rozkład różnicującego wzmacniania rozkład sprzężony rozkład wzmacniania rozkład wzmacniania rozkład wzmacniania interwałowy rozkład wzmacniania mieszany rozkład wzmacniania o losowych interwałach rozkład wzmacniania o losowych proporcjach rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI) rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI) rozkład wzmacniania o stałych proporcjach (FR) rozkład wzmacniania o stałym czasie (FT) rozkład wzmacniania o zmiennych interwałach (VI) rozkład wzmacniania o zmiennych proporcjach (VR) rozkład wzmacniania o zmiennym czasie (VT) rozkład wzmacniania percentylowy stimulus-stimulus relation transitive relation symmetrical relation emergent relation reflexive relation relational autoclitic rozkład wzmacniania sporadycznego rozkład wzmacniania zachowań różnorodnych rozkład wzmocnień wyższego rzędu rozkłady równoczesne rozkłady różnicującego wzmacniania rozkłady sprzężone rozpoznawanie bodźców werbalnych rozrzedzanie rozkładu rozszerzenie metaforyczne rozszerzenie metonimiczne rozszerzenie rodzajowe rozszerzenie taktu równanie Herrnsteina równoczesne łańcuchowe rozkłady równoczesne łańcuchowe rozkłady wzmacniania równoczesne rozkłady wzmacniania równoczesne zachowania sprawcze równoważność bodźców różnicowalność zależności różnicowanie różnicowanie bez błędów różnicowanie bodźców różnicowanie bodźców werbalnych różnicowanie czasowe różnicowanie następujące po sobie różnicowanie reakcji różnicowanie reaktywne różnicowanie relacyjne lub uczenie się relacyjne różnicowanie równoczesne różnicowe unikanie różnicowe wygaszanie różnicowe zachowanie sprawcze różnicujące karanie wysokiego tempa różnicujące wzmacnianie innych zachowań (DRO) różnicujące wzmacnianie innych zachowań o zmiennych interwałach różnicujące wzmacnianie innych zachowań w oparciu o cały interwał różnicujące wzmacnianie komunikacji relational theory of stimulus control reinforcement relativity repertoire replication within-experiment replication within-phase replication within-session replication disinhibition schedule time schedule second-order schedule random-interval schedule random-ratio schedule fixed-time schedule (FT) variable-time schedule progressive schedule ratio schedule differential reinforcement schedules interlocking schedule reinforcement schedule schedule of reinforcement interval schedule of reinforcement mixed (mix) schedule of reinforcement random-interval schedule of reinforcement random-ratio schedule of reinforcement fixed interval schedule of reinforcement (FI) fixed-interval schedule of reinforcement (FI) fixed-ratio schedule of reinforcement (FR) fixed-time schedule of reinforcement (FT) variable-interval schedule (VI) of reinforcement variable-ratio schedule (VR) of reinforcement variable-time schedule (VT) of reinforcement percentile schedule of reinforcement 25 intermittent schedule of reinforcement lag reinforcement schedule higher-order schedule of reinforcement concurrent schedules differential-reinforcement schedules yoked schedules verbal recognition schedule thinning metaphorical extension metonymical extension generic extension tact extensions Herrnstein’s equation concurrent-chain schedules concurrent-chain schedules of reinforcement concurrent schedules of reinforcement concurrent operants stimulus equivalence contingency discriminability discrimination errorless discrimination stimulus discrimination verbal discrimination temporal discrimination successive discrimination response differentiation respondent discrimination relational discrimination or relational learning simultaneous discrimination discriminated avoidance discriminated extinction discriminated operant differential punishment of high rates differential reinforcement of other behavior (DRO) variable-interval differential reinforcement of other behavior (DRO) whole-interval differential reinforcement of other behavior (DRO) differential reinforcement of communication różnicujące wzmacnianie niskiego tempa oparte o interwały między reakcjami różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) różnicujące wzmacnianie niskiego tempa reagowania (DRL) w całej sesji różnicujące wzmacnianie określonego tempa reagowania (DRP) różnicujące wzmacnianie wysokiego tempa reagowania (DRH) różnicujące wzmacnianie zachowania alternatywnego (DRA) różnicujące wzmacnianie zachowania niekompatybilnego (DRI) różnicujące wzmacnianie zmniejszającego się tempa reagowania (DRD) różnicujący różnorodność behawioralna różnorodność zachowań sprawczych rzeczywisty zapis czasu rzetelność rzetelność pomiarów obserwatorów rzetelność pomiarów osób oceniających samokontrola samokształtowanie samorzutne odnowienie samoutrzymywanie samoutrzymywanie negatywne samowzmacnianie samozarządzanie scalanie czasowe schemat autoklityczny schemat eksperymentalny schemat eksperymentalny AB schemat eksperymentalny ABA schemat eksperymentalny ABAB schemat eksperymentalny BAB schemat eksperymentalny wewnątrzpodmiotowy schemat eksperymentalny z opóźnionym wielokrotnym pomiarem wyjściowym spaced-responding differential reinforcement of low rates differential reinforcement of low rates of responding (DRL) full session differential reinforcement of low rates (DRL) differential reinforcement of paced responding (DRP) differential reinforcement of high rates of responding (DRH) differential reinforcement of alternative behavior (DRA) differential reinforcement of incompatible behavior (DRI) differential reinforcement of diminishing rates of responding (DRD) discriminative adj. behavioral variability operant variability real-time recording reliability interobserver reliability interrater reliability self-control autoshaping spontaneous recovery automaintenance negative automaintenance self-reinforcement self-management temporal integration autoclitic frame experimental design AB design ABA design ABAB design BAB design within-subject design delayed multiple baseline design 26 schemat eksperymentalny z pomiarem poziomu wyjściowego schemat eksperymentalny z wycofaniem schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych zachowań schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania w różnych sytuacjach schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania dla różnych osób badanych schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru kilku poziomów wyjściowych zachowania schemat eksperymentalny z wykorzystaniem pomiaru próbkowego kilku poziomów wyjściowych zachowania schemat eksperymentalny ze zmieniającym się kryterium schemat eksperymentalny zmieniających się oddziaływań schemat wielokrotnych próbek selekcja przez konsekwencje simple baseline design selekcja zachowań sprawczych selekcjonizm sensoryczne przedwarunkowanie seria seria poleceń o wysokim prawdopodobieństwie wykonania operant selection seria reakcji siła siła reakcji siła wzmocnienia siquelik skojarzenia zależne skomasowana praktyka skomasowane jednostki nauczania skorelowane bodźce skorelowane wzmocnienia skrócona analiza funkcjonalna skrypt skrzynka problemowa run of response strength response strength reinforcer magnitude sequelic contingent associations massed practice massed learn units withdrawal design multiple baseline across behaviors multiple baseline across settings multiple baseline across subjects multiple baseline design probe multiple baseline design changing criterion design alternating treatments design multiple probe design selection by consequences selectionism sensory preconditioning run high-probability request sequence correlated stimuli correlated reinforcers brief functional analysis script puzzle box słuchacz solistyczne rozszerzenie specyfikacja społeczne odwoływanie się społeczność werbalna spontaniczne naśladowanie sprawczy sprzęganie stabilny poziom stabilny poziom reagowania stabilny poziom wyjściowy stabilny poziom wykonywania stała proporcja stały interwał stan przejściowy standardowy wykres celeracji stereotypia stopniowe kierowanie stosowana analiza zachowania (SAZ) strategia przerywania łańcucha zachowań strategia stabilnego poziomu studium przypadku stworzony samemu pośrednik w generalizacji styczność styczność czasowa substytucyjność bodźców sumowanie / kumulacja swobodne zachowanie sprawcze swobodny wybór symboliczne dopasowywanie symetryczność system komunikacji oparty o wymianę obrazków (PECS ) system najsłabszych podpowiedzi system poziomowy system zachowania systematyczna replikacja systematyczne odwrażliwianie systemy komunikacji wspomagającej systemy oparte na formie systemy oparte na wyborze bodźca sztuczna zależność sztuczne wzmocnienie sztuczny bodziec pośredniczący szybka imitacja motoryczna szybkie reagowanie w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania listener solistic extension specification social referencing verbal community spontaneous imitation operant adj. yoking steady state steady-state responding stable baseline steady-state performance fixed ratio fixed interval transition state standard celeration chart stereotypy graduated guidance applied behavior analysis (ABA) behavior chain interruption strategy steady-state strategy case study self-generated mediator of generalization contiguity temporal contiguity stimulus substitution summation free operant free choice symbolic matching symmetry Picture Exchange Communication System (PECS) system of least prompts level system behavior system systematic replication systematic desensitization augmentative communication systems topography-based systems selection-based systems contrived contingency prosthetic reinforcer contrived mediated stimulus rapid motor imitation ratio run ścieżka danych śledzenie śledzenie znaku średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do czasu trwania zachowania średnia zgodność między obserwatorami (IOA) co do liczby zdarzeń w interwałach środowisko świadoma zgoda takt taktować taktyka zmiany zachowania technika naprzemienna tekstualny tempo tempo chwilowe lub chwilowe tempo reagowania tempo końcowe tempo reagowania tempo reakcji tempo reakcji tempo reakcji tempo wzmacniania tempo wzmacniania tendencyjny błąd pomiaru teoretyczna analiza zachowania teoria Ainslie-Rachlin teoria chwilowej maksymalizacji teoria czasu między reakcjami data path tracking sign-tracking mean duration-peroccurrence interobserver agreement (IOA) mean count-per-interval interobserver agreement (IOA) environment informed consent tact tact v. behavior change tactic reversal technique textual rate local rate or local response rate terminal rate rate of responding rate of response response rate running rate rate of reinforcement reinforcement rate measurement bias conceptual analysis of behavior Ainslie-Rachlin theory momentary maximization theory interresponse time theory teoria deprywacji reakcji response deprivation theory teoria dwuczynnikowa teoria jednoczynnikowa teoria korelacji reakcji i wzmocnień teoria molarna teoria molekularna teoria optymalizacji teoria ram relacyjnych (RFT) two-factor theory one-factor theory response-reinforcer correlation theory molar theory molecular theory optimization theory Relational Frame Theory (RFT) teoria substytucji bodźców stimulus substitution theory teoria śledzenia znaku teoria warunkowych reakcji przeciwstawnych terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) terapia behawioralna terapia ekspozycyjna terapia implozywna sign-tracking theory conditioned opponent theory terapia in vivo test nieboszczyka 27 Acceptance and Commitment Therapy (ACT) behavior therapy exposure therapy implosion therapy/implosive therapy in-vivo therapy dead man’s test test operandum time out na korytarzu time-out time-out bez wykluczenia timeout od wzmocnień pozytywnych time-out z wykluczeniem operandum test hallway time-out time-out nonexclusionary time-out time-out from positive reinforcement exclusion time-out or exclusionary time out timeout za przegrodą partition time-out timeout ze wstążką time-out ribbon timer / minutnik timer tłumienie warunkowe conditioned suppression torowanie behawioralne behavioral priming trafność validity trafność społeczna social validity trafność wewnętrzna internal validity trafność zewnętrzna external validity transkrypcja transcription transpozycja transposition transsytuacyjność trans-situationality trend trend trening komunikacji functional communication funkcjonalnej (FCT) training (FCT) trening korzystania z karmnika magazine training trening nieróżnicowania trening pomijania trening reakcji kluczowych (PRT) trening relaksacyjny trening różnicowania trening różnicowania bodźców trening samoinstruowania trening typu „jest – nie ma” trening umiejętności słuchacza trening wewnątrzwymiarowego różnicowania trening wieloprzykładowy trening z użyciem klikera trójelementowa zależność tworzenie łańcuchów zachowań tworzenie pojęć uboczne źródła wzmocnień uchwycone jednostki nauczania ucieczka ucieczka niezależna od zachowania uczenie bez błędów uczenie incydentalne uczenie instrumentalne uczenie kluczowe uczenie łańcucha zachowań od końca uczenie łańcucha zachowań od końca z pominięciem niektórych kroków uczenie łańcucha zachowań od początku uczenie łańcucha zachowań przez całkowitą prezentację uczenie metodą wyodrębnionych prób (DTT) uczenie precyzyjne uczenie różnicowania uczenie różnicowania bez błędów uczenie się uczenie się awersji do smaku uczenie się incydentalne uczenie się metodą prób i błędów uczenie się przez obserwację uczenie się utajone uczenie w różnorodnych warunkach uczenie w różnorodnych warunkach uczenie werbalne uczenie wieloprzykładowe uczenie wystarczających przykładów uczenie zamierzone uczenie zastępcze udzielanie podpowiedzi od najsilniejszej do najsłabszej udzielanie podpowiedzi od najsłabszej do najsilniejszej ujawniać się ulepszanie umiejętności przyjmowania perspektywy umiejscowienie w czasie unieruchomienie fizyczne unikanie unikanie bez bodźca różnicującego unikanie doświadczania unikowe swobodne zachowania sprawcze uogólnione prawo dopasowania uregulowane oddychanie usłysz-napisz ustalanie trendu utrzymanie utrzymanie reakcji uważność uwrażliwianie uznanie konsekwencji wartość prawdziwa warunek eksperymentalny nondifferential training omission training pivotal response training (PRT) relaxation training discrimination training stimulus discrimination training self-instructional training presence-absence training listener training intradimensional training multiple exemplar training clicker training three-term contingency chaining concept formation extraneous sources of reinforcement captured learn units escape noncontingent escape errorless learning incidental teaching instrumental learning pivotal learning backward chaining 28 backward chaining with leaps ahead forward chaining total-task chaining discrete trial training (DTT) precision teaching discrimination learning errorless discrimination learning learning taste-aversion learning incidental learning trial-and-error learning observational learning latent learning loose teaching teaching loosely verbal learning multiple exemplar instruction teaching sufficient examples intentional learning vicarious learning most-to-least prompting least-to-most prompting emerge v. melioration perspective taking skills temporal locus physical restraint avoidance nondiscriminated avoidance experiential avoidance free operant avoidance generalized matching law regulated breathing hear-write trend determination maintenance response maintenance mindfulness sensitization affirmation of the consequent true value experimental condition warunki (eksperymentalne) warunki generalizacji warunki instruktażowe warunkowa operacja motywacyjna warunkowa operacja ustanawiająca warunkowa reakcja emocjonalna warunkowa reakcja kompensacyjna warunkowanie warunkowanie czasowe warunkowanie defensywne warunkowanie drugiego rzędu warunkowanie instrumentalne warunkowanie interoceptywne warunkowanie klasyczne warunkowanie odroczone warunkowanie pawłowskie warunkowanie pierwszego rzędu warunkowanie reaktywne warunkowanie równoczesne warunkowanie różnicujące warunkowanie sprawcze warunkowanie śladowe warunkowanie wsteczne warunkowanie wyższego rzędu warunkowanie z długim odroczeniem warunkowanie z krótkim odroczeniem warunkowanie zastępcze warunkowe prawdopodobieństwo warunkowe reakcje kompensacyjne warunkowe różnicowanie warunkowe wzmocnienie negatywne warunkowy warunkowy warunkowy bodziec awersyjny warunkowy bodziec hamujący warunkowy bodziec pobudzeniowy wczesna intensywna interwencja behawioralna (EIBI) we własnym tempie werbalny weryfikacja wiarygodność wideomodelowanie condition (experimental) generalization setting instructional setting conditioned motivating operation conditioned establishing operation conditioned emotional response (CER) compensatory conditional response conditioning temporal conditioning defensive conditioning second-order conditioning instrumental conditioning interoceptive conditioning classical conditioning delay(ed) conditioning Pavlovian conditioning first-order conditioning wielkość wielkość niemianowana wielkość wymiaru wieloaspektowy model terapii behawioralnej wieloelementowa kontrola wieloelementowy rozkład wzmacniania wieloelementowy schemat eksperymentalny wielorakie funkcje (bodźca) więź społeczna włączenie dziecka do placówki masowej (przedszkole/szkoła) magnitude dimensionless quantity dimensional quantity continuum-based model of behavioral treatment multiple control multiple schedule of reinforcement multi-element design wodzenie wzrokiem wokalne zachowanie werbalne wpływ historii oddziaływań visual tracking vocal verbal behavior wskaźnik różnicowania wspólne pole uwagi współzależne rozkłady wzmacniania współzawodnictwo reakcji wstępne zobowiązanie wybór wybór związany z samokontrolą wybuch (zachowań) wybuch związany z wygaszaniem wycofywać wycofywanie wycofywanie bodźca wycofywanie podpowiedzi wycofywanie poprzez zmiany pomiędzy podpowiedziami wycofywanie poprzez zmiany w podpowiedzi wycofywanie skryptów wyemitowany wygaszać wygaszanie wygaszanie reaktywne wygaszanie sensoryczne wygaszanie ucieczki wyjaśniająca fikcja (błędne koło w rozumowaniu) wyjaśnienie typu S-S warunkowego wzmacniania wyjściowy poziom reakcji sprawczej wyjściowy poziom zachowania reaktywnego wykres wykres kumulatywny wykres liniowy respondent conditioning simultaneous conditioning differential conditioning operant conditioning trace conditioning backward conditioning higher-order conditioning long-delay conditioning short-delay conditioning vicarious conditioning conditional probability conditioned compensatory responses conditional discrimination conditioned negative reinforcer conditional conditioned adj. conditioned aversive stimulus conditioned inhibitor excitatory stimulus Early Intensive Behavioral Intervention (EIBI) self-paced verbal verification believability video modeling 29 multiple functions (stimulus) social connection mainstreaming multiple treatment interference discrimination index joint attention interdependent schedules of reinforcement response competition precommitment choice self-control choice burst (of behaviors) extinction burst fade v. fading stimulus fading prompt fading fading across prompts fading within prompt script fading emitted adj extinguish v. extinction respondent extinction sensory extinction escape extinction explanatory fiction S-S account of conditioned reinforcement operant level respondent level graph cumulative graph line graph wykres muszelkowy wykres muszelkowy przy stałych interwałach wykres półlogarytmiczny wykres punktowy wykres słupkowy wykres z równymi interwałami wymiana mówca-słuchacz scalloping fixed-interval scallop wymiar zachowania wyodrębniona próba wyodrębnione próby wyrazistość wyraźny wysiłek związany z reakcją wyuczona bezradność wywiedziona relacja ekwiwalentna wywiedziona relacja między bodźcami wywiedzione reakcje wywoływać wyzwalać wyzwalanie wyzwolony względna kontrola bodźcowa względne tempo względne tempo reakcji względne tempo wzmacniania dimension of behavior discrete trial discrete trials salience salient adj. response effort learned helplessness derived equivalence relation względność (wzmocnień) wzmacniać wzmacnianie wzmacnianie automatyczne wzmacnianie ciągłe wzmacnianie negatywne wzmacnianie niezależne od zachowania (NCR) wzmacnianie pozytywne wzmacnianie procentowe wzmacnianie różnicujące wzmacnianie sporadyczne wzmacnianie warunkowe wzmacnianie wewnętrzne wzmacnianie za pomocą żetonu wzmocnienia wynikające z naśladowania wzmocnienie wzmocnienie automatyczne wzmocnienie bezwarunkowe wzmocnienie docelowe wzmocnienie naturalne wzmocnienie negatywne semilogarithmic chart scatterplot bar graph equal-interval graph speaker-listener exchanges wzmocnienie niezależne od reakcji wzmocnienie pierwotne wzmocnienie pierwotne wzmocnienie pozytywne wzmocnienie przypadkowe wzmocnienie społeczne wzmocnienie sprzężone wzmocnienie sztuczne wzmocnienie sztuczne wzmocnienie uzależniające wzmocnienie w postaci aktywności wzmocnienie w postaci żetonu wzmocnienie warunkowe response-independent reinforcer primary reinforcer unlearned reinforcer positive reinforcer adventitious reinforcement social reinforcer conjugate reinforcement artificial reinforcer contrived reinforcer addictive reinforcer activity reinforcer z echowej na mand z echowej na takt zaangażowane działanie zachęta zachowania kluczowe zachowania sprawcze wyższego rzędu zachowanie zachowanie alternatywne zachowanie autoagresywne zachowanie autostymulujące zachowanie destrukcyjne zachowanie echowe zachowanie emitowane zachowanie fakultatywne zachowanie grupowe zachowanie indukowane przez rozkład zachowanie instrumentalne zachowanie jawne zachowanie jawne (zewnętrzne) zachowanie kierowane regułami zachowanie kierowane werbalnie zachowanie kierowane zależnościami zachowanie kontrolowane zachowanie kontrolujące zachowanie końcowe zachowanie kształtowane zależnościami zachowanie modyfikowane / zachowanie docelowe echoic-to-mand echoic-to-tact committed action incentive pivotal behaviors higher order operants token reinforcer conditioned/conditional reinforcer wzmocnienie wewnętrzne intrinsic reinforcer wzmocnienie wtórne secondary reinforcer wzmocnienie zewnętrzne extrinsic reinforcer wzór pattern wzór zachowań instynktowych fixed action pattern derived stimulus relation derived relations evoke v. elicit v. elicitation elicited relative stimulus control relative rate relative rate of response relative rate of reinforcement relativity (of reinforcers) reinforce v. reinforcement automatic reinforcement continuous reinforcement (CRF) negative reinforcement noncontingent reinforcement (NCR) positive reinforcement percentage reinforcement differential reinforcement intermittent reinforcement conditioned/conditional reinforcement intrinsic reinforcement token reinforcement imitative reinforcers reinforcer automatic reinforcer unconditioned reinforcer backup reinforcer natural reinforcer negative reinforcer 30 behavior alternative behavior self-injurious behavior (SIB) self-stimulatory behavior destructive behavior echoic behavior emitted behavior facultative behavior group behavior schedule-induced behavior instrumental behavior overt behavior behavior outside the skin rule-governed behavior verbally governed behavior contingency-governed behavior controlled behavior controlling behavior terminal behavior contingency-shaped behavior target behavior zachowanie niejawne (wewnętrzne) zachowanie niekompatybilne zachowanie niezbędne zachowanie poprzedzające zachowanie pośredniczące zachowanie prywatne zachowanie przesądne zachowanie przeszkadzające zachowanie publiczne zachowanie reaktywne zachowanie słuchacza zachowanie specyficzne dla wzorca zachowanie sprawcze zachowanie towarzyszące zachowanie tymczasowe zachowanie ukryte zachowanie utrzymywane przez ucieczkę zachowanie utrzymywane przez uwagę zachowanie werbalne zachowanie wokalne zachowanie współwystępujące zachowanie zastępujące zachowanie znaczące klinicznie zachowanie zwiastujące zachowanie związane z wykonywaniem zadania zacienianie zakres czasowy zależna zależność grupowa behavior beneath the skin zależności indywidualne individually based contingencies concurrent contingencies yoked contingencies contingency of reinforcement zależności równoczesne zależności sprzężone zależności związane ze wzmacnianiem zależność zależność addukcyjna zależność behawioralna zależność grupowa zależność istniejąca naturalnie zależność związana z ucieczką zależność związana z unikaniem zależny zamknięty system ekonomiczny zanik reagowania w proporcjonalnym rozkładzie wzmacniania zaobserwowana wartość zapis zapis ABC zapis ciągły zapis ciągły przez określony czas zapis czasu trwania zapis częstości w interwale incompatible behavior prerequisite behavior precurrent behavior mediating behavior private behavior superstitious behavior disruptive behavior public behavior respondent behavior listener behavior sample-specific behavior operant behavior adjunctive behavior interim behavior covert behavior escape-maintained behavior zapis interwałowy zapis kumulatywny zapis Mechnera zapis opóźnienia zapis produktu trwałego attention-maintained behavior verbal behavior vocal behavior collateral behavior replacement behavior clinically relevant behavior precursor behavior on-task behavior overshadowing temporal extent dependent group contingency contingency adduction contingency behavioral contingency group contingency naturally existing contingency zależność karząca punishment contingency zależność niezależna od grupy independent group contingency zależność od podpowiedzi prompt dependency zależność od tempa rate dependency zależność poprzedzająca precurrent contingency zależność współzależna od interdependent group grupy contingency zależność wzajemna reciprocal contingency zależność wzmacniająca reinforcement contingency 31 escape contingency avoidance contingency contingent adj. closed economy ratio strain observed value recording ABC recording continuous recording continuous recording for specified periods duration recording frequency-within-intervalrecording interval recording cumulative record Mechner notation latency recording permanent product recording zapis próbek czasowych zapis zdarzenia zaprogramowane nauczanie zarządzanie zachowaniem w organizacji zasada Ainslie-Rachlin zasada istotności zachowania zasada Premacka zasada zmiany wartości zastępcza warunkowa operacja motywacyjna zatapianie zbieranie danych zdarzenie nastawiające zdarzenie poprzedzające zdarzenie prywatne zdarzenie publiczne zgeneralizowana kara warunkowa zgeneralizowana umiejętność naśladowania zgeneralizowana zmiana zachowania zgeneralizowane dopasowywanie zgeneralizowane wzmocnienie time sample recording event recording programmed instruction organizational behavior management Ainslie-Rachlin principle relevance of behavior rule Premack principle value-altering principle surrogate conditioned motivating operation flooding data collection setting event antecedent event private event public event generalized conditioned punisher generalized imitation zgeneralizowane wzmocnienie społeczne zgeneralizowane wzmocnienie warunkowe zgodność między obserwatorami generalized social reinforcement generalized conditioned reinforcer interobserver agreement (IOA) generalized behavior change generalized matching generalized reinforcer zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitego czasu trwania zgodność między obserwatorami (IOA) co do całkowitej liczby zgodność między obserwatorami (IOA) w niezaznaczonych interwałach zgodność między obserwatorami (IOA) w zaznaczonych interwałach zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich interwałach zgodność między obserwatorami (IOA) we wszystkich próbach zgodność między oceniającymi zgodność pomiędzy obserwatorami (IOA) co do obecności/braku obecności zachowania we wszystkich interwałach zindywidualizowany plan edukacyjny total duration interobserver agreement (IOA) zindywidualnizowany system nauczania złożony bodziec warunkowy total count interobserver agreement (IOA) złożony rozkład wzmacniania zmiana zmiana funkcji zmiana nawyków zmienna kontrolująca zmienna niezależna zmienna poprzedzająca zmienna uboczna zmienna zakłócająca zmienna zależna zmienne proporcje zmienność zmienność wewnętrzna zmienność zewnętrzna zmienny interwał zmienny poziom wyjściowy znak zobacz-napisz zróżnicowana reakcje zróżnicowanie zwrotność żeton unscored-Interval interobserver agreement (IOA) scored-Interval interobserver agreement (IOA) interval-by-interval interobserver agreement (IOA) trial-by-trial interobserver agreement (IOA) interrater agreement occurrence/non-occurrence interobserver agreement (IOA) individualized education plan personalized system of instruction compound conditioned stimulus (compound CS) compound schedule changeover transformation of functions habit reversal controlling variable independent variable antecedent extraneous variable confounding variable dependent variable variable-ratio variability intrinsic variability extrinsic variability variable-interval variable baseline sign see-write differentiated response differentiation reflexivity token Updated/Aktualizacja: July 2017, lipiec 2017 Translation / Tłumaczenie: Katarzyna Bąbik, Przemysław Bąbel, Rafał Kawa, Paweł Ostaszewski, Wojciech Sekta, Marta Sierocka-Rogala, Anna Skierczyńska, Monika Suchowierska-Stephany 32
