Mykoplazmoza – choroba dróg oddechowych. W wielu publikacjach często określana jest jako chroniczna postać kataru. Zazwyczaj występuje z ornitozą, trichomonadazą, herpeswirusem. Jest chorobą bardzo dobrze rozpoznaną w środowisku człowieka oraz w hodowli drobiu i zwierząt dla celów spożywczych. Poprzez pośrednie lub bezpośrednie oddziaływanie na organizm gołębia wywiera znaczący wpływ na rozwój hodowli oraz wyniki lotowe. W fazie rozwoju choroby braku jednoznacznych do wykrycia jej symptomów. Opis formy zarazka ( Jak funkcjonuje) Mykoplazmy – wolno żyjące organizmy z grupy pierwotniaków pod względem rozmiarów klasyfikowane są pomiędzy wirusem a bakterią. Jedną z istotnych różnic między bakterią a mykoplazmą jest to, że bakteria posiada stałą określoną ścianką strukturę, która potrafi rozwijać się w odpowiednich warunkach wewnątrz i na zewnątrz organizmu. Mykoplazmy podobnie jak meduzy nie posiadają ścianek jednak mają bardzo elastyczne membrany. Potrafią tworzyć wiele różnorodnych kształtów, przez co utrudniają jednoznaczną ich identyfikację. W warunkach laboratoryjnych mykoplazmy są bardzo trudne w rozwoju. Poza macierzystym organizmem zarazki mykoplazmozy mogą przetrwać w temperaturze 20 0C do 17 dni a w temperaturze 50 0C tylko 20 minut. Większość dostępnych środków dezynfekcyjnych jest aktywna niszcząc zarazki mykoplazmozy. W formie inwazyjnej tworzą nieregularne skupiska „kolonie, “które mogą przyjmować kształty od form kulistych, gruszkowatych aż do rozgałęzionych włókienek. Czasami formy te przypominają pajęczynę ( przykład: zdjęcie wykonane w mikroskopie elektronowym). Długość zarazków wynosi od 20 do 150 nanometrów ( 10-9 m), dla porównania średnica włosa ludzkiego wynosi około 150 mikronów, tzn., że zarazek mykoplazmozy jest o około 1000 razy mniejszy od średnicy włosa. Zarazki mykoplazmozy ze względu na swą wielkość i strukturę mogą powodować mutację komórek DNA, w których się rozwijają i żywią. Zarazki choroby podobnie jak kokcydie obecne są prawie we wszystkich hodowlach gołębi. W organizmie egzystują na zasadzie równowagi z systemem odpornościowym. Podobnie jak inne pasożyty żyjące w naturze egzystują na i w żywych cząstkach włączając w to aminokwasy. Bardzo dobrze rozwijają się w cholesterolu I środowisku bogatym argininę. Głównie można je znaleźć w błonie śluzowej układu oddechowego oraz układu rozrodczo - moczowego. Tam znajdują wymaganą dla rozwoju odżywkę. Komentarz: Arginina – dla naukowców i badaczy powszechnie znana jest jako substancja wspomagająca prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Uczestniczy w odtruwaniu organizmu z toksycznych pozostałości przemiany materii. Dla wątroby gołębi sezon lotowy jest najbardziej ekstremalnym okresem w jej funkcjonowaniu. W okresie tym często hodowcy chcąc zwiększyć wydolność lotową gołębi stosują różne kombinację karm, preparatów wspomagających trawienie, preparatów kondycyjnych , antybiotyków czy innych „ złotych „specyfików. Cholesterol - składnik pokarmowy, substancja należąca do związków spełniająca wiele istotnych funkcji w organizmach zwierząt. Jest prekursorem hormonów płciowych, kory nadnerczy, kwasów żółciowych. Wchodzi w skład błon komórkowych i jest składnikiem osocza krwi. Wspólnie z białkami tworzy półprzepuszczalne błony komórkowe. Zakażenie mykoplazmozą oraz drogi przenoszenie choroby. Zakażenia organizmu następuje głównie: Drogą powietrzną: poprzez kontakt z chorymi gołębiami na drodze kropelkowej np. poprzez kichanie. Wydalane w czasie kichnięcia zarazki mogą rozprzestrzeniać się na znacznej powierzchni. Sprzyjają temu energiczne ruchy skrzydeł gołębi oraz ruch powietrza np. działanie wentylacji. W wielu publikacjach mykoplazmozę określa się jako infekcje bakteryjną koszowania ,wskazując praktycznie główne źródło zakażeń. Z chwilą dostania się zarazków do dróg oddechowych ujawniają się dwa główne mechanizmy chorobotwórczego oddziaływania M. plazmozy na organizm. -Pierwszy mechanizm to uwalnianie toksycznych substancji przez wprowadzony zarazek. -Drugi mechanizm to immunologiczna odpowiedź zarażonego organizmu na antygeny mykoplazmowe Uwalnianie mechanizmów biorących udział w reakcjach odpornościowo-obronnych ustroju prowadzi do rozwoju zmian naciekowych w workach powietrznych i płucach oraz uwidocznia szereg objawów choroby poza układem oddechowym. Ze względu na swą wielkość i budowę zarazki mykoplazmy mogą powodować powstanie powikłań w różnych narządach organizmu gołębia jak: - Powikłania w układzie nerwowym – mykoplazmy potrafią być przenoszone poprzez krwinki białe do centralnego systemu nerwowego czy rdzenia kręgosłupa. Zapalenie stawów będące stosunkowo rzadkim powikłaniem, występuje zazwyczaj po ustąpieniu objawów chorobowych ze strony układu oddechowego.. Przebieg schorzenia jest zazwyczaj łagodny. © R-Ceram - Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora 2005-10-10 Zapaleniom stawów towarzyszyć mogą również stany zapalne mięśni.Stan ten może znacznie obniżyć zdolność lotową gołębi. - Zapalenie ucha. Niejednokrotnie jesteśmy światkami jak gołębie same wybierają sobie miejsca w gołębniku wolne od przeciągów. Ucho jest bardzo wrażliwym organem organizmu gołębi. Działa jako odbiornik zewnętrznych sygnałów i fal akustycznych, które poprzez poszczególne elementy budowy ucha jak: membrana, rezystory zmysłu, ślimak i komórki nerwowe przenoszone są do mózgu. W czasie zapalenia ucha często występuje ból głowy burzący stan równowagi i orientacji. Odgrywa istotną rolę w sprawności lotowej. Drogą płciową. Zarazki Mykoplazmozy ze względu na swą wielkość podobnie jak Sallmoneloza czy Ecoli mogą być przenoszone z zakażonych rodziców drogą płciową do jajka. Szczególnie podatnym miejscem jest jajowód. Niska agresywność zarazka nie wpływa znacząco na prawidłowy przebieg rozwoju embriona w jajku. Tak jak dla większości pierwotniaków inwazja choroby następuje po inkubacji i często młode zdychają jeszcze przed osiągnięciem 14 dni życia. Corocznie wielu hodowców ma problemy z dochowaniem się zdrowego lęgu. Przypadki te często wiązane są z infekcją Salmonelli lub Ecoli. Myślę, że jest to błędne stwierdzenie biorąc pod uwagę wiedzę,że agresywne zarazki w/w chorób zabijają embrion już w wcześniejszej fazie jego rozwoju – (patrz publikacje rozwój g. młodych). Gniazda, które są brudne, o złej wentylacji, lub nadmiernie wilgotne mogą znacznie ułatwić drogę zarazkom mykoplazmozy, w raz z dostarczanym tlenem przenoszone mogą być przez skorupę do jajka. Wysoka temperatura wysiadywania , wcześniej omawiane warunki oraz niski poziom substancji odpornościowych w pokarmie gołębi karmiących wspomagają inwazyjny rozwój choroby w młodym świeżo wyklutym organizmie gołębia. Objawy choroby, przebieg choroby. Mykoplazmoza wywołuje łagodne bezgorączkowe lub gorączkowe schorzenia górnych dróg oddechowych, zapalenie worków powietrznych i płuc jak również innych układów i narządów. Do najczęściej opisywanych chorób ze strony górnych dróg oddechowych w przebiegu mykoplazmozy zaliczyć należy zapalenie gardła, tchawicy ( sekcja zwłok wykaże śluzowato szaro białe ropne naloty) oraz ostre zapalenie worków powietrznych i płuc. Objawy choroby narastają stopniowo i utrzymują się w przypadkach nie leczonych przez okres kilku tygodni. Tchawica Płuca Worki powietrzne Komentarz: utajony stan rozwoju choroby w znacznej mierze wpływa na osłabienie wyników lotowych. Brak wyraźnych symptomów choroby uniemożliwia hodowcy trafną diagnozę problemu i podjęcie efektywnych działań zaporowych. Często w okresie tym traci się wiele wartościowych gołębi ( nie powracają z lotu). © R-Ceram - Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora 2005-10-10 Symptomy choroby: Do stałych widocznych objawów choroby można zaliczyć: - Kichanie i podwyższenie ciepłoty ciała. Kichanie nasila się w nocy i powoduje ból głowy, co w przypadku sezonu lotowego uniemożliwia szybką regenerację sił. Poziom ten może występować w różnym nasileniu, od łagodnego do ostrego, przypominającego rzężenie - Rzężenie u chorych gołębi z objawami zapalenia worków powietrznych. Przewlekłe zaawansowanie zapalenia worków powietrznych powoduje powstanie zgrubiałych serowatych złogów. Gołąb taki po przebytej chorobie rzadko ponownie osiąga wysokie wyniki lotowe. Przebieg schorzenia bywa różnorodny, od postaci łagodnej do ciężkich postaci manifestujących się powiększeniem wątroby i śledziony oraz znacznym obniżeniem liczby krwinek czerwonych i hemoglobiny. - Ociężałe ruchy skrzydeł w czasie latania. - Wyciek z nosa, przy przejściu ze stanu suchego w wilgotny następuje wydzielanie się śluzowo-ropnej plwociny, czasami z domieszką krwi. Brodawki ( narośla) nosa z powodu wycieków płowciny zmieniają kolor z kredowo białego na szary. Podobny efekt narośli można zaobserwować u gołębi w czasie karmienia młodych.W okresie tym górne drogi oddechowe mogą być tak całkowicie zapchane śluzem , że chory gołąb musi oddychać przez szeroko otwarty dziób. Często symptom ten mylony jest z trinomonadozą. - Nitkowaty ciągnący się śluz, widoczny po otwarciu dzioba chorego gołębia, niejednokrotnie towarzyszący temu ból głowy może być potęgowany przez zapalenie ucha. Silne objawy choroby mogą wskazywać na ornitozę. Istotną, zauważalna różnicą pomiędzy chorobami jest to, że w przeciwieństwie do ornitozy przy mykoplazmozie rzadko występuje ostre zapalenie spojówek oraz bezpośrednia śmiertelność chorego ptaka. Jak zapobiegać wystąpieniu choroby i jak leczyć chore gołębie? 1. - Zabezpieczenie się przed wystąpieniem choroby w przyszłym sezonie lotywym. Działanie zaporowe eliminujące zarazki mykoplazmozy polega na przeprowadzeniu kuracji preparatem „parastop” przez okres od 7 do 14 dni. Działanie zaporowe prowadzi się po całkowitym wypierzeniu się gołębi ( koniec listopada). Etap 1 -Odrobaczenia stosując wormex przez 1 do 2 dni Dawkowanie : 1 saszetka / 2 litry wody/40 gołębi Etap 2-Oczyszczenie organizmu z Mykoplazmozy / Salmonelozy / Ecoli / KoKcydiozy stosując parastop i elektrolit przez 7 do 14 dni Dawkowanie : 2 ml parastopu ( odmierzyć strzykawką ) na 2 litry wody + 10 ml elektrolitu / 40 gołębi . - Działanie zaporowe wzmacniające układ odpornościowy polega na przeprowadzeniu rutynowej cyklicznej kuracji stosując naturalne preparaty zwiększające odporność organizmu jak wyciąg z jeżówki i owocu dzikiej róży, mleczu, czosnku czy herbaty o działaniu udrażniającym drogi oddechowe. Szczególnie korzeń cisu i porost islandzki wykazują działanie zmniejszające podrażnienia, chroniące śluzówkę i wzmacniające układ oddechowy. Olejki eteryczne zawarte w anyżu, koprze, korzeniu lukrecji i tymianku oraz babki lancetowatej przyspieszają odklejanie się śluzu z oskrzeli. - Szczepienie gołębi. Zaleca się prowadzić szczepienie w okresie jesiennym po całkowitym wypierzeniu się gołębi i przeprowadzeniu oczyszczającej organizm kuracji parastopem. - Utrzymywanie zdrowego otoczenia gołębi. Należy przestrzegać zasady: czystość gołębnika, odpowiednia karma, wymagana ilość światła i świeżego powietrza, unikać przepełnienia gołębnika. Czystości gołębnika nie należy utożsamiać ze sterylnością. Nie można gołębi izolować od ich naturalnego środowiska bakterii. W utrzymaniu codziennej czystości nie należy dopuścić do powstawania siedlisk rozwoju zarazków chorobotwórczych. - Selekcja / Eliminowanie ze stada gołębi, które corocznie wykazują podatność na wystąpienie inwazyjnych chorób jak Salmoneloza, Ecoli, Ornitoza czy Trichomanodoza. Najefektywniejszą metodą zabezpieczenia się © R-Ceram - Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora 2005-10-10 2. przed inwazją mykoplazmozy jest utrzymanie gołębia w dobrym stanie fizycznym. Nie należy nadmiernie przesadzać z stosowaniem preparatów i antybiotyków niszczących dziedziczną florę bakteryjną. Szczególnie dotyczy to gołębi rozpłodowych, u których może nastąpić zachwianie naturalnej odporności, a w konsekwencji osłabienie przyszłych pokoleń. Postępowanie z gołębiami w czasie sezonu rozrodczego. - W celu oczyszczenia organizmu ( w tym dróg rozrodczych) przed rozpoczęciem sezonu proponuje się przeprowadzić ponownie kurację parastopem przeciwko mykoplazmozie , kokcydiozie, salmonellozie , Ekoli - Przed zniesieniem jajek gołębiom należy podawać odpowiednią karmę, gryty i witaminy, aby zabezpieczyć przyszłe jajka w odpowiednie mikroelementy i umożliwić zdrowy rozwój embriona. Szczególnie dotyczy to samic, genetycznie to one są za to odpowiedzialne. - Należy utrzymywać cele gniazdowe i miski gniazdowe w czystości z dostępem świeżego powietrza. - W czasie wysiadywania ( inkubacji) jajek na tydzień przed wykluciem proponuje się przeprowadzić pięciodniową kurację na trichomonadozę stosując Ronizadole 10% lub Ronizadole 40 ( z mikroelementami). Celem kuracji jest oczyszczenie organizmu i zabezpieczenie pisklaków przed zakażeniem przez pokarm. Pokarm powinien zawierać wiele enzymów oraz antyciał chroniących świeżo wyklute gołębie przed chorobami. - Po wykluciu się młodych gołębi należy bezwzględnie zadbać o czystość misek lęgowych, pojników i karmideł. Dla zabezpieczenia się przed rzadkim kałem nie należy przesadzać z ilością podawanej wody do picia. Nie należy podawać karmy bogatej w składniki powodującej laksację ( rzepak, ryż łuszczony). Należy zabezpieczyć karmiące gołębie w wystarczającą ilość grytu i drobnego żwiru. ( gryt ze względu na możliwość powstania infekcji bakteryjnej, grzybicy należy wymienia codziennie.) - W okresie karmienia występuje duża penetracja dziobów młodych gołębi w gardła rodziców. Ponadto, dłuższe pozostawania karmy w koniuszkach dzioba staje się źródłem aktywnego rozwoju bakterii. Potencjalnym źródłem infekcji może być zbyt duża ilość „bogatszej” karmy, powoduje to więcej odchodów oraz wymiocin nie strawionej karmy. W okresie tym zaleca się podać „ Coccigel i Elektrolit przez 5 dni. Coccigel jest bardzo aktywnym preparatem przeciwko kokcydiozie i trichomonadazie z dawką aminokwasów i mikroelementów wzmacniających układ odpornościowy. 3. - Postępowanie w czasie sezonu lotowego - Po pierwszym locie konkursowym proponuje się przeprowadzić kurację przeciwko bakteriom „koszowania „ stosując preparat Desynfekcjonmix. Przed pierwszym lotem w kabinie proponuje się przeprowadzić kurację oczyszczającą głowę i drogi oddechowe stosując Ronizadole 10 % oraz Ornimix DS.( lub Ornimix wsp ). Desynfekcjonmix ( OXYTETRA-VIT ) jest kompozycją antybiotyku aktywnego bakteriobójczo do bakterii Gram-dodatnie i bakterii Gramujemne, witamin, mikroelementów i aminokwasów o szerokim spektrum działania . Jest aktywnym preparatem na chroniczne zapalenie dróg oddechowych ( w tym CDR ) , salmonelozę i colibakceliozę ( Ecoli ). Zaleca się stosować go do poprawienia złej kondycji gołębi spowodowanej infekcją bakteryjną w czasie koszowania gołębi na loty - W czasie wystąpienia choroby z powodzeniem można stosować typowe preparaty zawierające : ernofloxsacin , tylosin ( efektywny podawany łącznie z oxyterracykliną ) , chlortetracyklinę , sulfachloropirydyną. Preparaty z grupy penicylin i cefalosporyn są nieaktywne ze względu na brak u mykoplazm ścianki komórkowej. - Przyswajalność i efektywność działania preparatów możemy zwiększyć przez zakwaszenie roztworu sokiem jabłkowym lub cytryną w proporcji 1 łyżka stołowa soku / litr wody W czasie podawania preparatów należy z gołębnika usunąć wszystkie produkty zawierające wapń. Związki wapnia blokują efektywne przyswajanie preparatu przez organizm. Komentarz ! - Mykoplazmoza jako choroba, rzadko występuje oddzielnie, przeważnie są to powikłania wielu chorób wywołanych przez zarazki mykoplazmy, herpeswirusa ( opryszczki) czy chlamydię ( ornitozę). Każde podawanie antybiotyku wiąże się z potencjalnym uszkodzeniem osłony jelitowej i zniszczeniem bakteryjnej © R-Ceram - Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora 2005-10-10 - flory jelitowej. Po przeprowadzonej kuracji należy bezwzględnie zastosować kurację probiotykową ( lub podać kultury żywych bakterii). Ze względu na możliwość wystąpienia ornitozy – choroby groźnej dla ludzi należy skontaktować się z weterynarzem. Biorąc pod uwagę fakt , że mykoplazmoza otwiera drogę do zachorowań na ornitozę oraz wpływa na wystąpienie wielu nie przewidywalny powikłań to przy wystąpieniu nawet jednego przypadku choroby leczeniu należy poddać całe stado gołębi. Leczenie ma na celu nie tylko usunięcie widocznych objawów choroby, lecz przede wszystkim zniszczenie źródeł wszystkich zarazków wywołujących tę chorobę. Wielokrotnie doświadczaliśmy przypadków, kiedy to po stwierdzeniu charczenia u gołębi i efektywnym podaniu preparatu na mykoplazmozę szybko przywracaliśmy gołębia do zdrowia i kondycji, ale po dwóch, trzech tygodniach problem znów powracał. Jednym z potencjalnych powodów takich przypadków może być słaby system odpornościowy lub oddziaływanie herpeswirusa ( opryszczki), który w niektórych sprzyjających okolicznościach może być wzmacniany ( a nie odwrotnie ) przez podawany lek. W publikacjach na temat mykoplazmozy gołębi przytacza się wiele przykładów eliminacji symptomów choroby przez wiele znanych hodowców oraz ośrodki weterynaryjne. Sposób wyboru drogi walki z chorobą jest znacznie łatwiejszy u hodowcy posiadającego wysoką kulturę hodowlaną, gorzej jest w przypadku hodowców hobbistów. Często źródła problemów mocno powiązane są z aktualną sytuacją na rynku z produktami dla gołębi. Chęć zwycięstwa za wszelką cenę, chęć robienia biznesu za wszelką cenę, wprowadzanie na rynek wiele nowości, “eliksirów „ , które w efekcie końcowym obniżają znacznie system odpornościowy organizmu naszych gołębi. Biorąc pod uwagę wcześniej przytaczany fakt, że mykoplazmy istnieją w każdym systemie organizmu na zasadzie równowagi z systemem odpornościowym to: Pamiętajmy, że najpewniejszą drogą do walki z mykoplazmozą jest praca nad Wzmocnieniem systemu odpornościowego ( natural resistance) oraz zabezpieczenie organizmu gołębi przed niekorzystną zmianą tej równowagi Autor publikacji: Zbigniew Rzywucki , Jan van Limpt de Prut © R-Ceram - Zabrania się rozpowszechniać bez zgody autora 2005-10-10